Chủ Nhật có phải là ngày Sa-bát của Cơ Đốc giáo không?

Trong đời sống Cơ Đốc giáo, câu hỏi về ngày thờ phượng và sự nghỉ ngơi thường là chủ đề của nhiều cuộc thảo luận. “Chủ Nhật có phải là ngày Sa-bát của Cơ Đốc giáo không?” Để trả lời câu hỏi này một cách thấu đáo, chúng ta cần quay trở lại với Kinh Thánh, xem xét nguồn gốc, mục đích của ngày Sa-bát, và cách Hội Thánh đầu tiên hiểu và áp dụng điều này dưới ánh sáng của sự phục sinh của Chúa Giê-xu Christ.

Ngày Sa-bát (tiếng Hê-bơ-rơ: שַׁבָּת - Shabbat, nghĩa là "ngưng, nghỉ, chấm dứt") được thiết lập ngay từ sự Sáng Tạo. Sáng-thế-ký 2:2-3 chép: “Ngày thứ bảy, Đức Chúa Trời làm xong các công việc Ngài đã làm, và ngày thứ bảy, Ngài nghỉ các công việc Ngài đã làm. Rồi, Ngài ban phước cho ngày thứ bảy, đặt là ngày thánh; vì trong ngày đó, Ngài nghỉ các công việc đã dựng nên và đã làm xong rồi.” Ở đây, Sa-bát là một dấu ấn thánh của Đức Chúa Trời trên thời gian, một kỷ niệm về sự sáng tạo hoàn hảo và sự nghỉ ngơi của Ngài.

Sa-bát sau đó được đưa vào Mười Điều Răn như một giao ước đời đời giữa Đức Chúa Trời và dân Y-sơ-ra-ên (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:16-17). Xuất Ê-díp-tô Ký 20:8-11 truyền lệnh: “Hãy nhớ ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh. Ngươi hãy làm hết công việc mình trong sáu ngày; nhưng ngày thứ bảy là ngày nghỉ của Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi... vì trong sáu ngày Đức Giê-hô-va đã dựng nên trời, đất, biển, và muôn vật ở trong đó, qua ngày thứ bảy thì Ngài nghỉ: vậy nên Đức Giê-hô-va đã ban phước cho ngày nghỉ và làm nên ngày thánh.” Mục đích là để dân sự nhớ (zākar), nghỉ ngơi (nuach), và nên thánh (qadash) ngày đó. Đây là một điều răn thuộc lễ nghi, gắn liền với luật pháp Môi-se và giao ước cũ.

Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu đã có những tương tác quan trọng về ngày Sa-bát, làm sáng tỏ ý nghĩa thật của nó. Ngài tuyên bố: “Vì loài người mà lập ngày Sa-bát, chớ chẳng phải vì ngày Sa-bát mà dựng nên loài người. Vậy thì Con người cũng là Chúa ngày Sa-bát.” (Mác 2:27-28). Câu nói này làm một cuộc cách mạng trong nhận thức: Sa-bát là vì con người – một món quà của ân điển cho sự nghỉ ngơi và phục hồi, chứ không phải một gánh nặng luật pháp cứng nhắc. Hơn nữa, Chúa Giê-xu tự xưng là “Chúa của ngày Sa-bát” (Kýrios tou Sabbatou), cho thấy thẩm quyền tối cao của Ngài trên cả ngày lễ này. Ngài thường chữa bệnh trong ngày Sa-bát, bày tỏ rằng công việc giải cứu và phục hồi hoàn toàn phù hợp với tinh thần thật của ngày nghỉ.

Bước ngoặt vĩ đại nhất trong lịch sử là sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ. Cả bốn sách Phúc Âm đều nhất trí ghi lại rằng sự kiện này xảy ra “vào ngày thứ nhất trong tuần” (tiếng Hy Lạp: τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων - tē mia tōn sabbatōn) (Ma-thi-ơ 28:1, Mác 16:2, Lu-ca 24:1, Giăng 20:1). Đây không phải là một chi tiết ngẫu nhiên. Sự phục sinh của Chúa đánh dấu sự sáng tạo mới, sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới. Ngày thứ nhất trở thành ngày của chiến thắng, của sự sống và của hy vọng.

Hội Thánh đầu tiên, được Đức Thánh Linh soi dẫn, đã nhận ra ý nghĩa thần học sâu sắc này. Họ bắt đầu nhóm lại vào ngày thứ nhất trong tuần để bẻ bánh (tức là thờ phượng và tiệc Thánh). Công-vụ 20:7 ghi rõ: “Ngày thứ nhất trong tuần lễ, chúng ta đang nhóm lại để bẻ bánh...”. Sứ đồ Phao-lô cũng hướng dẫn Hội Thánh tại Cô-rinh-tô: “Cứ ngày thứ nhất trong tuần lễ, mỗi một người trong anh em khá tùy sức mình chắt lót được bao nhiêu thì để dành tại nhà mình...” (1 Cô-rinh-tô 16:2). Điều này cho thấy ngày thứ nhất đã trở thành ngày đặc biệt cho sự nhóm hiệp và dâng hiến của cộng đồng tín hữu.

Các thư tín Tân Ước cho thấy một sự thay đổi căn bản trong cách nhìn về các ngày lễ và luật lệ Cựu Ước dưới sự ứng nghiệm của Đấng Christ.

Cô-lô-se 2:16-17 là phân đoạn then chốt: “Vậy chớ có ai đoán xét anh em về của ăn, uống, hoặc ngày lễ, hoặc ngày trăng mới, hoặc ngày Sa-bát, ấy đều chỉ là bóng của các việc sẽ tới, còn hình thì ở trong Đấng Christ.” Từ “Sa-bát” ở đây (tiếng Hy Lạp: σαββάτων - sabbatōn) ở dạng số nhiều, có thể chỉ cả các ngày lễ và ngày Sa-bát hằng tuần. Sứ đồ Phao-lô khẳng định rằng những điều này là bóng (skia) của thực tại sẽ đến, mà thực chất (sōma) là Đấng Christ. Điều này có nghĩa Chúa Giê-xu Christ chính là sự nghỉ ngơi và sự nên thánh thật sự mà ngày Sa-bát báo trước.

Trong Rô-ma 14:5-6, Phao-lô bàn về sự tự do của tín hữu: “Người nầy tưởng ngày nầy hơn ngày khác, kẻ kia tưởng mọi ngày đều bằng nhau; ai nấy hãy tin chắc ở trí mình. Kẻ giữ ngày là giữ vì Chúa...”. Vấn đề không còn là tuân giữ một ngày bắt buộc, mà là thái độ của lòng: làm mọi sự “vì Chúa”.

Quan trọng hơn, Hê-bơ-rơ 4:9-11 giới thiệu một khái niệm sâu sắc: “Vậy thì còn một ngày yên nghỉ cho dân Đức Chúa Trời. Vì ai vào sự yên nghỉ của Đức Chúa Trời, thì nghỉ công việc mình, cũng như Đức Chúa Trời nghỉ công việc Ngài vậy.” Tác giả nói đến một sự yên nghỉ Sa-bát (σαββατισμός - sabbatismos) thuộc linh và đời đời cho dân sự của Đức Chúa Trời, đạt được qua đức tin nơi Chúa Giê-xu. Chúng ta bước vào sự nghỉ ngơi này khi chúng ta ngưng dựa trên công việc của mình để được xưng công bình, và tin cậy hoàn toàn vào công tác hoàn tất của Chúa Giê-xu trên thập tự giá.

Đây là điểm mấu chốt. Không, Chủ Nhật không phải là ngày Sa-bát của Cơ Đốc giáo. Đó là hai ngày có nền tảng thần học và lịch sử khác biệt:

• Ngày Sa-bát (Thứ Bảy): Là ngày thứ bảy, kỷ niệm sự hoàn tất công trình sáng tạo cũ (St 2:2-3) và là dấu chỉ của giao ước cũ với dân Y-sơ-ra-ên (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:16-17). Nó mang tính chất pháp lý và nghi lễ.
• Ngày của Chúa (Chủ Nhật): Là ngày thứ nhất, kỷ niệm sự phục sinh của Chúa Giê-xu và sự khởi đầu của công trình sáng tạo mới (2 Cô-rinh-tô 5:17). Sứ đồ Giăng gọi nó là “Ngày của Chúa” (Κυριακὴ ἡμέρα - Kuriakē hēmera) trong Khải-huyền 1:10. Nó mang tính chất cứu chuộc và vinh hiển, là ngày của sự nhóm hiệp, bẻ bánh, và rao giảng Lời Chúa.

Hội Thánh đầu tiên, phần lớn là người Do Thái, vẫn có thể giữ ngày Sa-bát tại nhà hội để truyền giảng cho người Do Thái (Công-vụ 13:14; 17:2), nhưng họ nhóm lại với nhau với tư cách là thân thể Đấng Christ vào ngày thứ nhất. Dần dần, khi Hội Thánh trở nên đa số là người ngoại bang, việc nhóm lại vào “Ngày của Chúa” trở thành tập quán phổ biến và đầy ý nghĩa.

Từ nghiên cứu trên, chúng ta rút ra những nguyên tắc ứng dụng thiết thực:

1. Tôn trọng Ngày của Chúa (Chủ Nhật): Mặc dù không bị luật pháp ràng buộc, nhưng việc dành riêng ngày Chủ Nhật để nhóm hiệp thờ phượng là một thực hành lành mạnh và được Kinh Thánh mô tả. Đây là dịp để chúng ta cùng nhau tưởng niệm sự phục sinh, được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa và tình thông công với anh em. “Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau...” (Hê-bơ-rơ 10:25).

2. Tìm kiếm sự nghỉ ngơi Sa-bát thuộc linh trong Đấng Christ: Trọng tâm của đời sống Cơ Đốc không phải là giữ một ngày, mà là bước vào và sống trong sự nghỉ ngơi mà Chúa Giê-xu đã mua cho chúng ta. Điều này có nghĩa là ngưng cậy mình, tin cậy hoàn toàn vào sự cứu chuộc hoàn tất của Ngài, và để cho Đức Thánh Linh làm việc trong chúng ta. Mỗi ngày đều là một cơ hội để kinh nghiệm sự bình an và nghỉ ngơi này (Ma-thi-ơ 11:28-30).

3. Sử dụng thời gian để nên thánh và phục vụ: Dù chúng ta có dành riêng Chủ Nhật cho Chúa, nguyên tắc về sự làm việc và nghỉ ngơi cân bằng vẫn là sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời. Chúng ta nên có những khoảng nghỉ ngơi đều đặn để phục hồi thể chất, tinh thần và tâm linh, dành thời gian cho gia đình và cho việc phục vụ người khác.

4. Giữ lấy sự tự do trong ân điển, tránh sự lên án: Chúng ta không nên phán xét anh em mình vì quan điểm khác về ngày này (Rô-ma 14:13). Một số Cơ Đốc nhân vì lương tâm và sự hiểu biết vẫn giữ ngày Sa-bát thứ Bảy. Chúng ta cần tôn trọng và yêu thương nhau trong sự khác biệt không căn bản này, miễn là mọi sự đều làm vì Chúa và trong đức tin.

Chủ Nhật không phải là “ngày Sa-bát Cơ Đốc” theo nghĩa nó thay thế và tiếp tục giữ điều răn thứ tư một cách nghi lễ. Thay vào đó, nó là “Ngày của Chúa” – một ngày mới, cho một giao ước mới, được thiết lập trên nền tảng của sự phục sinh vinh hiển. Ngày Sa-bát thứ Bảy, như một chiếc bóng, đã được ứng nghiệm trọn vẹn trong con người và công trình của Chúa Giê-xu Christ. Giờ đây, chúng ta được kêu gọi sống trong sự nghỉ ngơi thuộc linh đời đời mà Ngài ban cho, và dành riêng thời gian, đặc biệt là ngày Chủ Nhật, để cùng nhau tôn vinh Ngài là Chúa của sự sống lại và Chúa của mọi ngày.

Ước mong mỗi chúng ta, không bị ràng buộc bởi luật lệ về ngày tháng, nhưng được thúc đẩy bởi tình yêu và lòng biết ơn, sống mỗi ngày cho Chúa, và trân quý những giờ phút nhóm hiệp thánh để được gây dựng và khích lệ cho cuộc hành trình đức tin. “Dầu vậy, anh em chớ nên lợi dụng sự tự do mình mà che lấp việc ác; nhưng hãy lấy lòng yêu thương làm đầy tớ lẫn nhau.” (Ga-la-ti 5:13).