Phao-lô Đã Viết Bao Nhiêu Sách Trong Kinh Thánh?
Câu hỏi về số lượng sách Tân Ước do Sứ đồ Phao-lô viết không chỉ là một thắc mắc về con số, mà còn mở ra cánh cửa khám phá về một nhân vật then chốt trong công cuộc truyền bá Phúc Âm và sự hình thành giáo lý nền tảng của Cơ Đốc giáo. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ phân tích dựa trên chứng cứ Kinh Thánh, lịch sử Hội Thánh ban đầu và ngôn ngữ học để làm sáng tỏ vấn đề.
Sa-lơ, sau này là Phao-lô, từng là một người Pha-ri-si nhiệt thành bắt bớ Hội Thánh (Công-vụ 8:3), đã được Chúa Giê-xu Christ chính Ngài gặp gỡ và biến đổi trên đường đi Đa-mách (Công-vụ 9:1-19). Ông trở nên "Sứ đồ cho dân ngoại" (Rô-ma 11:13), thực hiện ba chuyến hành trình truyền giáo và để lại một bộ sách đồ sộ, chiếm gần một phần tư số sách Tân Ước. Các thư tín của ông không chỉ là những bức thư mục vụ riêng tư, mà dưới sự cảm thúc của Đức Thánh Linh, chúng đã trở thành Lời Đức Chúa Trời có thẩm quyền, giải đáp các vấn đề thực tiễn, đặt nền móng cho giáo lý về sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Cứu Thế Giê-xu.
Theo sự đồng thuận truyền thống của phần lớn các học giả Kinh Thánh và Hội Thánh Tin Lành, có 13 thư tín được xác định rõ ràng là do Phao-lô viết. Chúng thường được chia thành ba nhóm chính:
1. Các Thư Tín Viết Cho Hội Thánh (9 sách):
- Thư Rô-ma (Romans): Một luận thư thần học hệ thống về Phúc Âm, trình bày sâu sắc về tình trạng tội lỗi của nhân loại, sự xưng công bình bởi đức tin (Rô-ma 1:16-17), đời sống trong Đấng Christ và mối quan hệ giữa người Do Thái và dân ngoại trong chương trình cứu rỗi của Đức Chúa Trời.
- Thư I & II Cô-rinh-tô (1 & 2 Corinthians): Viết cho Hội Thánh đầy rẫy nan đề tại Cô-rinh-tô, giải quyết các vấn đề về sự chia rẽ, tội lỗi đạo đức, việc dùng các ân tứ, sự sống lại và sự dâng hiến. Từ "Cô-rinh-tô" trong tiếng Hy Lạp (Κορινθιος - Korinthios) liên quan đến thành phố trù phú nhưng cũng đầy cám dỗ này.
- Thư Ga-la-ti (Galatians): Một bức thư mạnh mẽ bảo vệ Phúc Âm thuần túy chống lại những người Do Thái hóa, khẳng định sự cứu rỗi là bởi đức tin nơi Christ, không bởi việc làm của luật pháp (Ga-la-ti 2:16).
- Thư Ê-phê-sô (Ephesians): Tập trung vào sự hiệp một của Hội Thánh là Thân thể của Đấng Christ, và kế hoạch đời đời của Đức Chúa Trời. Từ "hiệp một" trong tiếng Hy Lạp (ἑνότης - henotēs) là chủ đề xuyên suốt.
- Thư Phi-líp (Philippians): Được viết từ trong ngục, bức thư này tràn ngập niềm vui và sự cảm tạ, kêu gọi tín hữu sống xứng đáng với Phúc Âm và noi gương sự tự hạ của Chúa Giê-xu (Phi-líp 2:5-11).
- Thư Cô-lô-se (Colossians): Tôn cao vị trí tối thượng và đầy đủ trọn vẹn của Chúa Cứu Thế, cảnh báo chống lại các giáo lý sai lầm (triết lý, thờ lạy thiên sứ, khổ hạnh). Từ "đầy đủ" (πλήρωμα - plērōma) nhấn mạnh mọi sự viên mãn đều ở trong Ngài (Cô-lô-se 2:9-10).
- Thư I & II Tê-sa-lô-ni-ca (1 & 2 Thessalonians): Trong số những thư tín đầu tiên được viết, chúng khích lệ một Hội Thánh non trẻ, dạy dỗ về sự tái lâm của Chúa (tiếng Hy Lạp: παρουσία - parousia, có nghĩa là "sự hiện diện") và khuyên bảo về đời sống thánh khiết.
2. Các Thư Tín Mục Vụ (Viết Cho Các Mục Sư - 3 sách):
- Thư I & II Ti-mô-thê (1 & 2 Timothy) và Thư Tít (Titus): Được viết cho những người con thuộc linh và những cộng sự đắc lực của Phao-lô, những thư tín này cung cấp những chỉ dẫn quý báu về việc tổ chức Hội Thánh, tiêu chuẩn cho các chức viên (giám mục, trưởng lão, chấp sự) và cách đối phó với giáo sư giả. Chúng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự dạy dỗ chân chính (tiếng Hy Lạp: ὑγιαίνουσα διδασκαλία - hygiainousa didaskalia, có nghĩa "sự dạy dỗ lành mạnh").
3. Thư Tín Cá Nhân (1 sách):
- Thư Phi-lê-môn (Philemon): Một bức thư ngắn, cá nhân nhưng đầy quyền năng, Phao-lô cầu thay cho Ô-nê-si-mơ, một nô lệ đã chạy trốn, kêu gọi chủ cũ của anh là Phi-lê-môn tiếp nhận anh như một anh em trong Chúa. Đây là một áp dụng thực tế tuyệt vời của Phúc Âm vào các mối quan hệ xã hội phức tạp.
Ngoài 13 thư tín kể trên, Thư Hê-bơ-rơ thường là tâm điểm của cuộc tranh luận. Thư này không nêu tên tác giả ở phần mở đầu như tất cả các thư khác của Phao-lô. Văn phong và cấu trúc lập luận của Hê-bơ-rơ cũng có sự khác biệt đáng kể, tập trung vào chức tế lễ thượng phẩm của Chúa Giê-xu và sự siêu việt của Giao Ước Mới so với Giao Ước Cũ.
Quan điểm truyền thống (của một số Giáo phụ và một số nhánh Cơ Đốc giáo) cho rằng Phao-lô là tác giả. Họ dựa trên sự tương đồng trong một số giáo lý (như sự cứu rỗi bởi đức tin) và lời chứng của một số lãnh đạo Hội Thánh ban đầu.
Tuy nhiên, phần lớn các học giả Kinh Thánh Tin Lành hiện đại, dựa trên phân tích văn phong và nội bộ, nghiêng về quan điểm rằng Phao-lô có lẽ không phải là tác giả trực tiếp. Thư Hê-bơ-rơ tự giới thiệu như một "lời khuyên bảo" (Hê-bơ-rơ 13:22) và tác giả tự xưng mình thuộc về thế hệ thứ hai, là người đã nhận lãnh chân lý từ những người nghe Chúa trực tiếp (Hê-bơ-rơ 2:3). Điều này khó phù hợp với vị thế một sứ đồ trực tiếp nhận khải thị từ Chúa Phục Sinh như Phao-lô (Ga-la-ti 1:11-12).
Do đó, trong khi công nhận thẩm quyết thiêng liêng và giá trị giáo lý tuyệt vời của Thư Hê-bơ-rơ, nhiều người xếp nó vào nhóm "các thư tín phổ thông" (catholic epistles) hoặc xem tác giả là một môn đệ thân cận của Phao-lô (như A-bô-lô, Lu-ca, hay Ba-na-ba).
Khi nghiên cứu, chúng ta cũng cần hiểu cách Phao-lô viết các thư tín. Ông thường đọc cho một thư ký (amanuensis) chép lại, sau đó có thể tự tay viết vài dòng cuối để xác thực (xem Rô-ma 16:22; Ga-la-ti 6:11; II Tê-sa-lô-ni-ca 3:17). Điều này giải thích cho một số khác biệt nhỏ về văn phong giữa các thư, nhưng không làm giảm thẩm quyền hay tính nhất quán về thần học. Quan trọng nhất, tất cả đều được viết dưới sự cảm thúc của Đức Thánh Linh (II Ti-mô-thê 3:16; II Phi-e-rơ 1:21).
Việc nghiên cứu các thư tín của Phao-lô không chỉ để biết con số, mà để đời sống chúng ta được biến đổi. Dưới đây là vài ứng dụng thiết thực:
1. Xây Dựng Nền Tảng Đức Tin Vững Chắc: Các thư tín của Phao-lô, đặc biệt là Rô-ma và Ga-la-ti, cung cấp nền tảng giáo lý vững chắc về ân điển, đức tin và sự xưng công bình. Hiểu rõ điều này giúp chúng ta sống trong tự do thuộc linh, thoát khỏi ách nô lệ của luật pháp và sự lên án.
2. Giải Quyết Các Vấn Đề Trong Cộng Đồng: Các thư Cô-rinh-tô, Ê-phê-sô dạy chúng ta cách sống hiệp một, yêu thương và sử dụng các ân tứ Chúa ban để gây dựng Hội Thánh, trong một thế giới đầy chia rẽ.
3. Sống Với Niềm Hy Vọng Tái Lâm: Các thư Tê-sa-lô-ni-ca và nhiều đoạn khác nhắc nhở chúng ta sống thánh khiết, tỉnh thức và hầu việc Chúa trong khi chờ đợi ngày Ngài trở lại, giúp chúng ta có một viễn cảnh đời đời.
4. Áp Dụng Phúc Âm Vào Mọi Mối Quan Hệ: Thư Phi-lê-môn dạy chúng ta cách Phúc Âm phá đổ các rào cản xã hội (chủ/tôi, giàu/nghèo) để xây dựng tình anh em trong Đấng Christ. Chúng ta được kêu gọi để mang sự hòa giải của Phúc Âm vào mọi mối quan hệ.
5. Trung Thành Với Lẽ Thật: Các thư tín mục vụ dạy chúng ta tầm quan trọng của việc giữ gìn lẽ thật thuần khiết, chọn lãnh đạo theo tiêu chuẩn Kinh Thánh, và kiên quyết chống lại các giáo lý sai lầm.
Vậy, Sứ đồ Phao-lô, dưới sự cảm thúc và dẫn dắt của Đức Thánh Linh, đã để lại cho Hội Thánh một di sản văn thư quý báu gồm 13 thư tín (Rô-ma, 1&2 Cô-rinh-tô, Ga-la-ti, Ê-phê-sô, Phi-líp, Cô-lô-se, 1&2 Tê-sa-lô-ni-ca, 1&2 Ti-mô-thê, Tít, Phi-lê-môn). Dù Thư Hê-bơ-rơ có thể có tác giả khác, nó vẫn hoàn toàn phù hợp và bổ sung cho giáo lý mà Phao-lô rao giảng. Con số không phải là điều quan trọng cuối cùng; điều quan trọng là chúng ta đọc, nghiên cứu, và để Lời Chúa trong những bức thư này "ở đầy trong lòng" (Cô-lô-se 3:16), hầu cho đời sống chúng ta ngày càng được nên giống như Chúa Cứu Thế, trung tín trong sự kêu gọi và phục vụ Ngài.
Như chính Phao-lô đã viết: "Hết thảy những sách đó đã được Đức Thánh Linh cảm động mà viết ra, đều có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành" (II Ti-mô-thê 3:16-17).