Quan Điểm Của Cơ Đốc Giáo Về Việc Nhân Bản Con Người
Trong thời đại khoa học phát triển vượt bậc, công nghệ nhân bản vô tính (cloning) đặt nhân loại trước những câu hỏi đạo đức sâu sắc. Đối với Cơ Đốc nhân, việc tìm kiếm một lập trường dựa trên Lời Chúa là điều thiết yếu. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát quan điểm của Cơ Đốc giáo (Tin Lành) về vấn đề nhân bản con người, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, các nguyên lý thần học về sự sống, phẩm giá con người và vai trò tối thượng của Đức Chúa Trời trong công trình sáng tạo.
I. Nền Tảng Kinh Thánh: Con Người Là Tạo Vật Đặc Biệt Của Đức Chúa Trời
Trước khi bàn về kỹ thuật, chúng ta phải trở lại điểm xuất phát thần học về con người. Sách Sáng Thế Ký cung cấp nền tảng không thể thay thế:
"Rồi, Đức Chúa Trời phán rằng: Chúng ta hãy làm nên loài người như hình ta và theo tượng ta... Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ." (Sáng Thế Ký 1:26-27, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Từ ngữ Hê-bơ-rơ cho "hình" là צֶלֶם (tselem) và "tượng" là דְּמוּת (demuth). Tselem nhấn mạnh đến đại diện, dấu ấn, trong khi demuth chỉ sự tương tự, giống nhau. Con người mang trong mình Imago Dei (Hình ảnh Đức Chúa Trời) – một phẩm giá thiêng liêng, độc nhất, khiến con người khác biệt với mọi tạo vật khác. Điều này không chỉ nằm ở lý trí, cảm xúc, ý chí, mà còn ở mối quan hệ được định sẵn với Đấng Tạo Hóa và với nhau.
Hơn nữa, sự sống con người có nguồn gốc từ chính hơi thở của Đức Chúa Trời: "Giê-hô-va Đức Chúa Trời bèn lấy bụi đất nắn nên hình người, hà sanh khí vào lỗ mũi; thì người trở nên một loài sanh linh" (Sáng Thế Ký 2:7). Sự sống (נֶפֶשׁ (nephesh) – sinh linh) là một món quà thiêng liêng được ban cho, không phải một sản phẩm cơ học có thể sao chép.
II. Nhân Bản Con Người: Những Vấn Đề Thần Học Cốt Lõi
Từ nền tảng trên, chúng ta xem xét kỹ thuật nhân bản vô tính (tạo ra một cá thể có bộ gen giống hệt cá thể gốc) dưới ánh sáng của Lời Chúa.
1. Xâm Phạm Quyền Tể Trị Của Đấng Tạo Hóa: Việc tạo dựng sự sống con người mới luôn được Kinh Thánh trình bày trong bối cảnh của sự kết hợp giữa người nam và người nữ, dưới sự ban phước và chủ quyền của Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 1:28, 4:1). Nhân bản thay thế quá trình này bằng một kỹ thuật thuần túy, biến việc tạo ra con người thành một hành động kiểm soát và sản xuất, hơn là một hành trình yêu thương và tiếp nhận từ Đức Chúa Trời. Nó hàm ý rằng con người có thể "làm ra" (make) đồng loại theo ý mình, thay vì "đón nhận" (receive) con cái như ơn ban. Điều này chạm đến ranh giới của việc "đóng vai Chúa".
2. Làm Giảm Phẩm Giá Con Người (Tính Công Cụ Hóa): Khi một con người được tạo ra để đáp ứng một mong muốn cụ thể (ví dụ: để lấy tế bào gốc chữa bệnh, để thay thế một người đã mất, hoặc để "thiết kế" theo ý muốn), phẩm giá vốn có (inherent dignity) của người đó bị đe dọa. Người đó có nguy cơ trở thành một phương tiện cho mục đích của người khác, chứ không phải là mục đích tự thân – một cá nhân độc nhất được Chúa yêu thương và có mục đích riêng. Điều này trái ngược hoàn toàn với giáo lý về Imago Dei. Sứ đồ Phi-e-rơ nhắc nhở: "Hãy tôn Đấng Christ, là Chúa, làm thánh trong lòng mình" (I Phi-e-rơ 3:15). Sự thánh khiết của sự sống đòi hỏi chúng ta tôn trọng mọi cá nhân như một tạo vật của Chúa.
3. Phá Vỡ Mối Quan Hệ Gia Đình Theo Thiên Chế: Kinh Thánh thiết lập gia đình trên nền tảng của sự kết hợp giữa một người nam và một người nữ, từ đó sinh ra con cái. Nhân bản làm mờ đi, thậm chí xóa bỏ, vai trò của người cha hoặc người mẹ trong ý nghĩa sinh học truyền thống. Một đứa trẻ nhân bản có thể chỉ có "người cho tế bào" và "người mang thai hộ", làm phức tạp và có thể tổn thương các mối quan hệ gia đình mà Đức Chúa Trời đã định. Châm Ngôn dạy: "Kìa, con cái là cơ nghiệp bởi Đức Giê-hô-va mà ra; Bông trái của tử cung là phần thưởng" (Thi Thiên 127:3). Con cái là "cơ nghiệp" (heritage) và "phần thưởng" (reward) từ Chúa trong bối cảnh gia đình, không phải là "sản phẩm" (product) từ phòng thí nghiệm.
III. Phân Biệt Giữa Nhân Bản Và Các Can Thiệp Y Khoa Khác
Cần thận trọng phân biệt nhân bản tạo ra con người (sinh sản vô tính) với các kỹ thuật khác như nhân bản trị liệu (chỉ tạo mô, tế bào) hay các phương pháp hỗ trợ sinh sản (IVF). Mặc dù nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản cũng đặt ra những câu hỏi đạo đức phức tạp (như vấn đề phôi thai dư thừa), chúng vẫn thường tôn trọng yếu tố di truyền kết hợp từ cả cha lẫn mẹ và không tạo ra một bản sao di truyền. Lập trường Cơ Đốc không phải là chống lại mọi tiến bộ y học, nhưng là biện phân (discern) những gì bảo vệ và tôn trọng phẩm giá con người theo ánh sáng Kinh Thánh. Lời Chúa trong Phi-líp 4:8 kêu gọi chúng ta suy nghĩ đến những điều chân thật, tôn trọng, công bình, thánh sạch, đáng yêu chuộng.
IV. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Trước một vấn đề phức tạp như nhân bản, Cơ Đốc nhân không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà cần có thái độ và hành động thực tế:
1. Có Cái Nhìn Biện Phân Dựa Trên Kinh Thánh: Chúng ta cần trang bị cho mình và Hội Thánh một nền tảng thần học vững vàng về giá trị sự sống. Khi đối diện với các tin tức hay tranh luận về công nghệ sinh học, hãy đặt câu hỏi: "Kỹ thuật này có tôn trọng Imago Dei không? Có xem con người là công cụ hay mục đích? Có xâm phạm quyền tể trị tối cao của Đức Chúa Trời trong việc ban sự sống không?" Hãy như người Bê-rê, "ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét lời giảng có thật chăng" (Công Vụ 17:11).
2. Bảo Vệ và Tôn Vinh Sự Sống Trong Mọi Giai Đoạn: Lập trường chống lại nhân bản con người nhất quán với việc bảo vệ sự sống từ lúc thụ thai cho đến lúc chết tự nhiên. Điều này thể hiện qua việc ủng hộ các chính sách bảo vệ phôi thai, chăm sóc người già yếu, và tôn trọng phẩm giá của mọi người, bất kể tình trạng sức khỏe hay khả năng của họ. Thi Thiên 139:13-16 tuyên bố mạnh mẽ về sự tể trị của Đức Chúa Trời ngay từ trong bụng mẹ.
3. Tham Gia Vào Cuộc Đối Thoại Văn Hóa Một Cách Khôn Ngoan: Cơ Đốc nhân không nên trốn tránh các cuộc thảo luận về đạo đức sinh học. Chúng ta được kêu gọi làm muối và ánh sáng (Ma-thi-ơ 5:13-16). Hãy tham gia với tinh thần khiêm nhường, trình bày lập luận dựa trên lý lẽ và đạo đức phổ quát về phẩm giá con người, không chỉ dựa trên niềm tin tôn giáo thuần túy. Hãy chỉ ra những nguy cơ hiện hữu về mặt xã hội và đạo đức mà công nghệ này mang lại.
4. Tin Cậy Vào Sự Chủ Quyền Của Đức Chúa Trời Trong Mọi Hoàn Cảnh: Động lực thúc đẩy nhân bản đôi khi xuất phát từ nỗi đau mất mát, khát khao có con, hoặc muốn chữa lành bệnh tật. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta đồng cảm với những nỗi đau đó, nhưng chúng ta hướng đến sự an ủi và hy vọng nơi Đức Chúa Trời. Chúng ta tin rằng Ngài là Đấng ban sự sống, Đấng chữa lành, và là Cha yêu thương. Thay vì tìm cách kiểm soát sự sống bằng công nghệ, chúng ta học tập phó thác, cầu nguyện, và tìm kiếm ý muốn Ngài. "Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, Và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành việc ấy" (Thi Thiên 37:5).
V. Kết Luận
Quan điểm Cơ Đốc giáo về nhân bản con người xuất phát từ một nền tảng vững chắc: con người được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời với một phẩm giá thiêng liêng và bất khả xâm phạm. Vì thế, việc nhân bản con người, với mục đích tạo ra một bản sao di truyền hoàn chỉnh, được xem là một sự xâm phạm vào quyền tối cao của Đấng Tạo Hóa, làm giảm thiểu phẩm giá con người xuống thành một sản phẩm, và gây rối loạn các mối quan hệ gia đình theo thiên chế của Đức Chúa Trời.
Là những người tin theo Lời Chúa, chúng ta được kêu gọi bảo vệ sự thánh khiết của sự sống, sống với cái nhìn biện phân, và can đảm tham gia vào các cuộc thảo luận đạo đức của thời đại với sự khôn ngoan và yêu thương. Cuối cùng, niềm tin của chúng ta đặt để nơi Đức Chúa Trời, Đấng ban sự sống và cứu rỗi chúng ta qua Chúa Giê-xu Christ. Trong một thế giới tìm cách định nghĩa lại sự sống, chúng ta hãy kiên định rao truyền và sống theo chân lý rằng mỗi con người đều là kiệt tác quý giá của Đấng Tạo Hóa, được yêu thương và được cứu chuộc bởi huyết báu của Chiên Con.
"Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm." (I Cô-rinh-tô 10:31).