Gandhi là ai?

Trong lịch sử nhân loại, một số nhân vật nổi lên không chỉ với tư cách lãnh đạo chính trị mà còn là biểu tượng tâm linh sâu sắc. Mohandas Karamchand Gandhi (1869-1948), được tôn vinh là “Mahatma” (Linh hồn Vĩ đại), chính là một hình mẫu như thế. Là một người theo Ấn Độ giáo, cuộc đời và triết lý của ông lại có nhiều điểm giao thoa đáng suy ngẫm với các giá trị Cơ Đốc. Bài nghiên cứu này không nhằm tôn vinh Gandhi như một nhân vật tôn giáo song song, mà tìm kiếm sự hiểu biết, phân tích dưới ánh sáng Kinh Thánh để rút ra những bài học quý giá cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân.

Gandhi là kiến trúc sư của phong trào đấu tranh bất bạo động (Ahimsa) và bất hợp tác (Satyagraha - Sức mạnh của Chân lý), dẫn dắt Ấn Độ giành độc lập từ đế quốc Anh. Điều đáng chú ý là hành trình tâm linh của ông chịu ảnh hưởng không nhỏ từ chính Chúa Giê-xu Christ. Trong thời gian học luật ở Nam Phi, ông đã đọc kỹ Kinh Thánh, đặc biệt là Bài Giảng Trên Núi (Ma-thi-ơ chương 5-7). Ông từng viết: “Bài Giảng Trên Núi đã đi thẳng vào trái tim tôi… Tôi so sánh nó với Chương Thứ 13 của Bộ Bhagavad Gita (thánh kinh Ấn Độ giáo).” Lời dạy “nếu ai vả má bên hữu ngươi, hãy đưa má bên kia cho họ” (Ma-thi-ơ 5:39) đã để lại ấn tượng sâu sắc, trở thành nền tảng cho triết lý Ahimsa của ông.

Tuy nhiên, Gandhi cũng bày tỏ sự khác biệt căn bản. Ông tôn trọng Chúa Giê-xu như một bậc thầy tâm linh vĩ đại, nhưng không chấp nhận Ngài là Con Đức Chúa Trời, là Đấng Cứu Rỗi duy nhất. Ông nói: “Tôi không tin Chúa Giê-xu là hiện thân độc nhất của Chân lý và Chúa Trời… Chúa Trời không thể hiện thân thành người.” Đây là điểm phân kỷ then chốt giữa niềm tin Cơ Đốc chân chính và sự ngưỡng mộ của ông. Cơ Đốc giáo tuyên xưng: “Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12).

1. Bất Bạo Động (Ahimsa) & Tình Yêu Thù Địch: Triết lý cốt lõi của Gandhi là không làm hại, ngay cả với kẻ thù. Điều này vang vọng mạnh mẽ lời Chúa Giê-xu: “Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi” (Ma-thi-ơ 5:44). Từ Hy Lạp được dùng cho “yêu” ở đây là agapao – chỉ tình yêu thương hy sinh, có chủ ý, không dựa trên cảm xúc. Tuy nhiên, động lực của Cơ Đốc nhân không đơn thuần là đạt mục tiêu chính trị hay đạo đức, mà là sự vâng lời và bắt chước bản tính của Đức Chúa Trời: “Đức Chúa Trời tỏ lòng yêu thương Ngài đối với chúng ta, khi chúng ta còn là người có tội, thì Đấng Christ vì chúng ta chịu chết” (Rô-ma 5:8). Sức mạnh để yêu thù địch đến từ Thánh Linh ngự trong lòng (Ga-la-ti 5:22), chứ không từ nỗ lực tự thân.

2. Sự Thật (Satya) & Chân Lý: Gandhi theo đuổi Satya (Sự Thật) như là chính Đức Chúa Trời. Ông nói: “Chân lý là Chúa Trời”. Kinh Thánh đồng ý mạnh mẽ về tầm quan trọng của chân lý. Chúa Giê-xu phán: “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha” (Giăng 14:6). Ở đây, chân lý (aletheia trong Hy Lạp) không phải là một khái niệm trừu tượng, mà là một Person – chính là Chúa Giê-xu. Ngài là hiện thân hoàn hảo và cuối cùng của mọi chân lý về Đức Chúa Trời và con người. Việc theo đuổi chân lý cách chung chung, dù cao quý, sẽ thiếu hụt nếu không dẫn đến mối quan hệ với Chân Lý là Đấng Christ.

3. Sự Tự Chủ & Đơn Giản: Gandhi sống cuộc đời cực kỳ giản dị, tự dệt vải, ăn chay, và khước từ của cải vật chất. Điều này nhắc nhở chúng ta về lời Chúa Giê-xu cảnh báo: “Các ngươi chớ chứa của cải ở dưới đất… Vì của cải ngươi ở đâu, thì lòng ngươi cũng ở đó” (Ma-thi-ơ 6:19-21). Sứ đồ Phao-lô cũng viết: “Tôi đã học đủ trong mọi cảnh, hoặc bị đầy đủ hoặc thiếu thốn. Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi” (Phi-líp 4:12-13). Sự tự chủ (enkrateia trong Ga-la-ti 5:23) là trái của Thánh Linh. Tuy nhiên, động cơ Cơ Đốc không phải để tự cứu hay tự tôn, mà để không bị vật chất cầm tù, tập trung vào Nước Đức Chúa Trời và dùng nguồn lực để làm sáng Danh Chúa.

Đây là ranh giới thần học không thể vượt qua. Hành trình của Gandhi là một nỗ lực tự thân vĩ đại để đạt tới sự thanh tẩy, chân lý và Thượng Đế thông qua kỷ luật bản thân, ăn chay, và cầu nguyện. Nó phản ánh khuynh hướng tự nhiên của con người: tìm kiếm sự công chính bằng việc làm. Kinh Thánh gọi đây là “sự công bình riêng” (Rô-ma 10:3).

Trái lại, Tin Lành của Chúa Giê-xu Christ tuyên bố: “Vì nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình” (Ê-phê-sô 2:8-9). Sự cứu rỗi là món quà nhưng không từ Đức Chúa Trời, nhận được bởi đức tin nơi công lao chuộc tội hoàn hảo của Chúa Giê-xu trên thập tự giá. Công việc tốt lành là kết quả của sự cứu rỗi, chứ không phải điều kiện để được cứu. Gandhi, dù với những việc làm đáng ngưỡng mộ, vẫn thiếu đi nền tảng duy nhất cho sự cứu rỗi đời đời: đức tin nơi Chiên Con của Đức Chúa Trời là Đấng cất tội lỗi thế gian (Giăng 1:29).

1. Sống Yêu Thương Cách Cố Ý Trong Xung Đột: Trong gia đình, Hội Thánh hay xã hội, chúng ta thường đối diện với mâu thuẫn. Học từ Gandhi và trên hết là từ Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi từ bỏ tinh thần trả thù, thay vào đó chọn lấy con đường của sự tha thứ và thiện ác. Thay vì đáp trả bằng lời nói gay gắt, hãy chúc phước (Rô-ma 12:14). Điều này đòi hỏi sự đầu phục mỗi ngày cho Thánh Linh.

2. Theo Đuổi Chân Lý Trong Tình Yêu: Gandhi dành cả đời tìm kiếm chân lý. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta đã gặp được Chân Lý là Đấng Christ, nhưng vẫn được kêu gọi “hãy nắm giữ lẽ thật trong tình yêu thương” (Ê-phê-sô 4:15). Điều này có nghĩa là sống chân thật, tránh giả hình, và trình bày chân lý của Phúc Âm với thái độ khiêm nhường và yêu thương, chứ không kiêu ngạo.

3. Sống Đơn Giản Và Tự Chủ: Trong thế giới tiêu thụ, lối sống giản dị của Gandhi là lời nhắc nhở mạnh mẽ. Hãy tự kiểm tra: Tôi có đang bị nô lệ bởi của cải, danh tiếng hay thú vui không? Lời Chúa dạy chúng ta “ăn ở cho phải lối” (Tít 2:12), sống tiết độ và biết đủ. Hãy dùng của cải Chúa ban để đầu tư cho Vương Quốc đời đời.

4. Can Đảm Đứng Vững Cho Công Lý: Lòng dũng cảm dân sự của Gandhi khi đối diện với bất công là điều đáng học hỏi. Cơ Đốc nhân được kêu gọi “hãy ăn ở như con cái của sự sáng… đẹp lòng Chúa” (Ê-phê-sô 5:8-10), điều này bao gồm việc lên tiếng cho người không có tiếng nói, bảo vệ người bị áp bức, nhưng luôn bằng phương pháp phù hợp với tinh thần của Đấng Christ.

Mahatma Gandhi là một tấm gương phản chiếu một số giá trị Nước Trời một cách đáng ngạc nhiên. Cuộc đời ông thách thức chúng ta về lòng can đảm, sự kiên trì, tình yêu hòa bình và kỷ luật bản thân. Ông cho thấy thế giới vẫn khát khao và trân trọng những phẩm chất mà Kinh Thánh dạy dỗ.

Tuy nhiên, bài học quan trọng nhất từ việc nghiên cứu về Gandhi có lẽ là một lời cảnh báo nghiêm túc: Ngay cả những nỗ lực đạo đức vĩ đại nhất, cao quý nhất của con người, nếu không đặt trên nền tảng của sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu Christ, thì cuối cùng vẫn là không đủ. Gandhi tìm kiếm ánh sáng, nhưng Cơ Đốc nhân tuyên xưng rằng mình đã gặp được Ánh Sáng của thế gian (Giăng 8:12).

Vì vậy, với lòng kính trọng dành cho di sản của một nhà lãnh đạo vĩ đại, chúng ta quay về với Đấng hoàn hảo duy nhất: Chúa Giê-xu Christ. Ngài không chỉ dạy về tình yêu thù địch, mà còn thực hành nó trên thập tự giá. Ngài không chỉ là thầy dạy chân lý, mà chính Ngài là Con Đường duy nhất dẫn đến sự sống đời đời. Hãy để cuộc đời chúng ta, được biến đổi bởi Phúc Âm, không chỉ phản chiếu một phần đức hạnh như những tấm gương của nhân loại, mà còn tỏa sáng vinh quang của Đấng Christ – nguồn cội của mọi điều thiện lành chân thật.

“Ấy vậy, hỡi anh em yêu dấu, anh em hằng vâng lời… hãy lấy lòng sợ sệt run rẩy làm nên sự cứu chuộc mình… Vì ấy chính Đức Chúa Trời cảm động lòng anh em vừa muốn vừa làm theo ý tốt Ngài.” (Phi-líp 2:12-13)