Liệu Hội Thánh Có Nên Nhận Tiền Nếu Nó Được Kiếm Ra Cách Không Tin Kính?
Vấn đề nguồn tài chính và sự dâng hiến luôn là chủ đề thiết yếu trong đời sống Hội Thánh. Một câu hỏi đạo đức phức tạp thường được đặt ra là: Hội Thánh có nên nhận một món tiền dâng, một khoản tài trợ, hay một di sản thừa kế nếu biết rằng số tiền đó có nguồn gốc từ những hoạt động trái với lương tâm Cơ Đốc, hay từ một cuộc đời “không tin kính”? Câu trả lời không đơn giản là “có” hay “không,” mà đòi hỏi chúng ta phải lội sâu vào Lời Chúa để tìm ra những nguyên tắc đời đời hướng dẫn cho cả cá nhân lẫn tập thể Hội Thánh.
Trước khi xét đến đồng tiền, chúng ta phải xét đến bản chất của Đấng chúng ta thờ phượng. Kinh Thánh tuyên bố: “Hãy nên thánh, vì ta là thánh” (I Phi-e-rơ 1:16, trích Lê-vi Ký 11:44). Đức Chúa Trời là thánh khiết tuyệt đối. Mọi điều liên quan đến sự thờ phượng Ngài – bao gồm của lễ, sự dâng hiến – đều phải phản ánh đặc tính đó.
Trong Cựu Ước, chúng ta thấy những chỉ dẫn rất cụ thể về của lễ. Con vật dâng lên phải “không tì vít, không tật nguyền” (Lê-vi Ký 22:19-20). Điều này không chỉ nói về hình thức bên ngoài, mà còn ám chỉ đến nguồn gốc và điều kiện của của lễ. Quan trọng hơn, Đức Chúa Trời từ chối những của lễ dù có giá trị vật chất nhưng xuất phát từ một tấm lòng ô uế hoặc một đời sống phạm tội. Tiên tri Ê-sai đã công bố lời Chúa: “Các ngươi hãy thôi đem của lễ chay vô ích; ta gớm ghét mùi hương… những ngày lễ, những ngày sóc… lòng ta đầy sự gớm ghét… sự cầu nguyện các ngươi, ta cũng chẳng thèm nghe” (Ê-sai 1:13-15). Nguyên nhân? Vì “tay các ngươi đầy máu” (câu 15). Ở đây, của lễ bị từ chối vì nó được dâng bởi những người có tay “đầy máu” – tức là đang sống trong sự bất công, áp bức và tội lỗi.
Nguyên tắc này được xác nhận trong Tân Ước. Sứ đồ Phao-lô khẳng định: “Vậy, hỡi anh em, vì sự thương xót của Đức Chúa Trời, tôi khuyên anh em dâng thân thể mình làm của lễ sống và thánh, đẹp lòng Đức Chúa Trời, ấy là sự thờ phượng phải lẽ của anh em” (Rô-ma 12:1). Của lễ đẹp lòng Đức Chúa Trời trước hết phải xuất phát từ một thân thể (tức toàn bộ con người, đời sống) đã được dâng lên cho Ngài – một đời sống “sống và thánh.” Vậy, của cải vật chất chỉ thực sự là “của lễ” đẹp lòng Chúa khi nó là kết quả, là biểu hiện của một đời sống đã được dâng hiến và thánh hóa cho Ngài.
1. Tiền Của A-chân và Sự Ô Uế Cho Cả Trại Quân (Giô-suê 7): Câu chuyện A-chân giấu trong trại mình những vật “đáng diệt” từ thành Giê-ri-cô, dẫn đến thất bại của cả dân sự tại thành A-hi. Đức Chúa Trời phán: “Y-sơ-ra-ên phạm tội… chúng nó đã lấy vật đáng diệt… vật đó ở giữa ngươi” (Giô-suê 7:11-12). Ở đây, “vật đáng diệt” (tiếng Hê-bơ-rơ: cherem - חֵרֶם) là thứ thuộc riêng về Đức Giê-hô-va, bị cấm tuyệt đối không được lấy. Khi nó ở giữa dân sự, nó trở thành nguồn ô uế và sự đoán phạt. Nguyên tắc: Của cải có được từ sự bất tuân, tham lam, và vi phạm mạng lệnh rõ ràng của Chúa sẽ mang theo sự rủa sả và ô uế, không chỉ cho cá nhân mà còn cho cộng đồng. Hội Thánh nhận tiền từ những nguồn “đáng diệt” (như cờ bạc, buôn người, lừa đảo, tham nhũng) có nguy cơ đem sự ô uế vào giữa vòng mình.
2. “Tiền Công Của Điếm Đú” Không Được Đem Vào Nhà Chúa (Phục Truyền 23:18): Đây là một điều răn rất trực tiếp: “Chớ đem tiền công của con điếm, hay là giá của con chó, vào trong nhà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi vì một lễ khấn nào; vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi lấy làm gớm ghét cả hai thứ đó.” “Tiền công của con điếm” (tiếng Hê-bơ-rơ: etnan zonah - אֶתְנַן זוֹנָה) và “giá của con chó” (ám chỉ người nam hành nghề mại dâm trong đền thờ ngoại giáo) bị cấm tuyệt đối. Lý do: chúng là sản phẩm của sự đồi bại thuộc linh và tình dục, làm ô uế sự thánh khiết của nơi thờ phượng. Nguyên tắc: Có những nguồn tiền, do bản chất tội lỗi của phương cách kiếm ra nó, bị Chúa “gớm ghét” đến mức không thể nào được “thánh hóa” cho mục đích thờ phượng. Hội Thánh phải có sự phân biệt rõ ràng.
3. Sự Dâng Hiến Của Người Ngoại Và Người Thu Thuế (Lu-ca 7:1-10, 19:1-10): Đây là mặt khác của vấn đề. Thầy đội La-mã (một người ngoại bang, làm nghề liên quan đến quân đội đế quốc) được Chúa Giê-xu khen ngợi đức tin. Xa-chê là một trưởng ty thuế, nghề nghiệp bị người Do Thái khinh rẻ vì thường gắn với tham nhũng và cộng tác với đế quốc. Sau khi gặp Chúa, Xa-chê đã tự nguyện đền bù gấp tư và bố thí phân nửa tài sản (Lu-ca 19:8). Chúa Giê-xu không từ chối sự dâng hiến này. Điểm then chốt ở đây là sự ăn năn và biến đổi. Số tiền Xa-chê dâng là kết quả của sự ăn năn, một hành động công bố sự đổi đời. Nó không còn là “tiền thuế bất chính” nữa, mà đã trở thành “của lễ hối cải” được Chúa chấp nhận. Nguyên tắc: Ân điển có thể biến đổi nguồn gốc của của cải. Khi một người thật lòng ăn năn, từ bỏ con đường cũ, và dâng hiến với tấm lòng mới, Chúa có thể nhậm lễ vật đó như một bằng chứng của sự đổi mới.
Sứ đồ Phao-lô đưa ra nguyên tắc quan trọng về việc hỗ trợ các sứ đồ: “Ví bằng chúng tôi đã gieo của thiêng liêng cho anh em, mà lại gặt của vật chất nơi anh em, thì có phải là việc quá lẽ chăng?… ấy là chúng tôi có quyền được anh em cung dưỡng” (I Cô-rinh-tô 9:11-12). Tuy nhiên, ông cũng nói đến phẩm chất của sự dâng hiến: “Mỗi người nên tùy theo lòng mình đã định mà quyên ra, không phải phàn nàn hay là vì ép uổng; vì Đức Chúa Trời yêu kẻ hay cho cách vui lòng” (II Cô-rinh-tô 9:7). Tiền bạc dâng hiến phải xuất phát từ lòng rộng rãi, vui vẻ, chứ không phải từ sự ép buộc hay mưu toan.
Trong thư III Giăng, Sứ đồ Giăng cảnh báo về Đi-ô-trép và khen ngợi Gai-út về lòng hiếu khách. Ông viết: “Ấy vì danh Chúa mà họ ra đi, chẳng nhận chi của người ngoại đạo. Vậy chúng ta phải tiếp đãi những kẻ thể ấy, hầu cho chúng ta cùng làm việc với họ vì lẽ thật” (III Giăng 1:7-8). Ở đây, “người ngoại đạo” (tiếng Hy Lạp: ethnikoi - ἐθνικοὶ) chỉ những người không tin Chúa. Các giáo sĩ được khuyến khích không nhận sự hỗ trợ từ họ để giữ cho chức vụ được thanh sạch, không bị lệ thuộc hay mang ơn, và để chứng tỏ rằng họ chỉ làm việc vì Chúa. Điều này gợi ý mạnh mẽ về sự thận trọng trong việc nhận tài trợ từ những nguồn không cùng niềm tin, vì có thể ảnh hưởng đến tính độc lập và sứ mệnh thuộc linh của Hội Thánh.
Phao-lô cũng dạy: “Ví bằng có ai không chịu làm việc, thì đừng cho ăn nữa” (II Tê-sa-lô-ni-ca 3:10). Nguyên tắc lao động chân chính được đề cao. Của cải dâng hiến nên là kết quả của lao động lương thiện (Ê-phê-sô 4:28).
1. Xét Đoán Dựa Trên Nguồn Gốc & Tâm Lòng, Không Phải Dựa Trên Người Cho: Hội Thánh không nên vội vàng chối từ một món dâng hiến chỉ vì người dâng có quá khứ tội lỗi. Như Xa-chê, họ có thể đang ăn năn. Tuy nhiên, Hội Thánh cần sự khôn ngoan thuộc linh để phân biệt: Đây có phải là sự dâng hiến từ một tấm lòng đã được Chúa biến đổi, hay chỉ là một cách “rửa tiền” về mặt đạo đức (dùng tiền để mua sự chấp nhận hoặc xoa dịu lương tâm) trong khi đời sống vẫn tiếp tục trong tội? Sự tương giao và chăm sóc mục vụ với người dâng hiến là chìa khóa.
2. Từ Chối Rõ Ràng Những Nguồn Tiền Có Bản Chất Tội Lỗi: Theo gương Phục truyền 23:18, Hội Thánh nên có lập trường rõ ràng trong việc không nhận tiền từ các hoạt động mà Kinh Thánh lên án rõ rệt: buôn bán ma túy, cờ bạc, khiêu dâm, lừa đảo, tham nhũng… Nhận những khoản này có thể khiến Hội Thánh trở thành nơi “hợp pháp hóa” hoạt động tội lỗi và làm vấy bùn danh Chúa.
3. Cân Nhắc Sự Ảnh Hưởng Đến Chứng Nhân và Sự Hiệp Một: Dù số tiền có thể “sạch” về mặt pháp lý (ví dụ: từ một doanh nhân thành đạt nhưng có phương cách kinh doanh thiếu đạo đức, đối xử tệ với nhân viên), việc nhận nó có thể gây vấp phạm cho các tín hữu yếu đuối hoặc làm chia rẽ Hội Thánh. Phao-lô khuyên: “Hãy tránh sự gian ác mọi đàng” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:22). Đôi khi, từ chối một nguồn tài chính là cách bảo vệ sự trong sạch và hiệp một của thân thể Đấng Christ.
4. Thiết Lập Quy Trình Minh Bạch và Cầu Nguyện: Ban lãnh đạo Hội Thánh nên cùng nhau cầu nguyện, tìm kiếm ý Chúa và xem xét kỹ lưỡng trước các khoản dâng hiến lớn hoặc có nguồn gốc phức tạp. Sự đồng lòng trong Đức Thánh Linh là rất quan trọng.
5. Tập Trung Vào Người Cho Hơn Là Của Cho: Mục tiêu tối thượng của Hội Thánh không phải là tích trữ tiền bạc, mà là đưa dẫn người ta đến với Đấng Christ. Đôi khi, việc từ chối nhận tiền nhưng mở ra cơ hội chia sẻ Phúc Âm và kêu gọi sự ăn năn với người muốn dâng hiến lại là hành động yêu thương và trung thành hơn cả.
Sứ đồ Phao-lô viết: “Anh em há chẳng biết mình là đền thờ của Đức Chúa Trời, và Thánh Linh Đức Chúa Trời ở trong anh em sao? Ví bằng có ai phá hủy đền thờ của Đức Chúa Trời, thì Đức Chúa Trời sẽ hủy phá họ; vì đền thờ của Đức Chúa Trời là thánh, mà chính anh em là đền thờ” (I Cô-rinh-tô 3:16-17).
Hội Thánh, với tư cách là đền thờ của Đức Chúa Trời hằng sống, được kêu gọi sống và hành động trong sự thánh khiết. Mọi khía cạnh, bao gồm tài chính, đều phải phản ánh sự thánh khiết đó. Việc nhận hay từ chối một nguồn tiền không chỉ là quyết định tài chính, mà là một tuyên ngôn thần học về Đấng mà chúng ta thờ phượng và về bản chất của Hội Thánh.
Cuối cùng, chúng ta hãy nhớ lời Chúa phán với Sa-lô-môn: “Ví bằng dân sự ta, là dân gọi bằng danh ta, hạ mình xuống, cầu nguyện, tìm kiếm mặt ta, và trở lại, bỏ con đường tà, thì ta ở trên trời sẽ nghe, tha thứ tội chúng nó, và cứu xứ họ khỏi tai vạ” (II Sử Ký 7:14). Sự phục hưng thật bắt đầu từ sự hạ mình, ăn năn và tìm kiếm Chúa. Khi Hội Thánh trung tín gìn giữ sự thánh khiết của mình trong mọi lĩnh vực, kể cả tài chính, chúng ta đang dọn đường cho phước hạnh và quyền năng của Đức Chúa Trời tuôn đổ xuống. Hãy để của cải chúng ta nhận và dâng lên đều trở nên hương thơm thánh, đẹp lòng Ngài.