Chúa Giê-su Là Ai? Tìm Hiểu Về Cuộc Đời và Di Sản của Ngài

Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa gần gũi lại vừa siêu việt, vừa được biết đến rộng rãi lại vừa bị hiểu lầm sâu sắc như Giê-su người Na-xa-rét. Câu hỏi “Các ngươi nói ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15) mà chính Ngài đặt ra cho các môn đồ vẫn là câu hỏi căn cốt, quyết định đức tin và vận mệnh đời đời của mỗi người. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào Kinh Thánh để khám phá căn tính, cuộc đời và di sản vĩnh cửu của Đấng Christ, dựa trên nền tảng của Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925.

Danh “Giê-su” (tiếng Hy Lạp: Iēsous; tiếng Hê-bơ-rơ: Yeshua/יֵשׁוּעַ) có nghĩa là “Giê-hô-va là sự cứu rỗi”. Ngay từ tên gọi, thiên sứ đã giải thích: “Người sẽ sanh một trai, ngươi khá đặt tên là JESUS, vì chính con trai ấy sẽ cứu dân mình ra khỏi tội” (Ma-thi-ơ 1:21). Danh xưng “Christ” (Hy Lạp: Christos; Hê-bơ-rơ: Mashiach/מָשִׁיחַ) nghĩa là “Đấng được xức dầu”, chỉ về Đấng Mê-si được hứa trong Cựu Ước.

Kinh Thánh mặc khải Ngài qua nhiều danh hiệu:

• Con Đức Chúa Trời: Đây là thần tính của Chúa Giê-su. Trong lúc chịu phép báp-tem và khi hóa hình, có tiếng từ trời phán: “Nầy là Con yêu dấu của ta, đẹp lòng ta mọi đàng” (Ma-thi-ơ 3:17, 17:5). Danh hiệu này không chỉ nói về một mối quan hệ đạo đức, mà là sự đồng bản thể với Đức Chúa Cha (Giăng 10:30).
• Con Loài Người: Danh hiệu Ngài thường dùng nhất để tự xưng (trên 80 lần trong các sách Phúc Âm), nhấn mạnh nhân tính đích thực và vai trò của Đấng Mê-si đến từ trời (Đa-ni-ên 7:13-14).
• Chúa: Từ Hy Lạp Kyrios (κύριος) vừa là tước hiệu tôn kính, vừa là danh xưng dành cho Đức Giê-hô-va trong bản Bảy Mươi (bản dịch Cựu Ước sang tiếng Hy Lạp). Khi Tô-ma tuyên xưng “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!” (Giăng 20:28), đó là lời xưng nhận thần tính trọn vẹn của Chúa Giê-su.

Chúa Giê-su Christ là Ngôi Lời (Logos) vĩnh hằng: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:1, 14). Ngài hoàn toàn là Đức Chúa Trời (Phi-líp 2:6) và hoàn toàn là con người (Hê-bơ-rơ 2:17). Sự hợp nhất này không pha trộn, không thay đổi, không phân chia, không tách rời – một mầu nhiệm lớn của sự tin kính (1 Ti-mô-thê 3:16).

Nhân tính của Ngài được bày tỏ qua:
Sự sinh ra bởi nữ đồng trinh: Ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai 7:14, Ngài được thai dựng cách siêu nhiên bởi quyền năng Đức Thánh Linh (Ma-thi-ơ 1:18, 20), để Ngài có thể đồng thời là “Con Trời” vô tội và “Con Người” chân thực.
Đời sống phụ thuộc và vâng phục: Ngài lớn lên trong sự khôn ngoan và ơn trước mặt Đức Chúa Trời và người ta (Lu-ca 2:52). Ngài cầu nguyện, chịu cám dỗ, cảm biết đói khát, mệt mỏi và đau đớn.
Sự vô tội tuyệt đối: Dù hoàn toàn là người, Ngài “chưa hề phạm tội” (Hê-bơ-rơ 4:15). Phi-lát ba lần tuyên bố: “Ta chẳng thấy người nầy có tội gì” (Lu-ca 23:4, 14, 22). Sự vô tội này là điều kiện tiên quyết để Ngài làm của lễ chuộc tội thay thế cho nhân loại.

Cuộc đời Chúa Giê-su không phải là một chuỗi các sự kiện ngẫu nhiên, mà là sự ứng nghiệm có chủ đích của kế hoạch cứu rỗi đời đời. Chức vụ của Ngài có thể được tóm tắt qua ba chức vụ Mê-si:

• Tiên Tri: Ngài là Đấng Tiên Tri mà Môi-se đã nói trước (Phục Truyền 18:15). Ngài rao giảng Phúc Âm Nước Đức Chúa Trời (Mác 1:14-15), dạy dỗ với thẩm quyền chưa từng có (Ma-thi-ơ 7:28-29), và mặc khải trọn vẹn ý chỉ của Đức Chúa Cha.
• Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: Chúa Giê-su không thuộc dòng Lê-vi, nhưng Ngài là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm theo ban Mên-chi-xê-đéc (Thi Thiên 110:4; Hê-bơ-rơ 7). Ngài dâng chính mình Ngài làm của lễ chuộc tội một lần đủ cả (Hê-bơ-rơ 9:26). Từ tiếng Hy Lạp hilastērion (Romans 3:25) thường được dịch là “của lễ chuộc tội”, chỉ về nắp thi ân nơi đền tạm, cho thấy Ngài chính là nơi cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời được thỏa mãn và ân điển được tuôn đổ.
• Vua: Ngài là Vua dòng Đa-vít (Lu-ca 1:32-33), nhưng vương quốc Ngài “chẳng thuộc về thế gian nầy” (Giăng 18:36). Ngài cai trị trong lòng những ai thuận phục Ngài và sẽ trở lại để lập vương quốc hữu hình trên đất.

Đỉnh điểm của chức vụ Ngài là sự chết, sự chôn và sự sống lại. Trên thập tự giá, tiếng kêu “Mọi việc đã được trọn!” (Giăng 19:30) trong tiếng Hy Lạp là Tetelestai (τετέλεσται), một thuật ngữ thương mại có nghĩa “Đã thanh toán trọn vẹn”. Tội lỗi đã được trả giá xong. Sự sống lại của Ngài không phải là sự hồi sinh, mà là sự chiến thắng vĩnh viễn trên sự chết và tội lỗi (1 Cô-rinh-tô 15:54-57), xác nhận Ngài đúng là Con Đức Chúa Trời (Rô-ma 1:4).

Sau khi sống lại, Chúa Giê-su hiện ra nhiều lần trong 40 ngày, dạy dỗ về Nước Đức Chúa Trời (Công Vụ 1:3), rồi thăng thiên ngồi bên hữu Đức Chúa Trời (Mác 16:19). Vị trí “bên hữu” biểu thị quyền năng, uy quyền và sự vinh hiển tối cao. Tại đó, Ngài đang cầu thay cho các thánh đồ (Rô-ma 8:34; Hê-bơ-rơ 7:25).

Di sản Ngài để lại là:
1. Sự Cứu Rỗi Trọn Vẹn: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công Vụ 4:12). Đó là ơn nhưng không bởi đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9).
2. Hội Thánh: Ngài phán: “Ta sẽ lập Hội thánh ta” (Ma-thi-ơ 16:18). Hội Thánh là thân thể Ngài, được cứu chuộc bằng huyết Ngài, là cộng đồng của giao ước mới.
3. Đức Thánh Linh: Chúa Giê-su hứa ban Đấng Yên Ủi khác (Paraklētos/παράκλητος) để ở cùng, dạy dỗ và cáo trách thế gian (Giăng 14:16-17, 26).
4. Lời Hứa Về Sự Trở Lại: Lời hứa “ta sẽ trở lại” (Giăng 14:3) là niềm hy vọng trọng tâm của Hội Thánh. Ngài sẽ trở lại cách hữu hình, trong vinh quang để phán xét kẻ sống và kẻ chết, và thiết lập trời mới đất mới (Khải Huyền 21:1-5).

Hiểu biết về Chúa Giê-su không dừng lại ở tri thức, mà phải dẫn đến sự biến đổi và hành động.

• Tin Nhận và Ăn Năn: Bước đầu tiên là đáp lại câu hỏi của Ngài: “Các ngươi nói ta là ai?” bằng đức tin cá nhân, xưng nhận Ngài là Chúa và Cứu Chúa (Rô-ma 10:9-10), và ăn năn từ bỏ tội lỗi.
• Sống Dưới Sự Cai Trị của Ngài: Nếu Ngài là Chúa, mọi lĩnh vực đời sống—tài chính, các mối quan hệ, công việc, giải trí—đều phải thuận phục uy quyền của Ngài. Đây là bước thực hành hằng ngày của đức tin.
• Bước Đi trong Mối Tương Giao: Qua sự cầu nguyện và suy gẫm Lời Ngài, Cơ Đốc nhân nuôi dưỡng mối tương giao sống động với Đấng Christ phục sinh, không phải như một nhân vật lịch sử, mà như một Đấng hằng sống.
• Làm Chứng về Ngài: Hiểu biết về Chúa Giê-su thôi thúc chúng ta chia sẻ Phúc Âm. Di sản của Ngài được truyền lại qua lời chứng của những người đã kinh nghiệm ân điển Ngài (Công Vụ 1:8).
• Sống Với Niềm Hy Vọng Cánh Chung: Sự trở lại của Chúa Giê-su là la bàn định hướng cho đời sống. Nó nhắc chúng ta sống tỉnh thức, thánh sạch, hầu cho “khi Ngài hiện ra, chúng ta cũng đầy sự vững lòng, không hổ thẹn trước mặt Ngài” (1 Giăng 2:28).

Chúa Giê-su Christ không chỉ là một bậc thầy tôn giáo vĩ đại, một nhà cải cách đạo đức, hay một biểu tượng văn hóa. Kinh Thánh mặc khải Ngài là Ngôi Lời vĩnh hằng nhập thể, là Con Đức Chúa Trời vô tội, là Chiên Con chịu chết chuộc tội cho nhân loại, là Đấng Christ phục sinh đắc thắng, là Chúa đang ngự trị và là Đấng Phán Xét sẽ trở lại. Cuộc đời Ngài là sự ứng nghiệm trọn vẹn của lời hứa, và di sản Ngài là sự cứu rỗi, sự tha thứ và sự sống đời đời cho bất cứ ai tin cậy nơi Ngài.

Lời mời gọi của Ngài vẫn còn vang vọng: “Hãy đến cùng ta... và ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Câu trả lời của chúng ta cho câu hỏi “Chúa Giê-su là ai?” không chỉ định hình đức tin, mà còn định hình vận mệnh đời đời của chính linh hồn mình.