Ý nghĩa của "gấp bội phần tôn trọng" trong 1 Ti-mô-thê 5:17 là gì?

Trong hành trình thuộc linh của Hội Thánh, nguyên tắc về sự hỗ trợ, vinh danh và chăm sóc những người lãnh đạo là một chủ đề then chốt, được chính Đức Chúa Trời thiết lập. Một trong những câu Kinh Thánh làm sáng tỏ nguyên tắc này một cách mạnh mẽ và đầy thách thức chính là 1 Ti-mô-thê 5:17. Phao-lô viết: “Các trưởng lão khéo cai trị Hội thánh thì mình phải kính trọng bội phần, nhất là những người chịu khó nhọc trong sự giảng dạy” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Cụm từ “gấp bội phần tôn trọng” (trong bản khác dịch là “kính trọng bội phần”) không chỉ là một lời khuyên nhẹ nhàng, mà là một mệnh lệnh mang tính thần học sâu sắc, có nền tảng từ Cựu Ước và được định hình bởi chính sự dạy dỗ của Chúa Giê-xu. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa, bối cảnh và áp dụng thiết thực của mệnh lệnh quan trọng này.

Thư tín thứ nhất gửi cho Ti-mô-thê là một bản hướng dẫn mục vụ từ Sứ đồ Phao-lô cho người con thuộc linh của ông, đang lãnh đạo Hội thánh tại Ê-phê-sô. Chương 5 bàn về mối quan hệ trong gia đình đức tin: việc đối xử với người già, góa phụ, và đặc biệt là các trưởng lão (presbyteroi - πρεσβύτεροι). Các trưởng lão không chỉ là người cao tuổi, mà là những chức vụ được lập lên (Tít 1:5), có trách nhiệm cai quản và chăn bầy.

Câu 17 và 18 phải được đọc chung với nhau như một đơn vị hoàn chỉnh:

“Các trưởng lão khéo cai trị Hội thánh thì mình phải kính trọng bội phần, nhất là những người chịu khó nhọc trong sự giảng dạy; vì Kinh thánh rằng: Ngươi chớ khớp miệng con bò đang đạp lúa; và người làm công thì đáng được tiền công mình.” (1 Ti-mô-thê 5:17-18)

Phao-lô ngay lập tức củng cố mệnh lệnh của mình bằng hai trích dẫn Kinh Thánh: một từ Phục-truyền Luật-lệ Ký 25:4 (Cựu Ước) và một được cho là từ Lu-ca 10:7 (lời Chúa Giê-xu, được xem là “Kinh Thánh” ngay trong thời Tân Ước). Điều này cho thấy nguyên tắc “tôn trọng” hay “kính trọng” này không phải là ý tưởng mới của Phao-lô, mà có cơ sở vững chắc trong toàn bộ ý chỉ của Đức Chúa Trời.

Để hiểu thấu đáo, chúng ta cần trở về với ngôn ngữ gốc.

• “Tôn trọng” (Kính trọng): Từ Hy Lạp được dùng là τιμή (timē). Từ này mang một phổ nghĩa rộng. Nó không chỉ dừng lại ở thái độ kính trọng bề ngoài, sự vinh danh, mà còn bao hàm ý nghĩa vật chất, tài chính. Trong văn hóa Hy Lạp, timē có thể chỉ “giá trị”, “giá cả”, hay “phần thưởng”. Trong bối cảnh này, việc Phao-lô trích dẫn câu về “con bò đạp lúa” và “người làm công đáng được tiền công” ngay sau đó chứng minh rõ ràng rằng “tôn trọng” bao gồm cả sự hỗ trợ tài chính xứng đáng. Nó là sự công nhận cả bằng thái độ lẫn hành động cụ thể.
• “Gấp bội phần” (Bội phần): Cụm từ Hy Lạp là διπλῆς τιμῆς (diplēs timēs), nghĩa đen là “sự tôn trọng gấp đôi” hay “tôn trọng bội phần”. “Gấp đôi” ở đây có thể hiểu theo hai nghĩa: (1) Về mức độ: Một sự tôn trọng đặc biệt, vượt trội hơn so với mức thông thường dành cho các tín hữu khác. (2) Về phạm vi: Bao gồm cả hai phương diện – sự kính trọng trong tinh thần và sự chu cấp đầy đủ trong vật chất. Họ xứng đáng nhận được cả hai một cách trọn vẹn.

Như vậy, “gấp bội phần tôn trọng” là một mệnh lệnh toàn diện: Hội thánh phải dành cho những trưởng lão trung tín một thái độ tôn kính đặc biệt đồng thời đảm bảo đời sống vật chất của họ cách đầy đủ và rộng rãi, để họ có thể yên tâm hầu việc Chúa.

Không phải mọi người mang chức danh “trưởng lão” đều tự động nhận được sự tôn trọng này. Phao-lô đặt ra hai tiêu chuẩn rõ ràng:

1. “Khéo cai trị Hội thánh”: Động từ Hy Lạp προϊστάμενοι (proistēmi) có nghĩa là “đứng đầu”, “cai quản”, “chăm sóc”. Đây là công việc thực tế của người chăn bầy: lãnh đạo, quản lý, hướng dẫn, và bảo vệ Hội thánh (xem thêm 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12, Rô-ma 12:8). Sự cai trị này phải được thực hiện cách “khéo léo”, tức là có năng lực, tận tâm và theo ý muốn Đức Chúa Trời.
2. “Những người chịu khó nhọc trong sự giảng dạy”: Đây là một nhóm đặc biệt trong vòng các trưởng lão. “Khó nhọc” (kopos - κόπος) chỉ sự lao động vất vả đến mệt nhọc, đổ mồ hôi. Họ là những người dành thì giờ, tâm trí và sức lực để nghiên cứu Lời Chúa, giảng giải, dạy dỗ và bẻ trách. Phao-lô nói “nhất là” để nhấn mạnh rằng những người gánh vác trách nhiệm nặng nề của công tác giảng dạy Lời Chúa cách chuyên tâm cần được Hội thánh đặc biệt lưu tâm và chu cấp.

Sự phân biệt này rất quan trọng. Nó ngăn ngừa việc hỗ trợ tài chính trở thành một sự “trợ cấp tự động” cho mọi chức vụ, mà là một sự đền đáp xứng đáng cho lao động và sự cống hiến thực tế vì lợi ích của cả Hội thánh.

Như đã nói, Phao-lô không đưa ra giáo lý mới. Ông đặt nền tảng trên Lời Đức Chúa Trời đã được bày tỏ.

• Cựu Ước (Phục-truyền 25:4): “Ngươi chớ khớp miệng con bò đang đạp lúa.” Luật này vừa thể hiện lòng nhân từ của Đức Chúa Trời với loài vật, vừa là một nguyên tắc thuộc linh: người làm việc phải được hưởng thành quả từ công lao mình. Phao-lô đã giải nghĩa nguyên tắc này trong 1 Cô-rinh-tô 9:9-14, áp dụng trực tiếp cho những người rao giảng Tin Lành: “Cũng vậy, Chúa có truyền rằng ai rao giảng Tin Lành thì được nuôi mình bởi Tin Lành” (câu 14).
• Lời Chúa Giê-xu (Lu-ca 10:7): “Vì người làm công đáng được tiền công mình.” Chúa Giê-xu phán điều này khi sai bảy mươi môn đồ đi ra. Ngài xác nhận rằng người hầu việc thuộc linh chuyên tâm có quyền nhận sự chu cấp từ những người mình phục vụ.
• Các Trước Giả Tân Ước Khác:
  - Ga-la-ti 6:6: “Kẻ nào được dạy đạo, hãy chia hết mọi vật lành cho kẻ dạy mình.” Đây là một mệnh lệnh rõ ràng về sự chia sẻ vật chất.
  - 1 Cô-rinh-tô 9:11: “Nếu chúng tôi đã gieo của thiêng liêng cho anh em, mà lại muốn gặt của vật chất của anh em, thì có phải là việc quá lẽ chăng?”

Như vậy, giáo lý về việc hỗ trợ người giảng dạy là một sợi chỉ xuyên suốt Kinh Thánh.

Nguyên tắc “gấp bội phần tôn trọng” không phải là một di tích của thế kỷ thứ nhất, mà là một mệnh lệnh sống động cho Hội thánh đương đại. Dưới đây là một số áp dụng cụ thể:

A. Đối Với Toàn Thể Tín Hữu Trong Hội Thánh:

1. Thái Độ Kính Trọng Chân Thành: Hãy chủ động bày tỏ lòng biết ơn, sự vâng phục trong Chúa, và lời cầu thay cho những người lãnh đạo thuộc linh (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12-13). Tránh thói chỉ trích, nghi ngờ vô căn cứ, hay coi thường công lao của họ.
2. Hỗ Trợ Tài Chính Cách Rộng Rãi Và Đều Đặn: Hội thánh cần có chính sách chu cấp công bằng và đầy đủ cho mục sư, truyền đạo chuyên trách, để họ không phải lo lắng về “cơm áo gạo tiền” mà có thể toàn tâm toàn ý cho công việc Chúa. Sự dâng hiểu phải xuất phát từ tấm lòng yêu mến Chúa và quý trọng người hầu việc Ngài.
3. Chia Sẻ Gánh Nặng: “Tôn trọng” còn thể hiện qua việc cùng gánh vác công việc Hội thánh, để những người lãnh đạo không bị kiệt sức (Xuất Ê-díp-tô Ký 18:13-26).

B. Đối Với Những Người Lãnh Đạo, Giảng Dạy (Mục Sư, Truyền Đạo):

1. Đừng Vì Lợi Dụng: Mệnh lệnh này không phải là “giấy phép” để đòi hỏi đặc quyền hay sống xa hoa. Người giảng dạy phải có tấm lòng của người đầy tớ, noi gương Chúa Giê-xu (Phi-líp 2:5-7). Mục đích của sự hỗ trợ là để họ phục vụ tốt hơn, không phải để tích trữ cho cá nhân.
2. Trung Tín Trong Chức Vụ: Để xứng đáng với sự “tôn trọng gấp bội”, người lãnh đạo phải không ngừng trau dồi, “khéo cai trị” và “chịu khó nhọc trong sự giảng dạy” Lời Chúa cách chính xác và sốt sắng.
3. Nhận Lãnh Cách Biết Ơn Và Khiêm Nhường: Hãy nhận sự hỗ trợ từ Hội thánh với lòng biết ơn Chúa và tình yêu thương của anh em, không với thái độ đòi hỏi hay so đo.

Mệnh lệnh “gấp bội phần tôn trọng” trong 1 Ti-mô-thê 5:17 là một phần của trật tự khôn ngoan mà Đức Chúa Trời đặt để trong Hội thánh Ngài. Nó bảo vệ người giảng dạy khỏi sự mệt mỏi vật chất và nỗi buồn lòng thuộc linh, đồng thời dạy dỗ cả Hội thánh bài học về lòng biết ơn, sự rộng rãi và nguyên tắc gieo và gặt trong vương quốc Đức Chúa Trời. Khi một Hội thánh sống theo nguyên tắc này, những người lãnh đạo được khích lệ, Lời Chúa được rao giảng tự do và quyền năng, và cả Hội thánh cùng gây dựng trong tình yêu thương. Đây không chỉ là vấn đề “lương bổng”, mà là vấn đề của ân điển, công lý và sự khôn ngoan thuộc linh, hầu cho danh Chúa được tôn cao và công việc Ngài được phát triển.

Ước mong mỗi chúng ta, với tư cách là những chi thể trong thân thể Đấng Christ, sốt sắng thực hành Lời Chúa trong lĩnh vực này, để qua đó, chúng ta bày tỏ tình yêu thương thực tế đối với những người đang dẫn dắt chúng ta trong hành trình đức tin.