Phong Trào Vương Quốc Hữu Hình là gì?

Trong lịch sử Hội Thánh, khái niệm “Vương quốc Đức Chúa Trời” luôn là một chủ đề trung tâm của đức tin Cơ Đốc. Tuy nhiên, cách hiểu về bản chất của vương quốc ấy – liệu nó là một thực tại thuộc linh, vô hình, hay là một vương quốc hữu hình sẽ hiện diện trên đất – đã tạo nên nhiều trường phái thần học khác nhau. Một trong những trào lưu nổi bật trong vài thập niên gần đây là “Phong trào Vương quốc Hữu hình” (Visible Kingdom Movement), còn được biết đến với những tên gọi như “Thần học Vương quốc Hiện tại” (Kingdom Now Theology), “Thần học Quyền Cai Trị” (Dominion Theology), hay “Lệnh Truyền Bảy Núi” (Seven Mountain Mandate). Bài viết này sẽ khảo sát phong trào từ góc độ Kinh Thánh, tìm hiểu lịch sử, giáo lý cốt lõi và đưa ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.

Trước khi đi vào phong trào cụ thể, chúng ta cần nắm vững nền tảng Kinh Thánh về Vương quốc Đức Chúa Trời. Cựu Ước đã tiên báo về một vương quốc vinh hiển do Đấng Mết-si-a thiết lập (Đa-ni-ên 2:44; 7:13-14). Trong Tân Ước, Chúa Giê-xu công bố: “Kỳ đã trọn, nước Đức Chúa Trời đã đến gần; các ngươi hãy ăn năn và tin đạo Tin lành” (Mác 1:15). Ngài dạy môn đồ cầu nguyện: “Nước Cha được đến; ý Cha được nên, ở đất như trời” (Ma-thi-ơ 6:10). Đồng thời, Ngài phán: “Nước Đức Chúa Trời ở trong các ngươi” (Lu-ca 17:21). Sứ đồ Phao-lô định nghĩa: “Vì nước Đức Chúa Trời chẳng phải tại sự ăn uống, nhưng tại sự công bình, bình an, vui vẻ bởi Đức Thánh Linh vậy” (Rô-ma 14:17). Những câu Kinh Thánh này cho thấy vương quốc ấy vừa là thực tại hiện tại (đã đến) vừa là niềm hy vọng tương lai (sẽ đến trọn vẹn). Nó mang bản chất thuộc linh nhưng cũng có biểu hiện hữu hình qua Hội Thánh – thân thể của Đấng Christ trên đất.

Trong suốt lịch sử, đa số các giáo phái Tin Lành chính thống đều dạy rằng Vương quốc Đức Chúa Trời có hai phương diện: hữu hình và vô hình. Hội Thánh hữu hình là cộng đồng những người tuyên xưng đức tin, có tổ chức và các dấu hiệu bề ngoài (báp-têm, tiệc thánh). Hội Thánh vô hình gồm những người thật sự được tái sinh, chỉ Đức Chúa Trời biết (Ma-thi-ơ 13:24-30, 36-43). Vương quốc hiện nay tồn tại trong lòng người tin (Lu-ca 17:21) và sẽ được hoàn tất khi Chúa Giê-xu tái lâm, lập nên trời mới đất mới (Khải huyền 21:1-4). Quan điểm này tránh đồng hóa vương quốc với bất kỳ thể chế chính trị hay xã hội nào, nhấn mạnh rằng công việc của Hội Thánh là rao giảng Tin Lành và làm môn đồ hóa muôn dân.

Phong trào Vương quốc Hữu hình xuất hiện vào khoảng những năm 1970-1980, chủ yếu trong các giới Ngũ Tuần và Đặc sủng tại Hoa Kỳ. Nó được thúc đẩy bởi một số nhà lãnh đạo như Earl Paulk, C. Peter Wagner, Bill Hamon, và những người khác. Cốt lõi của phong trào là niềm tin rằng Hội Thánh phải nắm lấy quyền cai trị trên mọi lĩnh vực của xã hội (chính trị, giáo dục, kinh tế, nghệ thuật, truyền thông, gia đình, tôn giáo) để thiết lập Vương quốc Đức Chúa Trời một cách hữu hình trên đất trước khi Chúa tái lâm. Điều này dựa trên cách giải thích Sáng thế ký 1:28 (mạng lệnh cai quản) và Ê-sai 2:2-4 (các dân tộc sẽ lên núi của Đức Giê-hô-va). Họ cho rằng Hội Thánh hiện tại là “Vương quốc đã đến” và phải khôi phục lại địa vị cai trị mà A-đam đã đánh mất, đánh bại Sa-tan trong mọi lĩnh vực.

a. Vương quốc hiện tại hữu hình: Phong trào dạy rằng Vương quốc Đức Chúa Trời không chỉ là thực tại thuộc linh mà đã có thể biểu lộ rõ ràng qua Hội Thánh. Họ thường trích dẫn Ma-thi-ơ 12:28 (Chúa Giê-xu đuổi quỷ bởi Thánh Linh để chứng minh nước Đức Chúa Trời đã đến) và Lu-ca 10:19 (ban quyền năng đạp trên rắn, bò cạp). Từ đó, họ khẳng định rằng mọi tín hữu đều có quyền năng chế ngự ma quỷ và hoàn cảnh.

b. Quyền Cai Trị (Dominion): Dựa trên Sáng thế ký 1:26,28, họ cho rằng Đức Chúa Trời đã ban cho loài người quyền cai trị trái đất. Sa-tan đã cướp quyền đó qua sự sa ngã, nhưng Chúa Giê-xu đã giành lại (Cô-lô-se 2:15) và giao lại cho Hội Thánh. Vì vậy, Hội Thánh phải chiếm lấy quyền cai trị mọi lĩnh vực đời sống, biến đổi xã hội theo các giá trị Cơ Đốc.

c. Lệnh Truyền Bảy Núi (Seven Mountain Mandate): Đây là một mô hình cụ thể, cho rằng có bảy “núi” (lĩnh vực) chi phối văn hóa: tôn giáo, gia đình, giáo dục, chính phủ, truyền thông, nghệ thuật-giải trí, và kinh doanh. Tín hữu phải leo lên đỉnh của từng núi để ảnh hưởng và cuối cùng kiểm soát chúng, từ đó mang cả xã hội vào sự vâng phục Christ.

d. Sự Tái Lâm Phụ Thuộc Vào Hội Thánh: Một số nhà lãnh đạo của phong trào dạy rằng Chúa Giê-xu sẽ không trở lại cho đến khi Hội Thánh hoàn thành sứ mạng thiết lập vương quốc hữu hình. Điều này trái ngược với giáo lý truyền thống về sự tái lâm bất kỳ lúc nào.

e. Thần Học Thay Thế (Replacement Theology) Cấp Tiến: Nhiều người trong phong trào tin rằng Hội Thánh thay thế hoàn toàn dân Y-sơ-ra-ên, do đó các lời hứa về vương quốc hữu hình dành cho Y-sơ-ra-ên trong Cựu Ước nay áp dụng cho Hội Thánh. Họ thường giải nghĩa các tiên tri về sự thịnh vượng và quyền thống trị theo nghĩa đen dành cho dân sự Đức Chúa Trời ngày nay.

Khi đặt các giáo lý của phong trào dưới ánh sáng toàn bộ Kinh Thánh, chúng ta thấy một số điểm cần lưu ý:

- Vương quốc đã đến nhưng chưa trọn vẹn: Chúa Giê-xu quả thật đã đem Vương quốc đến (Ma-thi-ơ 12:28), nhưng Ngài cũng dạy phải cầu nguyện “Nước Cha được đến” (Ma-thi-ơ 6:10). Sứ đồ Phao-lô nói về sự cứu chuộc thân thể (Rô-ma 8:23) và sự phục hồi mọi vật (Công vụ 3:21) vẫn chưa hoàn tất. Như vậy, vương quốc đang hiện diện trong dạng “đã nhưng chưa” (already but not yet). Nó chưa thể hiện hữu hình hoàn toàn như một thể chế trần thế.

- Bản chất thuộc linh của Vương quốc: Chúa Giê-xu đã nói rõ với Phi-lát: “Nước Ta chẳng phải thuộc về thế gian nầy” (Giăng 18:36). Rô-ma 14:17 cũng khẳng định Vương quốc không liên quan đến ăn uống (vật chất) mà là công bình, bình an, vui vẻ bởi Đức Thánh Linh. Tất nhiên, đức tin sẽ tạo ra những thay đổi xã hội, nhưng trọng tâm là sự biến đổi lòng người bởi Tin Lành, không phải sự kiểm soát các thể chế bên ngoài.

- Lời tiên tri về thời kỳ cuối cùng: Kinh Thánh cảnh báo rằng trước khi Chúa trở lại, thế giới sẽ trở nên tối tăm hơn, tội ác gia tăng (Ma-thi-ơ 24:12; 2 Ti-mô-thê 3:1-5), và Hội Thánh sẽ phải chịu khổ nạn (Khải huyền 13:7). Do đó, việc chờ đợi một kỷ nguyên hoàng kim do Hội Thánh tạo ra trên đất dường như không phù hợp với lời tiên tri.

- Sự nhấn mạnh quá mức vào quyền năng và sự thịnh vượng: Phong trào này thường gắn với “Tin Lành Thịnh Vượng” (Prosperity Gospel), hứa hẹn sức khỏe, giàu có và thành công nếu tín hữu đòi quyền cai trị. Tuy nhiên, Kinh Thánh dạy người tin Chúa phải sẵn lòng chịu khổ (Phi-líp 1:29; 2 Ti-mô-thê 3:12) và tìm kiếm sự giàu có thuộc linh hơn là vật chất (Ma-thi-ơ 6:19-21).

- Nguy cơ lẫn lộn Hội Thánh với thế gian: Khi Hội Thánh tập trung vào việc chiếm các vị trí quyền lực thế tục, dễ dẫn đến sự thỏa hiệp với thế gian, mất đi sự thánh khiết và sứ mạng chính yếu là rao giảng Tin Lành. Chúa Giê-xu cầu nguyện cho các môn đồ: “Con chẳng cầu Cha cất họ khỏi thế gian, nhưng xin Cha gìn giữ họ cho khỏi điều ác” (Giăng 17:15). Hội Thánh được sai vào thế gian để làm chứng, không phải để thống trị thế gian theo cách trần tục.

Dù có những khác biệt thần học, mỗi Cơ Đốc nhân cần sống và hành động phù hợp với Lời Chúa. Dưới đây là một số nguyên tắc thực tiễn:

- Tập trung vào Vương quốc thuộc linh: “Trước hết, hãy tìm kiếm nước Đức Chúa Trời và sự công bình của Ngài” (Ma-thi-ơ 6:33). Ưu tiên của chúng ta là mối tương giao với Chúa, sự thánh khiết cá nhân và sự phát triển của Hội Thánh.

- Sống như công dân Nước Trời: Điều này thể hiện qua việc vâng giữ các giá trị của Chúa trong gia đình, công việc, và cộng đồng. Chúng ta phải là muối và ánh sáng (Ma-thi-ơ 5:13-16), ảnh hưởng thế gian bằng đời sống đạo đức và lời chứng.

- Tham gia rao truyền Tin Lành: Đại mạng lệnh (Ma-thi-ơ 28:19-20) vẫn là trọng tâm. Hãy dùng mọi cơ hội để đưa người khác vào Vương quốc của Đức Chúa Trời.

- Cầu nguyện cho sự hiện đến của Vương quốc: Cầu nguyện “Nước Cha được đến” nhắc chúng ta về hy vọng trọn vẹn khi Chúa Giê-xu tái lâm, và thôi thúc chúng ta sống thánh khiết (2 Phi-e-rơ 3:11-12).

- Cẩn trọng với các giáo lý cực đoan: Hãy “thử các thần” (1 Giăng 4:1), đối chiếu mọi điều dạy dỗ với Kinh Thánh. Tránh bị cuốn vào những hứa hẹn quyền lực hay thịnh vượng vật chất trái với tinh thần khiêm nhường và chịu khổ của Phúc Âm.

Phong trào Vương quốc Hữu hình phản ánh một khao khát chính đáng của nhiều Cơ Đốc nhân muốn thấy ảnh hưởng của Tin Lành lan rộng khắp đất. Tuy nhiên, khi nó đi quá xa trong việc đồng nhất vương quốc Đức Chúa Trời với sự kiểm soát xã hội trần thế, nó có thể lạc xa khỏi sự dạy dỗ trung tín của Kinh Thánh. Là những người tin kính, chúng ta cần giữ thái độ cân bằng: rao giảng Phúc Âm cứu rỗi, sống công chính, cầu nguyện cho sự hiện đến của vương quốc trọn vẹn, và tin cậy rằng chính Chúa sẽ hoàn tất mọi sự trong thời điểm của Ngài. Hãy để lòng chúng ta hướng về thành Giê-ru-sa-lem mới từ trời mà Đức Chúa Trời sẽ dựng nên, nơi Ngài sẽ ở cùng loài người và lau hết nước mắt (Khải huyền 21:2-4).