Khôn Ngoan Được Minh Chứng Bởi Con Cái Mình (Ma-thi-ơ 11:19)
Trong hành trình chức vụ của Chúa Giê-xu, Ngài thường xuyên đối diện với sự chỉ trích, nghi ngờ và sự cứng lòng từ các nhà lãnh đạo tôn giáo đương thời. Một trong những lời tuyên bố đầy uy quyền và thách thức nhất của Ngài được tìm thấy trong Ma-thi-ơ 11:19: “Nhưng mà sự khôn ngoan được minh chứng bởi con cái mình.” (Kinh Thánh Tiếng Việt 1925). Câu nói này không chỉ là một lời đáp lại sự phản đối, mà còn là một chân lý thần học sâu sắc về bản chất của sự khôn ngoan thật từ Đức Chúa Trời và cách thức nó được nhận biết trong thế giới này. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ nguyên thủy, và ý nghĩa nền tảng của câu Kinh Thánh quan trọng này, đồng thời khám phá những áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.
Để hiểu trọn vẹn Ma-thi-ơ 11:19, chúng ta phải bắt đầu từ đầu chương 11. Giăng Báp-tít, khi ở trong ngục, đã sai môn đồ đến hỏi Chúa Giê-xu: “Ngài có phải là Đấng phải đến, hay là chúng tôi còn đợi Đấng khác?” (Ma-thi-ơ 11:3). Sau khi khẳng định công việc của Ngài cho các sứ giả của Giăng, Chúa Giê-xu quay sang đám đông và ca ngợi Giăng là tiên tri vĩ đại nhất (câu 7-15).
Tuy nhiên, Ngài chỉ ra một nghịch lý: thế hệ đó không hài lòng với bất kỳ ai. Họ phê phán cả Giăng lẫn Chúa Giê-xu, nhưng với những tiêu chuẩn trái ngược nhau:
- Đối với Giăng Báp-tít (câu 18): “Vì Giăng đã đến, không ăn, không uống, thì người ta nói: ‘Người bị quỉ ám.’” Giăng sống khổ hạnh, ăn chay, mặc áo lông lạc đà, rao giảng sự ăn năn. Cách sống nghiêm túc và tách biệt của ông bị diễn giải một cách tiêu cực là sự điên rồ hay bị ám bởi tà linh.
- Đối với Chúa Giê-xu (câu 19a): “Con loài người đã đến, hay ăn hay uống, thì người ta nói: ‘Kìa, là người ham ăn mê uống, bạn với người thâu thuế cùng kẻ xấu nết.’” Trái ngược với Giăng, Chúa Giê-xu tự do tham dự các bữa tiệc, tiếp cận với những người bị xã hội khinh miệt (như người thâu thuế và kẻ tội lỗi). Sự tự do và ân điển của Ngài lại bị xem là sự phóng đãng, thiếu đạo đức, và ô uế.
Họ từ chối cả thông điệp ăn năn thống thiết lẫn thông điệp ân điển vui mừng. Tâm lý này bắt nguồn từ lòng cứng cỏi, không muốn đầu phục Đức Chúa Trời theo bất kỳ cách nào Ngài chọn để bày tỏ. Trong bối cảnh đó, Chúa Giê-xu đưa ra lời tuyên bố mang tính kết luận: “Nhưng mà sự khôn ngoan được minh chứng bởi con cái mình.” (câu 19b).
Để đào sâu ý nghĩa, chúng ta cần xem xét ngôn ngữ gốc của Tân Ước.
1. “Sự khôn ngoan” (ἡ σοφία - *hē sophia*): Từ Hy Lạp “sophia” không chỉ đơn thuần là kiến thức hay sự thông minh trí tuệ. Trong văn hóa Do Thái và Kinh Thánh, “sự khôn ngoan” (חָכְמָה - *chokmah* trong tiếng Hê-bơ-rơ) thường được nhân cách hóa và có liên hệ mật thiết với chính Đức Chúa Trời (Châm Ngôn 8). Sự khôn ngoan là thuộc tính của Đức Chúa Trời được bày tỏ trong công trình sáng tạo và sự hướng dẫn của Ngài cho con người. Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu Christ chính là hiện thân của sự khôn ngoan Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 1:24, 30). Do đó, “sự khôn ngoan” ở đây có thể được hiểu là kế hoạch cứu rỗi, đường lối, và chương trình của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua chức vụ của Giăng Báp-tít và đặc biệt là qua chính Chúa Giê-xu Christ.
2. “Được minh chứng” (ἐδικαιώθη - *edikaiōthē*): Động từ này xuất phát từ gốc δικαιοω (*dikaioō*), thường được dịch là “làm cho công bình”, “xưng công bình”, hay “chứng minh là đúng”. Ở đây, nó mang ý nghĩa “được chứng minh là đúng”, “được xác nhận là công bình”, hay “tỏ ra là đúng đắn”. Sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời, dù bị con người chất vấn, cuối cùng sẽ được chứng minh là đúng, là công chính.
3. “Bởi con cái mình” (ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτῆς - *apo tōn ergōn autēs*): Đây là một điểm quan trọng cần lưu ý. Bản Kinh Thánh Tiếng Việt 1925 dịch là “bởi con cái mình”, nhưng nguyên văn Hy Lạp ghi là “bởi những việc làm của nó” (ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτῆς). Tuy nhiên, trong phần song hành ở Lu-ca 7:35, câu tương tự được ghi là: “Nhưng mà sự khôn ngoan được xưng công bình bởi con cái mình.” (τῶν τέκνων αὐτῆς - *tōn teknōn autēs*). Sự khác biệt này có thể do cách diễn đạt, nhưng ý nghĩa thần học thống nhất. Các “tác phẩm” (ἔργων) của sự khôn ngoan chính là những “đứa con” (τέκνων) mà nó sinh ra. Nói cách khác, “con cái” của sự khôn ngoan chính là những kết quả, những thành quả, hay những người đáp ứng và sống theo sự khôn ngoan đó. Họ là bằng chứng sống động cho tính đúng đắn của sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời.
Câu nói của Chúa Giê-xu mang những lớp ý nghĩa sâu sắc:
1. Sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời tự biện hộ chính mình qua kết quả nó tạo ra: Thế gian có thể chê bai, chỉ trích phương cách của Đức Chúa Trời. Họ khinh chê Giăng vì quá khắc nghiệt và Chúa Giê-xu vì quá tự do. Nhưng tiêu chuẩn đánh giá cuối cùng không phải là ý kiến của con người, mà là kết quả biến đổi. Sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời trong kế hoạch cứu rỗi – bao gồm chức vụ dọn đường của Giăng và chức vụ cứu chuộc của Chúa Giê-xu – sẽ được chứng minh là đúng đắn qua những cuộc đời được biến đổi. Những “con cái của sự khôn ngoan” chính là những người thâu thuế, kẻ tội lỗi đã ăn năn, những người bệnh được chữa lành, những tâm hồn tan vỡ được an ủi. Sự công bình của Đức Chúa Trời được thể hiện qua ân điển biến đổi những con người “hư mất” trở nên “con cái của sự khôn ngoan”.
2. Nhận diện “con cái của sự khôn ngoan”: Ai là “con cái” này? Họ không phải là giới tinh hoa tôn giáo tự mãn, mà là những người có lòng đơn sơ, tin cậy và đáp ứng với sứ điệp của Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu đã cầu nguyện: “Lạy Cha, tôi tạ ơn Cha, vì Cha đã giấu những sự nầy với kẻ khôn ngoan, người sáng trí, mà tỏ ra cho những con trẻ hay.” (Ma-thi-ơ 11:25). “Con trẻ” ở đây đồng nghĩa với “con cái của sự khôn ngoan”. Họ là những người khiêm nhường, nhận biết mình cần Đức Chúa Trời và tiếp nhận Chúa Giê-xu bằng đức tin đơn giản.
3. Chúa Giê-xu – Hiện Thân của Sự Khôn Ngoan: Quan trọng nhất, chính Chúa Giê-xu là sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời nhập thể. Ngài không chỉ rao giảng sự khôn ngoan; Ngài chính là Sự Khôn Ngoan. Vì vậy, “con cái của sự khôn ngoan” trước hết là những người thuộc về Chúa Giê-xu. Sự biến đổi trong đời sống họ là bằng chứng hùng hồn nhất cho thế gian thấy rằng đường lối của Đức Chúa Trời trong Chúa Giê-xu là đúng đắn và quyền năng.
Lẽ thật này không chỉ mang tính lịch sử mà còn vô cùng sống động cho Hội Thánh ngày nay.
1. Tập Trung Vào Kết Quả Thuộc Linh Thay Vì Sự Chấp Nhận Của Thế Gian: Cơ Đốc nhân có thể bị hiểu lầm và chỉ trích. Đôi khi chúng ta bị cho là quá “hẹp hòi” (như Giăng) khi đứng vững trên Lẽ Thật; đôi khi bị cho là quá “thoáng” (như Chúa Giê-xu) khi yêu thương và tiếp cận với những người ngoài lề xã hội. Thay vì nản lòng, chúng ta được khích lệ rằng sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời sẽ tự chứng minh qua kết quả trong đời sống chúng ta và qua những người được chạm đến bởi tình yêu và lẽ thật của Phúc Âm. Hãy trung tín, phần còn lại thuộc về Chúa.
2. Trở Thành Một “Đứa Con Của Sự Khôn Ngoan” Qua Đời Sống Biến Đổi:
Mỗi chúng ta được kêu gọi trở thành một bằng chứng sống cho sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời. Điều này thể hiện qua:
Một đời sống được Đức Thánh Linh làm cho nên thánh: Sự thay đổi trong tính tình, lời nói, hành động từ tối tăm ra sáng láng (Ê-phê-sô 5:8-9).
Một tấm lòng khôn ngoan thuộc linh: Không phải khôn ngoan theo kiểu thế gian, nhưng là sự khôn ngoan “...trước là thanh sạch, sau là hòa thuận, tiết độ, nhu mì, đầy dẫy lòng thương xót và bông trái lành, không có sự hai lòng và giả hình.” (Gia-cơ 3:17).
Một nếp sống kết quả: Sinh ra bông trái của Đức Thánh Linh “yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ” (Ga-la-ti 5:22-23). Những “việc làm” (ἔργων) tốt đẹp này chính là dấu hiệu của “con cái khôn ngoan”.
3. Nhận Diện và Trân Trọng Công Việc Đa Dạng Của Đức Chúa Trời: Đừng giống như thế hệ cứng lòng, chúng ta cần học biết trân trọng những phương cách khác nhau mà Đức Chúa Trời dùng để hoàn thành mục đích của Ngài. Có lúc Ngài dùng một Giăng Báp-tít với thông điệp mạnh mẽ về sự phán xét, có lúc Ngài bày tỏ qua Chúa Giê-xu với thông điệm tràn đầy ân điển. Trong Hội Thánh ngày nay, Đức Thánh Linh ban cho các ân tứ và phong cách phục vụ đa dạng. “Con cái của sự khôn ngoan” là người nhận biết và vui mừng trong sự đa dạng đó, miễn là tất cả đều tôn cao Chúa Giê-xu Christ và trung tín với Lời Ngài.
Câu nói “Nhưng mà sự khôn ngoan được minh chứng bởi con cái mình” của Chúa Giê-xu là một lời tuyên bố đầy uy quyền và niềm hy vọng. Nó khẳng định rằng mặc cho sự chống đối, nghi ngờ, và tiêu chuẩn méo mó của thế gian, kế hoạch khôn ngoan của Đức Chúa Trời trong Chúa Giê-xu Christ chắc chắn sẽ được xác nhận là công bình và đúng đắn. Sự xác nhận đó đến qua những “con cái” – những người khiêm nhường tin nhận Phúc Âm và được quyền năng Ngài biến đổi thành những tạo vật mới.
Lời kêu gọi dành cho mỗi chúng ta là hãy trở thành và nuôi dưỡng những “con cái của sự khôn ngoan.” Hãy để đời sống chúng ta, được định hình bởi thập tự giá và sự phục sinh của Đấng Christ, trở thành bằng chứng sống không thể chối cãi cho sự khôn ngoan và quyền năng của Đức Chúa Trời. Khi thế gian chất vấn, hãy chỉ cho họ thấy những kết quả của ân điển: những tâm hồn được tha thứ, những cuộc đời được phục hồi, và những cộng đồng tràn đầy tình yêu thương. Cuối cùng, sự khôn ngoan thật – chính là Chúa Giê-xu Christ – sẽ được tôn vinh qua tất cả những ai thuộc về Ngài.