Tại sao tác giả Thánh Vinh thốt lên: 'Lạy Chúa, sao Ngài bỏ con?' (Thánh Vịnh 22:1)?

Tiếng kêu "Ê-li, Ê-li, la-ma sa-bách-ta-ni?" (Ma-thi-ơ 27:46) vang lên trên đồi Gô-gô-tha không chỉ là tiếng kêu của Chúa Giê-xu Christ trong giờ phút đau thương tột cùng, mà còn là tiếng vọng từ một ngàn năm trước của Vua Đa-vít trong Thánh Vịnh 22:1: "Đức Chúa Trời tôi ôi! Đức Chúa Trời tôi ôi! Sao Ngài lìa bỏ tôi?" (Thánh Vịnh 22:1, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Đây là một trong những lời than thảm thiết, đầy bí ẩn và thâm sâu nhất trong toàn bộ Kinh Thánh. Tại sao một người được xưng là "kẻ theo lòng Đức Chúa Trời" (Công vụ 13:22) lại thốt lên lời dường như chất vấn sự hiện diện của chính Đấng ông tôn thờ? Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ đi sâu vào phân tích bối cảnh, ngôn ngữ gốc, sự ứng nghiệm tiên tri, và bài học đức tin quý báu từ tiếng kêu này cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Thánh Vịnh 22 thuộc thể loại cầu nguyện ca thương (lament psalm). Mở đầu bằng tiếng kêu thảm thiết, nhưng kết thúc bằng lời ngợi khen đầy chiến thắng. Tiêu đề ghi rõ: "Cho thầy nhạc chánh, điệu Con Roi; Thơ Đa-vít làm." Cụm từ "Con Roi" (tiếng Hê-bơ-rơ: Ayyeleth Hashachar) có thể ám chỉ một giai điệu âm nhạc quen thuộc thời đó, hoặc mang ý nghĩa biểu tượng về "con hoàng dương của buổi sáng sớm" – gợi ý về sự đau đớn nhưng hướng đến bình minh cứu rỗi.

Câu 1 trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ: **"אֵלִי אֵלִי לָמָה עֲזַבְתָּנִי"** (Ê-li, Ê-li, la-ma a-zav-ta-ni?). - "Ê-li" (אֵלִי): Là từ sở hữu cách, "Đức Chúa Trời của tôi". Dù trong cơn khốn cùng, tác giả vẫn khẳng định mối quan hệ giao ước cá nhân. Đây không phải tiếng kêu đến một "Đấng Tạo Hóa" xa xôi, mà là tiếng gọi thân mật đến Đấng mà ông biết và thuộc về. - "La-ma" (לָמָה): Nghĩa là "tại sao?", "vì cớ gì?". Đây là một câu hỏi đau đớn, không phải để chất vấn thẩm quyền của Đức Chúa Trời, mà để tìm kiếm sự thông hiểu trong mối tương giao. - "A-zav-ta-ni" (עֲזַבְתָּנִי): Động từ "azav" có nghĩa là "lìa bỏ", "từ bỏ", "rời đi", "phó mặc". Nó diễn tả một sự vắng mặt chủ động, một cảm giác bị bỏ rơi hoàn toàn và sâu sắc. Đây là trọng tâm của nỗi đau.

Bối cảnh của Thánh Vịnh này có thể là một trong những cơn khủng hoảng sâu sắc trong cuộc đời Đa-vít – có lẽ khi ông bị Sau-lơ truy đuổi, hoặc trong cuộc nổi loạn của con trai Áp-sa-lôm. Đó là cảm giác bị kẻ thù vây phủ (câu 12-13,16), thể xác suy kiệt (câu 14-15), và bị cộng đồng chế nhạo, sỉ nhục (câu 6-8).

Sự kỳ diệu của Thánh Vịnh 22 không dừng lại ở nỗi đau của Đa-vít. Các học giả Kinh Thánh đều công nhận đây là một Thánh Vịnh thiên sai (Messianic Psalm) mô tả chi tiết một cách lạ lùng về sự thương khó của Đấng Mê-si. Sự ứng nghiệm nơi Chúa Giê-xu là không thể chối cãi:

• Câu 1 được chính Chúa Giê-xu thốt lên trên thập tự giá (Ma-thi-ơ 27:46, Mác 15:34).
• Câu 7-8: "Còn tôi thì bị người ta nhạo cười, khinh dể, chê cười; kẻ qua người lại đều nhướng môi lắc đầu mà nói rằng: Nó phó thác mình cho Đức Giê-hô-va, Ngài khá giải cứu nó đi; Ngài khá giải cứu nó, vì Ngài yêu mến nó!" Ứng nghiệm trọn vẹn khi các thầy tế lễ cả, thầy thông giáo và trưởng lão chế nhạo Ngài (Ma-thi-ơ 27:41-43).
• Câu 16: "Chúng nó đã đâm thủng tay chân tôi." Mô tả chính xác hình phạt đóng đinh thập tự.
• Câu 18: "Chúng nó chia nhau áo xống tôi, bắt thăm về áo trong của tôi." Điều này xảy ra y nguyên dưới chân thập tự giá (Giăng 19:23-24).

Vậy, tại sao Chúa Giê-xu, Con Đức Chúa Trời, lại thốt lên lời này? Đây là mấu chốt thần học quan trọng. Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu gánh lấy tội lỗi của cả nhân loại. Ha-ba-cúc 1:13 nói về Đức Chúa Trời: "Mắt Chúa thánh sạch chẳng nhìn sự dữ, chẳng có thể nhìn được sự trái ngược." Khi Đấng Christ trở nên tội lỗi vì chúng ta (2 Cô-rinh-tô 5:21), sự thánh khiết trọn vẹn của Đức Chúa Trời Cha tạm thời buộc phải quay mặt khỏi sự ô uế của tội lỗi mà Con Ngài đang mang. Sự "lìa bỏ" này là sự phân cách tạm thời trong mối tương giao Ba Ngôi, vì mục đích của sự chuộc tội. Chúa Giê-xu chịu đựng sự bỏ rơi thay cho chúng ta, để chúng ta chẳng bao giờ phải nếm trải sự bỏ rơi đời đời khỏi mặt Đức Chúa Trời. Tiếng kêu này cho thấy Ngài thực sự trải qua cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi, hoàn toàn cô đơn để chúng ta được hoà thuận với Đức Chúa Trời.

Cấu trúc Thánh Vịnh 22 cho chúng ta một khuôn mẫu quý báu cho đức tin trong khổ nạn:

1. Lời Than Thở với Chúa (câu 1-21): Tác giả thành thật bày tỏ nỗi đau, sự sợ hãi, cảm giác bị bỏ rơi và hoàn cảnh tuyệt vọng. Ông không giả vờ mạnh mẽ, nhưng đổ lòng mình ra trước mặt Chúa.
2. Sự Hồi Tưởng về Lịch Sử Cứu Rỗi (câu 3-5, 9-10): Giữa cơn khủng hoảng, ông nhắc lại bản tính của Chúa ("Nhưng Chúa là thánh") và lịch sử Chúa đã giải cứu dân Ngài, chính Ngài đã nâng đỡ ông từ trong lòng mẹ. Đức tin được củng cố bởi sự nhớ lại những việc Chúa đã làm.
3. Lời Cầu Xin Đầy Hy Vọng (câu 11, 19-21): Ông chuyển từ "tại sao" sang "xin đừng cách xa con", "xin giải cứu con".
4. Lời Ngợi Khen và Tuyên Bố Chiến Thắng (câu 22-31): Đột ngột, bầu không khí thay đổi. Từ chỗ "cứu linh hồn tôi" (câu 20), ông bùng nổ trong lời ngợi khen: "Tôi sẽ rao truyền danh Chúa cho anh em tôi;" (câu 22). Ông tuyên bố: "Vì Ngài chẳng khinh dể hay gớm ghiếc sự hoạn nạn của kẻ khốn cùng; chẳng ẩn mặt Ngài với nó; nhưng khi nó kêu cầu, bèn nhậm lời." (câu 24). Cuối cùng là lời tiên tri về sự cai trị phổ quát của Đức Chúa Trời. Điều này cho thấy đức tin của ông vượt lên trên hoàn cảnh hiện tại, tin cậy vào sự đáp lời trong tương lai của Đức Chúa Trời.

Điểm then chốt là tác giả không dừng lại ở câu 1. Tiếng kêu "tại sao" là khởi đầu của một cuộc đối thoại đức tin, không phải là sự kết thúc trong tuyệt vọng.

Từ Thánh Vịnh 22, chúng ta rút ra những bài học sống động cho hành trình đức tin:

1. Sự Thành Thật Trong Sự Cầu Nguyện: Đức Chúa Trời đủ lớn để đón nhận những câu hỏi "tại sao" đầy đau đớn của chúng ta. Ngài không đòi hỏi chúng ta phải che giấu cảm xúc thật dưới lớp vỏ "đức tin mỹ miều". Hãy học theo gương Đa-vít và chính Chúa Giê-xu: thành thật bày tỏ nỗi lòng với Cha thiên thượng. Như chép: "Hãy trút điều chi lo buồn cho Ngài, vì Ngài săn sóc anh em." (1 Phi-e-rơ 5:7).

2. Neo Đức Tin Vào Bản Tính và Lời Hứa của Chúa, Không Phải Cảm Xúc Nhất Thời: Cảm giác bị bỏ rơi không phải là sự thật. Lời Chúa phán: "Ta sẽ chẳng lìa ngươi, chẳng bỏ ngươi đâu." (Giô-suê 1:5) và "Ta ở cùng các ngươi luôn." (Ma-thi-ơ 28:20) mới là lẽ thật vĩnh cửu. Khi cảm xúc nói "Chúa đã bỏ con", hãy như Đa-vít, hồi tưởng lại lịch sử của Chúa trong đời sống mình và trong Kinh Thánh.

3. Nhìn Thấy Bức Tranh Lớn Hơn và Sự Hiện Diện của Chúa Trong Khổ Nạn: Thánh Vịnh 22 dạy chúng ta rằng sự vắng mặt của Chúa thường chỉ là cảm giác, và thậm chí trong những giờ phút tăm tối nhất, Ngài vẫn đang hành động. Câu 24 khẳng định Chúa không hề khinh dể hay ẩn mặt Ngài thật sự. Sự hiện diện của Ngài có thể không cảm nhận được, nhưng không có nghĩa là không có. Đức tin là tin cậy Ngài ngay cả khi không thấy, không cảm nhận (2 Cô-rinh-tô 5:7).

4. Tìm Kiếm Sự Hiệp Thông và Rao Truyền: Đa-vít kết thúc bằng việc hứa nguyện rao truyền danh Chúa giữa hội chúng (câu 22). Khi trải qua khổ nạn và tìm thấy sự giải cứu (dù là thể chất hay tâm linh), chúng ta được kêu gọi trở thành chứng nhân về ân điển và sự thành tín của Ngài cho người khác. Sự chia sẻ kinh nghiệm này mang lại sức mạnh cho cả cộng đồng đức tin.

Tiếng kêu "Lạy Chúa, sao Ngài bỏ con?" trong Thánh Vịnh 22:1 không phải là dấu chấm hết của đức tin, mà là một phần chân thật, đau đớn trong hành trình của người tin Chúa. Nó đạt đến đỉnh điểm và tìm thấy ý nghĩa trọn vẹn nhất nơi thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ. Tại đó, Đấng Mê-si chịu sự bỏ rơi tột cùng để đảm bảo rằng chúng ta – những kẻ tin nhận Ngài – sẽ chẳng bao giờ bị bỏ rơi đời đời. Rô-ma 8:38-39 tuyên bố chiến thắng: "Vì tôi chắc rằng bất kỳ sự chết, sự sống, các thiên sứ, các kẻ cầm quyền, việc bây giờ, việc hầu đến, quyền phép, bề cao, hay là bề sâu, hoặc một vật nào, chẳng có thể phân rẽ chúng ta khỏi sự yêu thương của Đức Chúa Trời, là sự yêu thương trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta."

Vì vậy, khi chúng ta, trong những cơn khủng hoảng của cuộc sống, có lúc cảm thấy như Chúa xa cách, hãy nhớ rằng: Cảm giác đó là thật, nhưng nó không phải là chân lý sau cùng. Hãy thành thật thưa với Chúa, neo mình vào Lời hứa bất di bất dịch của Ngài, và nhìn lên thập tự giá, nơi Chúa Giê-xu đã chịu đựng sự bỏ rơi vì bạn, để đảm bảo rằng bạn mãi mãi thuộc về Ngài. Hành trình từ câu 1 đến câu 31 của Thánh Vịnh 22 mời gọi chúng ta tiếp tục bước đi trong đức tin, tin rằng phía sau sự im lặng tạm thời là một Đức Chúa Trời thành tín, Đấng cuối cùng sẽ biến tiếng khóc thành bài ca ngợi khen.