Sẵn sàng trả lời cho mọi người (1 Phi-e-rơ 3:15) có ý nghĩa gì?

Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, việc làm chứng và bảo vệ niềm tin không chỉ là một mệnh lệnh mà còn là một đặc quyền. Trong bức thư đầy khích lệ gửi cho các tín hữu đang chịu khổ vì Danh Chúa, Sứ đồ Phi-e-rơ đã đưa ra một chỉ dẫn vô cùng quan trọng và thiết thực: “nhưng hãy tôn Đấng Christ, là Chúa, làm thánh trong lòng mình. Hãy thường thường sẵn sàng để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em, song phải hiền hòa và kính sợ” (1 Phi-e-rơ 3:15, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Câu Kinh Thánh này không đơn thuần là một lời khuyên về kỹ năng biện giáo, mà là một lời kêu gọi toàn diện về một đời sống được biến đổi bởi niềm hy vọng sống động trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khảo sát bối cảnh, giải nghĩa từ ngữ gốc, và khai triển những ứng dụng thiết thực của mạng lệnh quan trọng này.

I. Bối Cảnh Và Ý Nghĩa Tổng Quan Của 1 Phi-e-rơ 3:15

Để hiểu trọn vẹn 1 Phi-e-rơ 3:15, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy tư tưởng của cả phân đoạn (1 Phi-e-rơ 3:8-17) và toàn bức thư. Sứ đồ Phi-e-rơ viết cho “những kẻ đang chịu sự thử thách trong trăm điều đau đớn” (1 Phi-e-rơ 1:6). Họ là những Cơ Đốc nhân sống giữa một xã hội ngoại giáo thù nghịch, thường xuyên bị vu cáo, hiểu lầm và bách hại vì niềm tin khác biệt của mình. Trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra là: Làm thế nào để sống và làm chứng cho Chúa một cách hiệu quả?

Phân đoạn 1 Phi-e-rơ 3:8-17 vẽ nên bức tranh về một cộng đồng tin kính: đồng lòng, có lòng thương xót, yêu thương anh em, có lòng nhân từ và khiêm nhường (câu 8). Ngay cả khi bị lấy ác trả ác, họ phải chúc phước (câu 9). Mục tiêu tối thượng là “được phước” (câu 9, 14) và “làm lành” (câu 11, 13, 17). Giữa những lời gièm pha và chống đối (câu 16), tín hữu được kêu gọi đừng sợ hãi (câu 14). Và chính trong bối cảnh của sự sẵn lòng chịu khổ vì sự lành này (câu 17), mạng lệnh “sẵn sàng trả lời” được đưa ra. Điều này cho thấy, việc làm chứng (apologia trong tiếng Hy Lạp) không tách rời khỏi phẩm cách đạo đức và cách cư xử yêu thương của Cơ Đốc nhân.

II. Giải Nghĩa Chi Tiết 1 Phi-e-rơ 3:15

Chúng ta sẽ phân tích câu Kinh Thánh then chốt này từng phần, dựa trên nguyên ngữ Hy Lạp để thấy được sự phong phú trong ý nghĩa.

1. “Hãy tôn Đấng Christ, là Chúa, làm thánh trong lòng mình” (1 Phi-e-rơ 3:15a):
Đây là nền tảng đầu tiên và quan trọng nhất. Động từ “tôn… làm thánh” trong nguyên ngữ Hy Lạp là hagiazō (ἁγιάζω), có nghĩa là biệt riêng ra, thánh hóa, tôn là thánh. Mệnh lệnh này không phải là thánh hóa Chúa (vì Ngài vốn là Thánh), mà là trong tấm lòng (kardia – καρδία) của chúng ta, phải công nhận, tôn kính, và tuyên xưng Đấng Christ là Kyrios (Κύριος) – Chúa Tể tối cao. Điều này đòi hỏi một sự cam kết toàn diện, một sự phục tùng tuyệt đối từ bên trong. Mọi sự “trả lời” hay làm chứng đều phải bắt nguồn từ tấm lòng đã đầu phục và tôn Chúa Giê-xu làm Chủ. Như Chúa Giê-xu đã dạy: “Vì do sự đầy dẫy trong lòng mà miệng mới nói ra” (Ma-thi-ơ 12:34b).

2. “Hãy thường thường sẵn sàng để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em” (1 Phi-e-rơ 3:15b):
- “Thường thường sẵn sàng”: Cụm từ này dịch từ hetoimoi aei (ἕτοιμοι ἀεί). Hetoimoi mang nghĩa sẵn sàng, được chuẩn bị chu đáo; aei nghĩa là luôn luôn, mọi lúc. Đây là một thái độ chủ động, không phải là sự ứng biến tùy hứng. Sự sẵn sàng này bao hàm cả việc chuẩn bị nội tâm (hiểu biết Lẽ Thật) lẫn thái độ bên ngoài (sẵn lòng tham gia).
- “Để trả lời”: Từ “trả lời” là dịch từ apologia (ἀπολογία). Trong bối cảnh này, không đơn thuần là trả lời một câu hỏi, mà là “lời biện hộ”, “sự giải bày” hay “lời bào chữa” mang tính pháp lý. Nó gợi ý về một hoàn cảnh có thể bị chất vấn, thẩm tra về niềm tin (như trước các thẩm quyền hay những người chất vấn). Tuy nhiên, nó không mang tính chất tranh luận hơn thua, mà là một sự trình bày rõ ràng, hợp lý về lý do cho niềm tin của mình.
- “Mọi kẻ hỏi lẽ”: “Mọi kẻ” (panti – παντί) cho thấy phạm vi rộng rãi, từ những nhà cầm quyền cho đến hàng xóm, bạn bè. “Hỏi lẽ” (aitounti logon – αἰτοῦντι λόγον) nghĩa đen là “đòi hỏi một lời giải thích”.
- “Về sự trông cậy trong anh em”: Đây là trọng tâm của nội dung cần trả lời. Elpis (ἐλπίς) – “sự trông cậy” – trong Tân Ước không phải là một ước mong hão huyền, mà là một sự chắc chắn, một sự trông đợi vững vàng dựa trên lời hứa của Đức Chúa Trời. Sự trông cậy của Cơ Đốc nhân tập trung vào sự cứu rỗi trọn vẹn, sự sống lại, sự trở lại của Chúa Giê-xu và sự sống đời đời (1 Phi-e-rơ 1:3-5, 13, 21). Niềm hy vọng này là điều khiến đời sống họ khác biệt, ngay cả trong hoạn nạn, và chính điều đó khơi dậy sự tò mò từ thế gian.

3. “Song phải hiền hòa và kính sợ” (1 Phi-e-rơ 3:15c):
Đây là tinh thần và thái độ của việc làm chứng. Hiền hòa (prautēs – πραΰτης) là sự nhu mì, dịu dàng, không hung hăng hay tự tôn. Kính sợ (phobos – φόβος) ở đây không phải là sợ hãi con người, mà là “sự kính sợ” Đức Chúa Trời (xem 1 Phi-e-rơ 1:17, 2:17) và một thái độ tôn trọng, cẩn trọng đối với người đối diện. Thái độ này đối lập với sự kiêu ngạo, nóng nảy trong tranh luận. Nó phản chiếu chính tính cách của Chúa Cứu Thế (Ma-thi-ơ 11:29) và đảm bảo rằng lời chứng của chúng ta không bị vấy bẩn bởi tinh thần xác thịt. Phao-lô cũng dạy tương tự: “Hãy lấy lòng mềm mại mà dạy dỗ những kẻ chống trả, mong rằng Đức Chúa Trời sẽ ban sự ăn năn cho họ” (2 Ti-mô-thê 2:25).

III. Những Nguyên Tắc Ứng Dụng Thực Tiễn Trong Đời Sống Cơ Đốc

Từ sự phân tích trên, chúng ta rút ra được những bài học và bước áp dụng cụ thể để trở nên “thường thường sẵn sàng”.

1. Xây Dựng Nền Tảng: Tôn Chúa Giê-xu Làm Chúa Trong Mọi Lĩnh Vực Đời Sống:
Đây là công việc nội tâm mỗi ngày. Chúng ta phải đầu phục mọi suy nghĩ, ước muốn, kế hoạch, tài chính và các mối quan hệ dưới sự cai trị của Chúa Cứu Thế. Một đời sống nhất quán, có phẩm cách đạo đức (“làm lành” – 1 Phi-e-rơ 3:13, 16) chính là lời chứng hùng hồn nhất, tạo ra “sự trông cậy” đáng chú ý. Khi đời sống chúng ta phản chiếu Chúa Giê-xu, người ta mới đặt câu hỏi.

2. Nuôi Dưỡng & Hiểu Rõ Niềm Hy Vọng Của Chính Mình:
Chúng ta không thể giải thích điều mình không sở hữu hoặc không hiểu rõ. Cần liên tục nuôi dưỡng niềm hy vọng sống động qua:
- Suy gẫm Lời Chúa: Đặc biệt những phân đoạn nói về sự cứu rỗi, sự sống lại, sự trở lại của Chúa và cơ nghiệp trên trời (ví dụ: 1 Phi-e-rơ 1, 1 Cô-rinh-tô 15, 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4).
- Cầu nguyện và Ngợi khen: Cảm tạ Chúa vì niềm hy vọng sống động (1 Phi-e-rơ 1:3).
- Sống trong cộng đồng Hội Thánh: Cùng nhau khích lệ về niềm hy vọng (Hê-bơ-rơ 10:23-25).

3. Chủ Động Chuẩn Bị Lời Giải Thích Hợp Lý Và Đơn Giản:
Sự “sẵn sàng” đòi hỏi sự chuẩn bị:
- Hiểu biết căn bản về Phúc Âm: Có thể trình bày cô đọng lý do mình tin Chúa Giê-xu, ý nghĩa của thập tự giá và sự phục sinh.
- Suy nghĩ trước về những câu hỏi thường gặp: Ví dụ: “Tại sao một Đức Chúa Trời yêu thương lại để cho đau khổ xảy ra?”, “Chúa Giê-xu có thật là Con Đức Chúa Trời không?”, “Kinh Thánh có đáng tin không?”. Hãy nghiên cứu, tìm hiểu những câu trả lời dựa trên Kinh Thánh một cách khiêm nhường.
- Chia sẻ câu chuyện cá nhân: Lời chứng cá nhân về việc Chúa đã thay đổi đời sống, ban cho sự bình an và hy vọng thế nào là một công cụ mạnh mẽ (Mác 5:19). Hãy chuẩn bị để kể lại câu chuyện đó một cách ngắn gọn, chân thật và tập trung vào Chúa.

4. Rèn Luyện Thái Độ Hiền Hòa Và Tôn Trọng:
Phương cách quan trọng không kém nội dung. Trong mọi cuộc đối thoại:
- Lắng nghe thật sự: Để hiểu mối quan tâm và câu hỏi thật sự của người đối diện.
- Tránh tranh cãi và lên giọng giáo điều: Mục tiêu không phải là “thắng” trong cuộc tranh luận, mà là gieo hạt giống Lẽ Thật với tình yêu thương. “Lời nói anh em phải có ân hậu theo luôn, và nêm thêm muối, hầu cho anh em biết nên đối đáp mỗi người là thể nào” (Cô-lô-se 4:6).
- Biết giới hạn: Có thể trả lời “Tôi không biết” và hứa sẽ tìm hiểu. Sự trung thực đó thể hiện sự kính sợ Chúa và tôn trọng người nghe.
- Cầu nguyện trong lòng khi trò chuyện: Xin Chúa Thánh Linh, là Đấng cáo trách thế gian (Giăng 16:8), dẫn dắt lời nói và mở lòng người nghe.

5. Sống Với Tâm Thế Luôn Sẵn Sàng:
Điều này đòi hỏi chúng ta sống với nhận thức rằng mỗi ngày, mỗi mối quan hệ đều là cơ hội tiềm năng. Hãy cầu nguyện xin Chúa mở mắt để thấy những cơ hội Ngài sắm sẵn và ban cho sự khôn ngoan để nói năng (Cô-lô-se 4:3-5).

IV. Kết Luận

1 Phi-e-rơ 3:15 không phải là mệnh lệnh dành riêng cho các nhà thần học hay chuyên gia biện giáo. Đó là lời kêu gọi dành cho mỗi Cơ Đốc nhân bình thường, sống trong một thế giới thường xuyên chất vấn niềm tin của chúng ta. Lời kêu gọi này bắt nguồn từ một tấm lòng đã tôn Chúa Giê-xu làm Chúa, được thúc đẩy bởi một niềm hy vọng vinh quang không thể dấu kín, và được thực hiện với thái độ hiền hòa, kính sợ.

Sự “sẵn sàng trả lời” là sự chuẩn bị toàn diện của cả con người bên trong lẫn bên ngoài. Khi chúng ta sống với niềm hy vọng sống động, hành xử cách nhân từ và luôn khao khát chia sẻ về nguồn cội của niềm hy vọng ấy, chúng ta đang vâng theo mạng lệnh này. Hãy để đời sống chúng ta trở nên câu hỏi mở, dẫn dắt người khác đến với Chúa Cứu Thế Giê-xu, Đấng là nền tảng duy nhất cho mọi sự trông cậy đời đời. “Phước cho anh em, nếu vì sự công bình mà chịu khổ... song nếu vì làm theo ý Đức Chúa Trời, thì dẫu phải chịu khổ, hãy cứ làm lành mà phó linh hồn mình cho Đấng Tạo hóa thành tín” (1 Phi-e-rơ 3:14, 4:19).