‘Hãy trở lại cùng Ta, rồi Ta sẽ trở lại cùng các ngươi’ (Ma-la-chi 3:7)
Lời tuyên bố đầy uy quyền và ân điển trong Ma-la-chi 3:7: “Hãy trở lại cùng Ta, rồi Ta sẽ trở lại cùng các ngươi, Đức Giê-hô-va vạn quân phán vậy” không chỉ là điểm then chốt của sách tiên tri cuối cùng trong Cựu Ước, mà còn là tiếng vọng của tấm lòng Đức Chúa Trời dành cho một dân tộc sa sút tâm linh. Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa của câu Kinh Thánh này, chúng ta cần đặt nó vào bối cảnh lịch sử, thần học và đặc biệt là khái niệm then chốt về “sự trở lại” (שוּב - *shuv*) trong tiếng Hê-bơ-rơ.
Sách Ma-la-chi được viết sau thời kỳ lưu đày ở Ba-by-lôn, khi dân Giu-đa đã trở về và xây dựng lại đền thờ (khoảng năm 430 TCN). Tuy nhiên, sự phấn khởi ban đầu đã nhường chỗ cho sự thờ ơ, nguội lạnh và hình thức trong sự thờ phượng. Qua tiên tri Ma-la-chi (tên có nghĩa là “sứ giả của Ta”), Đức Giê-hô-va đối chất với dân sự Ngài về một loạt tội lỗi: dâng của lễ tàn tật (Ma-la-chi 1:6-14), các thầy tế lễ khinh dể danh Ngài (Ma-la-chi 1:6-2:9), phá vỡ giao ước hôn nhân (Ma-la-chi 2:10-16), và hoài nghi sự công bình của Đức Chúa Trời (Ma-la-chi 2:17-3:6). Bầu không khí chung là một sự hoài nghi mỉa mai: “Các ngươi nói: Làm thế nào chúng tôi sẽ trở lại?” (Ma-la-chi 3:7). Câu hỏi này bộc lộ một tấm lòng cứng cỏi, mất đi sự nhạy cảm với tội lỗi và không hiểu bản chất của mối quan hệ giao ước.
Cụm từ then chốt “Hãy trở lại” trong nguyên bản tiếng Hê-bơ-rơ là “שׁוּבוּ אֵלַי” (*shuvu elay*). Động từ שׁוּב (*shuv*) là một từ quan trọng trong Cựu Ước, mang ý nghĩa phong phú: quay lại, trở về, hối cải, thay đổi hướng đi. Nó không chỉ là một sự thay đổi hành vi bên ngoài, mà là một sự biến đổi toàn diện của tấm lòng, ý chí và hành động hướng về Đức Chúa Trời. Đây chính là khái niệm “ăn năn” trong Tân Ước (μετάνοια - *metanoia*).
Đức Chúa Trời ra lệnh: “Hãy trở lại cùng Ta”. Điều này nhấn mạnh rằng tội lỗi căn bản là sự xa cách khỏi chính Đức Chúa Trời, chứ không phải chỉ là vi phạm các quy tắc. Sự trở lại phải là một hành trình quay về với Bản Vị của Đấng lập giao ước.
Lời hứa đi kèm thật vĩ đại: “rồi Ta sẽ trở lại cùng các ngươi” (וְאָשׁוּבָה אֲלֵיכֶם). Cấu trúc song đối này trong tiếng Hê-bơ-rơ cho thấy một điều kiện của giao ước. Hành động của con người (“các ngươi trở lại”) mở ra cho hành động đáp ứng của Đức Chúa Trời (“Ta sẽ trở lại”). Sự “trở lại” của Đức Chúa Trời ở đây hàm ý sự hiện diện đầy phước hạnh, sự chúc phước và sự bảo vệ của Ngài, vốn đã bị cầm giữ lại vì tội lỗi của họ (xem Xa-cha-ri 1:3). Điều này không có nghĩa là Đức Chúa Trời đã bỏ đi đâu xa (Thi Thiên 139:7-10), nhưng mối tương giao thân mật và đầy phước hạnh của giao ước đã bị gián đoạn.
Câu 3:7 không đứng riêng lẻ. Nó được nối tiếp ngay sau lời tiên tri về việc Chúa sẽ sai sứ giả dọn đường và Chúa (Đấng Mê-si) sẽ “thình lình vào trong đền thờ Ngài” để phán xét và thanh tẩy (Ma-la-chi 3:1-6). Bối cảnh này cho thấy lời kêu gọi “trở lại” là một cơ hội cuối cùng, một lối thoát khỏi sự phán xét sắp đến. Đức Chúa Trời, Đấng công bình và thánh khiết, phải xét đoán tội lỗi, nhưng Ngài trì hoãn cơn thạnh nộ và kêu gọi sự ăn năn, bày tỏ lòng thương xót vô biên.
Phản ứng của dân chúng – “Làm thế nào chúng tôi sẽ trở lại?” – cho thấy sự mù thuộc linh. Họ không nhìn thấy tội lỗi của mình. Vì vậy, Đức Chúa Trời chỉ ngay ra một tội cụ thể: “Có người nào được phép ăn cắp của Đức Chúa Trời không? Mà các ngươi ăn cắp của Ta! Các ngươi lại nói rằng: Chúng tôi ăn cắp của Ngài ở đâu? Các ngươi đã ăn cắp trong các phần mười và của dâng” (Ma-la-chi 3:8). Tội không trung tín trong việc dâng hiến là biểu hiện rõ ràng của một tấm lòng đã xa cách Đức Chúa Trời, không còn tin cậy Ngài là Đấng chu cấp.
Để hiểu sâu hơn, chúng ta cần thấy chủ đề “trở lại/ăn năn” xuyên suốt Kinh Thánh:
1. Trong Luật Pháp và Các Tiên Tri: Giao ước Môi-se luôn có lời kêu gọi ăn năn (Ví dụ: Phục Truyền 30:1-10). Các tiên tri như Giê-rê-mi (Giê-rê-mi 3:12, 14, 22; 4:1) và Ê-xê-chi-ên (Ê-xê-chi-ên 18:30-32) liên tục kêu gọi “Hãy trở lại!”. Lời hứa trong Giê-rê-mi 24:7 về việc Đức Chúa Trời ban cho “một lòng… để biết Ta” chính là lời hứa về sự đổi mới tấm lòng, là nền tảng cho sự “trở lại” thật.
2. Trong Tân Ước – Sự Ứng Nghiệm: Chức vụ của Giăng Báp-tít, “sứ giả” được nhắc đến trong Ma-la-chi 3:1, là kêu gọi sự ăn năn (Ma-thi-ơ 3:1-2). Chúa Giê-xu Christ khởi đầu chức vụ với cùng một sứ điệp (Ma-thi-ơ 4:17). Sự “trở lại” đạt đến ý nghĩa trọn vẹn nhất trong Đấng Christ. Chúng ta trở lại cùng Chúa Cha qua việc tin nhận Chúa Giê-xu (Công Vụ 20:21). Sự “trở lại” của Đức Chúa Trời với chúng ta được bày tỏ trọn vẹn qua sự hiện diện của Đức Thánh Linh trong đời sống tín đồ (Giăng 14:23).
3. Trong Các Thư Tín: Sứ đồ Phao-lô mô tả sự ăn năn của người Cô-rinh-tô là “sự buồn rầu theo ý Đức Chúa Trời” dẫn đến “sự cứu rỗi, mà hối cải chẳng hề làm cho ai ăn năn” (II Cô-rinh-tô 7:10).
Lời kêu gọi “Hãy trở lại cùng Ta” vẫn vang vọng đến Hội Thánh và mỗi cá nhân tín đồ ngày nay. Dưới đây là những bước ứng dụng cụ thể:
1. Nhận Diện Sự Xa Cách: Trước khi trở lại, chúng ta phải thừa nhận mình đã đi xa khỏi Chúa. Điều này có thể là sự nguội lạnh trong sự cầu nguyện, đọc Kinh Thánh, tham dự nhóm, hoặc những tội lỗi cụ thể trong tư tưởng, lời nói, hành động. Hãy để Đức Thánh Linh soi xét (Thi Thiên 139:23-24).
2. Thực Hiện Sự Trở Lại/Ăn Năn Thật: Sự ăn năn (metanoia) là thay đổi tâm trí, dẫn đến thay đổi hành động. Nó không chỉ là cảm xúc hối tiếc, mà là một quyết định dứt khoát quay lưng khỏi tội lỗi và hướng mặt về Chúa. Hãy xưng tội cụ thể với Chúa (I Giăng 1:9).
3. Trở Lại Trong Những Lĩnh Vực Cụ Thể:
- Trong Sự Thờ Phượng: Dâng cho Chúa sự thờ phượng bằng tâm thần và lẽ thật, không hình thức (Giăng 4:23-24). Trung tín trong phần mười và dâng hiến như một hành vi thờ phượng và tin cậy.
- Trong Mối Quan Hệ: Giữ gìn sự thánh khiết trong hôn nhân, trung thực trong lời nói, yêu thương anh em.
- Trong Tấm Lòng: Thay đổi thái độ hoài nghi, oán trách Chúa bằng sự tin cậy phó thác vào sự nhân từ và thời điểm hoàn hảo của Ngài.
4. Kinh Nghiệm Lời Hứa “Ta Sẽ Trở Lại Cùng Các Ngươi”: Khi chúng ta chân thành ăn năn, chúng ta sẽ kinh nghiệm lại sự hiện diện đầy phước hạnh của Chúa. Sự bình an (Phi-líp 4:7), niềm vui (Thi Thiên 16:11), và quyền năng của Đức Thánh Linh sẽ được tái lập trong đời sống chúng ta. Chúng ta được phục hồi vào mối tương giao mật thiết.
5. Sống Trong Giao Ước Mới: Chúng ta phải nhớ rằng, khả năng “trở lại” của chúng ta cũng là một ân điển. Chúa Giê-xu Christ đã đổ huyết ra để lập Giao Ước Mới, trong đó Đức Chúa Trời hứa: “Ta sẽ ban lòng mới cho các ngươi… Ta sẽ đặt Thần Ta trong các ngươi, và khiến các ngươi noi theo luật lệ Ta” (Ê-xê-chi-ên 36:26-27). Sự ăn năn của chúng ta là đáp ứng với ân điển Ngài đã ban.
Ma-la-chi 3:7 là một câu Kinh Thánh chứa đựng cả sự nghiêm nghị của giao ước lẫn sự dịu dàng của ân điển. Nó vạch trần tấm lòng cứng cỏi, tự mãn của con người, đồng thời mở ra con đường phục hồi duy nhất: quay trở lại với Đức Chúa Trời. Lời hứa của Ngài vững chắc: sự trở lại của chúng ta luôn được đáp ứng bằng sự trở lại đầy phước hạnh của Ngài. Trong ánh sáng của Tân Ước, chúng ta thấy Chúa Giê-xu Christ chính là hiện thân của lời hứa “Ta sẽ trở lại cùng các ngươi”. Ngài là Em-ma-nu-ên, “Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta” (Ma-thi-ơ 1:23). Ngày nay, lời kêu gọi ấy vẫn thiết tha: Dù bạn đã xa cách Ngài bao lâu, dù bạn đang hoài nghi “làm thế nào tôi sẽ trở lại?”, hãy quay về. Hãy đến với Đấng Christ, vì lời hứa của Chúa Cha trong Chúa Con là chắc chắn: “Hễ ai đến cùng Ta, Ta sẽ không bao giờ bỏ ra ngoài” (Giăng 6:37). Sự trở lại của bạn hôm nay sẽ mở ra một chương mới của phước hạnh và sự hiện diện Ngài.