Làm Điều Tốt Cho Nhau (Ê-phê-sô 4:32)
Trong hành trình đức tin, có những câu Kinh Thánh đóng vai trò như những kim chỉ nam thực tiễn, hướng dẫn Cơ Đốc nhân sống và tương giao trong cộng đồng. Ê-phê-sô 4:32 là một câu Kinh Thánh như thế: “Hãy ở với nhau cách nhân từ, đầy dẫy lòng thương xót, tha thứ nhau như Đức Chúa Trời đã tha thứ anh em trong Đấng Christ vậy.” Câu này không chỉ là một lời khuyên đạo đức chung chung, mà là một mệnh lệnh thần học sâu sắc, bắt nguồn từ chính bản tính và hành động của Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai triển ý nghĩa của việc “làm điều tốt cho nhau” được hàm chứa trong câu Kinh Thánh cô đọng này, qua việc giải nghĩa văn mạch, từ ngữ gốc Hy Lạp, và các liên hệ Kinh Thánh, từ đó rút ra những nguyên tắc ứng dụng thiết thực cho đời sống Hội Thánh và cá nhân.
Để hiểu trọn vẹn Ê-phê-sô 4:32, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy của phân đoạn Ê-phê-sô 4:17-32. Sứ đồ Phao-lô đang tương phản giữa “người cũ” (lối sống cũ trước khi biết Đấng Christ) và “người mới” (con người được tái tạo trong sự công bình và thánh sạch của lẽ thật – câu 24).
Từ câu 25 đến 31, Phao-lô liệt kê những biểu hiện cụ thể của “người mới”: bỏ sự nói dối, không phạm tội trong cơn giận, không trộm cắp, dùng lời lành để đem ơn đến cho người nghe, không buồn rầu Đức Thánh Linh. Tất cả những điều này dẫn đến một cao điểm tích cực trong câu 32. Như vậy, “làm điều tốt cho nhau” không phải là một lựa chọn tùy hứng, mà là đặc tính bắt buộc của con người mới được tạo dựng trong Đấng Christ. Nó là hệ quả tất yếu của sự biến đổi bên trong.
Câu 32 cũng đóng vai trò như một cây cầu nối đến chương 5:1-2: “Hãy trở nên kẻ bắt chước Đức Chúa Trời như con cái rất yêu dấu của Ngài; hãy bước đi trong sự yêu thương…”. Điều này khẳng định rằng, việc làm điều tốt cho nhau thực chất là sự bắt chước Đức Chúa Trời và bước đi trong tình yêu thương của Ngài.
Câu 32 có thể được phân tích thành ba mệnh lệnh song hành, mỗi mệnh lệnh đều có nền tảng thần học vững chắc:
1. “Hãy ở với nhau cách nhân từ” (Greek: χρηστοί, *chrēstoi*):
Từ “nhân từ” (*chrēstoi*) trong tiếng Hy Lạp rất giàu ý nghĩa. Nó không chỉ diễn tả sự tử tế bề ngoài, mà còn hàm chứa sự tốt lành, hữu ích, và dịu dàng. Thú vị hơn, cách phát âm của *chrēstos* (nhân từ) gần giống với *Christos* (Đấng Christ – Χριστός). Điều này tạo nên một hình ảnh chơi chữ đầy ý nghĩa: Cơ Đốc nhân (*Christianoi*) được kêu gọi sống “nhân từ” (*chrēstoi*), tức là phản chiếu bản tính của Đấng Christ (*Christos*). Chúa Giê-xu đã phán: “Vì ách ta dễ chịu và gánh ta nhẹ nhàng” (Ma-thi-ơ 11:30). Từ “dễ chịu” trong câu này cũng chính là *chrēstos*. Như vậy, sống nhân từ với nhau là chia sẻ sự dịu dàng, dễ chịu mà chính chúng ta đã nhận lãnh từ Chúa.
2. “Đầy dẫy lòng thương xót” (Greek: εύσπλαγχνοι, *eusplagchnoi*):
Đây là một từ tuyệt đẹp trong tiếng Hy Lạp. Nó được cấu thành từ *eu* (tốt) và *splagchna* (ruột, lòng thương xót). Người Hy Lạp xem *splagchna* là nơi sâu kín nhất của tình cảm, nơi chứa đựng tình yêu thương và sự cảm thông sâu sắc. “Đầy dẫy lòng thương xót” nghĩa là có một trái tim mềm mại, cảm thông, và rung động trước nhu cầu, nỗi đau của người khác. Nó trái ngược với sự chai lì, vô cảm, hay cứng cỏi. Đức Chúa Trời của chúng ta là Đấng đầy lòng thương xót (Lu-ca 6:36), và Chúa Giê-xu nhiều lần “động lòng thương xót” trước những đám đông và những người đau khổ (Ma-thi-ơ 9:36, 14:14).
3. “Tha thứ nhau như Đức Chúa Trời đã tha thứ anh em trong Đấng Christ vậy”:
Đây là nền tảng thần học then chốt của toàn câu. Từ “tha thứ” ở đây (Greek: χαριζόμενοι, *charizomenoi*) có chung gốc với từ “ân điển” (*charis*). Nghĩa đen là “ban cho một cách ân điển, như một món quà”. Sự tha thứ của Cơ Đốc nhân không dựa trên cảm xúc hay công đức của người phạm lỗi, mà dựa trên khuôn mẫu và động lực tối cao: “như Đức Chúa Trời đã tha thứ anh em trong Đấng Christ”. Cụm từ “trong Đấng Christ” nhấn mạnh rằng sự tha thứ chúng ta nhận được hoàn toàn dựa trên công lao cứu chuộc của Chúa Giê-xu, chứ không phải do chúng ta xứng đáng. Phao-lô nhấn mạnh điều này trong Cô-lô-se 3:13: “Hãy nhường nhịn nhau và tha thứ nhau, nếu ai trong anh em có sự oán trách lẫn nhau; Chúa đã tha thứ anh em thể nào, thì anh em cũng phải tha thứ thể ấy.”
Vậy, “làm điều tốt cho nhau” (hàm ý trong câu 32) là gì? Đó chính là sự biểu hiện ra bên ngoài của ba đức tính bên trong: sự nhân từ, lòng thương xót, và tinh thần tha thứ. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ “tốt” hay “lành” thường là *agathos* (tốt về mặt đạo đức, có ích) hoặc *kalos* (tốt đẹp, cao quý). Làm điều tốt là những hành động có tính xây dựng, đem lại lợi ích thuộc linh và đôi khi vật chất cho anh chị em mình.
Kinh Thánh cung cấp nhiều ví dụ:
- Gánh vác gánh nặng cho nhau: “Hãy mang lấy gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ.” (Ga-la-ti 6:2).
- Yêu thương bằng việc làm và lẽ thật: “Hỡi con cái bé mọn, chớ yêu mến bằng lời nói và lưỡi, nhưng bằng việc làm và lẽ thật.” (I Giăng 3:18).
- Khích lệ và gây dựng: “Vậy thì, hãy tìm cách khuyên dỗ nhau, và gây dựng cho nhau…” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:11).
Như vậy, “làm điều tốt” có thể là một lời động viên đúng lúc, một hành động giúp đỡ thiết thực, một thái độ kiên nhẫn, hay một quyết định tha thứ một lỗi lầm. Nó xuất phát từ một tấm lòng đã được Đấng Christ chạm đến và biến đổi.
Làm thế nào để chúng ta sống thực tế nguyên tắc này?
1. Trong Gia Đình Thuộc Linh – Hội Thánh:
- Chủ động quan tâm: Đừng đợi ai đó lên tiếng. Hãy chú ý đến những anh chị em vắng mặt, những người có vẻ mệt mỏi, thất vọng. Một cuộc điện thoại, một tin nhắn hỏi thăm là biểu hiện của lòng thương xót.
- Thực hành ngôn ngữ xây dựng: “Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em, nhưng khi đáng nói, hãy nói một vài lời lành giúp ơn cho và có lợi cho kẻ nghe đến.” (Ê-phê-sô 4:29). Lời nói nhân từ có sức chữa lành.
- Giải quyết mâu thuẫn theo Kinh Thánh: Khi bị xúc phạm, hãy nhớ đến mệnh lệnh “tha thứ nhau”. Quy trình Ma-thi-ơ 18:15-17 hướng dẫn giải quyết mâu thuẫn, nhưng mục đích cuối cùng vẫn là phục hồi và tha thứ, chứ không phải trả thù.
2. Trong Đời Sống Cá Nhân:
- Nuôi dưỡng tâm trí trong Lời Chúa: Sự nhân từ và thương xót được nuôi dưỡng khi chúng ta suy ngẫm về ân điển Chúa dành cho mình. Mỗi ngày, hãy tự nhắc mình: “Hôm nay, tôi đã được tha thứ và đối xử nhân từ bởi Đấng Christ. Tôi phải làm điều tương tự.”
- Cầu nguyện biến đổi: Hãy cầu xin Chúa ban cho bạn một trái tim “đầy dẫy lòng thương xót” (*eusplagchnos*) như Ngài. Cầu nguyện cho những người bạn khó tha thứ, xin Chúa giúp bạn nhìn họ qua lăng kính của ân điển.
- Bắt đầu từ những điều nhỏ: “Làm điều tốt” không cần phải là một hành động lớn lao. Nó có thể đơn giản là nhường chỗ ngồi, lắng nghe không phán xét, hoặc gửi một câu Kinh Thánh khích lệ.
Ê-phê-sô 4:32 không phải là một công thức để được Chúa yêu thương, mà là hệ quả của một đời sống đã được Chúa yêu thương và biến đổi. Chúng ta làm điều tốt cho nhau không phải để kiếm điểm với Đức Chúa Trời, nhưng vì chúng ta đã kinh nghiệm sự tốt lành tối thượng của Ngài trong Đấng Christ. Mệnh lệnh “hãy ở với nhau…” nhấn mạnh tính cộng đồng; chúng ta không thể sống đời sống Cơ Đốc một mình. Chính trong mối liên hệ đôi khi có ma sát, thử thách này, cơ hội để thể hiện sự nhân từ, thương xót và tha thứ mới thực sự nảy sinh.
Cuối cùng, “làm điều tốt cho nhau” là một bằng chứng sống động về Phúc Âm. Khi thế giới thấy một cộng đồng những con người có thể tha thứ cách triệt để, đối xử với nhau bằng sự dịu dàng sâu sắc và lòng trắc ẩn chân thành, họ đang nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của Đức Chúa Trời. Ước mong mỗi chúng ta, là “người mới” trong Đấng Christ, ngày càng sống xứng đáng với sự kêu gọi này, để Danh Chúa được vinh hiển qua Hội Thánh Ngài.