Phụ Nữ Với Chức Vụ Chấp Sự Trong Hội Thánh
Vấn đề vai trò và chức vụ của phụ nữ trong Hội Thánh luôn là một chủ đề được quan tâm và đôi khi gây tranh luận. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, câu hỏi “Phụ nữ có thể phục vụ với tư cách chấp sự trong hội thánh không?” không chỉ là một thắc mắc về cơ cấu tổ chức, mà còn là một câu hỏi thần học sâu sắc, đòi hỏi sự nghiên cứu cẩn trọng Lời Chúa. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách toàn diện, giải nghĩa các từ ngữ then chốt trong nguyên ngữ, và tìm kiếm sự hiểu biết cân bằng dưới sự dẫn dắt của Thánh Linh.
Để hiểu rõ phạm vi chức vụ, trước hết chúng ta cần định nghĩa từ “chấp sự”. Trong Tân Ước, từ Hy Lạp được sử dụng là διάκονος (diakonos). Từ này xuất hiện khoảng 30 lần và mang nghĩa căn bản là “người phục vụ”, “người hầu bàn”, hoặc “người thi hành công tác”. Thú vị là, Chúa Giê-xu đã dùng chính từ này để mô tả sứ mạng của Ngài: “Ấy vậy, Con người đã đến, không phải để người ta hầu việc (diakonēthēnai), song để hầu việc (diakonēsai)” (Mác 10:45). Như vậy, cốt lõi của chức vụ diakonos là phục vụ, chứ không phải quyền lực hay địa vị.
Trong các thư tín, diakonos được dùng với hai phạm trù: (1) Chức vụ chung cho mọi tín đồ (Ê-phê-sô 6:21; Cô-lô-se 1:7, 4:7), và (2) Chức vụ đặc biệt như một chức danh trong Hội Thánh (Phi-líp 1:1; 1 Ti-mô-thê 3:8-13). Sự phân biệt này rất quan trọng. Mọi Cơ Đốc nhân, bất kể nam hay nữ, đều được kêu gọi trở nên “người phục vụ” (diakonos) theo nghĩa chung. Tuy nhiên, khi nói đến chức vụ đặc biệt với những tiêu chuẩn cụ thể, chúng ta cần xem xét kỹ lưỡng các phân đoạn Kinh Thánh.
1. Rô-ma 16:1-2 – Bà Phoebe, Người Nữ Chấp Sự:
“Ta xin giới thiệu với anh em chị em Phoebe, là người nữ chấp sự (diakonon) của Hội thánh Xen-cơ-rê... hãy giúp đỡ chị em trong mọi việc cần dùng” (Rô-ma 16:1-2).
Đây là bằng chứng Kinh Thánh rõ ràng nhất. Sứ đồ Phao-lô dùng từ diakonon (giống cái) để mô tả Phoebe. Một số ý kiến cho rằng đây chỉ là “người phục vụ” chung chung. Tuy nhiên, bối cảnh cho thấy bà đang đảm nhận một nhiệm vụ quan trọng (mang thư tín của Phao-lô đến Rô-ma), và Phao-lô gắn chức vụ này với “Hội thánh Xen-cơ-rê”. Điều này cho thấy bà được Hội thánh công nhận trong một vị trí phục vụ đặc biệt.
2. 1 Ti-mô-thê 3:8-13 – Tiêu Chuẩn Cho Chấp Sự:
Phân đoạn này thường được xem là bản mô tả chi tiết nhất về chấp sự. Điều đáng chú ý là ở câu 11: “đàn bà (gunaikas) cũng phải như vậy, phải nghiêm trang, không nói xấu, nhưng phải có tiết độ và trung tín trong mọi việc”.
Từ gunaikas ở đây có thể được hiểu theo ba cách: (1) Vợ của các chấp sự nam, (2) Các bà vợ nói chung, hoặc (3) Những người nữ chấp sự. Nhiều nhà giải kinh tin rằng đây là nhóm thứ ba, vì lý do ngữ pháp và cấu trúc. Câu 8 bắt đầu: “Chấp sự (diakonous) cũng phải như vậy...”, rồi liệt kê tiêu chuẩn cho họ. Đến câu 11, Phao-lô nói “đàn bà cũng phải như vậy”, dùng cùng cấu trúc “cũng phải như vậy” (hōsautōs) như ở đầu câu 8. Điều này gợi ý ông đang chuyển sang một nhóm mới có liên quan đến chức vụ: những người nữ chấp sự. Hơn nữa, ông không nói “vợ của họ” mà chỉ nói “đàn bà”. Sau đó, câu 12 quay lại với “chấp sự” (có thể hiểu là nam) phải là người chỉ có một vợ. Cấu trúc này ủng hộ cho việc công nhận sự hiện diện của những người nữ phục vụ trong chức vụ diakonos.
3. Các Gương Phụ Nữ Phục Vụ Trong Tân Ước:
Kinh Thánh ghi lại nhiều phụ nữ đã phục vụ Chúa và Hội Thánh cách tích cực:
- Ma-ri, mẹ Giăng Mác: Nhà bà là nơi nhóm họp cầu nguyện của Hội Thánh (Công vụ 12:12).
- bà Ly-đi: Một thương gia, người mở nhà mình tiếp đón và hỗ trợ sứ đồ Phao-lô (Công vụ 16:14-15, 40).
- bàn Phi-lê-môn: Một “bạn đồng lao” của Phao-lô (Phi-lê-môn 1:2).
- Bốn người con gái đồng trinh của Phi-líp: Những tiên tri nữ (Công vụ 21:9).
- bà góa được chọn để phục vụ: Trong Công vụ 6:1-6, khi Hội Thánh lập ra chức vụ phục vụ bàn (cũng từ gốc diakonia) để chăm sóc các bà góa, bảy người được chọn đều là nam. Tuy nhiên, điều này có thể do nhu cầu cụ thể về sự phân phát công bằng giữa hai nhóm văn hóa (Hê-bơ-rơ và Hy Lạp), chứ không phải một nguyên tắc loại trừ phụ nữ khỏi mọi công tác phục vụ thực tế.
Nhiều cuộc thảo luận xoay quanh 1 Ti-mô-thê 2:11-12: “Đàn bà phải yên lặng mà nghe dạy, phải vâng phục mọi đàng... Ta không cho phép đàn bà dạy dỗ, cũng không được cầm quyền trên đàn ông”.
Chúng ta cần giải nghĩa phân đoạn này trong bối cảnh văn hóa và Hội Thánh địa phương tại Ê-phê-sô:
- Bối cảnh Ê-phê-sô: Thành phố này là trung tâm thờ nữ thần Ác-tê-mít. Một số phụ nữ trong Hội Thánh có thể chịu ảnh hưởng của văn hóa tôn giáo này, dẫn đến thái độ tự tôn hoặc giảng dạy sai lạc (xem 1 Ti-mô-thê 1:3-7). Phao-lô nhấn mạnh trật tự sáng tạo (A-đam được dựng nên trước, rồi đến Ê-va) và sự kiện Ê-va bị cám dỗ để giải thích nguyên tắc, chứ không phải phẩm giá.
- Phạm vi áp dụng: Cụm từ “cầm quyền trên” trong tiếng Hy Lạp là authentein, một từ mạnh, hiếm gặp, mang nghĩa “thống trị, áp đặt quyền lực một cách độc đoán”. Đây không phải là từ ngữ thông thường cho việc lãnh đạo (proistēmi thường được dùng trong Rô-ma 12:8, 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12). Phao-lô đang cấm một phong cách lãnh đạo độc tài, thống trị của phụ nữ đối với nam giới trong Hội Thánh, chứ không nhất thiết cấm mọi hình thức giảng dạy hay lãnh đạo có trật tự, vâng phục.
- Sự cân bằng với toàn bộ Kinh Thánh: Trong cùng thư tín này, Phao-lô đề cập đến những bà góa “biết lo việc nhà, rộng rãi đãi khách, rửa chân cho thánh đồ, cứu giúp kẻ khốn nạn, siêng năng làm mọi việc lành” (1 Ti-mô-thê 5:10) – đây chính là những công tác của một diakonos. Ngoài ra, trong 1 Cô-rinh-tô 11:5, Phao-lô đề cập đến việc phụ nữ cầu nguyện và nói tiên tri trong Hội Thánh (một hình thức giảng dạy dưới sự cảm thúc), với điều kiện phải tôn trọng trật tự (đội khăn trùm đầu). Điều này cho thấy không có sự cấm tuyệt đối.
1. Tôn Trọng Tính Toàn Vẹn Của Kinh Thánh: Hội Thánh cần tránh hai thái cực: (a) Đóng khung phụ nữ một cách không cần thiết, làm lãng phí những ân tứ và sự kêu gọi Chúa ban; và (b) Xem nhẹ các nguyên tắc về trật tự và thẩm quyền mà Kinh Thánh đề ra. Sự cân bằng nằm ở việc vừa mở rộng cánh cửa phục vụ, vừa duy trì sự vâng phục và trật tự lành mạnh.
2. Xác Định Phạm Vi Phục Vụ Của Chấp Sự Nữ: Dựa trên nghiên cứu, chức vụ chấp sự nữ (diakonos) tập trung vào công tác phục vụ thực tiễn và chăm sóc. Điều này có thể bao gồm:
- Quản lý, phân phối vật chất, hỗ trợ người nghèo, bệnh tật, góa bụa.
- Thăm viếng, chăm sóc mục vụ, đặc biệt cho các tín nữ.
- Tiếp đón, quản lý các công việc tiếp tế, hậu cần cho Hội Thánh.
- Hỗ trợ trong các thánh lễ Báp-têm, Tiệc Thánh.
- Giảng dạy, hướng dẫn cho phụ nữ và trẻ em (Tít 2:3-5).
3. Nhấn Mạnh Bản Chất Phục Vụ: Dù là nam hay nữ, chức vụ chấp sự phải luôn mang tinh thần của Chúa Giê-xu: “Con người đến không phải để được hầu việc, nhưng để hầu việc” (Mác 10:45). Danh hiệu không quan trọng bằng tấm lòng và hiệu quả phục vụ.
4. Khám Phá Và Phát Triển Ân Tứ: Hội Thánh cần tạo môi trường để mọi tín hữu, cả nam lẫn nữ, khám phá và sử dụng ân tứ Thánh Linh ban cho (1 Phi-e-rơ 4:10-11). Nhiều ân tứ như giúp đỡ, quản lý, thương xót, khuyên bảo… rất phù hợp với tinh thần của chấp sự và có thể được phụ nữ thi hành cách xuất sắc.
Qua việc khảo sát Kinh Thánh, chúng ta có thể đi đến kết luận rằng: Phụ nữ Cơ Đốc chắc chắn có thể và nên tham gia phục vụ trong chức vụ chấp sự (diakonos) của Hội Thánh. Bằng chứng từ Rô-ma 16:1 và cấu trúc của 1 Ti-mô-thê 3:8-13, cùng với nhiều gương phụ nữ phục vụ trong Tân Ước, ủng hộ cho quan điểm này. Sự phục vụ của họ cần được thực hiện trong khuôn khổ trật tự và thẩm quyền thuộc linh mà Kinh Thánh dạy, với tâm thái khiêm nhường và tận tụy.
Mục đích cuối cùng không phải là tranh giành địa vị hay quyền lợi, nhưng là để “toàn thân được sắp sẵn và liên kết bởi mọi thứ lắt léo, tùy lượng sức mạnh của từng phần, làm cho thân thể lớn lên, và tự gây dựng trong sự yêu thương” (Ê-phê-sô 4:16). Khi cả anh em lẫn chị em trong Chúa cùng nhau phục vụ bằng các ân tứ khác nhau, dưới sự lãnh đạo của Đấng Christ là đầu, Hội Thánh sẽ trở nên mạnh mẽ, cân đối và là một chứng nhân sống động cho tình yêu và sự khôn ngoan của Đức Chúa Trời.
Ước mong mỗi chúng ta, bất kể là nam hay nữ, đều tìm thấy vị trí phục vụ của mình trong thân thể Đấng Christ, để Danh Chúa được vinh hiển.