Phép Báp-têm Bằng Nước: Ý Nghĩa Biểu Tượng Thần Học và Sự Ứng Dụng
Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, phép báp-têm bằng nước đứng như một cột mốc thiêng liêng, một lời tuyên xưng công khai và một dấu ấn đầy ý nghĩa. Tuy nhiên, đối với nhiều người, đây đơn thuần là một nghi thức tôn giáo cần phải hoàn tất. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khai quật những tầng ý nghĩa biểu tượng phong phú của báp-têm dưới nước, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, soi sáng bởi ngôn ngữ nguyên bản và thần học Tín Lành, để chúng ta không chỉ “được làm báp-têm” mà còn thấu hiểu và sống với ý nghĩa trọn vẹn của nó.
Trước khi đi vào biểu tượng, chúng ta phải định hình báp-têm là gì. Từ “báp-têm” trong tiếng Việt là phiên âm từ danh từ Hy Lạp baptisma (βάπτισμα) và động từ baptizō (βαπτίζω). Từ nguyên này mang ý nghĩa “dìm xuống”, “nhận chìm”, hoặc “rửa”. Hành động này không phải là sự rảy nước hay đổ nước lên đầu, mà là một sự chôn chìm toàn thân trong nước, rồi đưa lên. Điều này hoàn toàn phù hợp với mô tả trong Kinh Thánh khi Giăng làm báp-têm tại sông Giô-đanh (Ma-thi-ơ 3:6, Mác 1:5) và khi Phi-líp làm báp-têm cho quan hoạn (Công vụ 8:38-39).
Chúa Giê-xu Christ, sau khi phục sinh, đã truyền đại mệnh lệnh cho các môn đồ: “Vậy, hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ” (Ma-thi-ơ 28:19). Sứ đồ Phao-lô cũng nhấn mạnh rằng chỉ có “một Chúa, một đức tin, một phép báp-têm” (Ê-phê-sô 4:5). Phép báp-têm này là lễ nghi đầu tiên và căn bản mà Hội Thánh được truyền lệnh thực hiện, đánh dấu sự gia nhập vào thân thể Đấng Christ.
Đây là ý nghĩa biểu tượng thần học sâu sắc nhất và được giải thích rõ ràng nhất trong Tân Ước, đặc biệt trong thư Rô-ma. Sứ đồ Phao-lô viết: “Hay là, anh em chẳng biết rằng chúng ta thảy đều đã chịu phép báp-têm trong Đức Chúa Jêsus Christ, tức là chịu phép báp-têm trong sự chết Ngài hay sao? Vậy chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-têm trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy.” (Rô-ma 6:3-4).
Hành động dìm xuống nước là một hình ảnh sống động về sự chết và sự chôn của một người. Khi tín hữu bước xuống nước, điều đó biểu tượng cho việc họ đồng chôn với Đấng Christ vào sự chết của Ngài trên thập tự giá. Thập tự giá là nơi Đấng Christ gánh thay án phạt tội lỗi của chúng ta. Vì vậy, được chôn với Ngài có nghĩa là bản ngã cũ, con người tội lỗi, đời sống cũ dưới quyền lực của tội lỗi và Sa-tan đã bị xét xử và chấm dứt. Nước không phải là nước tẩy rửa theo nghĩa vật chất, mà biểu tượng cho mồ mả, nơi chôn cất con người cũ.
Hành động đưa lên khỏi mặt nước là biểu tượng mạnh mẽ của sự sống lại. Như Đấng Christ đã được Đức Chúa Trời làm cho sống lại bởi vinh quang của Cha, chúng ta cũng được đem lên để “bước đi trong đời mới” (Rô-ma 6:4). Đời sống mới này là đời sống được ban quyền năng bởi Đức Thánh Linh, sống trong mối liên hệ với Đấng Christ phục sinh, và vâng phục Ngài. Như Phao-lô tóm tắt: “Vì nếu chúng ta đã cùng chết với Đấng Christ, thì chúng ta cũng sẽ cùng sống với Ngài” (Rô-ma 6:8).
Ý nghĩa biểu tượng này liên hệ chặt chẽ với khái niệm “rửa sạch” trong Cựu Ước. Các nghi thức tẩy uế bằng nước (mikveh trong tiếng Hê-bơ-rơ) là hình bóng về sự thanh sạch thuộc linh. Khi Giăng Báp-tít đến, ông rao giảng “phép báp-têm ăn năn để được tha tội” (Mác 1:4). Báp-têm của ông là dấu hiệu bên ngoài của sự ăn năn và mong đợi về Đấng Mê-si.
Trong Tân Ước, phép báp-têm gắn liền với lời hứa về sự tha thứ và sự tẩy sạch nhờ huyết báu của Chúa Giê-xu. Trong ngày Lễ Ngũ Tuần, Phi-e-rơ rao giảng và người nghe bị cáo trách, họ hỏi: “Hỡi anh em, chúng ta phải làm chi?” Phi-e-rơ đáp: “Hãy hối cải, ai nấy phải nhân danh Đức Chúa Jêsus chịu phép báp-têm, để được tha tội mình, rồi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh.” (Công vụ 2:37-38). Ở đây, báp-têm là hành động công khai gắn liền với sự ăn năn và nhận lãnh lời hứa tha tội. An-a-nia cũng nói với Sau-lơ: “Bây giờ, ngươi còn chần chờ làm gì? Hãy chờ dậy, cầu khẩn danh Chúa mà chịu phép báp-têm và làm sạch tội lỗi ngươi đi.” (Công vụ 22:16).
Cần phân biệt rõ: Nước báp-têm không có quyền năng rửa sạch tội lỗi. Chỉ có huyết của Chúa Giê-xu Christ mới có quyền năng đó (1 Giăng 1:7). Báp-têm là biểu tượng, là hình ảnh công khai của sự thanh tẩy thuộc linh đã xảy ra bởi đức tin nơi Đấng Christ. Nó là “lời hứa của lương tâm tốt với Đức Chúa Trời” (1 Phi-e-rơ 3:21).
Sứ đồ Phao-lô viết: “Vì chưng chúng ta hoặc người Giu-đa, hoặc người Gờ-réc, hoặc tôi mọi, hoặc tự chủ, đều đã chịu phép báp-têm chung một Thánh Linh để hiệp làm một thân; và chúng ta đều đã chịu uống chung một Thánh Linh nữa.” (1 Cô-rinh-tô 12:13). Báp-têm là nghi thức công nhận và tuyên bố sự gia nhập vào thân thể Đấng Christ, tức là Hội Thánh phổ thông. Khi một người chịu báp-têm, họ không còn đơn độc; họ được liên kết với mọi tín hữu khác trên khắp thế gian và qua mọi thời đại, tạo thành một cộng đồng giao ước mới.
Hình ảnh này còn được làm sáng tỏ trong Ê-phê-sô 5:25-27, nơi Đấng Christ yêu Hội Thánh, phó chính mình vì Hội Thánh “để khiến Hội thánh nên thánh sau khi lấy nước rửa và dùng đạo làm cho Hội thánh tinh sạch”. Báp-têm (nước rửa) và Lời Chúa (đạo) cùng làm công tác tẩy sạch và thánh hóa Hội Thánh.
Báp-têm là hành động công khai xưng nhận đức tin và sự xưng công bình của người tin. Nó là câu trả lời của lương tâm đối với Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 3:21). Trong báp-têm, tín hữu công khai tuyên bố: “Tôi tin Chúa Giê-xu Christ đã chết vì tôi và sống lại. Tôi đồng chết với Ngài với tội lỗi cũ, và giờ đây tôi đồng sống với Ngài cho Đức Chúa Trời.”
Đây cũng là khởi đầu cho một cuộc đời mới, như lời Phao-lô khích lệ: “Anh em cũng vậy, hãy nghĩ mình như chết về tội lỗi và như sống cho Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ.” (Rô-ma 6:11). Báp-têm đánh dấu sự đoạn tuyệt với quá khứ và cam kết bước đi trong con đường mới dưới sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh.
Hiểu được ý nghĩa biểu tượng của báp-têm không chỉ để thỏa mãn tri thức, mà phải biến đổi đời sống chúng ta. Dưới đây là vài ứng dụng thiết thực:
1. Sống Với Bản Tính Mới Mỗi Ngày: Mỗi sáng thức dậy, chúng ta có thể nhớ rằng mình đã “được chôn” với Đấng Christ. Điều này cho chúng ta quyền năng để nói “không” với những cám dỗ của tội lỗi và bản ngã cũ. Chúng ta không còn là nô lệ của tội (Rô-ma 6:6-7).
2. Kinh Nghiệm “Sự Chết” Hằng Ngày: Đời sống Cơ Đốc là một tiến trình “tự chối mình, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo Ta” (Lu-ca 9:23). Mỗi lựa chọn vâng lời, mỗi sự từ bỏ ý riêng, là một kinh nghiệm sống động về ý nghĩa “được chôn với Ngài” trong báp-têm.
3. Sống Trong Quyền Năng Phục Sinh: Chúng ta được đem lên khỏi nước để sống một đời sống mới. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng mình có quyền năng của Đấng Christ phục sinh và sự hiện diện của Đức Thánh Linh để sống đắc thắng, yêu thương và phục vụ.
4. Làm Chứng Công Khai: Báp-têm là một lời làm chứng mạnh mẽ cho gia đình, bạn bè và thế gian. Đời sống sau báp-têm phải phản chiếu ý nghĩa của nó – một đời sống được biến đổi, khiêm nhường và hướng về Chúa.
5. Ghi Nhớ Giao Ước: Khi gặp thử thách hay nghi ngờ, hãy nhớ lại báp-têm của mình như một dấu ấn của giao ước mà Đức Chúa Trời đã kết với bạn. Ngài đã nhận bạn qua Đấng Christ, và báp-têm là dấu hiệu vật chất xác nhận điều đó.
Phép báp-têm bằng nước không phải là một nghi thức rỗng tuếch hay một điều kiện cứu rỗi dựa trên việc làm. Nó là một bí tích (theo nghĩa Tin Lành: một nghi lễ thiêng liêng do Chúa lập) mang đầy ý nghĩa biểu tượng thần học sâu sắc. Nó công bố cách sống động về Phúc Âm: sự chết, sự chôn và sự sống lại của Đấng Christ, và sự hiệp nhất của chúng ta với Ngài trong những sự kiện cứu chuộc đó. Nó là dấu hiệu của sự thanh tẩy, của giao ước mới, và của sự gia nhập vào Hội Thánh.
Đối với người chưa chịu báp-têm, hãy xem xét và vâng theo mệnh lệnh của Chúa như một hành động của đức tin và sự vâng phục. Đối với người đã chịu báp-têm, hãy thường xuyên nhìn lại ý nghĩa của nó, để sống một đời sống xứng đáng với Chúa, Đấng đã kêu gọi chúng ta ra khỏi tối tăm vào sự sáng lạ lùng của Ngài (1 Phi-e-rơ 2:9). Ước mong mỗi chúng ta không ngừng sống trong thực tại phong phú mà biểu tượng báp-têm chỉ về: Đã chết về tội lỗi, nhưng đang sống cho Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta.