Chúa Giê-su Là Ai? Tìm Hiểu Về Cuộc Đời và Di Sản của Ngài
Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa gây tranh cãi, vừa thu hút sự tôn thờ, và định hình nền văn minh sâu sắc như Giê-su người Na-xa-rét. Câu hỏi “Ngươi nói Ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15) mà chính Chúa Giê-su đặt ra cho các môn đồ vẫn còn vang vọng qua các thế kỷ, đòi hỏi một câu trả lời cá nhân và hệ trọng từ mỗi người. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát căn tính, cuộc đời và di sản đời đời của Chúa Giê-su Christ dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với sự tham chiếu đến ngôn ngữ nguyên bản, nhằm mang đến một cái nhìn toàn diện và đầy đủ về Đấng là trung tâm của niềm tin Cơ Đốc.
I. Danh Tính Thiên Thượng: Con Độc Sanh của Đức Chúa Trời
Kinh Thánh mạc khải Chúa Giê-su không phải chỉ là một bậc thầy đạo đức hay nhà tiên tri, mà là Đức Chúa Trời nhập thể. Phúc Âm Giăng mở đầu bằng một tuyên bố thần học trọng yếu: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:1, 14). Từ “Ngôi Lời” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “Logos” (Λόγος), không chỉ có nghĩa là “lời nói” mà còn biểu thị Lý Trí Tối Cao, Nguyên Lý Sáng Tạo và Sự Bày Tỏ Trọn Vẹn của Đức Chúa Trời. Chúa Giê-su chính là sự bày tỏ hữu hình, cụ thể của Đức Chúa Trời vô hình cho nhân loại.
Thư tín Cô-lô-se càng làm sáng tỏ thần tính của Đấng Christ: “Ngài là hình ảnh của Đức Chúa Trời không thấy được... Vì chưng muôn vật đã được dựng nên trong Ngài... và muôn vật đứng vững trong Ngài” (Cô-lô-se 1:15-17). Ở đây, Chúa Giê-su được mô tả không chỉ là trung gian của sự sáng tạo mà còn là mục đích và nguyên lý bảo tồn của muôn vật. Ngài cũng được xưng là “Con Độc Sanh” (Giăng 3:16) – từ Hy Lạp “Monogenēs” (Μονογενής) – ám chỉ mối quan hệ độc nhất, không thể lặp lại và đồng bản thể với Đức Chúa Trời Cha.
Trong sách Khải Huyền, Chúa Giê-su phán: “Ta là An-pha và Ô-mê-ga, là thứ nhất và là sau chót, là đầu và là rốt” (Khải Huyền 22:13). Danh xưng này, vốn dành cho Đức Giê-hô-va trong Cựu Ước (Ê-sai 44:6), được áp dụng cho Chúa Giê-su, khẳng định Ngài là Đức Chúa Trời Hằng Hữu, Tự Hữu.
II. Nhập Thể và Chức Vụ Trần Thế: Đấng Mê-si-a Đến Để Phục Vụ
Sự vĩ đại của Cơ Đốc giáo nằm ở nghịch lý: Đấng Sáng Tạo trở thành tạo vật; Đấng Vô Hạn bước vào không gian và thời gian hữu hạn. Sự giáng sinh của Chúa Giê-su được tiên tri trong Ê-sai 7:14: “Này, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một con trai, và sẽ đặt tên là Em-ma-nu-ên”. Từ Hê-bơ-rơ “Em-ma-nu-ên” (עִמָּנוּאֵל) có nghĩa là “Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta” (Ma-thi-ơ 1:23), nhấn mạnh mục đích nhập thể: Đức Chúa Trời đến để đồng cảm, cứu chuộc và ở cùng dân Ngài.
Chức vụ công khai của Chúa Giê-su được đánh dấu bằng ba chức vụ then chốt được tiên tri trong Cựu Ước:
- Tiên Tri như Môi-se (Phục Truyền 18:15): Ngài rao giảng Phúc Âm Nước Đức Chúa Trời, dạy dỗ với thẩm quyền chưa từng có (Ma-thi-ơ 7:28-29).
- Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm theo ban Mên-chi-xê-đéc (Thi Thiên 110:4, Hê-bơ-rơ 5-7): Ngài cầu thay, chữa lành, và cuối cùng dâng chính mình làm sinh tế.
- Vua thuộc dòng Đa-vít (2 Sa-mu-ên 7:12-16): Dù vương quốc Ngài “chẳng thuộc về thế gian nầy” (Giăng 18:36), Ngài cai trị trong lòng những ai tiếp nhận Ngài.
Các phép lạ Ngài làm – từ hóa nước thành rượu, chữa bệnh, cho đến quyền phép trên thiên nhiên và sự chết – không chỉ bày tỏ lòng thương xót, mà còn là những “dấu chỉ” (Greek: sēmeia – σημεῖα) xác nhận danh tính Mê-si-a và vương quốc thiên thượng của Ngài (Giăng 20:30-31).
III. Sự Chết Chuộc Tội và Sự Sống Lại Khải Thắng: Cốt Lõi của Phúc Âm
Đỉnh điểm của chức vụ Chúa Giê-su không phải là những lời dạy hay phép lạ, mà là sự chết tự nguyện và sự sống lại vinh hiển của Ngài. Ngài đến với mục đích rõ ràng: “Con người đã đến... phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Mác 10:45). Từ “giá chuộc” (Hy Lạp: lytron – λύτρον) trong văn hóa thời đó chỉ giá tiền để mua tự do cho một nô lệ. Chúa Giê-su đã trả giá đó bằng chính huyết Ngài.
Sứ đồ Phao-lô giải thích thần học về thập tự giá: “Đức Chúa Trời đã làm cho Đấng vốn chẳng biết tội lỗi trở nên tội lỗi vì chúng ta, hầu cho chúng ta nhờ Đấng đó mà được trở nên sự công bình của Đức Chúa Trời” (2 Cô-rinh-tô 5:21). Trên thập tự giá, Chúa Giê-su, “Chiên Con của Đức Chúa Trời” (Giăng 1:29), đã gánh lấy sự trừng phạt tội lỗi thay cho toàn thể nhân loại, thỏa mãn sự công bình thánh khiết của Đức Chúa Trời và mở ra con đường hòa giải.
Tuy nhiên, nếu sự chết của Ngài là sự đền tội trọn vẹn, thì sự sống lại của Ngài là sự xác nhận quyền năng và chiến thắng. Sự phục sinh không phải là sự hồi sinh tâm linh, mà là sự sống lại thuộc thể của thân thể đã chết. Điều này được khẳng định bằng những bằng chứng mạnh mẽ: ngôi mộ trống, những lần hiện ra trước nhiều nhân chứng (trên 500 người – 1 Cô-rinh-tô 15:6), và sự thay đổi triệt để của các môn đồ. Như Phao-lô tuyên bố: “Nếu Đấng Christ đã chẳng sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình... Nhưng bây giờ, Đấng Christ đã từ kẻ chết sống lại” (1 Cô-rinh-tô 15:17, 20). Sự sống lại là đảm bảo cho sự xưng công bình của chúng ta và sự sống lại tương lai của chính chúng ta.
IV. Sự Thăng Thiên và Vương Quyền Đời Đời: Đấng Cai Trị và Quan Án
Sau 40 ngày hiện ra, Chúa Giê-su thăng thiên về trời trước sự chứng kiến của các môn đồ (Công vụ 1:9-11). Sự kiện này không phải là sự chia ly vĩnh viễn, mà là sự chuyển tiếp chức vụ. Ngài về trời để nhận lấy vị trí vinh hiển thuộc về Ngài và tiếp tục chức vụ của Ngài với tư cách Đấng Trung Bảo và Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm cho chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:14-16). Hiện nay, Ngài đang ngự “bên hữu Đức Chúa Trời” – một hình ảnh tượng trưng cho quyền năng, thẩm quyền tối cao và địa vị vinh hiển (Cô-lô-se 3:1).
Kinh Thánh cũng tiên báo về ngày Ngài sẽ tái lâm trong quyền năng và vinh hiển lớn để phán xét thế gian, hoàn tất kế hoạch cứu chuộc và thiết lập vương quốc đời đời của Ngài (Công vụ 1:11, Khải Huyền 19:11-16). Lần đến thứ hai này sẽ không còn trong thân phận tôi tớ chịu khổ, mà là trong tư cách Vua của muôn vua và Chúa của muôn chúa.
V. Di Sản Đời Đời và Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Di sản của Chúa Giê-su vượt xa một hệ thống tín điều hay một tổ chức tôn giáo. Ngài để lại:
- Một Giao Ước Mới trong huyết Ngài (Lu-ca 22:20), thay thế giao ước cũ dựa trên luật pháp, mang đến sự tha thứ và mối liên hệ cá nhân với Đức Chúa Trời.
- Đại Mạng Lệnh (Ma-thi-ơ 28:18-20): Sứ mạng truyền giáo, làm môn đồ hóa muôn dân.
- Đức Thánh Linh (Giăng 14:16-17): Đấng Yên ủi, Hướng dẫn và Ban quyền năng cho Hội Thánh.
- Sự Hy Vọng Vững Chắc về sự sống lại và sự sống đời đời cho những ai tin cậy Ngài.
Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân hôm nay:
- Trong Sự Thờ Phượng: Hiểu biết về Chúa Giê-su là Đức Chúa Trời nhập thể và là Đấng Cứu Chuộc khiến sự thờ phượng của chúng ta không còn là nghi thức, mà là sự đáp lại với lòng biết ơn, kính sợ và yêu mến. Chúng ta thờ phượng vì Ngài xứng đáng.
- Trong Mối Quan Hệ với Đức Chúa Trời: Qua Chúa Giê-su, chúng ta có thể đến gần Đức Chúa Trời với sự bạo dạn (Hê-bơ-rơ 10:19-22). Sự cầu nguyện của chúng ta được nhân danh Ngài, vì Ngài là Đấng Trung Bảo duy nhất (1 Ti-mô-thê 2:5).
- Trong Đời Sống Đạo Đức: Mẫu mực sống của Chúa Giê-su (khiêm nhường, yêu thương, vâng lời, thánh khiết) là tiêu chuẩn cho chúng ta noi theo. “Hãy mang lấy ách của ta... vì ta nhu mì, khiêm nhường” (Ma-thi-ơ 11:29-30).
- Trong Sự Phục Vụ và Chứng Đạo: Tấm lòng và hành động phục vụ của Chúa Giê-su thúc giục chúng ta phục vụ người khác. Đồng thời, sứ điệp về thập tự giá và sự phục sinh là nội dung cốt lõi của chứng đạo.
- Trong Nỗi Đau và Hy Vọng: Một Chúa Giê-su từng chịu khổ đau, chết chôn và sống lại thấu hiểu nỗi đau của chúng ta và ban cho chúng ta hy vọng chắc chắn rằng sự chết không phải là hồi kết. “Ta đã thắng thế gian” (Giăng 16:33).
Kết Luận: Ngươi Nói Ta Là Ai?
Cuộc điều tra về Chúa Giê-su dẫn chúng ta đến một kết luận không thể tránh khỏi như Phi-e-rơ: “Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16). Ngài là Đức Chúa Trời vĩ đại trong hình hài con người, là Đấng Cứu Rỗi chịu chết trên thập tự giá, là Chủ Tể phục sinh đang cai trị, và là Quan Án sẽ trở lại. Di sản của Ngài là một dân tộc được cứu chuộc, một Hội Thánh đang lớn lên, và một lời mời gọi mở rộng cho mọi người: “Hãy đến cùng ta... và ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28).
Câu hỏi cuối cùng và quan trọng nhất không còn là “Chúa Giê-su là ai?” nữa, mà là “Bạn sẽ đáp lại Ngài như thế nào?”. Sự hiểu biết phải dẫn đến đức tin, đức tin phải dẫn đến sự vâng phục, và sự vâng phục sẽ dẫn đến một cuộc đời được biến đổi để tôn vinh Đấng Christ, là Chúa của mọi chúa.
Tài liệu tham khảo chính: Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ (1925). Các phân đoạn then chốt: Ê-sai 53, Ma-thi-ơ 1-28, Mác 8:27-38, Lu-ca 24, Giăng 1, 14, 20, Công vụ 2, Rô-ma 1:1-4, 5:6-11, Phi-líp 2:5-11, Cô-lô-se 1:15-23, Hê-bơ-rơ 1, 4:14-16, Khải Huyền 1, 5, 19, 22.