Người Cơ Đốc Nhìn Về Chế Độ Phân Biệt Chủng Tộc
Chế độ phân biệt chủng tộc, dưới bất kỳ hình thức nào—từ những định kiến cá nhân, thành kiến hệ thống, cho đến các cấu trúc xã hội và luật pháp áp bức—luôn là một vết thương nhức nhối trong lịch sử nhân loại. Đối diện với vấn đề này, người tin Chúa không thể giữ thái độ thờ ơ hoặc dựa trên quan điểm thế tục thuần túy. Chúng ta phải tìm kiếm một lăng kính thần học vững chắc, được soi sáng bởi Lời Hằng Sống của Đức Chúa Trời, để có cái nhìn rõ ràng, thánh khiết và đầy yêu thương nhưng không nhân nhượng với tội lỗi. Bài viết này sẽ khảo sát đề tài dưới ánh sáng của Kinh Thánh, bắt nguồn từ Sáng Thế Ký cho đến sách Khải Huyền, để xây dựng nên một quan điểm Cơ Đốc trọn vẹn.
Mọi sự hiểu biết của Cơ Đốc nhân về nhân loại phải bắt đầu từ Sáng Thế Ký 1:26-27: "Đức Chúa Trời phán rằng: Chúng ta hãy làm nên loài người như hình Ta và theo tượng Ta... Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời; Ngài dựng nên người nam cùng người nữ."
Từ ngữ then chốt ở đây là "hình" (צֶלֶם, *tselem*) và "tượng" (דְּמוּת, *demuth*) của Đức Chúa Trời. Điều này khẳng định phẩm giá tuyệt đối và bẩm sinh của mọi người, bất kể chủng tộc, màu da, hay nền tảng văn hóa. Mỗi một mạng người đều mang trong mình dấu ấn thiêng liêng của Đấng Tạo Hóa. Phân biệt chủng tộc, do đó, trước hết là một sự xúc phạm trực tiếp đến chính Đức Chúa Trời, vì nó khinh thường và chà đạp lên "hình ảnh Ngài" trong người khác (xem Châm Ngôn 14:31; 17:5).
Tuy nhiên, sự kiện Sa ngã (Sáng Thế Ký 3) đã bẻ cong mọi thứ. Tội lỗi đã làm hư hoại mối quan hệ của con người với Đức Chúa Trời, với nhau và với chính mình. Sự kiện Tháp Ba-bên (Sáng Thế Ký 11) cho thấy hậu quả của sự kiêu ngạo và sự phân tán, dẫn đến sự đa dạng ngôn ngữ và có lẽ cả sự hình thành các nhóm chủng tộc khác nhau. Điều quan trọng cần nhận ra: Sự đa dạng này không phải là lời nguyền, mà là một phần trong chương trình tể trị của Đức Chúa Trời để con người sinh sôi đầy khắp đất. Lời nguyền thật sự nằm ở tội lỗi trong lòng người—lòng kiêu ngạo, sự sợ hãi người khác biệt, và ước muốn thống trị—đã biến sự đa dạng của Đức Chúa Trời ban thành cơ hội cho sự kỳ thị, phân chia và áp bức.
Một số người có thể hiểu sai việc Đức Chúa Trời chọn dân Y-sơ-ra-ên làm một sự "thiên vị chủng tộc". Đây là một sự giải nghĩa sai lầm nghiêm trọng. Sự lựa chọn của Đức Chúa Trời dành cho Áp-ra-ham và dòng dõi ông (Sáng Thế Ký 12:1-3) hoàn toàn dựa trên ân điển và mục đích cứu rỗi của Ngài, chứ không dựa trên bất kỳ sự ưu tú nào về chủng tộc hay văn hóa. Mục đích tối hậu của sự lựa chọn này được tuyên bố rõ: "...và các ngươi sẽ làm một nguồn phước... và các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước." Dân Y-sơ-ra-ên được chọn để trở thành phương tiện ban phước cho muôn dân (כָּל־מִשְׁפְּחֹת הָאֲדָמָה, *kol mishpachot ha'adamah* - mọi gia tộc của đất).
Luật pháp Môi-se liên tục nhắc nhở dân Y-sơ-ra-ên về thân phận từng là nô lệ tại Ai Cập và kêu gọi họ đối xử công bằng với ngoại kiều: "Các ngươi chớ hãm đáp khách kiều ngụ, vì các ngươi đã làm khách kiều ngụ trong xứ Ê-díp-tô" (Xuất Ê-díp-tô Ký 22:21; xem thêm Lê-vi Ký 19:33-34). Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên là Đức Chúa Trời của mọi dân tộc. Các tiên tri liên tục tố cáo sự bất công xã hội và mở ra viễn cảnh về ngày muôn dân tuốn về Giê-ru-sa-lem (Ê-sai 2:2-4; 56:6-8; Mi-chê 4:1-3).
Tân Ước đưa chân lý này đến chỗ hoàn toàn sáng tỏ và đầy trọn trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Chính Chúa Giê-xu đã vượt qua mọi rào cản văn hóa và chủng tộc đương thời:
- Ngài đàm đạo với người đàn bà Sa-ma-ri, vượt qua thù hận chủng tộc và tôn giáo hàng thế kỷ (Giăng 4:1-42).
- Ngài chữa lành cho đầy tớ của thầy đội người La-mã (Ma-thi-ơ 8:5-13) và khen ngợi đức tin của một người ngoại bang.
- Trong ẩn dụ về Người Sa-ma-ri Nhân Lành (Lu-ca 10:25-37), Chúa Giê-xu đặt một người bị người Do Thái khinh thường (người Sa-ma-ri) làm gương mẫu về tình yêu thương phổ quát, đả kích thẳng vào thành kiến chủng tộc và tôn giáo.
Tuy nhiên, sự dạy dỗ vĩ đại nhất về vấn đề này được tìm thấy trong thần học của Sứ đồ Phao-lô. Trong Ê-phê-sô 2:11-22, ông mô tả công việc của Christ trên thập tự giá như một hành động hòa giải tối hậu. Ngài đã "phá đổ bức tường ngăn cách" (τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ, *to mesotoichon tou phragmou*) là sự thù nghịch giữa người Do Thái và Dân Ngoại. Tại sao? "...đặng khiến đôi đàng ấy hiệp làm một mà tạo nên một người mới trong Ngài" (câu 15).
Đỉnh cao của lẽ thật này được tuyên bố trong Ga-la-ti 3:26-28: "Vì chưng anh em bởi tin Đức Chúa Jêsus Christ, nên hết thảy đều là con trai của Đức Chúa Trời... không còn phân biệt chi hết, hoặc người Giu-đa, hoặc người Gờ-réc; không còn nô lệ, hoặc tự chủ; không còn nam, hoặc nữ; vì trong Đức Chúa Jêsus Christ, anh em thảy đều là một." Từ Hy Lạp "một" (εἷς, *heis*) ở đây nhấn mạnh đến sự hiệp nhất trong sự đa dạng, không phải sự đồng nhất. Trong Vương Quốc Đức Chúa Trời, mọi hàng rào phân biệt dựa trên chủng tộc, địa vị xã hội hay giới tính đều bị tước bỏ giá trị phân chia. Chúng ta được hợp nhất thành một Thân Thể (1 Cô-rinh-tô 12:12-13).
Sách Công Vụ Các Sứ Đồ ghi lại cuộc tranh chiến để Hội Thánh sống thực với lẽ thật này. Sự kiện người Sa-ma-ri tin nhận Chúa (Công Vụ 8), sự cải đạo của viên hoạn quan Ê-thi-ô-bi (Công Vụ 8), và đặc biệt là kinh nghiệm của Sứ đồ Phi-e-rơ với Cọt-nây, một người ngoại bang (Công Vụ 10), đã dẫn đến một kết luận thần học mang tính bước ngoặt: "Thật vậy, ta thấy Đức Chúa Trời chẳng vị nể ai, nhưng trong các dân, hễ ai kính sợ Ngài và làm điều công bình, thì nấy được đẹp lòng Ngài" (Công Vụ 10:34-35).
Hội đồng Giê-ru-sa-lem (Công Vụ 15) chính thức xác nhận rằng ơn cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin là cho mọi dân tộc, không cần phải trở thành người Do Thái về văn hóa. Hội Thánh đầu tiên là một cộng đồng đa chủng tộc, và mọi xung đột (như trong Công Vụ 6:1 về sự chăm sóc người gốc Hy Lạp) phải được giải quyết theo nguyên tắc công bình và tình yêu thương.
Khải tượng cuối cùng của sứ đồ Giăng trong Khải Huyền 7:9 đặt dấu chấm hết cho mọi tranh luận: "Sau sự ấy, tôi nhìn xem, thấy vô số người, không ai đếm được, bởi mọi nước, mọi chi phái, mọi dân tộc, mọi tiếng mà ra, đứng trước ngôi và trước Chiên Con..." Đây là bức tranh vĩnh cửu về Hội Thánh đã được cứu chuộc—một sự đa dạng rực rỡ trong sự hiệp một tuyệt đời.
Dựa trên nền tảng Kinh Thánh vững chắc, người tin Chúa ngày nay được kêu gọi hành động:
1. Xét Lại Chính Mình và Ăn Năn: Trước khi lên án hệ thống, chúng ta phải cầu xin Chúa soi sáng để thấy những thành kiến vô thức, những khuôn mẫu tiêu cực (stereotypes) hay những lời nói khinh miệt ẩn sâu trong lòng mình (Thi Thiên 139:23-24). Ăn năn là bước đầu tiên.
2. Tìm Hiểu và Lắng Nghe: Chủ động tìm hiểu lịch sử và trải nghiệm của những nhóm người bị thiệt thòi. Học theo gương Chúa Giê-xu, lắng nghe câu chuyện của người khác trước khi phán xét (Gia-cơ 1:19).
3. Xây Dựng Mối Quan Hệ Đa Dạng trong Tình Huynh Đệ: Cố ý mở rộng vòng tròn giao tiếp của Hội Thánh địa phương. Một Hội Thánh thuần một chủng tộc trong một xã hội đa dạng thường là dấu hiệu của sự thụ động hoặc thậm chí là thành kiến. Tích cực mời gọi, tiếp đón và yêu thương anh chị em khác biệt với mình (Rô-ma 15:7).
4. Lên Tiếng cho Công Lý và Bênh Vực Người Bị Áp Bức: Im lặng trước sự bất công đồng nghĩa với việc đồng lõa. Các tiên tri đã không ngừng lên tiếng bênh vực kẻ nghèo khó và người bị áp bức (Ê-sai 1:17; Mi-chê 6:8). Chúng ta được kêu gọi "làm sự công bình, ưa sự nhân từ và bước đi cách khiêm nhường với Đức Chúa Trời."
5. Rao Truyền Phúc Âm Hòa Giải: Phúc Âm của Đấng Christ là sức mạnh duy nhất có thể phá tan sự thù nghịch trong tấm lòng con người (Ê-phê-sô 2:14-16). Sứ mệnh tối cao của chúng ta là đem mọi người đến với Chúa Cứu Thế, nơi mọi sự chia rẽ được chữa lành.
6. Cầu Nguyện cho Sự Hiệp Một: Cầu nguyện cho sự hàn gắn những vết thương lịch sử, cho các nhà lãnh đạo có sự khôn ngoan từ trời, và cho Hội Thánh trở nên tác nhân hòa giải mạnh mẽ trong xã hội.
Chế độ phân biệt chủng tộc, dù dưới hình thức tinh vi hay thô bạo, đều là một sự phản nghịch lại chân lý của Phúc Âm và xúc phạm đến Đấng Tạo Hóa, Đấng đã tạo dựng mọi người theo hình ảnh Ngài. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không có lựa chọn nào khác ngoài việc cương quyết chống lại mọi hình thức phân biệt, thành kiến và áp bức dựa trên chủng tộc. Điều này bắt nguồn không phải từ một ý thức hệ chính trị nào, mà từ chính cốt lõi của đức tin chúng ta: Một Đức Chúa Trời đã tạo dựng mọi dân tộc, Một Chúa Cứu Thế đã chết cho mọi người, và Một Thánh Linh hiệp nhất mọi tín hữu thành một Thân. Ước gì Hội Thánh của Chúa Giê-xu Christ ngày càng trở nên một dấu chỉ sống động, một tiên tri báo trước cho thế giới về Vương Quốc đời đời, nơi muôn dân, muôn chi phái, muôn tiếng sẽ cùng đứng chung trước ngôi Chiên Con trong sự hiệp một và ngợi khanh vinh hiển.
"Tôi nghe một tiếng lớn từ nơi ngôi đến mà rằng: Kìa, đền tạm của Đức Chúa Trời ở giữa loài người! Ngài sẽ ở với chúng, và chúng sẽ làm dân Ngài; chính Đức Chúa Trời sẽ ở với chúng." (Khải Huyền 21:3).