Rút phép thông công trong Kinh Thánh là gì?
Trong đời sống Hội Thánh, có những lúc cần phải áp dụng biện pháp kỷ luật mạnh mẽ đối với một tín hữu cứng lòng trong tội lỗi. Một trong những hình thức kỷ luật được Kinh Thánh đề cập chính là “rút phép thông công”. Vậy rút phép thông công là gì? Cơ sở Kinh Thánh ra sao? Mục đích, quy trình và cách áp dụng thế nào trong Hội Thánh hiện đại? Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát toàn diện vấn đề dựa trên Lời Đức Chúa Trời, với hy vọng giúp các tín hữu hiểu đúng và thực hành đúng theo tinh thần yêu thương và thánh khiết.
1. Định nghĩa rút phép thông công
“Rút phép thông công” (excommunication) là thuật ngữ thần học chỉ việc Hội Thánh cắt đứt sự hiệp thông (koinonia) với một thành viên phạm tội nghiêm trọng và không chịu ăn năn. Người đó không còn được tham dự Lễ Tiệc Thánh, không được xem là anh em trong mối giao hảo bình thường, và bị loại khỏi vòng bảo vệ thuộc linh của cộng đồng tín hữu. Mục tiêu của hành động này không phải là trừng phạt hay ruồng bỏ, mà là để cảnh tỉnh, khiến người phạm tội nhận ra sự nghiêm trọng của tội lỗi, ăn năn và được phục hồi. Đồng thời, rút phép thông công cũng bảo vệ Hội Thánh khỏi sự ô uế và giữ gìn chứng nhân thánh khiết.
2. Cơ sở Kinh Thánh của rút phép thông công
Kinh Thánh cung cấp nền tảng rõ ràng cho việc rút phép thông công. Chúa Giê-xu đã thiết lập nguyên tắc kỷ luật trong Hội Thánh qua Ma-thi-ơ 18:15-20:
“Nếu anh em ngươi phạm tội cùng ngươi, hãy trách người khi chỉ có ngươi với người; nếu người nghe ngươi, thì ngươi được anh em lại. Ví bằng không nghe, hãy mời một hai người đi với ngươi, hầu cứ lời hai ba người làm chứng mà mọi việc được chắc chắn. Nếu người không nghe các người đó, hãy cáo cùng Hội Thánh; lại nếu người không nghe Hội Thánh, thì hãy coi người như người ngoại và người thâu thuế.” (Ma-thi-ơ 18:15-17)
Đây là quy trình ba bước: cá nhân khuyên bảo, nhóm nhỏ chứng kiến, và cuối cùng là sự can thiệp của cả Hội Thánh. Nếu sau cùng người phạm tội vẫn từ chối ăn năn, Hội Thánh phải “coi người như người ngoại và người thâu thuế”, tức là xem người đó không còn ở trong sự hiệp thông của Hội Thánh nữa.
Ngoài đoạn này, sứ đồ Phao-lô cũng đề cập nhiều lần về việc trục xuất hay không giao thiệp với những người sống trong tội lỗi hoặc gây chia rẽ. Một trong những trường hợp điển hình là ở Hội Thánh Cô-rinh-tô khi có người phạm tội loạn luân (1 Cô-rinh-tô 5:1-13). Phao-lô quở trách Hội Thánh vì đã khoan dung với tội ác đó và ra lệnh:
“...anh em nhóm lại, và tôi cũng hiệp với anh em, nhân danh Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, giao người như vậy cho quỷ Sa-tan để hủy hoại xác thịt, hầu cho tâm linh được cứu trong ngày của Đức Chúa Jêsus.” (1 Cô-rinh-tô 5:4-5)
Điều này thường được hiểu là hình thức rút phép thông công: giao người đó cho thế gian (Sa-tan) để xác thịt bị hủy hoại (có thể là bệnh tật hoặc khốn khó) với hy vọng linh hồn sẽ ăn năn. Tiếp theo, Phao-lô dặn dò:
“...chẳng nên giao thiệp với kẻ nào tự xưng là anh em, mà là gian dâm, hoặc tham lam, hoặc thờ hình tượng, hoặc chưởi rủa, hoặc say sưa, hoặc chắt bóp, cũng chẳng nên ăn chung với người ấy nữa.” (1 Cô-rinh-tô 5:11)
Trong thư 2 Tê-sa-lô-ni-ca, Phao-lô cũng dạy về việc xa lánh những người không sống theo truyền thống đã nhận:
“Ví bằng có ai không vâng theo lời dạy trong thơ nầy, thì hãy ghi lấy người đó, chớ giao thiệp cùng họ, hầu cho họ biết xấu hổ. Song chớ coi người như kẻ thù, nhưng hãy răn bảo như anh em.” (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:14-15)
Những câu Kinh Thánh trên đây cho thấy rõ ràng việc rút phép thông công là một mệnh lệnh từ Chúa, được Hội Thánh thời Tân Ước thực hành.
3. Mục đích của rút phép thông công
Khi đọc các phân đoạn liên quan, chúng ta thấy mục đích của việc rút phép thông công bao gồm:
- Bảo vệ Hội Thánh khỏi sự ô uế: “Chẳng biết rằng một chút men làm cả đống bột dậy lên sao?” (1 Cô-rinh-tô 5:6). Một tội lỗi không được xử lý sẽ lan rộng và ảnh hưởng xấu đến cả cộng đồng.
- Khiến người phạm tội ăn năn: “Giao người như vậy cho quỷ Sa-tan để hủy hoại xác thịt, hầu cho tâm linh được cứu” (1 Cô-rinh-tô 5:5). Sự cô lập thuộc linh và sự hủy hoại thân thể (có lẽ do Satan gây ra) có thể dẫn người đó đến sự tỉnh ngộ.
- Răn đe những người khác: “Những kẻ phạm tội, hãy quở trách trước mặt mọi người, để làm cho kẻ khác sợ.” (1 Ti-mô-thê 5:20). Việc kỷ luật công khai (sau khi đã theo đúng quy trình) giúp ngăn ngừa tội lỗi trong Hội Thánh.
- Duy trì sự thánh khiết và uy tín của Hội Thánh: “Hãy làm cho sạch men cũ đi, hầu cho anh em trở nên bột nhồi mới không có men, như anh em là bánh không men vậy.” (1 Cô-rinh-tô 5:7). Hội Thánh là thân thể của Đấng Christ, cần phải thánh sạch.
Quan trọng hơn cả, mục đích cuối cùng là yêu thương – yêu thương người phạm tội bằng cách ngăn họ tiếp tục đi vào con đường hư mất, và yêu thương Hội Thánh bằng cách giữ gìn sự trong sạch của nó.
4. Quy trình rút phép thông công theo Kinh Thánh
Dựa trên Ma-thi-ơ 18 và các thư tín, chúng ta có thể tổng hợp quy trình Kinh Thánh như sau:
a. Bước 1: Cá nhân đối chất riêng (Ma-thi-ơ 18:15)
Người biết về tội lỗi của anh em mình (hoặc bị anh em đó phạm tội cùng) phải đi gặp riêng để chỉ ra lỗi lầm. Mục đích là để “được anh em lại” – phục hồi mối quan hệ. Sự riêng tư giúp bảo vệ danh dự của người phạm tội và tạo cơ hội ăn năn mà không bị xấu hổ trước đám đông.
b. Bước 2: Đem theo một hoặc hai người (Ma-thi-ơ 18:16)
Nếu người đó không nghe, cần đưa thêm một hoặc hai người nữa (tốt nhất là những người trưởng thành, khôn ngoan) để làm chứng cho cuộc đối chất và xác minh sự việc. Điều này cũng bảo đảm tính công bằng, tránh tình trạng cáo gian hay hiểu lầm.
c. Bước 3: Trình với Hội Thánh (Ma-thi-ơ 18:17)
Nếu vẫn không nghe, vấn đề được đưa ra trước Hội Thánh (có thể là toàn thể hay các trưởng lão đại diện). Hội Thánh sẽ khuyên bảo, cảnh cáo. Nếu người đó từ chối nghe Hội Thánh, thì Hội Thánh phải “coi người như người ngoại và người thâu thuế” – nghĩa là xem người đó không còn thuộc về cộng đồng thánh, và do đó bị rút phép thông công.
Đối với những tội nghiêm trọng và công khai (như loạn luân, thờ hình tượng, v.v.), Hội Thánh có thể bỏ qua bước 1 và 2 mà áp dụng kỷ luật ngay, vì tội đã rõ ràng và gây ảnh hưởng lớn. Ví dụ: trong 1 Cô-rinh-tô 5, Phao-lô không đề cập đến quy trình riêng tư mà ra lệnh trực tiếp “nhân danh Đức Chúa Jêsus Christ” trục xuất người đó. Tuy nhiên, có lẽ vì tội này đã quá hiển nhiên và Hội Thánh đã biết mà vẫn không hành động.
d. Hình thức kỷ luật
Hình thức cụ thể của rút phép thông công bao gồm:
- Không được tham dự Tiệc Thánh (1 Cô-rinh-tô 5:11 “chẳng nên ăn chung”).
- Không giao thiệp xã hội thân mật với họ (1 Cô-rinh-tô 5:11 “chẳng nên giao thiệp”).
- Trong một số trường hợp, có thể “giao cho quỷ Sa-tan” (1 Cô-rinh-tô 5:5; 1 Ti-mô-thê 1:20). Cụm từ này có thể chỉ việc đuổi người đó ra khỏi sự bảo vệ của Hội Thánh, để họ chịu sự tấn công của kẻ thù thuộc linh, nhằm dẫn đến sự ăn năn.
- Tuy nhiên, không được coi họ như kẻ thù, mà phải răn bảo như anh em (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:15). Tức là vẫn giữ thái độ yêu thương, mong muốn họ quay trở lại.
e. Phục hồi
Rút phép thông công không phải là vĩnh viễn. Khi người phạm tội ăn năn, Hội Thánh phải tha thứ, yên ủi và nhận lại họ vào mối thông công. Trong 2 Cô-rinh-tô 2:5-11, Phao-lô khuyên Hội Thánh Cô-rinh-tô hãy tha thứ cho người đã bị kỷ luật (có thể chính người loạn luân ở chương 5) để họ không bị chìm đắm trong sự buồn rầu quá độ. Sự phục hồi phải được thực hiện với tình yêu thương và sự cẩn trọng, đảm bảo rằng người đó thật lòng ăn năn.
5. Những ví dụ khác trong Kinh Thánh
Ngoài trường hợp ở Cô-rinh-tô, Kinh Thánh còn ghi nhận một số cá nhân bị rút phép thông công:
- Hymenaeus và Alexander (1 Ti-mô-thê 1:20): “Trong số ấy có Hy-mê-nê và A-léc-xan-đơ, ta đã phó cho quỷ Sa-tan, để chúng nó học đừng phạm thói đó nữa.” Có lẽ hai người này đã chối bỏ đức tin hoặc dạy giáo lý sai lạc.
- Người gây chia rẽ (Rô-ma 16:17): “Hỡi anh em, tôi khuyên anh em coi chừng những kẻ gây nên bè đảng và làm gương xấu, nghịch cùng sự dạy dỗ mà anh em đã nhận. Phải tránh xa họ.”
- Người không chịu làm việc (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:6,10-11): “Hỡi anh em, nhân danh Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta, chúng tôi khuyên anh em phải lánh xa mọi anh em ăn ở bậy bạ... Ví bằng có ai không khứng làm việc, thì cũng không nên ăn nữa.”
- Kẻ gây hại Hội Thánh (Tít 3:10-11): “Hãy lánh người có tính phân rẽ, sau khi đã khuyên bảo đến lần thứ hai; vì biết rằng người như thế đã bội nghịch, phạm tội và tự định tội.”
6. Quan điểm thần học về quyền rút phép thông công
Rút phép thông công liên quan đến thẩm quyền Chúa ban cho Hội Thánh. Trong Ma-thi-ơ 18:18, Chúa Giê-xu phán: “Quả thật, ta nói cùng các ngươi, hễ điều gì mà các ngươi buộc ở dưới đất thì cũng sẽ buộc ở trên trời, và điều gì mà các ngươi mở ở dưới đất thì cũng sẽ mở ở trên trời.” Điều này bao gồm việc Hội Thánh có quyền xác định ai thuộc về cộng đồng đức tin và ai bị loại trừ. Tương tự, Giăng 20:23: “Kẻ nào mà các ngươi tha tội, thì tội sẽ được tha; còn kẻ nào các ngươi cầm tội, thì tội sẽ bị cầm lại.”
Quyền nầy không được dùng tùy tiện, nhưng phải dựa trên Lời Chúa và sự dẫn dắt của Thánh Linh. Mục đích cuối cùng vẫn là sự vinh hiển của Đức Chúa Trời và sự cứu rỗi của linh hồn.
7. Ứng dụng thực tiễn trong đời sống Hội Thánh ngày nay
Rút phép thông công vẫn là một nguyên tắc cần được áp dụng trong Hội Thánh đương đại, nhưng phải thực hiện với sự khôn ngoan và yêu thương. Dưới đây là một số hướng dẫn thiết thực:
a. Chỉ áp dụng cho những tội nghiêm trọng, cố ý và dai dẳng
Không phải bất cứ sai phạm nào cũng dẫn đến rút phép thông công. Những tội nhỏ, vô ý hoặc đã nhanh chóng ăn năn thì chỉ cần sửa dạy nhẹ nhàng. Kinh Thánh liệt kê các loại tội như gian dâm, tham lam, thờ hình tượng, chửi rủa, say sưa, chắt bóp (1 Cô 5:11), gây bè phái, làm gương xấu (Rô-ma 16:17), không chịu làm việc (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:10), và những tội tương tự.
b. Tuân thủ quy trình Kinh Thánh
Hãy bắt đầu bằng việc cá nhân gặp gỡ riêng tư. Nếu không thành, đem theo nhân chứng. Cuối cùng mới đưa ra trước Hội Thánh. Điều này giúp tránh làm tổn thương không cần thiết và bảo vệ danh tiếng của mọi người. Đối với tội đã rõ ràng và công khai (ví dụ: một tín hữu công khai sống tà dâm, hoặc bị kết án hình sự), có thể rút ngắn quy trình, nhưng vẫn cần có sự xác minh kỹ lưỡng.
c. Thực hiện với tấm lòng yêu thương và mong muốn phục hồi
Mục tiêu chính là đưa người lầm lỗi trở về. Vì vậy, Hội Thánh phải tiếp tục cầu nguyện cho họ, khích lệ khi họ tỏ dấu hiệu ăn năn, và sẵn sàng chào đón họ trở lại. Tránh thái độ kiêu hãnh, lên án hoặc tẩy chay quá mức. 2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:15 dạy: “Song chớ coi người như kẻ thù, nhưng hãy răn bảo như anh em.”
d. Giáo dục cộng đồng
Các mục sư, trưởng lão cần dạy dỗ tín hữu về nguyên tắc kỷ luật Hội Thánh, để khi cần áp dụng, mọi người hiểu mục đích và hợp tác. Điều này cũng giúp ngăn ngừa những hiểu lầm hay phản ứng tiêu cực.
e. Cân nhắc văn hóa và hoàn cảnh
Mỗi nền văn hóa có cách hiểu khác nhau về sự “cô lập”. Việc không giao thiệp cần được hiểu là tránh những tương tác thân mật, chứ không nhất thiết là cắt đứt mọi liên lạc (ví dụ: vẫn có thể nói chuyện để khuyên lơn). Cũng cần lưu ý hoàn cảnh gia đình: ví dụ nếu người bị kỷ luật là vợ/chồng của một tín hữu, thì mối quan hệ hôn nhân không thể bị hủy bỏ; nhưng cần có cách cư xử khôn ngoan để vừa giữ giao ước vừa không thỏa hiệp với tội.
f. Khi có sự ăn năn, hãy phục hồi cách công khai
Như Phao-lô đã làm trong 2 Cô-rinh-tô 2, Hội Thánh cần tỏ lòng thương xót và xác nhận sự phục hồi của người đã ăn năn. Điều này khích lệ người đó và làm chứng cho tình yêu tha thứ của Chúa.
8. Lời kêu gọi cá nhân
Mỗi Cơ đốc nhân cần tự xét mình để tránh rơi vào tình trạng phải chịu kỷ luật. “Vậy ai tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã” (1 Cô-rinh-tô 10:12). Hãy sống thánh khiết, khi phạm tội thì nhanh chóng ăn năn, và khi thấy anh em vấp phạm, hãy sửa dạy cách khiêm nhường (Ga-la-ti 6:1). Nếu chúng ta là người bị kỷ luật, hãy nhận biết đó là sự sửa phạt của Chúa vì Ngài yêu thương, và hãy quay lại với Ngài.
9. Kết luận
Rút phép thông công là một hình thức kỷ luật Hội Thánh được Kinh Thánh thiết lập, với mục đích yêu thương: bảo vệ sự thánh khiết của thân thể Đấng Christ và đem người phạm tội trở lại với Đức Chúa Trời. Mặc dù đây là biện pháp nghiêm khắc, nhưng nó cần thiết để duy trì trật tự và sự tinh sạch của Hội Thánh. Khi áp dụng đúng theo Lời Chúa, với tấm lòng khiêm nhường và mong muốn phục hồi, Hội Thánh sẽ kinh nghiệm được quyền năng của sự kỷ luật thánh và ơn phục hưng. Ước mong mỗi chúng ta sống đẹp lòng Chúa, giữ gìn sự hiệp nhất của Thánh Linh trong sợi dây hòa bình.