Chúa Giê-xu Có Phải Là Nhà Tiên Tri Không?
Trong lịch sử tôn giáo và ngay cả trong các cuộc đối thoại đương đại, danh xưng “nhà tiên tri” thường được gán cho Chúa Giê-xu. Nhưng Kinh Thánh, Lời được linh cảm của Đức Chúa Trời, mặc khải điều gì về chân tính thật sự của Ngài? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát câu hỏi “Chúa Giê-xu có phải là nhà tiên tri không?” dưới ánh sáng của toàn bộ Kinh Thánh, phân tích chức vụ, lời tuyên bố của Ngài, và lời chứng của các sứ đồ, để đi đến một sự hiểu biết trọn vẹn và thần học chính xác.
Trước khi áp dụng danh xưng này cho Chúa Giê-xu, chúng ta cần hiểu rõ chức vụ tiên tri (navi’ trong tiếng Hê-bơ-rơ, prophētēs trong tiếng Hy Lạp) theo định nghĩa Kinh Thánh. Một nhà tiên tri trong Cựu Ước chủ yếu là một “người phát ngôn” cho Đức Chúa Trời, người công bố sứ điệp của Ngài, thường bao gồm cả lời cảnh báo về sự phán xét và lời hứa về sự cứu rỗi (Phục Truyền Luật Lệ Ký 18:18). Họ là những kênh truyền thông tạm thời, đứng giữa Đức Chúa Trời và dân sự. Phân đoạn then chốt là Phục Truyền 18:15-18, nơi Môi-se báo trước: “Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi sẽ lấy từ giữa anh em ngươi, lấy trong những người như ta, dấy lên một đấng tiên tri cho ngươi; các ngươi khá nghe theo đấng ấy.”
Lời hứa này chỉ về một Đấng Tiên Tri đặc biệt sẽ đến, mà nhiều người Do Thái thời Chúa Giê-xu đang trông đợi (Giăng 1:21, 6:14).
Khi đọc các sách Phúc Âm, chúng ta thấy rõ ràng nhiều người đương thời với Chúa Giê-xu đã xem Ngài là một nhà tiên tri vĩ đại.
- Dân Chúng: Sau phép lạ hóa bánh ra nhiều, họ tuyên bố: “Người nầy thật là đấng tiên tri phải đến thế gian” (Giăng 6:14). Họ nhận ra Ngài như sự ứng nghiệm của lời hứa trong Phục Truyền 18.
- Người Đàn Bà Sa-ma-ri: Sau khi gặp Chúa Giê-xu tại giếng Gia-cốp, bà nói với dân thành: “Hãy đến xem một người đã nói với tôi mọi điều tôi đã làm; ấy chẳng phải là Đấng Christ sao?” (Giăng 4:29). Trước đó, bà nhận xét: “Tôi nhìn thấy ông là một đấng tiên tri” (Giăng 4:19).
- Môn Đồ Trên Đường Em-ma-út: Họ gọi Chúa Giê-xu là “một đấng tiên tri, lấy lời nói và việc làm được quyền trước mặt Đức Chúa Trời và cả dân chúng” (Lu-ca 24:19).
- Đám Đông Trong Ngày Lễ Lá: Khi Chúa Giê-xu vào thành Giê-ru-sa-lem, đám đông reo lên: “Người nầy là Đức Chúa Jêsus, nhà tiên tri ở thành Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê” (Ma-thi-ơ 21:11).
Những lời chứng này cho thấy từ góc nhìn con người, chức vụ đầy quyền năng trong lời nói và việc làm của Chúa Giê-xu hoàn toàn phù hợp với hình ảnh một nhà tiên tri vĩ đại của Đức Chúa Trời. Ngài công bố ý chỉ Đức Chúa Trời, quở trách tội lỗi, làm phép lạ, và tiên tri về những sự kiện tương lai (như sự phá hủy thành Giê-ru-sa-lem trong Ma-thi-ơ 24:1-2).
Chúa Giê-xu có tự nhận mình là tiên tri không? Câu trả lời là có, nhưng trong một ngữ cảnh rất đặc biệt. Trong Lu-ca 4:24, Ngài phán: “Quả thật, ta nói cùng các ngươi, không có một đấng tiên tri nào được trọng đãi trong quê hương mình.” Ngài đồng hóa kinh nghiệm của mình với số phận chung của các tiên tri: bị quê hương và dân tộc mình khước từ. Điều này ứng nghiệm trong chính sự kiện dân làng Na-xa-rét tìm cách giết Ngài (Lu-ca 4:28-29).
Tuy nhiên, quan trọng hơn, Chúa Giê-xu không dừng lại ở danh xưng “tiên tri”. Khi hỏi các môn đồ: “Còn các ngươi thì xưng ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15). Phi-e-rơ đã đưa ra lời tuyên xưng vĩ đại: “Thầy là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16). Chúa Giê-xu không sửa lại Phi-e-rơ: “Không, ta chỉ là một tiên tri”. Thay vào đó, Ngài xác nhận đó là sự mặc khải từ Cha trên trời (Ma-thi-ơ 16:17). Điều này cho thấy danh xưng “tiên tri” là đúng nhưng chưa đủ để mô tả trọn vẹn chân tính của Ngài.
Sự khác biệt căn bản giữa Chúa Giê-xu và mọi tiên tri khác nằm ở nguồn gốc và thẩm quyền của sứ điệp. Các tiên tri đều bắt đầu bằng “Đức Giê-hô-va phán vậy” hoặc “Có lời của Đức Giê-hô-va phán cùng tôi”. Nhưng Chúa Giê-xu lại phán một cách đầy thẩm quyền: “Ta bảo các ngươi…” (Ma-thi-ơ 5:22, 28, 32, 34, 39, 44). Ngài không chỉ là người chuyển tiếp sứ điệp; Ngài chính là nguồn gốc và nội dung của sứ điệp đó. Ngài là Logos (Ngôi Lời) đã trở nên xác thịt (Giăng 1:1, 14).
Trong thư Hê-bơ-rơ, tác giả mở đầu bằng cách so sánh: “Đời xưa, Đức Chúa Trời đã dùng các đấng tiên tri phán dạy tổ phụ chúng ta nhiều lần nhiều cách, rồi đến những ngày sau rốt nầy, Ngài phán dạy chúng ta bởi Con Ngài” (Hê-bơ-rơ 1:1-2). Con là ai? Là “sự chói sáng của vinh hiển Đức Chúa Trời và hình bóng của bổn thể Ngài” (Hê-bơ-rơ 1:3). Chức vụ mặc khải của Chúa Giê-xu là cao trọng và trực tiếp hơn bất kỳ tiên tri nào trước đó, vì Ngài chính là Đức Chúa Trời bày tỏ chính mình.
Đây là điểm then chốt của thần học Cơ Đốc: Chúa Giê-xu không chỉ là một tiên tri; Ngài là đối tượng của toàn bộ lời tiên tri. Toàn bộ Cựu Ước đều chỉ về Ngài (Lu-ca 24:27, 44). Ngài là “Đấng Môi-se đã bàn luận” (Giăng 5:46). Ngài là Chiên Con của Đức Chúa Trời, Đấng cất tội lỗi thế gian (Giăng 1:29), ứng nghiệm mọi biểu tượng về của lễ chuộc tội. Ngài là Đấng Mê-si (Christ) mà các tiên tri đã báo trước.
Do đó, khi chúng ta hỏi “Chúa Giê-xu có phải là nhà tiên tri không?”, câu trả lời đầy đủ nhất là: Có, nhưng Ngài còn hơn thế nữa. Ngài là Đấng Tiên Tri (ho Prophetes) như lời hứa trong Phục Truyền 18:15, nhưng đồng thời Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời, Cứu Chúa, và chính là Đức Chúa Trời nhập thể (Giăng 1:1, 14; 20:28). Các chức vụ của Ngài – Tiên Tri, Thầy Tế Lễ, và Vua – được bày tỏ trọn vẹn trong công việc cứu chuộc (Xem Hê-bơ-rơ 1:1-3, 4:14-16, Khải Huyền 19:16). Là Tiên Tri, Ngài mặc khải Đức Chúa Trời cho chúng ta. Là Thầy Tế Lễ, Ngài dâng chính mình làm của lễ chuộc tội cho chúng ta. Là Vua, Ngài cai trị và bảo vệ chúng ta.
Sự hiểu biết đúng đắn về chân tính của Chúa Giê-xu không chỉ là vấn đề thần học suông, mà có những hệ quả sâu sắc cho đời sống đức tin hằng ngày của chúng ta.
1. Nền Tảng Cho Đức Tin Cá Nhân: Đức tin của chúng ta không đặt trên một nhà tiên tri chỉ loan báo sứ điệp, nhưng đặt trên chính Đấng là Sứ Điệp – Con Đức Chúa Trời, Đấng đã chết và sống lại vì chúng ta. Chúng ta tin cậy vào Ngài, không chỉ tin lời Ngài nói (Giăng 14:1).
2. Thẩm Quyền Tối Cao Cho Đời Sống: Vì Ngài là Lời Đức Chúa Trời nhập thể, nên mọi lời dạy của Chúa Giê-xu mang thẩm quyền tối hậu và vĩnh cửu. Lời Ngài phán trong Kinh Thánh phải là quy chuẩn tối cao cho đức tin, đạo đức, và mọi quyết định của chúng ta (Ma-thi-ơ 7:24-27).
3. Sự Giao Thông Mật Thiết Với Đức Chúa Trời: Các tiên tri là những trung gian tạm thời. Nhưng Chúa Giê-xu là Trung Bảo duy nhất và đời đời giữa Đức Chúa Trời và loài người (1 Ti-mô-thê 2:5). Qua Ngài, chúng ta có thể đến gần Đức Chúa Trời với sự tự do và thân mật của một đứa con (Ê-phê-sô 3:12, Hê-bơ-rơ 4:16). Chúng ta không cần một tiên tri nào khác để nghe từ Đức Chúa Trời, vì chính Thánh Linh của Đấng Christ ở trong chúng ta (Giăng 14:16-17, 26).
4. Mẫu Mực Cho Sự Vâng Phục Và Hy Sinh: Là Đấng Tiên Tri bị khước từ, Chúa Giê-xu mẫu mực cho chúng ta trong việc trung tín với sứ mạng của Đức Chúa Trời dù phải đối diện với sự chống đối, hiểu lầm, và ngay cả sự tử đạo. Chúng ta được kêu gọi bước theo dấu chân Ngài (1 Phi-e-rơ 2:21).
5. Niềm Hy Vọng Chắc Chắn Về Tương Lai: Lời tiên tri của Chúa Giê-xu về sự phục sinh của Ngài đã thành hiện thực, đảm bảo cho chúng ta rằng mọi lời hứa khác của Ngài – về sự trở lại, sự phán xét cuối cùng, và sự sống đời đời – cũng chắc chắn sẽ ứng nghiệm (1 Cô-rinh-tô 15:20). Chúng ta không theo một tiên tri đã chết, nhưng theo một Đấng Christ đang sống.
Vậy, Chúa Giê-xu có phải là nhà tiên tri không? Theo sự mặc khải trọn vẹn của Kinh Thánh, chúng ta có thể khẳng định: Chúa Giê-xu chính là Đấng Tiên Tri vĩ đại nhất, Đấng đã được hứa từ ngàn xưa, nhưng danh xưng “tiên tri” chỉ là một khía cạnh trong chân tính siêu việt của Ngài. Ngài là sự ứng nghiệm trọn vẹn của mọi lời tiên tri Cựu Ước. Ngài không chỉ công bố Lời Đức Chúa Trời; Ngài chính là Ngôi Lời. Ngài không chỉ dạy về con đường cứu rỗi; Ngài chính là Con Đường (Giăng 14:6).
Do đó, đáp án của chúng ta không dừng ở “có” hay “không”, mà là một lời tuyên xưng đức tin sâu nhiệm, như Phi-e-rơ: “Thầy là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống.” Hãy đến với Ngài, tin cậy Ngài, vâng lời Ngài, và thờ phượng Ngài không chỉ như một nhà tiên tri vĩ đại, nhưng như Cứu Chúa và Chúa của đời sống mình. Trong một thế giới có nhiều tiếng nói và “tiên tri” giả mạo, ước muốn của chúng ta là lắng nghe và bước theo Tiên Tri thật, là Chúa và Cứu Chúa Giê-xu Christ, Đấng duy nhất có lời của sự sống đời đời (Giăng 6:68).