Comma Johanneum (1 Giăng 5:7-8)
Trong hành trình nghiên cứu và trân quý Lời Đức Chúa Trời, có những phân đoạn trở thành tâm điểm của các cuộc thảo luận thần học và văn bản học qua nhiều thế kỷ. Một trong những phân đoạn như vậy là câu được biết đến với tên gọi “Comma Johanneum” (tạm dịch: “Dấu phẩy của Giăng”), nằm trong thư thứ nhất của Sứ đồ Giăng, chương 5, câu 7 và 8. Bài viết này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, ý nghĩa, các tranh luận văn bản học xung quanh, và quan trọng nhất là bài học đức tin rút ra cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
I. Giới Thiệu: Comma Johanneum Là Gì?
Comma Johanneum là cụm từ Latin dùng để chỉ một câu (hay một “dấu phẩy” trong văn bản) xuất hiện trong một số bản thảo cổ của Thư Tín 1 Giăng 5:7-8. Nội dung của nó minh chứng rõ ràng về Ba Ngôi Đức Chúa Trời (Đức Chúa Cha, Đức Chúa Con và Đức Thánh Linh).
Trong Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925 (Bản Truyền Thống), hai câu này được phiên dịch như sau:
“7 Vì có ba làm chứng: 8 Đức Thánh Linh, nước và huyết; ba ấy hiệp một.” (1 Giăng 5:7-8)
Tuy nhiên, trong một số bản Kinh Thánh cổ khác, đặc biệt là bản Textus Receptus (Bản Văn Được Tiếp Nhận) tiếng Hy Lạp được Erasmus sử dụng để in ấn, và sau đó là bản King James tiếng Anh, câu 7 có thêm phần văn bản mở rộng. Phiên bản đầy đủ thường được trích dẫn là:
“7 Vì có ba làm chứng trên trời: Cha, Lời và Thánh Linh, và ba ấy là một. 8 Lại có ba làm chứng trên đất: Thánh Linh, nước và huyết; ba ấy hiệp một.”
Phần văn bản được in đậm chính là Comma Johanneum. Sự hiện diện hay vắng mặt của nó đã tạo nên một cuộc tranh luận học thuật kéo dài hàng trăm năm.
II. Bối Cảnh Văn Bản Học Và Lịch Sử
1. Nguồn Gốc Và Sự Truyền Thừa Văn Bản
Qua nghiên cứu văn bản học (Textual Criticism), hầu hết các học giả Kinh Thánh tin rằng phần văn bản của Comma Johanneum không có trong các bản thảo Hy Lạp cổ xưa và đáng tin cậy nhất. Cụ thể:
- Không có trong các bản thảo cổ như Sinaiticus (א, thế kỷ 4), Alexandrinus (A, thế kỷ 5), Vaticanus (B, thế kỷ 4).
- Không có trong phần lớn các bản thảo Hy Lạp khác (hơn 99% các bản thảo hiện có).
- Không được các Giáo phụ đầu tiên như Tertullian, Cyprian, Athanasius hay Augustine trích dẫn khi họ bàn về giáo lý Ba Ngôi, dù đây sẽ là một bằng chứng mạnh mẽ.
- Lần đầu xuất hiện rõ ràng trong một bản thảo Latinh vào khoảng thế kỷ thứ 5-7, và sau đó được đưa vào bản Latinh Vulgate.
- Nó chỉ xuất hiện trong một số ít bản thảo Hy Lạp rất muộn (từ thế kỷ 10 trở đi), có khả năng là được dịch ngược lại từ tiếng Latin.
Từ “Comma” trong tiếng Latin có nghĩa là “đoạn văn ngắn” hoặc “mệnh đề”. Các học giả cho rằng đây có thể là một “chú giải lề” (marginal gloss) của một người sao chép, nhằm giải thích hoặc củng cố giáo lý Ba Ngôi chống lại tà giáo, sau đó dần dần được đưa vào chính văn bản.
2. Erasmus Và Sự Hiện Diện Trong Textus Receptus
Mấu chốt lịch sử quan trọng là vào thế kỷ 16, học giả nhân văn Desiderius Erasmus khi biên soạn ấn bản Tân Ước Hy Lạp của mình (nền tảng cho Textus Receptus), ông đã không đưa Comma Johanneum vào trong hai ấn bản đầu tiên (1516, 1519) vì không tìm thấy nó trong các bản thảo Hy Lạp mà ông có. Ông bị chỉ trích nặng nề vì điều này. Erasmus tuyên bố rằng nếu có thể tìm thấy một bản thảo Hy Lạp nào đó chứa câu này, ông sẽ đưa nó vào. Một bản thảo Hy Lạp muộn (Codex Montfortianus, thế kỷ 16) đã được mang đến, và Erasmus đã đưa Comma Johanneum vào ấn bản thứ ba (1522) của mình. Từ đó, nó đi vào Textus Receptus, bản King James tiếng Anh và nhiều bản dịch truyền thống khác.
III. Phân Tích Thần Học Và Ý Nghĩa Thuộc Linh
Dù có tranh luận về nguồn gốc văn bản, chúng ta cần xem xét ý nghĩa thần học cả với và không có Comma Johanneum.
1. Ý Nghĩa Khi Có Comma Johanneum
Nếu chấp nhận phần văn bản này, 1 Giăng 5:7-8 trở thành một trong những minh chứng Kinh Thánh rõ ràng và trực tiếp nhất về học thuyết Ba Ngôi. Nó liệt kê rành mạch:
“Cha, Lời (Λόγος - Logos, chỉ về Đấng Christ) và Thánh Linh” – ba thân vị riêng biệt nhưng “hiệp một” (εἰς τὸ ἕν εἰσιν). Điều này củng cố mạnh mẽ đức tin của Hội Thánh chống lại các tà thuyết phủ nhận thần tánh của Đấng Christ hoặc Đức Thánh Linh.
2. Ý Nghĩa Khi Không Có Comma Johanneum (Theo Bản Văn Gốc)
Khi bỏ qua phần văn bản được thêm vào, câu 7 và 8 trong nguyên bản gốc liền mạch với nhau:
“6 Ấy chính Đức Chúa Jêsus Christ đã lấy nước và huyết mà đến, chẳng những lấy nước mà thôi, bèn là lấy nước và huyết. 7 Ấy là Đức Thánh Linh đang làm chứng, vì Đức Thánh Linh tức là lẽ thật. 8 Vì có ba làm chứng: Đức Thánh Linh, nước và huyết; ba ấy hiệp một.” (1 Giăng 5:6-8, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Ở đây, ba nhân chứng là:
- Đức Thánh Linh (πνεῦμα - pneuma): Chứng về chân lý và thần tánh của Đấng Christ (Giăng 15:26).
- Nước (ὕδωρ - hydor): Thường được hiểu là sự báp-têm của Chúa Jesus, nơi Cha tuyên bố “Này là Con yêu dấu của Ta” (Ma-thi-ơ 3:16-17).
- Huyết (αἷμα - haima): Chỉ về sự chết chuộc tội trên thập tự giá của Chúa Jesus (Hê-bơ-rơ 9:12).
Ba chứng cớ này – Thánh Linh, Báp-têm, và Thập tự giá – đều “hiệp một” (συμφωνοῦσιν - symphonousin, có nghĩa là “đồng thanh, hòa hợp”) trong việc làm chứng rằng Chúa Jesus Christ là Con Đức Chúa Trời, Đấng Cứu Thế. Sứ đồ Giăng đang nhấn mạnh đến sự xác chứng đa phương về thân vị và công việc của Chúa Jesus, một nguyên tắc quan trọng trong luật pháp Do Thái (Phục truyền 19:15).
IV. Bài Học Ứng Dụng Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Dù quan điểm về Comma Johanneum thế nào, phân đoạn này dạy chúng ta nhiều bài học thuộc linh sâu sắc.
1. Sự Quý Trọng Và Tin Cậy Vào Lời Đức Chúa Trời Được Bảo Tồn
Cuộc tranh luận về Comma Johanneum nhắc nhở chúng ta về sự quan phần kỳ diệu của Đức Chúa Trời trong việc bảo tồn Lời Ngài. Hàng ngàn bản thảo cổ được phát hiện và đối chiếu cho thấy sự nhất quán đáng kinh ngạc của Tân Ước. Sự khác biệt văn bản phần lớn là nhỏ và không làm thay đổi một giáo lý căn bản nào của đức tin Cơ Đốc. Chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy rằng “Lời Chúa còn lại đời đời” (1 Phi-e-rơ 1:25). Thay vì hoang mang, chúng ta cần biết ơn về sự trung tín của Chúa và sự tận tụy của các học giả đã dành cả đời để nghiên cứu, bảo tồn văn bản Kinh Thánh.
2. Giáo Lý Ba Ngôi Vững Vàng Không Phụ Thuộc Vào Một Câu Duy Nhất
Một bài học quan trọng khác là học thuyết quan trọng của Kinh Thánh luôn được dạy dỗ xuyên suốt và đa chiều. Ngay cả khi Comma Johanneum không phải là phần nguyên bản, giáo lý Ba Ngôi vẫn được xác lập vững chắc bởi vô số phân đoạn khác:
- Lễ báp-têm của Chúa Jesus (Ma-thi-ơ 3:16-17): Con chịu báp-têm, Cha phán từ trời, Thánh Linh ngự xuống.
- Đại Mạng Lệnh (Ma-thi-ơ 28:19): “Hãy hướng dẫn muôn dân trở nên môn đồ Ta, làm phép báp-têm cho họ nhân danh Đức Cha, Đức Con và Đức Thánh Linh.”
- Lời chào phước của Sứ đồ Phao-lô (2 Cô-rinh-tô 13:13): “Nguyện xin ân điển của Đức Chúa Jêsus Christ, sự yêu thương của Đức Chúa Trời, và sự giao thông của Đức Thánh Linh ở với anh em hết thảy!”
Đức tin của chúng ta dựa trên toàn bộ sự mặc khải của Kinh Thánh, chứ không chỉ một câu đơn lẻ.
3. Tầm Quan Trọng Của “Chứng Cớ” Trong Đời Sống Chứng Nhân
Trọng tâm của 1 Giăng 5:6-8 là “làm chứng” (μαρτυροῦντες - martyrountes). Ba nhân chứng (Thánh Linh, nước, huyết) đồng thanh làm chứng về Chúa Jesus. Điều này áp dụng cho chúng ta:
- Đời sống chúng ta cũng phải là một chứng nhân hòa hợp: Lời nói, hành động, tấm lòng và mục đích sống đều phải “hiệp một” trong việc làm chứng về Chúa.
- Cần có “nhiều mặt” của chứng nhân: Chứng nhân không chỉ bằng lời nói (“Thánh Linh” – chân lý), mà còn bằng nghi thức công khai thuộc về Chúa (“nước” – báp-têm), và bằng sự hy sinh, từ bỏ chính mình (“huyết” – thập tự giá).
4. Tinh Thần Học Hỏi Và Trưởng Thành Trong Đức Tin
Sự tồn tại của các vấn đề văn bản như Comma Johanneum mời gọi chúng ta có tinh thần trưởng thành, không sợ hãi khi tìm hiểu sự thật. Đức tin mù quáng dễ vỡ. Đức tin được xây dựng trên nền tảng hiểu biết vững vàng và tôn trọng chứng cớ lịch sử mới là đức tin mạnh mẽ. Chúng ta nên học hỏi với thái độ khiêm nhường, luôn tìm kiếm sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh – Đấng dẫn chúng ta vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13).
V. Kết Luận
Comma Johanneum là một chương thú vị trong lịch sử truyền thừa Kinh Thánh. Dù bằng chứng văn bản học nghiêng mạnh về việc nó không phải là phần nguyên bản của Thư 1 Giăng, cuộc tranh luận xung quanh nó dạy chúng ta nhiều điều quý giá. Nó nhấn mạnh sự trung tín của Đức Chúa Trời trong việc bảo tồn Lời Ngài, tính vững chắc của giáo lý Ba Ngôi dựa trên toàn bộ Kinh Thánh, và trọng tâm của phân đoạn: sự làm chứng đa diện về Chúa Jesus Christ là Con Đức Chúa Trời.
Là những Cơ Đốc nhân tin kính Lời Chúa, chúng ta hãy:
1. Tiếp tục tin cậy vào sự nguyên vẹn và thẩm quyền của Kinh Thánh.
2. Đào sâu vào toàn bộ lẽ thật của Đức Chúa Trời, không chỉ dựa vào một vài câu kinh điển.
3. Sống một đời sống “hòa hợp” làm chứng, để qua Đức Thánh Linh, qua sự công khai thuộc về Chúa (như báp-têm), và qua sự hy sinh bản thân, chúng ta cũng trở thành những nhân chứng sống động về ân điển của Chúa Jesus.
Cuối cùng, hãy nhớ lời của chính Sứ đồ Giăng: “Ta đã viết những điều nầy cho các con, hầu cho các con biết mình có sự sống đời đời, là kẻ nào tin đến danh Con Đức Chúa Trời.” (1 Giăng 5:13). Đức tin và sự sống đời đời của chúng ta đặt nền tảng trên Con Đức Chúa Trời – Chúa Jesus Christ, Đấng đã được Thánh Linh, nước và huyết làm chứng. Đó là lẽ thật không thể lay chuyển.