Sự tái sinh theo Kinh Thánh là gì?

Trong thế giới tôn giáo và triết học, có nhiều khái niệm về sự biến đổi nội tâm, sự giác ngộ, hay sự hoàn thiện bản thân. Tuy nhiên, Kinh Thánh trình bày một chân lý độc đáo, nền tảng, và tuyệt đối không thể thương lượng cho sự cứu rỗi của con người: đó là sự tái sinh (còn được gọi là sự sanh lại). Đây không phải là một sự cải thiện hành vi, một quyết định đạo đức, hay một nghi thức tôn giáo, mà là một sự sáng tạo mới đến từ quyền năng siêu nhiên của Đức Chúa Trời. Khái niệm này xuyên suốt Kinh Thánh, đặt nền móng cho mọi kinh nghiệm và mối quan hệ thật với Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa, sự cần thiết, bản chất, bằng chứng, và ứng dụng thực tiễn của sự tái sinh theo Lời Đức Chúa Trời.

Cuộc đối thoại giữa Chúa Giê-xu và Ni-cô-đem trong Giăng 3 là bản văn then chốt nhất để hiểu về sự tái sinh. Ni-cô-đem, một lãnh đạo tôn giáo uyên bác và đạo đức, đã đến gặp Chúa Giê-xu ban đêm. Phản ứng của Chúa Giê-xu đối với ông là một tuyên bố gây sốc: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (Giăng 3:3).

Ở đây, từ Hy Lạp được dùng cho “sanh lại” là “gennaō anōthen”. “Gennaō” có nghĩa là “sinh ra, sinh sản”. “Anōthen” là một từ quan trọng, mang hai nghĩa: “từ trên” và “lần nữa”. Ni-cô-đem hiểu theo nghĩa thứ hai (“lần nữa”) theo nghĩa đen về thể xác (c.4). Nhưng Chúa Giê-xu làm sáng tỏ: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng nhờ nước và Thánh Linh mà sanh, thì không được vào nước Đức Chúa Trời” (Giăng 3:5). Ngài nhấn mạnh ý nghĩa thứ nhất và căn bản hơn của anōthen: một sự sinh ra “từ trên”, có nguồn gốc từ thiên đàng, từ chính Đức Chúa Trời.

Lý do cho sự cần thiết tuyệt đối này nằm ở tình trạng hư mất của con người. Kinh Thánh dạy rằng mọi người đều “chết vì lầm lỗi và tội ác mình” (Ê-phê-sô 2:1). Sự “chết” này không phải là chết thể xác, mà là tình trạng tách biệt thuộc linh khỏi Đức Chúa Trời, bị nô lệ cho tội lỗi và Sa-tan (Ê-phê-sô 2:2-3). Bản chất tội lỗi của con người là di truyền từ A-đam (Rô-ma 5:12) và là một phần trong cốt lõi của con người (Giê-rê-mi 17:9). Do đó, một người trong tình trạng “chết” thuộc linh không thể tự mình quyết định hay nỗ lực để vào nước Đức Chúa Trời, cũng như một xác chết không thể tự làm mình sống lại. Họ cần một sự sống mới, một sự sáng tạo mới – họ phải được sanh lại.

Sự tái sinh là công việc độc quyền của Đức Chúa Trời. Nó không đến từ ý muốn hay công đức của con người. Giăng 1:12-13 làm sáng tỏ: “Nhưng hễ ai đã nhận Ngài [Chúa Giê-xu], thì Ngài ban cho quyền phép trở nên con cái Đức Chúa Trời, là ban cho những kẻ tin danh Ngài, là kẻ chẳng phải sanh bởi khí huyết, hoặc bởi tình dục, hoặc bởi ý người, nhưng sanh bởi Đức Chúa Trời.” Cụm từ “sanh bởi Đức Chúa Trời” ở đây đồng nghĩa với “tái sinh”.

Sứ đồ Phao-lô gọi đây là “sự sanh lại” (paliggenesia) và “sự đổi mới” (anakainōsis) của Đức Thánh Linh (Tít 3:5). Ông mô tả người tin Chúa là “một tạo vật mới” (kainē ktisis) (2 Cô-rinh-tô 5:17). Vậy, Đức Thánh Linh là Đấng ban sự sống mới. Nhưng Ngài dùng phương tiện nào? Hai phân đoạn then chốt trả lời:

• Lời Chúa: 1 Phi-e-rơ 1:23 khẳng định: “Anh em đã được lại sanh… bởi lời hằng sống và bền vững của Đức Chúa Trời.” Lời Đức Chúa Trời là hạt giống có sức sống và quyền năng để tạo nên sự sống mới trong lòng người.
• Tin Chúa Giê-xu Christ: Sự tái sinh luôn gắn liền với đức tin nơi Chúa Giê-xu. Giăng 3:16, ngay sau lời dạy về sự sanh lại, tuyên bố: “Hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” Sự sống đời đời (kết quả của tái sinh) được nhận lãnh qua đức tin.

Vậy, tiến trình được mô tả như sau: Lời Chúa (Phúc Âm) được rao giảng, Đức Thánh Linh dùng Lời đó để chiếu sáng tâm trí, cáo trách lòng người về tội lỗi (Giăng 16:8), và ban năng lực để họ đáp ứng bằng đức tin chân thật nơi sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Khoảnh khắc đức tin đó nẩy sinh, Đức Thánh Linh ban sự sống mới – sự tái sinh xảy ra. Đây là một hành động tức thời, không phải một quá trình dần dần.

Kinh Thánh sử dụng nhiều hình ảnh mạnh mẽ để minh họa sự biến đổi triệt để này:

• Sáng Tạo Mới: Như đã nói, 2 Cô-rinh-tô 5:17. Con người cũ với bản chất tội lỗi đã bị đóng đinh với Christ (Rô-ma 6:6), và một con người mới được dựng nên.
• Sự Sống Lại Thuộc Linh: Từ tình trạng “chết” trở nên “sống” (Ê-phê-sô 2:5).
• Đổi Mới Tấm Lòng: Lời hứa trong Ê-xê-chi-ên 36:26: “Ta sẽ ban lòng mới cho các ngươi, và đặt thần mới trong các ngươi. Ta sẽ cất lòng bằng đá khỏi thịt các ngươi, và ban cho các ngươi lòng bằng thịt.” Bản chất cứng cỏi, chống nghịch Đức Chúa Trời được thay thế bằng bản chất mềm mại, vâng phục Ngài.
• Từ Bóng Tối Ra Ánh Sáng: Cô-lô-se 1:13: “Ngài đã giải thoát chúng ta khỏi quyền của sự tối tăm, làm cho chúng ta dời qua nước của Con rất yêu dấu của Ngài.”

Vậy, làm sao một người biết mình đã thật sự được tái sinh? Kinh Thánh cho chúng ta những bằng chứng khách quan:

1. Đức Tin và Tình Yêu đối với Chúa Giê-xu Christ: Một người được tái sinh tin nhận Chúa Giê-xu là Chúa và Chịu Chết thay cho mình (1 Giăng 5:1). Họ yêu mến Đấng đã cứu mình.
2. Thực Hành Sự Công Bình và Vâng Lời: 1 Giăng 2:29 viết: “Ví bằng anh em biết Ngài là công bình, thì hãy biết rằng người nào làm theo sự công bình ấy là kẻ bởi Ngài sanh ra.” Sự vâng lời là kết quả tự nhiên của tình yêu (Giăng 14:15), dù không hoàn hảo nhưng có một khuynh hướng mới.
3. Chiến Thắng Tội Lỗi Cách Căn Bản: 1 Giăng 3:9: “Ai sanh bởi Đức Chúa Trời, thì chẳng phạm tội, vì hột giống của Đức Chúa Trời ở trong người, và người không thể phạm tội được, vì đã sanh bởi Đức Chúa Trời.” Câu này không dạy về sự toàn hảo vô tội, mà về khuynh hướng và mô thức sống. Người được tái sinh không còn sống trong sự phạm tội có chủ đích, liên tục, không ăn năn như trước nữa. Họ có một bản chất mới ghét tội lỗi.
4. Tình Yêu Thương với Các Tín Hữu Khác: 1 Giăng 3:14: “Chúng ta biết rằng mình đã vượt khỏi sự chết qua sự sống, vì chúng ta yêu anh em mình.” Tình yêu thương Hội Thánh là dấu hiệu của sự sống mới.
5. Sự Xác Nhận của Chính Thánh Linh: Rô-ma 8:16: “Chính Đức Thánh Linh làm chứng cho lòng chúng ta rằng chúng ta là con cái Đức Chúa Trời.” Đây là sự bình an và sự xác quyết bên trong mà Chúa ban.

Giáo lý về sự tái sinh không chỉ là lý thuyết thần học, mà phải định hình toàn bộ đời sống và thực hành của chúng ta.

1. Xét Lại Đức Tin Cá Nhân: Mỗi Cơ đốc nhân cần nghiêm túc xem xét đức tin của mình dựa trên các bằng chứng Kinh Thánh. Câu hỏi không phải là “Tôi có đi lễ nhà thờ không?” hay “Tôi có làm việc lành không?”, mà là “Tôi đã thật sự được sanh lại bởi Đức Thánh Linh chưa?” (2 Cô-rinh-tô 13:5). Sự tự kiểm này dẫn đến sự xác quyết hoặc sự ăn năn thật.

2. Rao Giảng Phúc Âm Cách Trọn Vẹn: Khi truyền giáo, chúng ta phải rao giảng sự cần thiết của việc “phải sanh lại”. Thông điệp không dừng ở “hãy tin Chúa để được phước”, mà phải trình bày tình trạng hư mất của con người, sự trọn vẹn của sự chuộc tội trong Christ, và lời kêu gọi ăn năn, tin nhận để nhận lãnh sự sống mới. Hãy trung thành với Lời Chúa như Chúa Giê-xu đã làm với Ni-cô-đem.

3. Nuôi Dưỡng Sự Sống Mới: Người được tái sinh cần lớn lên. 1 Phi-e-rơ 2:2 khuyên: “Hãy thèm sữa thiêng liêng của Đạo, như trẻ con mới đẻ vậy, hầu cho anh em nhờ đó lớn lên mà được rỗi linh hồn.” Các phương tiện ân điển – Lời Chúa (sữa và thức ăn đặc), sự cầu nguyện, sự thông công, các thánh lễ – là để nuôi dưỡng sự sống đã được ban cho.

4. Sống Trong Tự Do và Hy Vọng: Hiểu rằng sự tái sinh là công việc của Đức Chúa Trời giúp chúng ta sống trong sự an toàn và biết ơn. Sự cứu rỗi của chúng ta không dựa trên sự bấp bênh của cảm xúc hay thành tích, mà trên nền tảng vững chắc của lời hứa và quyền năng Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 1:3-5). Điều này mang lại sự tự do để phục vụ Chúa bởi tình yêu, không bởi sự sợ hãi.

5. Yêu Thương và Nhận Biết Anh Em Trong Đấng Christ: Sự tái sinh tạo nên một gia đình thuộc linh. Chúng ta được kêu gọi yêu thương những người cùng chia sẻ sự sống của Đức Chúa Trời, bất kể khác biệt về văn hóa, địa vị hay nền tảng (1 Giăng 5:1).

Sự tái sinh không phải là một lựa chọn tùy nghi trong Cơ Đốc giáo; đó là điều kiện tiên quyết. Đó là phép lạ mà Đức Thánh Linh thực hiện, ban cho tội nhân hư mất một bản chất mới, một tấm lòng mới, và một sự sống mới, qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ và bởi Lời hằng sống của Ngài. Nó biến đổi từ cái chết thuộc linh sang sự sống, từ nô lệ sang tự do, từ hư vong sang hy vọng vĩnh cửu.

Nếu bạn đang tự hỏi về tình trạng thuộc linh của mình, hãy thành thật với Lời Chúa. Hãy ăn năn tội lỗi và đặt trọn đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã chết thay cho bạn và sống lại. Cầu xin Ngài, theo lời hứa của Ngài, ban cho bạn sự sanh lại. Và nếu bạn đã kinh nghiệm phép lạ này, hãy sống mỗi ngày trong sự biết ơn, nuôi dưỡng sự sống mới, và nhiệt thành chia sẻ chân lý cứu rỗi này cho một thế giới đang chết: “Phải sanh lại!”