Ai Chịu Trách Nhiệm Về Cái Chết Của Chúa Giê-su?
Câu hỏi về trách nhiệm đối với cái chết của Chúa Giê-su Christ là một trong những vấn đề thần học sâu sắc và thường gây tranh cãi nhất trong lịch sử Hội Thánh. Để có cái nhìn toàn diện và trung thực theo Kinh Thánh, chúng ta không thể chỉ dừng lại ở việc xác định một cá nhân hay một nhóm người cụ thể, mà phải khám phá nhiều tầng lớp trách nhiệm được Kinh Thánh mặc khải, từ lịch sử, con người cho đến kế hoạch cứu rỗi đời đời của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ phân tích vấn đề dựa trên nền tảng Kinh Thánh Tin Lành, sử dụng bản Truyền Thống 1925, cùng với những hiểu biết từ nguyên ngữ Hy Lạp và Hê-bơ-rơ.
Khi đọc các sách Phúc Âm, chúng ta thấy rõ một chuỗi các sự kiện và nhân vật dẫn đến thập tự giá.
1. Giu-đa Ích-ca-ri-ốt: Ông là người trực tiếp "bán" Chúa (Ma-thi-ơ 26:14-16). Hành động của ông được miêu tả là sự phản bội (tiếng Hy Lạp: paradidōmi - παραδίδωμι). Tuy nhiên, Chúa Giê-su biết trước điều này và tuyên bố: "Con người đi theo đường đã chỉ cho, nhưng khốn nạn cho kẻ phản Ngài!" (Ma-thi-ơ 26:24). Trách nhiệm cá nhân của Giu-đa là rõ ràng, nhưng động cơ của ông (tham tiền, thất vọng) không phải là nguyên nhân tối hậu.
2. Các Thầy Tế Lễ Cả, Trưởng Lão, và Hội Đồng Công Luận (Sanh-đrin): Họ là những người chủ mưu, tìm cách bắt và giết Chúa Giê-su (Giăng 11:47-53). Họ tổ chức phiên tòa bất hợp pháp vào ban đêm, dùng các nhân chứng giả để buộc tội Ngài (Mác 14:55-59). Động cơ của họ là sự đố kỵ (Ma-thi-ơ 27:18), sợ mất địa vị (Giăng 11:48), và không chấp nhận lời tuyên bố thần tính của Chúa Giê-su (Ma-thi-ơ 26:63-65). Chính họ đã kích động đám đông và gây áp lực lên Phi-lát.
3. Quan Tổng Đốc La Mã Pontius Pilate (Bôn-xơ Phi-lát): Ông nắm quyền phán quyết cuối cùng về án tử hình. Dù ba lần tuyên bố Chúa Giê-su vô tội (Lu-ca 23:4, 14, 22), ông đã nhượng bộ trước áp lực chính trị, sợ bị tố cáo là không trung thành với Sê-sa (Giăng 19:12). Hành động rửa tay của ông (Ma-thi-ơ 27:24) là biểu tượng của sự trốn tránh trách nhiệm cá nhân, nhưng về mặt pháp lý và quyền lực, ông là người ra lệnh đóng đinh (Mác 15:15).
4. Đám Đông Dân Chúng: Trong cơn kích động bị xúi giục, họ đã hô lên: "Đóng đinh hắn trên cây thập tự đi!" và quan trọng hơn, "Huyết người lại đổ trên chúng tôi và con cái chúng tôi!" (Ma-thi-ơ 27:22-25). Lời tuyên bố này thường bị hiểu lầm như một sự "nguyền rủa" cho cả một dân tộc qua mọi thời đại, nhưng trong ngữ cảnh, nó cho thấy sự đồng lõa và nhận trách nhiệm trước mặt Phi-lát của nhóm người hiện diện lúc đó.
Tuy nhiên, nếu dừng lại ở đây, chúng ta chỉ mới thấy bề nổi của tảng băng chìm. Kinh Thánh dẫn chúng ta đi xa hơn vào những lời tiên tri và mục đích thần thượng.
Ngay từ Cựu Ước, Đức Chúa Trời đã báo trước về một Đấng Mê-si phải chịu khổ hình và chết thay. Sứ đồ Phi-e-rơ trong bài giảng đầu tiên đã khẳng định: "Ngài đã bị nộp theo ý định trước và sự biết trước của Đức Chúa Trời" (Công vụ 2:23). Điều này cho thấy cái chết của Chúa Giê-su không phải là một tai nạn lịch sử, mà nằm trong kế hoạch tối thượng (boulē - βουλή) của Đức Chúa Trời.
1. Các Lời Tiên Tri:
- Ê-sai 53: Đây là bức tranh sống động nhất về Đầy Tớ Chịu Khổ của Đức Giê-hô-va. "Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương... Đức Giê-hô-va đã làm cho tội lỗi của hết thảy chúng ta đều chất trên người" (Ê-sai 53:5-6). Tiếng Hê-bơ-rơ từ "chất trên" (pāgaʻ - פָּגַע) mang nghĩa đập mạnh, giáng xuống, cho thấy sự thay thế hoàn toàn.
- Thi Thiên 22: Tiên tri về sự đau đớn thể xác và tinh thần của Đấng chịu đóng đinh, từ lời kêu than "Đức Chúa Trời tôi ôi! Sao Ngài lìa bỏ tôi?" (câu 1) đến chi tiết "Chúng nó đâm thủng tay chân tôi" (câu 16).
- Đa-ni-ên 9:26: "Đấng chịu xức dầu sẽ bị trừ diệt, chẳng có gì cho mình" - chỉ về sự chết của Đấng Mê-si.
2. Ý Muốn Tự Nguyện của Chính Chúa Giê-su: Yếu tố then chốt nhất là Chúa Giê-su đã hoàn toàn tự nguyện. Ngài phán: "Ta phó sự sống ta, để được ta lại. Chẳng ai cất lấy nó khỏi ta, nhưng ta tự phó cho" (Giăng 10:17-18). Trong vườn Ghết-sê-ma-nê, dù biết trước sự đau đớn khôn tả, Ngài đã cầu nguyện: "Lạy Cha, nếu Cha muốn, xin cất chén nầy khỏi tôi! Dầu vậy, xin ý Cha được nên, chớ không theo ý tôi" (Lu-ca 22:42). Chữ "chén" (potērion - ποτήριον) biểu tượng cho cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời mà Ngài sẽ uống thay cho chúng ta. Ngài không phải là nạn nhân bất lực, mà là Chiên Con tự nguyện hi sinh.
Sau khi xem xét các yếu tố lịch sử và tiên tri, chúng ta phải đi đến cội rễ của vấn đề. Kinh Thánh chỉ ra rằng nguyên nhân sâu xa dẫn đến thập tự giá chính là tội lỗi của toàn thể nhân loại và tình yêu thương cứu chuộc của Đức Chúa Trời.
1. Tội Lỗi Của Chúng Ta: Sứ đồ Phao-lô khẳng định: "Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương Ngài đối với chúng ta, khi chúng ta còn là người có tội, thì Đấng Christ vì chúng ta chịu chết" (Rô-ma 5:8). Và: "Đấng Christ đã vì tội lỗi chúng ta chịu chết... Ngài đã bị đóng đinh trên cây gỗ, vì tội lỗi chúng ta" (1 Cô-rinh-tô 15:3, Ga-la-ti 1:4). Tiếng Hy Lạp dùng giới từ "huper" (ὑπέρ) mang nghĩa "thay cho", "vì lợi ích của". Thập tự giá là lời tuyên án cuối cùng rằng mọi người đều đã phạm tội (Rô-ma 3:23) và hình phạt của tội lỗi là sự chết (Rô-ma 6:23). Mỗi tội lỗi của chúng ta, từ nhỏ đến lớn, đều góp phần vào sự cần thiết của cây thập tự. Vậy, xét đến cùng, chính tôi và bạn là những người chịu trách nhiệm. Cây đinh đóng vào tay Ngài mang tên tôi. Những lời nguyền rủa, sự bạo lực, lòng tham lam, sự kiêu ngạo, sự dối trá... của cả nhân loại đã đóng Ngài vào thập tự giá.
2. Tình Yêu và Ân Điển Của Đức Chúa Trời: Đây là nghịch lý vĩ đại nhất. Mặc dù con người có tội và chịu trách nhiệm, nhưng động lực thúc đẩy sự hy sinh đó lại là tình yêu của chính Đức Chúa Trời. "Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài" (Giăng 3:16). Chúa Giê-su là Chiên Con của Đức Chúa Trời (Giăng 1:29), được Đức Chúa Trời dự định và cung ứng làm của lễ chuộc tội. Sự phán xét đáng lẽ dành cho chúng ta đã được Ngài gánh chịu. Như Ê-sai đã nói, "Đức Giê-hô-va đã làm cho tội lỗi của hết thảy chúng ta đều chất trên người" (Ê-sai 53:6). Vì vậy, trong một ý nghĩa thần học sâu nhiệm, chính Đức Chúa Trời Cha, qua sự vâng phục của Con Ngài, là Đấng đã "nộp" Ngài vì chúng ta (Rô-ma 8:32). Đây không phải là sự ngược đãi của một người cha, mà là sự hy sinh tối thượng của Ba Ngôi Đức Chúa Trời vì tình yêu dành cho kẻ thù nghịch.
Đoạn Kinh Thánh này tổng kết một cách mạch lạc các tầng lớp trách nhiệm:
"Vì thật vậy, trong thành nầy, Hê-rốt và Bô-nơ-xơ Phi-lát, với các dân ngoại và dân Y-sơ-ra-ên đã nhóm lại đặng nghịch cùng Đầy Tớ thánh của Ngài là Jêsus, mà Ngài đã xức dầu cho, đặng làm mọi điều tay Ngài và ý Ngài đã định rồi phải ứng nghiệm." (Công vụ 4:27-28)
Phân tích:
- Trách nhiệm con người rõ ràng: Các nhà lãnh đạo (Hê-rốt, Phi-lát), người Do Thái và Dân Ngoại (toàn thể nhân loại đại diện) đã "nhóm lại đặng nghịch cùng" Chúa Giê-su. Họ hành động với đầy đủ ý chí và trách nhiệm luân lý của mình.
- Chủ quyền tối thượng của Đức Chúa Trời: Hành động của họ xảy ra "đặng làm mọi điều tay Ngài và ý Ngài đã định rồi phải ứng nghiệm." Tiếng Hy Lạp "proōrisen" (προώρισεν) ở đây nghĩa là "định trước" hoặc "ấn định từ trước". Điều này không biến con người thành những con rối, nhưng cho thấy Đức Chúa Trời tối cao đến nỗi Ngài có thể dùng ngay cả những ý định xấu xa của con người để hoàn thành mục đích tốt lành và cứu rỗi của Ngài (Sáng thế 50:20).
Hiểu được ai chịu trách nhiệm về thập tự giá không phải chỉ để tranh luận thần học, mà phải dẫn đến sự biến đổi trong đời sống.
1. Dẫn Đến Sự Ăn Năn và Đức Tin Cá Nhân: Khi nhận ra rằng tội lỗi của chính mình đã đóng đinh Chúa Giê-su, chúng ta không còn đổ lỗi cho người Do Thái, người La Mã, hay bất kỳ ai khác. Thập tự giá trở thành tấm gương phản chiếu tội lỗi thẳm sâu của lòng mình. Điều này phá tan sự tự công bình và dẫn chúng ta đến chỗ ăn năn thật lòng, tiếp nhận sự tha thứ được ban cho qua đức tin nơi Ngài (Công vụ 2:36-38).
2. Dạy Chúng Ta Bài Học Về Sự Tha Thứ: Nếu Chúa Giê-su, khi bị treo trên thập tự giá, có thể cầu nguyện rằng: "Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì" (Lu-ca 23:34), thì chúng ta còn có lý do gì để nuôi dưỡng sự oán giận, thù hận? Hiểu rõ thập tự giá giúp chúng ta tha thứ cho người khác, vì chúng ta nhận ra mình cũng là những người cần được tha thứ nhiều hơn.
3. Tránh Tinh Thần Lên Án và Thành Kiến: Việc quy trách nhiệm cho "người Do Thái" như một dân tộc qua mọi thời đại là sai lầm nghiêm trọng cả về mặt thần học lẫn đạo đức, và đã dẫn đến những hậu quả lịch sử thảm khốc. Kinh Thánh dạy rằng mọi người đều ở dưới tội lỗi (Rô-ma 3:9). Thay vì tìm kiếm một nhóm người để đổ lỗi, chúng ta được kêu gọi rao truyền Phúc Âm cứu rỗi cho mọi người, bất kể chủng tộc hay nền tảng.
4. Sống Với Lòng Biết Ơn Sâu Sắc và Cam Kết: Thập tự giá là thước đo tình yêu của Đức Chúa Trời dành cho chúng ta. Khi nhận ra mình được yêu đến nỗi Con Đức Chúa Trời phải chết thay, chúng ta đáp lại bằng một đời sống dâng hiến, vâng phục và yêu mến Ngài. "Ấy vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (1 Cô-rinh-tô 10:31).
Câu hỏi "Ai chịu trách nhiệm về cái chết của Chúa Giê-su?" có một câu trả lời nhiều lớp. Về mặt lịch sử và con người, trách nhiệm thuộc về Giu-đa, các nhà lãnh đạo Do Thái thời đó, quan Tổng đốc La Mã Phi-lát, và đám đông. Về mặt thần học và thuộc linh, câu trả lời sâu xa hơn: chính tội lỗi của tôi, của bạn, và của toàn thể nhân loại đã khiến Ngài phải chết. Nhưng cao trọng hơn tất cả, chính tình yêu thương và kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời Cha đã khiến Ngài ban Con Một của Ngài. Chúa Giê-su đã tự nguyện gánh lấy hình phạt thay cho chúng ta.
Vì vậy, thập tự giá không phải là một bi kịch nơi Đức Chúa Trời thất bại trước tay người xấu, mà là sự chiến thắng vinh quang của ân điển trên tội lỗi, của sự sống trên sự chết. Thay vì dùng sự hiểu biết này để kết án người khác, chúng ta hãy quỳ xuống dưới chân thập tự giá, nhận lấy trách nhiệm cá nhân của mình, ăn năn, tin nhận, và sống một đời sống biết ơn, thánh khiết, rao truyền Tin Lành cứu rỗi này cho một thế giới vẫn đang cần sự tha thứ.
Đấng Christ đã vì tội lỗi chúng ta chịu chết... Ngài đã bị đóng đinh trên cây gỗ, vì tội lỗi chúng ta. (1 Cô-rinh-tô 15:3, Ga-la-ti 1:4).
Đó là Tin Lành.