Bảng tra Thánh Kinh là gì và cách sử dụng như thế nào?

Trong hành trình đức tin, việc đọc và suy ngẫm Kinh Thánh là lương thực thiêng liêng không thể thiếu. Tuy nhiên, có bao giờ bạn đọc một câu Kinh Thánh và tự hỏi: “Từ ngữ này trong nguyên ngữ nghĩa là gì?” hay “Chủ đề này được đề cập ở những phân đoạn nào khác?”. Đây chính là lúc công cụ mang tên Bảng tra Thánh Kinh (còn gọi là Thánh Kinh Từ Điển, Sách Dẫn Giảng, Concordance) phát huy giá trị thiết yếu. Bài viết này sẽ khám phá chiều sâu của công cụ nghiên cứu này, dựa trên nền tảng Kinh Thánh và cung cấp hướng dẫn thực tiễn để mọi tín hữu có thể sử dụng cách hiệu quả.

Hiểu một cách đơn giản, Bảng tra Thánh Kinh là một loại sách công cụ liệt kê các từ quan trọng trong Kinh Thánh cùng với tất cả những câu có chứa từ đó. Nó giống như một “bản đồ kho báu” giúp người đọc nhanh chóng tìm thấy mọi nơi một chủ đề, khái niệm, nhân vật hay sự kiện được đề cập trong toàn bộ Kinh Thánh.

Giá trị của việc “tra cứu” Lời Chúa đã được chính Chúa Giê-xu và các sứ đồ mô hình hóa. Ngài đã dùng Kinh Thánh Cựu Ước để giải thích về chính Ngài cho các môn đồ trên đường Em-ma-út: “Rồi Ngài bắt đầu từ Môi-se và rồi đến hết thảy các đấng tiên tri mà cắt nghĩa cho hai người đó những lời chỉ về Ngài trong cả Kinh Thánh.” (Lu-ca 24:27). Việc “cắt nghĩa” này chắc chắn đòi hỏi sự am hiểu mối liên hệ giữa các phân đoạn khác nhau. Sứ đồ Phao-lô cũng khích lệ Ti-mô-thê: “Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật.” (2 Ti-mô-thê 2:15). Cụm từ “chuyên tâm” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “spoudazō” (σπουδάζω), mang nghĩa nỗ lực hết sức, tích cực và mau chóng. Việc sử dụng các công cụ như bảng tra để nghiên cứu chính xác Lời Chúa là một biểu hiện của sự “chuyên tâm” đó.

Có nhiều loại bảng tra với các chức năng chuyên biệt khác nhau:

• 1. Bảng Tra Theo Từ (Concordance Chuẩn): Đây là loại phổ biến nhất. Nó liệt kê các từ khóa (tiếng Việt, Anh, hoặc nguyên ngữ Hê-bơ-rơ/Hy Lạp) theo thứ tự bảng chữ cái, kèm theo ngắn gọn nội dung câu và địa chỉ phân đoạn. Ví dụ, tra từ “ân điển”, bạn sẽ thấy danh sách tất cả các câu có chứa từ này từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền.
• 2. Bảng Tra Nguyên Ngữ (Hebrew/Greek Concordance): Đây là công cụ nâng cao dành cho người nghiên cứu chuyên sâu. Nó liệt kê từ gốc Hê-bơ-rơ (Cựu Ước) và Hy Lạp (Tân Ước), giúp người đọc hiểu được sắc thái ý nghĩa phong phú của từ nguyên gốc. Ví dụ, tiếng Hy Lạp có nhiều từ diễn tả “tình yêu”: “agapē” (tình yêu thương hy sinh), “philia” (tình bạn, tình huynh đệ), “storgē” (tình cảm gia đình), “eros” (tình yêu nhục dục). Bảng tra nguyên ngữ giúp phân biệt điều này.
• 3. Bảng Tra Theo Chủ Đề (Topical Concordance/Bible Index): Thay vì sắp xếp theo từ, nó sắp xếp theo các chủ đề lớn như “Sự Cứu Rỗi”, “Sự Cầu Nguyện”, “Đức Tin”, “Sự Tha Thứ”. Dưới mỗi chủ đề là các chủ đề nhỏ và các câu Kinh Thánh liên quan. Đây là công cụ tuyệt vời để chuẩn bị bài giảng hoặc nghiên cứu một vấn đề thần học.
• 4. Từ Điển Kinh Thánh (Bible Dictionary): Không chỉ liệt kê câu, nó còn cung cấp bài giải thích ngắn gọn về nhân vật, địa danh, khái niệm, phong tục, động thực vật trong Kinh Thánh. Ví dụ, tra “Manna”, bạn sẽ biết đây là thứ lương thực từ trời, ý nghĩa tên gọi (“man hu” trong tiếng Hê-bơ-rơ nghĩa là “Cái gì vậy?” – Xuất Ê-díp-tô Ký 16:15), và ý nghĩa thuộc linh về Chúa Giê-xu là bánh sự sống (Giăng 6:31-35).

Hãy cùng nhau thực hành qua một tình huống cụ thể: Bạn đang trải qua sự lo lắng và muốn tìm lời Chúa an ủi, hướng dẫn.

Bước 1: Xác Định Từ Khóa Chính. Từ khóa có thể là: “lo lắng”, “sợ hãi”, “bình an”, “tin cậy”.

Bước 2: Tra Cứu Trong Bảng Tra Từ. Mở phần “L” tìm “lo lắng”. Bạn sẽ thấy các câu như:
“Chớ lo lắng chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời.” (Phi-líp 4:6).
Ghi chú lại những địa chỉ quan trọng.

Bước 3: Mở Rộng Chủ Đề Với Bảng Tra Chủ Đề. Tìm chủ đề “Sự Bình An” hoặc “Sự Lo Âu”. Tại đây, bạn có thể khám phá thêm:
- “Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ.” (Phi-líp 4:7).
- “Hãy trao mọi điều lo lắng mình cho Ngài, vì Ngài hay săn sóc anh em.” (1 Phi-e-rơ 5:7).

Bước 4: Đào Sâu Ý Nghĩa Với Từ Điển Kinh Thánh & Nguyên Ngữ. Tra từ “bình an” (Phi-líp 4:7). Trong nguyên ngữ Hy Lạp, từ “bình an” là “eirēnē” (εἰρήνη), tương đương với “shalom” (שלום) trong Hê-bơ-rơ. Nó không chỉ là sự vắng bặt chiến tranh, mà còn là sự trọn vẹn, thịnh vượng, hài hòa và cứu rỗi đến từ Đức Chúa Trời. Điều này cho thấy sự bình an Chúa ban là một trạng thái trọn vẹn thuộc linh, vượt trên hoàn cảnh.

Bảng tra Thánh Kinh không chỉ dành cho mục sư hay nhà thần học, mà cho mọi tín hữu:

• 1. Làm Phong Phú Giờ Tĩnh Nguyện Cá Nhân: Thay vì chỉ đọc một đoạn, hãy chọn một từ then chốt trong phân đoạn đó và dùng bảng tra để khám phá “mạng lưới” ý nghĩa của nó xuyên suốt Kinh Thánh. Ví dụ, khi đọc Giăng 1 về “Ngôi Lời”, hãy tra từ “Lời” để thấy sự hiện diện quyền năng của Ngài từ Sáng Thế Ký (Đức Chúa Trời phán) đến Khải Huyền (Lời của Đức Chúa Trời).
• 2. Chuẩn Bị Bài Học Nhóm Nhà, Nghiên Cứu Kinh Thánh: Khi dẫn dắt một nhóm nghiên cứu về “Đức Tin”, bảng tra chủ đề sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện, từ gương đức tin của Áp-ra-ham (Rô-ma 4) đến định nghĩa đức tin (Hê-bơ-rơ 11:1) và thực hành đức tin (Gia-cơ 2).
• 3. Đối Diện Với Những Thắc Mắc và Thử Thách: Khi đối diện với một nan đề về đạo đức (như nói dối), hãy tra chủ đề “Lời Nói”, “Chân Thật” để thấy quan điểm toàn vẹn của Đức Chúa Trời (“Vậy, mỗi người trong anh em hãy chừa sự nói dối, hãy nói thật với kẻ lân cận mình...” Ê-phê-sô 4:25).
• 4. Củng Cố Đức Tin Bằng Sự Hiểu Biết Trọn Vẹn: Một giáo lý đúng đắn được xây dựng trên sự hiểu biết toàn bộ Kinh Thánh. Bảng tra giúp bạn tránh tình trạng “lạc giáo” – dựa trên một câu trích riêng lẻ ngoài ngữ cảnh. “Vả, Kinh Thánh bảo rằng: Đừng bao giờ bịt trấu miệng con bò đang đạp lúa, và: Người làm công đáng được tiền công mình.” (1 Ti-mô-thê 5:18). Phao-lô đã trích dẫn cả Cựu Ước (Phục Truyền 25:4) lẫn Tân Ước (Lu-ca 10:7), cho thấy sự am hiểu rộng khắp Lời Chúa.

Chúa Giê-xu phán: “Vậy, hễ thầy thông giáo nào đã học biết về nước thiên đàng, thì giống như một người chủ nhà kia, đem những vật mới và cũ ở trong kho mình ra.” (Ma-thi-ơ 13:52). Bảng tra Thánh Kinh chính là một trong những công cụ quan trọng để giúp chúng ta trở thành “người chủ nhà” khôn ngoan, biết khai thác cả kho tàng Lời Chúa – những lẽ thật vừa căn bản (“vật cũ”) vừa mới mẻ (“vật mới”) áp dụng cho đời sống hôm nay.

Đầu tư thời gian để làm quen với công cụ này không phải là việc khô khan, mà là một cuộc phiêu lưu thiêng liêng. Mỗi lần tra cứu, bạn đang vâng theo lời Chúa dạy: “Hãy tìm kiếm, sẽ gặp; hãy gõ cửa, sẽ mở cho.” (Ma-thi-ơ 7:7). Hãy bắt đầu ngay hôm nay với một từ khóa, một câu Kinh Thánh yêu thích, và để Chúa Thánh Linh – Đấng dẫn dắt vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13) – dùng công cụ này để mở rộng tâm trí và làm mới đức tin của bạn.