Ai là dòng dõi của Áp-ra-ham?

Chủ đề “dòng dõi của Áp-ra-ham” là một chủ đề trọng tâm xuyên suốt Kinh Thánh, từ Sáng Thế Ký đến sách Khải Huyền, và là nền tảng để hiểu về Giao Ước, Ân Điển và địa vị của mọi tín đồ trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Câu hỏi tưởng chừng đơn giản này lại mở ra một sự mặc khải tiệm tiến và sâu sắc về ý định cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát chủ đề qua lăng kính Kinh Thánh toàn bộ, phân tích từ ngữ nguyên bản và đưa ra những áp dụng thiết thực cho đời sống đức tin.

Sự kêu gọi Áp-ra-ham (khi đó còn là Áp-ram) được ghi lại trong Sáng Thế Ký 12:1-3: “Vả, Đức Giê-hô-va có phán cùng Áp-ram rằng: Ngươi hãy ra khỏi quê hương, vòng bà con và nhà cha ngươi, mà đi đến xứ ta sẽ chỉ cho. Ta sẽ làm cho ngươi nên một dân lớn; ta sẽ ban phước cho ngươi, cùng làm nổi danh ngươi, và ngươi sẽ thành một nguồn phước. Ta sẽ ban phước cho người nào chúc phước ngươi, rủa sả kẻ nào rủa sả ngươi; và các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước.”

Lời hứa then chốt được lặp lại và làm rõ trong Sáng Thế Ký 15:4-6 và 17:1-8. Tại đây, từ “dòng dõi” trong tiếng Hê-bơ-rơ là “zera” (זֶרַע), có nghĩa là “hạt giống” hoặc “dòng dõi”. Ban đầu, nó chỉ về một dòng dõi thể chất từ chính Áp-ra-ham: Y-sác, rồi Gia-cốp (Y-sơ-ra-ên). Giao ước cắt bì (Sáng 17:9-14) trở thành dấu hiệu hữu hình của giao ước này cho dòng dõi thể chất ấy.

Tuy nhiên, ngay trong Cựu Ước, đã có manh mối cho thấy “dòng dõi” không chỉ thuần túy là vấn đề huyết thống. Trong Sáng Thế Ký 21:12, Đức Chúa Trời phán với Áp-ra-ham: “... song trong Y-sác, ngươi sẽ có một dòng dõi mang danh ngươi.” Thánh Phao-lô sau này sẽ giải thích điều này có nghĩa là “dòng dõi của lời hứa” mới thật là dòng dõi (Rô-ma 9:7-8). Hơn nữa, lời hứa “các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước” (Sáng 12:3) đã vượt khỏi phạm vi một dân tộc.

Tân Ước mang đến sự soi sáng quyết định. Trong Ga-la-ti 3:16, Sứ đồ Phao-lô, dưới sự linh cảm của Đức Thánh Linh, đưa ra một giải kinh then chốt: “Vả, các lời hứa đã được phán cho Áp-ra-ham và cho dòng dõi người. Kinh Thánh chẳng nói rằng: Và cho các dòng dõi người, như chỉ về nhiều người; nhưng nói rằng: Và cho dòng dõi người, như chỉ về một người mà thôi, tức là Đấng Christ.”

Ở đây, Phao-lô chỉ ra rằng từ “zera” (dòng dõi) trong Sáng Thế Ký, về mặt ngữ pháp, có thể là số ít hoặc số nhiều tập thể. Ông khẳng định ý định tối hậu của Đức Chúa Trời là chỉ về một cá nhân đặc biệt: Chúa Giê-xu Christ. Ngài là “hạt giống” tối hậu, là sự ứng nghiệm trọn vẹn của lời hứa. Mọi phước lành của giao ước Áp-ra-ham đều chảy qua và được hoàn thành trong Đấng Christ. Do đó, Chúa Giê-xu Christ chính là Dòng Dõi chân thật và căn bản của Áp-ra-ham.

Nếu Đấng Christ là Dòng Dõi đặc biệt, thì làm thế nào để một người trở thành một phần của “dòng dõi Áp-ra-ham”? Phao-lô trả lời rõ ràng trong Ga-la-ti 3:7, 9, 29: “Vậy anh em nhận biết rằng những kẻ có đức tin là con cháu thật của Áp-ra-ham... Ấy vậy, những kẻ có đức tin được phước với Áp-ra-ham, là người có đức tin... Vì nếu anh em thuộc về Đấng Christ, thì anh em là dòng dõi của Áp-ra-ham, kẻ kế tự theo lời hứa.”

Cùng một lập luận trong Rô-ma 4:11-12, 16-17, Phao-lô miêu tả Áp-ra-ham là “tổ của mọi kẻ tin” – không phải chỉ cho những người chịu cắt bì về thể chất, mà còn cho những người “bước theo dấu chân của đức tin”. Từ ngữ Hy Lạp được dùng cho “dòng dõi” ở đây là “sperma” (σπέρμα), tương đương với “zera” trong Hê-bơ-rơ.

Vậy, tiêu chuẩn để trở thành dòng dõi thuộc linh của Áp-ra-ham không phải là:
1. Huyết thống thể chất (người Do Thái theo xác thịt).
2. Nghi thức tôn giáo (như cắt bì).
3. Việc tuân giữ Luật pháp Môi-se (Ga-la-ti 3:10-14, 17-18).

Tiêu chuẩn duy nhất là ĐỨC TIN – một đức tin đặt nơi Chúa Giê-xu Christ, Đấng Mê-si, là “hạt giống” của Áp-ra-ham. Đức tin này giống với đức tin của Áp-ra-ham: tin cậy nơi lời hứa của Đức Chúa Trời dù hoàn cảnh trái ngược (Rô-ma 4:18-22). Khi một người tin nhận Christ, họ được “ghép vào” (Rô-ma 11:17) cây ô-li-ve thật của dân sự Đức Chúa Trời, và trở nên một với Đấng Christ, là Dòng Dõi. Vì thế, họ trở thành dòng dõi thuộc linh của Áp-ra-ham.

Kinh Thánh cũng trình bày một sự tương phản giữa “dòng dõi của lời hứa” (bởi đức tin) và “dòng dõi của xác thịt”. Phao-lô minh họa điều này qua hình ảnh hai con trai của Áp-ra-ham: Ích-ma-ên (sanh bởi ý muốn xác thịt và nô lệ) và Y-sác (sanh bởi quyền năng của lời hứa và tự do) (Ga-la-ti 4:21-31). Ông kết luận: “Hỡi anh em, về phần anh em, thì giống như Y-sác, là con của lời hứa” (Ga-la-ti 4:28).

Sứ đồ Giăng cũng cảnh báo trong Giăng 8:31-44. Khi một số người Giu-đa tự nhận “dòng dõi chúng tôi vẫn là Áp-ra-ham”, Chúa Giê-xu đã phán: “Nếu các ngươi là con cái Áp-ra-ham, thì chắc làm các việc của Áp-ra-ham... Các ngươi bởi cha mình là ma quỷ mà sanh ra”. Ở đây, Ngài phơi bày một sự thật nghiêm trọng: dòng dõi thuộc linh được xác định bởi bản chất và hành động (vâng theo Lời Chúa), chứ không bởi danh xưng hay di sản huyết thống. Ai không tiếp nhận Đấng Christ và không có đức tin thật, thì dù mang danh là con cháu Áp-ra-ham, thực chất họ không thuộc về dòng dõi đó.

Lẽ thật này không chỉ là giáo lý suông, mà biến đổi căn tính và lối sống của chúng ta:

1. Xác Quyết Về Địa Vị: Là Cơ Đốc nhân, chúng ta có thể hoàn toàn xác quyết rằng mình là con cháu thật của Áp-ra-ham, là kẻ kế tự theo lời hứa (Ga-la-ti 3:29). Điều này mang lại cho chúng ta một sự an ninh thuộc linh sâu sắc. Chúng ta thuộc về gia đình của Đức Chúa Trời, là đối tượng của mọi lời hứa tốt lành trong Đấng Christ.

2. Sống Bởi Đức Tin: Nếu đức tin là dấu hiệu của dòng dõi này, thì đời sống chúng ta phải là một đời sống của đức tin. Điều đó có nghĩa là tin cậy Chúa trong mọi hoàn cảnh, như Áp-ra-ham đã tin khi ra đi không biết đâu là điểm đến (Hê-bơ-rơ 11:8), và tin nơi sự sống lại từ kẻ chết (Hê-bơ-rơ 11:19).

3. Kế Thừa Di Sản Của Sự Công Bình Và Phước Hạnh: Áp-ra-ham “tin Đức Chúa Trời, thì Ngài kể sự đó là công bình cho người” (Ga-la-ti 3:6). Khi thuộc về dòng dõi đức tin, chúng ta cũng nhận được sự xưng công bình bởi đức tin (Rô-ma 5:1). Phước hạnh lớn nhất là được Đức Chúa Trời làm bạn hữu (Gia-cơ 2:23) và trở nên nguồn phước cho muôn dân.

4. Sống Trong Tự Do Của Giao Ước Mới: Là con cái của lời hứa như Y-sác, chúng ta được kêu gọi sống trong tự do, không bị ách nô lệ của Luật pháp hay tội lỗi nữa (Ga-la-ti 5:1). Đời sống chúng ta phải phản ánh đặc tính của Đấng Christ – là Đấng giải phóng.

5. Trở Thành Phương Tiện Ban Phước: Mục đích của lời hứa là “các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước”. Là dòng dõi thuộc linh, chúng ta được kêu gọi trở thành công cụ để phúc âm cứu rỗi đến với mọi dân tộc, chia sẻ phước hạnh thuộc linh trong Đấng Christ cho người khác.

Vậy, ai là dòng dõi của Áp-ra-ham? Trước hết và trên hết, đó là Chúa Giê-xu Christ, Đấng Mê-si. Ngài là “Hạt Giống” duy nhất, là Đấng làm trọn lời hứa. Thứ hai, đó là tất cả những ai – bất kể chủng tộc, giai cấp hay giới tính – bởi đức tin đặt trọn vẹn nơi công lao cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ, được hiệp một với Ngài. Họ trở nên “con cháu thật”, “dòng dõi của lời hứa”, và “kẻ kế tự” của mọi phước hạnh thuộc linh.

Lẽ thật này phá đổ mọi bức tường ngăn cách, mọi sự kiêu ngạo về nguồn gốc, và đặt mọi tín đồ trên cùng một nền tảng: ÂN ĐIỂN bởi ĐỨC TIN. Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là dòng dõi thuộc linh của Áp-ra-ham, sống một đời sống xứng đáng với địa vị cao quý đó: một đời sống của đức tin, của tự do, của sự công bình, và trở thành nguồn phước cho thế giới hư mất xung quanh chúng ta.

“Vậy anh em chớ xấu hổ về sự làm chứng cho Chúa chúng ta... nhưng hãy cậy quyền phép Đức Chúa Trời, đã cứu chúng ta và gọi chúng ta bởi sự kêu gọi thánh, chẳng phải theo việc làm chúng ta, bèn là theo ý riêng Ngài và ân điển Ngài, là ân điển đã ban cho chúng ta trong Đức Chúa Giê-xu Christ từ trước muôn đời...” (2 Ti-mô-thê 1:8-9).