Chúa có đang phục hồi chức vụ sứ đồ và tiên tri trong Hội Thánh ngày nay không?

Trong bối cảnh của Hội Thánh Tin Lành đương đại, một câu hỏi thần học quan trọng và đôi khi gây tranh cãi được đặt ra: “Phải chăng Đức Chúa Trời vẫn đang thiết lập và phục hồi các chức vụ Sứ đồ (Apostle) và Tiên tri (Prophet) như những chức vụ có thẩm quyền và chức năng đặc biệt trong Hội Thánh ngày nay?” Câu trả lời không đơn giản là “có” hay “không”, mà đòi hỏi một sự nghiên cứu cẩn thận, tôn trọng Kinh Thánh và để Thánh Linh dẫn dắt. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát các luận cứ Kinh Thánh, phân tích từ ngữ gốc, và tìm kiếm sự ứng dụng cân bằng cho đời sống Hội Thánh hiện đại.

Đoạn Kinh Thánh then chốt cho cuộc thảo luận này là Ê-phê-sô 4:11-12: “Ấy chính Ngài đã cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư, để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ.”

Phao-lô xác định rõ rằng chính Đấng Christ “đã cho” (trong tiếng Hy Lạp: edōken – một động từ ở thì quá khứ, chỉ một hành động đã hoàn tất) các chức vụ này. Mục đích của các chức vụ là “để các thánh đồ được trọn vẹn” (chuẩn bị, trang bị) và “gây dựng thân thể Đấng Christ”. Điều này cho thấy các chức vụ tồn tại vì lợi ích của toàn thể Hội Thánh, chứ không phải cho địa vị cá nhân.

1. Định Nghĩa và Đặc Tính: Từ Hy Lạp “apostolos” (απόστολος) có nghĩa cơ bản là “người được sai đi”, “sứ giả”. Trong Tân Ước, chức vụ này mang những đặc điểm quan trọng:

• Được Chúa Giê-xu Christ trực tiếp kêu gọi và ủy nhiệm: Như Mười Hai Sứ Đồ (Ma-thi-ơ 10:1-4) và Phao-lô (Công vụ 9:1-19, Ga-la-ti 1:1).
• Là nhân chứng cho sự Phục Sinh của Chúa: Đây là tiêu chuẩn then chốt để chọn người thay thế Giu-đa (Công vụ 1:21-22). Phao-lô cũng nhấn mạnh ông đã thấy Chúa phục sinh (1 Cô-rinh-tô 9:1).
• Có thẩm quyền giáo lý và thiết lập Hội Thánh: Các sứ đồ đặt nền tảng giáo lý cho Hội Thánh (Ê-phê-sô 2:20), thiết lập trật tự Hội Thánh (Tít 1:5), và có quyền quyết định những vấn đề giáo lý hệ trọng (Công vụ 15).
• Làm các dấu kỳ, phép lạ để xác nhận sứ điệp: (2 Cô-rinh-tô 12:12, Hê-bơ-rơ 2:3-4).

2. Có Phải “Sứ Đồ” Theo Nghĩa Rộng Hơn Không? Kinh Thánh cũng dùng từ “sứ đồ” cho những người như Ba-na-ba (Công vụ 14:14), Gia-cơ, Chúa của chúng ta (Ga-la-ti 1:19), và có lẽ cả Anh-rê (Công vụ 1:2). Trong Rô-ma 16:7, Phao-lô chào An-trô-ni-cơ và Junia như những người “đồng tù với tôi, là những người có danh vọng trong hàng sứ đồ”. Điều này gợi ý có một nhóm “sứ đồ” rộng hơn nhóm Mười Hai và Phao-lô, có lẽ là những nhà truyền giáo tiên phong, người mở mang công việc Chúa ở những vùng đất mới.

3. Tranh Luận: Chức Vụ “Nền Tảng” Có Tiếp Diễn? Những người theo thuyết “Chấm Dứt” (Cessationist) cho rằng chức vụ sứ đồ với tư cách là nền tảng của Hội Thánh (Ê-phê-sô 2:20) và là nhân chứng trực tiếp cho Chúa phục sinh đã kết thúc với thế hệ đầu tiên. Khi nền tảng đã đặt xong và Kinh Thánh Tân Ước đã hoàn tất, chức vụ này không còn cần thiết theo cùng một ý nghĩa.

Trong khi đó, những người theo thuyết “Tiếp Tục” (Continuationist) hoặc trong phong trào “Tông Đồ Mới” (New Apostolic Reformation) tin rằng Chúa vẫn ban chức vụ này để tiếp tục công việc mở mang Hội Thánh, thiết lập trật tự mới, và lãnh đạo với thẩm quyền đặc biệt trong các phong trào hoặc mạng lưới Hội Thánh. Họ nhấn mạnh đến chức năng (function) hơn là địa vị (office) của thế kỷ đầu.

1. Sự Chuyển Đổi Từ Cựu Ước Sang Tân Ước: Trong Cựu Ước, tiên tri (nābî’ trong tiếng Hê-bơ-rơ) là người phát ngôn của Đức Chúa Trời, công bố sứ điệp Ngài, thường gắn với sự cảnh báo, kêu gọi ăn năn và bày tỏ ý chỉ tương lai của Ngài. Trong Tân Ước, chức vụ tiên tri (prophētēs) có sự tiếp nối và phát triển.

• Tiên Tri như Người Nói Tiên Tri: Không chỉ công bố ý chỉ tương lai, mà còn nói tiên tri (propheteia) để khuyên bảo, an ủi, gây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:3).
• Thẩm Quyền Phụ Thuộc vào Lời Chúa: Khác với Cựu Ước, lời tiên tri trong Hội Thánh phải được “suy xét” (1 Cô-rinh-tô 14:29, 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:20-21) và phù hợp với lẽ thật đã được mặc khải (Ga-la-ti 1:8).
• Ví Dụ Tân Ước: A-ga-bút là một tiên tri được nhắc đến (Công vụ 11:27-28, 21:10-11). Các con gái của Phi-líp cũng nói tiên tri (Công vụ 21:9).

2. Chức Vụ Tiên Tri và Ân Tứ Nói Tiên Tri: Cần phân biệt giữa chức vụ tiên tri (một trong năm chức vụ của Ê-phê-sô 4:11) và ân tứ nói tiên tri (một trong các ân tứ Thánh Linh được liệt kê trong 1 Cô-rinh-tô 12:10). Ân tứ thì phổ biến hơn và được khuyến khích mọi tín hữu nên tìm kiếm (1 Cô-rinh-tô 14:1), trong khi chức vụ có thể bao hàm một mức độ trách nhiệm, sự chính xác và tần suất cao hơn trong việc nhận và truyền đạt sứ điệp từ Chúa cho Hội Thánh.

Sau khi khảo sát Kinh Thánh, chúng ta có thể rút ra một số nguyên tắc ứng dụng quan trọng:

1. Tâm Thế Mở Lòng Nhưng Kinh Thánh Làm Thước Đo: Chúng ta không nên “dập tắt Thánh Linh” hay “khinh dể lời tiên tri” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:19-20). Đức Chúa Trời vẫn là Đức Chúa Trời của sự sáng tạo và uy quyền. Ngài có thể dấy lên bất kỳ chức vụ nào Ngài muốn để phục vụ cho mục đích của Ngài trong thời đại này. Tuy nhiên, mọi sự phải được đem ra “suy xét” dưới ánh sáng của Lời Chúa đã được mặc khải trọn vẹn trong Kinh Thánh. Một “sứ đồ” hay “tiên tri” ngày nay không thể tuyên bố một giáo lý mới mẻ, mâu thuẫn với Kinh Thánh, hay tự nâng mình lên ngang hàng với các sứ đồ đầu tiên.

2. Tập Trung Vào Chức Năng và Bông Trái Hơn Là Danh Hiệu: Thay vì tranh cãi về danh xưng “Sứ đồ” hay “Tiên tri”, Hội Thánh nên nhận biết và trân trọng những chức năng mà Đức Thánh Linh ban. Có phải Chúa đang dùng một người để:

• Mở mang công việc Chúa cách đặc biệt ở những vùng đất, nhóm người chưa được nghe Phúc Âm? (Chức năng sứ đồ - truyền giáo tiên phong).
• Thiết lập và củng cố nhiều Hội Thánh, huấn luyện nhiều lãnh đạo? (Chức năng sứ đồ - gây dựng).
• Nhận được những sứ điệp từ Chúa cách rõ ràng, chính xác để hướng dẫn, cảnh báo hay khích lệ Hội Thánh trong những thời điểm then chốt? (Chức năng tiên tri).

Bông trái, đời sống và sự vâng phục Kinh Thánh của người đó mới là bằng chứng quan trọng (Ma-thi-ơ 7:15-20).

3. Mục Đích Tối Thượng: Gây Dựng Thân Thể Đấng Christ: Dù có công nhận các chức vụ này đang được phục hồi hay không, mục tiêu cuối cùng vẫn phải là “sự gây dựng thân thể Đấng Christ” (Ê-phê-sô 4:12). Bất kỳ “chức vụ” nào đưa đến sự chia rẽ, tôn vinh cá nhân, gây hoang mang giáo lý, hoặc lệch khỏi trọng tâm là Chúa Giê-xu Christ và Phúc Âm của Ngài, thì đều cần được xem xét lại một cách nghiêm túc.

4. Ứng Dụng Cá Nhân: Mỗi Tín Hữu Là Một Chi Thể Sống Động: Thay vì chỉ tập trung vào các chức vụ đặc biệt, mỗi chúng ta được kêu gọi trở nên trọn vẹn trong Chúa và sử dụng các ân tứ Thánh Linh Ngài ban để phục vụ. Hãy nhiệt thành tìm kiếm ân tứ nói tiên tri để gây dựng Hội Thánh (1 Cô-rinh-tô 14:1). Hãy sẵn sàng trở thành “sứ giả” (apostolos theo nghĩa chung) của Phúc Âm trong môi trường mình sống. Khi mỗi chi thể hoạt động, cả thân thể sẽ lớn lên.

Vậy, Chúa có đang phục hồi chức vụ sứ đồ và tiên tri trong Hội Thánh ngày nay không? Câu trả lời có lẽ nằm ở sự phân biệt khôn ngoan:

• Về mặt địa vị nền tảng độc nhất: Các sứ đồ đầu tiên của Chiên Con là nền tảng không thể thay thế của Hội Thánh (Khải Huyền 21:14). Thẩm quyền và sự mặc khải trực tiếp từ Chúa Phục Sinh của các ông là duy nhất, đã được ghi chép lại thành Tân Ước – thước đo đức tin cho mọi thời đại.

• Về mặt chức năng và ân điển thi hành công tác: Đức Chúa Trời Toàn Năng, Đấng không hề thay đổi, vẫn có thể và vẫn đang ban cho Hội Thánh những con người với ân điển và chức năng tương tự để mở mang Nước Ngài, hướng dẫn Hội Thánh qua Thánh Linh, và đương đầu với những thách thức mới. Chúng ta có thể gọi họ là “nhà truyền giáo tiên phong”, “người gây dựng Hội Thánh”, hay “người được Thánh Linh soi dẫn đặc biệt” – danh xưng không quan trọng bằng thực chất và sự vâng phục Kinh Thánh.

Lời khuyên cuối cùng dành cho Hội Thánh là: Hãy khao khát các ân tứ tốt nhất (1 Cô-rinh-tô 12:31), hãy nóng cháy về việc gây dựng thân thể Chúa, nhưng luôn đặt mọi sự dưới sự phán xét của Lời Chúa và tìm kiếm vinh quang cho một mình Ngài. Hãy để Đức Thánh Linh, Đấng phân phát các ân tứ theo ý Ngài muốn (1 Cô-rinh-tô 12:11), tự do hành động trong khuôn khổ Lời Ngài, và Hội Thánh chắc chắn sẽ được gây dựng.