Cựu Ước tiên báo về sự xuất hiện của Chúa Giê-su Ki-tô ở đâu?

Trong niềm tin Cơ Đốc, Cựu Ước không chỉ là lịch sử của dân Y-sơ-ra-ên mà còn là một bức tranh tiên tri vĩ đại, từng nét vẽ đều hướng về một nhân vật trung tâm: Đấng Mê-si, Chúa Giê-xu Christ. Sự xuất hiện của Ngài không phải là một sự kiện bất ngờ, nhưng đã được Đức Chúa Trời mặc khải cách tiệm tiến và chi tiết qua các tiên tri trong suốt nhiều thế kỷ. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát một cách có hệ thống các lời tiên tri quan trọng trong Cựu Ước đã báo trước chính xác về Con Đức Chúa Trời, qua đó củng cố đức tin của chúng ta vào sự thành tín của Lời Chúa và thần tính của Chúa Giê-xu.

Ngay sau khi tội lỗi xâm nhập thế gian, Đức Chúa Trời đã ban lời hứa đầu tiên (thường được gọi là Proto-Evangelium) về Đấng Cứu Chuộc. Sáng-thế Ký 3:15 chép: “Ta sẽ làm cho mầy cùng người nữ, dòng dõi mầy cùng dòng dõi người nữ nghịch thù nhau. Người sẽ giày đạp đầu mầy, còn mầy sẽ cắn gót chân người.” Tại đây, từ “dòng dõi” (tiếng Hê-bơ-rơ: zera) của người nữ đã chỉ về một nhân vật đặc biệt, Đấng sẽ hủy phá công việc của Sa-tan. Điều đáng chú ý là “dòng dõi” được nhắc đến trong số ít, hướng về một cá nhân cụ thể chứ không phải một tập thể.

Lời hứa này được thu hẹp dần qua các giao ước. Đấng Mê-si sẽ xuất thân từ:
• Dòng dõi của Sem (Sáng 9:26).
• Dòng dõi của Áp-ra-ham: “Các dân tộc trên thế gian đều sẽ nhờ dòng dõi ngươi mà được phước” (Sáng 22:18). Từ “dòng dõi” (zera) ở đây cũng là số ít, được Sứ đồ Phao-lô giải thích rõ ràng là chỉ về Đấng Christ (Ga-la-ti 3:16).
• Chi phái Giu-đa: Lời tiên tri của Gia-cốp: “Cây phủ việt chẳng hề dời khỏi Giu-đa... Cho đến chừng Đấng Si-lô hiện tới, thì các dân đều vâng phục Đấng đó” (Sáng 49:10). “Si-lô” (Shiloh) có nghĩa là “Đấng được sai đến” hoặc “Đấng Ban Sự Bình An,” là danh hiệu của Đấng Mê-si.
• Nhà Đa-vít: Đây là lời tiên tri then chốt. 2 Sa-mu-ên 7:12-13 ghi lời Đức Chúa Trời hứa với vua Đa-vít: “Ta sẽ dấy lên dòng dõi ngươi kế vị ngươi,... Ta sẽ làm cho ngôi nước ngươi vững bền đến đời đời.” Vương quốc vĩnh cửu này chỉ có thể được ứng nghiệm nơi Chúa Giê-xu, Con Đa-vít (Lu-ca 1:32-33).

Các tiên tri sau này đã vẽ nên một bức chân dung vô cùng sống động về Đấng Mê-si, đến nỗi khi đọc Tân Ước, chúng ta thấy rõ sự ứng nghiệm từng chi tiết.

1. Nơi Chào Đời: Tiên tri Mi-chê, khoảng 700 năm trước Chúa giáng sinh, đã công bố: “Hỡi Bết-lê-hem Ép-ra-ta, ngươi ở trong hàng ngàn Giu-đa là nhỏ lắm, song từ nơi ngươi sẽ ra cho ta một Đấng cai trị trong Y-sơ-ra-ên; gốc tích của Ngài bởi từ đời xưa, từ trước vô cùng” (Mi-chê 5:2). Bết-lê-hem là một thành nhỏ, không đáng kể, nhưng chính nơi đó Đấng Mê-si có nguồn gốc vĩnh cửu (“từ trước vô cùng”) sẽ giáng sinh. Sự ứng nghiệm được ghi trong Ma-thi-ơ 2:1.

2. Sự Đồng Trinh Thọ Thai: Đây là một dấu hiệu siêu nhiên. Tiên tri Ê-sai tuyên bố: “Vậy nên, chính Chúa sẽ ban một điềm cho các ngươi: nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, sanh ra một trai, và đặt tên là Em-ma-nu-ên” (Ê-sai 7:14). Từ “đồng trinh” trong tiếng Hê-bơ-rơ là almah, chỉ một thiếu nữ trẻ trong độ tuổi kết hôn, mang hàm ý trinh khiết. Bản Bảy Mươi (bản dịch tiếng Hy Lạp của Cựu Ước) đã dịch chính xác từ này là parthenos, có nghĩa là “trinh nữ.” Sự giáng sinh của Chúa Giê-xu bởi quyền năng Đức Thánh Linh (Ma-thi-ơ 1:22-23) là sự ứng nghiệm trọn vẹn.

3. Chức Vụ và Tính Cách:
• Thầy Tế Lễ và Vua: Tiên tri Xa-cha-ri nói về Đấng “vừa là thầy tế lễ vừa là vua” (Xa-cha-ri 6:12-13), một sự kết hợp chưa từng có trong Cựu Ước.
• Đấng Chịu Xót Thương: Ê-sai 61:1-2 mô tả chức vụ của Đấng được xức dầu: “Thần của Chúa Giê-hô-va ngự trên ta... đặng giảng tin lành cho kẻ khó khăn... yên ủi mọi kẻ buồn rầu.” Chính Chúa Giê-xu đã đọc phân đoạn này và tuyên bố: “Hôm nay đã được ứng nghiệm lời Kinh Thánh mà các ngươi mới vừa nghe” (Lu-ca 4:18-21).
• Vua Khiêm Nhường: Xa-cha-ri 9:9 tiên tri: “Hỡi con gái Si-ôn, hãy mừng rỡ lớn tiếng! Hỡi con gái Giê-ru-sa-lem, hãy trổi tiếng reo vui! Kìa, Vua ngươi đến cùng ngươi; Ngài là công bình và đắc thắng, nhu mì và cỡi lừa, tức là con của lừa cái.” Sự ứng nghiệm được ghi lại trong Giăng 12:14-15.

Đây là phần trung tâm của mọi lời tiên tri về Đấng Mê-si, được tiên tri Ê-sai mô tả cách chi tiết và đau thương trong Ê-sai đoạn 53 – thường được gọi là “Bài ca về Đầy Tớ Chịu Khổ.”

“Người đã bị người ta khinh dể và chán bỏ, từng trải sự buồn bực, biết sự đau ốm... Thật người đã mang sự đau ốm của chúng ta, đã gánh sự buồn bực của chúng ta... Người đã vì tội lỗi chúng ta mà bị vết, vì sự gian ác chúng ta mà bị thương. Bởi sự sửa phạt người chịu chúng ta được bình an, bởi lằn roi người chúng ta được lành bịnh... Người bị ức hiếp, nhưng khi chịu sự khốn khổ chẳng hề mở miệng. Như chiên con bị dắt đến hàng làm thịt... Người đã bị cất lấy khỏi đất người sống; vì cớ tội lỗi dân ta người đã bị đánh... Người đã hiến mình chịu chết, đã bị kể vào hàng kẻ dữ, đã mang lấy tội lỗi nhiều người, và cầu thay cho những kẻ phạm tội.” (Ê-sai 53:3-12).

Mọi chi tiết đều ứng nghiệm nơi Chúa Giê-xu: Sự thinh lặng trước mặt Phi-lát (Ma-thi-ơ 27:14), sự chết giữa hai tên trộm cướp (Lu-ca 23:33), sự chôn trong mộ của người giàu (Ê-sai 53:9; Ma-thi-ơ 27:57-60). Đặc biệt, câu “Người đã bị cất lấy khỏi đất người sống” chỉ về sự chết, và “Người sẽ thấy dòng dõi mình, những ngày mình sẽ lâu dài” (Ê-sai 53:10) lại chỉ về sự phục sinh và kết quả của sự chết Ngài.

Ngoài ra, có những lời tiên tri chi tiết khác:
• Sự Phản Bội với 30 Miếng Bạc: Xa-cha-ri 11:12-13 tiên tri về việc Đấng Chăn Chiên bị định giá 30 miếng bạc, số bạc sau đó bị ném vào nhà Chúa. Điều này ứng nghiệm nơi Giu-đa Ích-ca-ri-ốt (Ma-thi-ơ 26:15; 27:3-10).
• Chân Tay Bị Đâm: Thi Thiên 22:16 (lời của Đấng Mê-si) nói: “Chúng nó đã đâm chân tay tôi.” Đây là mô tả rõ ràng về hình phạt đóng đinh thập tự giá, một hình thức hành hình chưa hề tồn tại vào thời Vua Đa-vít.
• Sự Phục Sinh: Thi Thiên 16:10 tuyên bố: “Vì Chúa chẳng hề để linh hồn tôi trong Âm phủ, cũng không cho Đấng Thánh của Chúa thấy sự hư nát.” Chính Phê-rô đã trưng dẫn câu này để làm chứng về sự phục sinh của Chúa Giê-xu (Công vụ 2:27-32).

Sự hiểu biết về các lời tiên tri Cựu Ước không chỉ là kiến thức lịch sử, nhưng có sức biến đổi đời sống chúng ta hôm nay.

1. Củng Cố Đức Tin và Sự Xác Quyết: Xác suất để một người ứng nghiệm hàng chục lời tiên tri chi tiết cách độc lập là bằng không. Việc Chúa Giê-xu ứng nghiệm trọn vẹn các lời tiên tri này là bằng chứng hùng hồn rằng Ngài chính là Đấng Mê-si, Con Đức Chúa Trời. Khi nghi ngờ hay gặp thử thách, chúng ta có thể nhìn lại sự thành tín tuyệt đối của Đức Chúa Trời qua Lời tiên tri và sự ứng nghiệm, để vững lòng tin cậy Ngài trong mọi lời hứa khác cho cuộc đời mình (Giô-suê 21:45).

2. Hiểu Biết Trọn Vẹn về Chương Trình Cứu Rỗi: Cựu Ước cho chúng ta thấy “căn nguyên” của Tin Lành. Khi đọc về con sinh tế trong sách Lê-vi, về giao ước với Áp-ra-ham, về sự công bình và thương xót trong các tiên tri, chúng ta hiểu sâu sắc hơn tại sao Chúa Giê-xu phải chết, và ân điển Ngài quý giá đến dường nào. Điều này làm cho sự thờ phượng, lòng biết ơn và đời sống môn đồ của chúng ta trở nên phong phú hơn.

3. Nếp Tư Duy Kinh Thánh và Truyền Giáo: Chúa Giê-xu và các sứ đồ thường dùng Cựu Ước để giảng về Ngài (xem Lu-ca 24:27). Chúng ta có thể học theo nếp tư duy này. Khi đọc Cựu Ước, hãy luôn tự hỏi: “Phần này chỉ về Chúa Giê-xu và công việc cứu chuộc của Ngài như thế nào?”. Điều này không chỉ nuôi dưỡng linh hồn chúng ta mà còn cung cấp một công cụ mạnh mẽ để chia sẻ Tin Lành, đặc biệt với những người tin vào Kinh Thánh Cựu Ước như người Do Thái hoặc những người tò mò về sự nhất quán của Kinh Thánh.

4. Sự Vâng Phục và Hy Vọng: Các lời tiên tri về sự tái lâm và vương quốc vĩnh cửu của Đấng Mê-si (như Ê-sai 9:6-7; Đa-ni-ên 7:13-14) vẫn chưa được ứng nghiệm trọn vẹn. Việc nhìn thấy những lời tiên tri về sự đến lần thứ nhất đã được ứng nghiệm chính xác cách lạ lùng, cho chúng ta sự đảm bảo tuyệt đối rằng Ngài cũng sẽ trở lại như Lời Ngài đã hứa. Điều này thúc đẩy chúng ta sống thánh khiết, hầu việc Chúa cách trung tín, và trông đợi Ngài với niềm hy vọng sống động (Tít 2:12-13).

Từ Sáng-thế Ký đến Ma-la-chi, Cựu Ước là một bản giao hưởng được soạn bởi Đức Thánh Linh, với chủ đề chính xoay quanh Đấng Cứu Thế sẽ đến. Những lời tiên tri về dòng dõi, nơi chào đời, chức vụ, sự thương khó và phục sinh của Chúa Giê-xu không phải là những sự trùng hợp ngẫu nhiên, nhưng là bằng chứng sống động về sự mặc khải tiệm tiến và sự tể trị tuyệt đối của Đức Chúa Trời trong lịch sử cứu rỗi. Khi nghiên cứu những điều này, chúng ta không chỉ có thêm kiến thức, nhưng đức tin chúng ta được đặt trên nền tảng vững chắc: Chúa Giê-xu Nazareth chính là Đấng Mê-si được hứa, là Con Đức Chúa Trời, là Cứu Chúa của nhân loại. Ước mong mỗi chúng ta, khi thấy sự thành tín của Chúa trong quá khứ, sẽ càng thêm vững lòng tin cậy Ngài cho hiện tại và tương lai, sống và rao truyền Tin Lành cứu rỗi quý báu này cho một thế giới đang cần đến Ngài.