Ý nghĩa của việc con người phải chết một lần (Hê-bơ-rơ 9:27) là gì?

Trong hành trình tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống, không có sự thật nào hiện hữu rõ ràng và phổ quát hơn sự thật về cái chết. Mọi nền văn hóa, triết học và tôn giáo đều phải đối diện với nó. Riêng đối với Cơ Đốc giáo, cái chết không phải là dấu chấm hết trong cõi hư vô, mà là một ngưỡng cửa có ý nghĩa thần học sâu sắc. Sứ đồ Phao-lô, trong thư gửi cho người Hê-bơ-rơ, đã đưa ra một tuyên bố chắc nịch, như một định luật thuộc linh: “Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét” (Hê-bơ-rơ 9:27, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh ngắn gọn này hàm chứa cả một kho tàng chân lý về thân phận con người, sự công bình của Đức Chúa Trời và sự cứu chuộc duy nhất trong Đấng Christ. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai quật ý nghĩa đa chiều của chân lý này, đặt nó trong bối cảnh toàn bộ Kinh Thánh, và rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin.

Để hiểu trọn vẹn Hê-bơ-rơ 9:27, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy lập luận của cả chương 9. Tác giả đang so sánh chức tế lễ và sự chuộc tội dưới Giao Ước Cũ (với máu của chiên, bò đực) với chức tế lễ và sự chuộc tội duy nhất, trọn vẹn của Đức Chúa Giê-xu Christ dưới Giao Ước Mới (với chính huyết Ngài). Các thầy tế lễ thời Cựu Ước phải hằng năm “đứng hầu việc, và hằng năm dâng những của lễ giống nhau, không bao giờ cất tội lỗi đi được” (Hê-bơ-rơ 10:11). Họ vào nơi chí thánh nhiều lần, bằng máu của con khác.

Trái lại, Đấng Christ “đã hiện ra một lần” (Hê-bơ-rơ 9:26) để dâng chính mình Ngài làm sinh tế. Cụm từ “một lần” (tiếng Hy Lạp: hapax hay ephapax) là then chốt. Sự chết của Ngài là duy nhất, có giá trị vĩnh viễn, không cần lặp lại. Chính trong bối cảnh tương phản giữa sự lặp lại (của giao ước cũ) và tính duy nhất (của giao ước mới) mà tuyên bố về số phận con người được đưa ra: “Theo như đã định cho loài người phải chết một lần, rồi chịu phán xét”. Điều này cho thấy một sự tương đồng và cũng là một sự tương phản lớn: Con người chết “một lần” như một định mệnh chung; Đấng Christ cũng đã chịu chết “một lần” (Hê-bơ-rơ 9:28) như một sự thay thế. Cái chết “một lần” của chúng ta dẫn đến sự phán xét; cái chết “một lần” của Ngài mở ra con đường thoát khỏi sự phán xét đó.

1. “Đã Định Cho” (Tiếng Hy Lạp: apokeitai): Động từ này mang nghĩa “được đặt để”, “được dành sẵn”, “được quy định”. Nó gợi ý một sự sắp đặt, một trật tự đã được thiết lập. Cái chết không phải là một tai nạn ngẫu nhiên trong vũ trụ, mà là một phần của sự quy định sau khi tội lỗi vào đời. Điều này nhắc chúng ta về lời tuyên phán trong Sáng Thế Ký 2:17: “Vì ngày nào ngươi ăn trái cây đó, chắc sẽ chết”, và hệ quả được tóm tắt trong Rô-ma 6:23: “Tiền công của tội lỗi là sự chết”. Cái chết thể xác là biểu hiệu và hệ quả của tình trạng hư mất thuộc linh do tội lỗi gây ra.

2. “Phải Chết” (Tiếng Hy Lạp: apothanein): Đây là động từ chỉ sự chết hoàn toàn, sự kết thúc sự sống. Kinh Thánh không ủng hộ thuyết “linh hồn bất tử” theo kiểu Hy Lạp, nhưng khẳng định toàn bộ con người (thể xác và linh hồn) đều chịu ảnh hưởng của tội lỗi và sự chết. Sự chết ở đây trước hết là cái chết thể xác, sự chia lìa linh hồn khỏi thân thể (Gia-cơ 2:26).

3. “Một Lần” (Tiếng Hy Lạp: hapax): Đây là trọng tâm của câu. Tính duy nhất này loại bỏ mọi ý niệm về thuyết luân hồi (reincarnation) – quan niệm cho rằng linh hồn qua nhiều kiếp sống để thanh lọc. Kinh Thánh dạy rõ: đời sống con người trên đất chỉ có một cơ hội duy nhất. Không có “vòng xoay luân hồi”, không có “kiếp sau” để sửa sai. Tính duy nhất này nhấn mạnh tính nghiêm túc và tính quyết định của đời sống hiện tại. Mọi sự lựa chọn, niềm tin và hành động trong đời này đều có hậu quả vĩnh cửu.

Cụm từ này nối liền và là hệ quả tất yếu của cái chết. Không có khoảng trung gian vô định. Chữ “rồi” (tiếng Hy Lạp: meta) chỉ một trình tự kế tiếp. Sau cái chết thể xác là sự phán xét.

1. Bản Chất của Sự Phán Xét: Từ “phán xét” (tiếng Hy Lạp: krisis) mang nghĩa phân xử, tách biệt, tuyên án. Điều này chỉ ra rằng sẽ có một sự đánh giá công minh, toàn tri về đời sống mỗi người trước mặt Đấng Tạo Hóa thánh khiết. Sự phán xét này dựa trên hai nền tảng chính:

- Luật Pháp của Đức Chúa Trời (Tiêu Chuẩn Khách Quan): Rô-ma 2:12 cho biết những kẻ phạm tội dưới luật pháp sẽ bị phán xét bởi luật pháp. Luật pháp hoàn hảo của Đức Chúa Trời (Mười Điều Răn) là thước đo (Rô-ma 3:20).
- Những Việc Làm Của Mỗi Người (Bằng Chứng Cụ Thể): Khải Huyền 20:12-13 mô tả “các sách thì mở ra”, và “người ta được xét đoán tùy công việc mình làm, cứ như lời đã biên trong những sách ấy”. Mọi tư tưởng, lời nói, hành động đều được ghi chép (Ma-thi-ơ 12:36).

2. Hai Chặng Phán Xét Quan Trọng Theo Kinh Thánh:

- Sự Phán Xét Dành Cho Người Tin Chúa (Tòa Án Christ): Đây không phải là phán xét để định tội hay hình phạt (vì tội của họ đã được Đấng Christ gánh chịu trên thập tự giá – Rô-ma 8:1). Đây là sự phán xét để thẩm định công việc, động cơ và ban thưởng (2 Cô-rinh-tô 5:10; 1 Cô-rinh-tô 3:12-15).
- Sự Phán Xét Cuối Cùng Dành Cho Người Không Tin (Tòa Án Lớn Trắng): Đây là sự phán xét định tội và tuyên án hình phạt đời đời nơi hồ lửa, dành cho những người không có tên trong Sách Sự Sống (Khải Huyền 20:11-15). Hình phạt này là sự chia cách đời đời khỏi Đức Chúa Trời (2 Tê-sa-lô-ni-ca 1:9).

Định luật “chết một lần, rồi chịu phán xét” có một ngoại lệ vinh hiển, và cũng là câu trả lời cho định luật ấy: Đức Chúa Giê-xu Christ. Phân đoạn ngay sau đó viết: “Cũng vậy, Đấng Christ đã dâng mình chỉ một lần để cất tội lỗi của nhiều người; Ngài lại sẽ hiện ra lần thứ hai, không phải để cất tội lỗi đi nữa, nhưng để ban sự cứu rỗi cho kẻ chờ đợi Ngài” (Hê-bơ-rơ 9:28).

1. Ngài Đã Chết Một Lần: Giống như mọi người, Ngài đã trải qua cái chết thể xác. Nhưng khác biệt căn bản: cái chết của Ngài là thay thế (thay cho tội nhân) và chuộc tội (đền nợ tội thay cho chúng ta). Ngài đã gánh lấy sự phán xét của Đức Chúa Trời dành cho tội lỗi chúng ta trên thập tự giá (Ê-sai 53:5-6).

2. Ngài Đã Sống Lại và Không Bao Giờ Chết Nữa: Đây là sự phá vỡ quyền lực của sự chết. Sự sống lại của Ngài là bằng chứng Đức Chúa Trời chấp nhận sinh tế của Ngài và chiến thắng sự chết (Rô-ma 4:25; 1 Cô-rinh-tô 15:20-22). Ngài đã “nếm sự chết” (Hê-bơ-rơ 2:9) nhưng đã chiến thắng nó.

3. Ngài Sẽ Trở Lại Để Hoàn Tất Sự Cứu Rỗi: Lần hiện ra thứ hai của Ngài không phải để chịu phán xét, mà để đón những người thuộc về Ngài vào sự cứu rỗi trọn vẹn, và thi hành sự phán xét cuối cùng đối với thế gian không tin.

Như vậy, đối với người tin nhận Chúa Giê-xu, “định luật chết một lần” vẫn xảy ra về mặt thể xác, nhưng sự phán xét đời đời đã được giải quyết. Họ “vượt khỏi sự chết mà vào sự sống” (Giăng 5:24). Sự chết thể xác chỉ là cánh cửa bước vào sự hiện diện đời đời với Chúa (Phi-líp 1:21-23).

Chân lý này không chỉ là giáo lý để suy ngẫm, mà phải biến đổi cách chúng ta sống.

1. Sống Với Lòng Kính Sợ Chúa và Ý Thức Trách Nhiệm: Hiểu rằng đời sống hiện tại là duy nhất và sẽ bị phán xét, chúng ta phải “kính sợ mà ăn ở cho nên thánh” (2 Cô-rinh-tô 7:1). Mỗi ngày là một ân điển, một cơ hội để sống vì vinh hiển Đức Chúa Trời. Chúng ta sống không phải như người vô trách nhiệm, mà như những “quản gia” trung tín của thì giờ, tài năng, năng lực Chúa ban.

2. Quyết Định Ưu Tiên Cho Những Điều Có Giá Trị Đời Đời: Trước viễn cảnh “chết một lần, rồi chịu phán xét”, chúng ta phải tự hỏi: Điều gì thực sự quan trọng? Chúa Giê-xu dạy chúng ta tích trữ của cải trên trời (Ma-thi-ơ 6:19-20). Điều này điều chỉnh lại sự theo đuổi của cải, danh vọng, lạc thú trần gian. Chúng ta đầu tư vào Lời Chúa, vào các mối quan hệ (đưa người về với Chúa), và vào các việc lành bởi đức tin.

3. Thúc Đẩy Tinh Thần Truyền Giáo Khẩn Trương: Nếu mỗi người chỉ có một đời sống duy nhất để quyết định vận mệnh đời đời, thì công tác truyền giáo trở nên vô cùng khẩn cấp. Chúng ta không thể dửng dưng với số phận của những người xung quanh chưa biết Chúa. Câu Kinh Thánh này là động lực mạnh mẽ để chúng ta “làm chứng… cho đến cùng trái đất” (Công vụ 1:8).

4. Tìm Kiếm Sự An Nghỉ và Hy Vọng Trong Chúa Giê-xu: Đối diện với sự thật về cái chết và phán xét có thể gây sợ hãi. Nhưng đối với Cơ Đốc nhân, đây là lời nhắc nhở đầy tri ân về ân điển. Chúng ta không còn run sợ trước sự phán xét (1 Giăng 4:17-18) vì chúng ta đã “trốn đến nơi ẩn núp” là Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 6:18). Sự chết đã mất nọc độc (1 Cô-rinh-tô 15:55).

5. Chuẩn Bị Tâm Thế Cho Giờ Lâm Chung: Hiểu được ý nghĩa cái chết giúp chúng ta sống và chết trong sự bình an. Chúng ta có thể nói như Phao-lô: “Tôi ao ước được thoát khỏi thân thể nầy đặng ở với Christ, là sự tốt hơn” (Phi-líp 1:23). Sự chết không còn là kẻ thù cuối cùng, mà trở thành “người đưa đường” đưa chúng ta về nhà thật.

Hê-bơ-rơ 9:27 không phải là một lời tuyên bố lạnh lùng về số phận bi đát của con người, mà là một lời cảnh tỉnh đầy yêu thương chỉ ra thực trạng nghiêm trọng của tội lỗi và sự công bình không thể tránh khỏi của Đức Chúa Trời. Nó như một tấm bảng chỉ đường lớn với dòng chữ: “NGÕ CỤT – PHÁN XỚT PHÍA TRƯỚC”. Nhưng ngay cạnh tấm bảng đó, chính Đức Chúa Trời đã đặt một Con Đường mới, sống và thật: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6).

“Chết một lần” nhắc nhở chúng ta về tính nghiêm túc của sự tồn tại. “Rồi chịu phán xét” cảnh báo chúng ta về trách nhiệm cuối cùng. Nhưng hình ảnh Đấng Christ, Đấng đã chết một lần để đền tội thay và sống lại để ban sự sống, chiếu sáng xuyên qua cảnh báo ấy, mở ra lối thoát đầy hy vọng. Vì vậy, hãy sống đời này với trách nhiệm, với lòng dạn dĩ của đức tin, với tinh thần khẩn trương rao truyền Tin Lành, và với niềm hy vọng vững chắc rằng, đối với người ở trong Christ, cái chết chỉ là cánh cửa dẫn vào sự hiện diện vĩnh hằng của Đấng đã yêu chúng ta và phó chính mình Ngài vì chúng ta.