Tính Vô Ngộ của Kinh Thánh: Lời Đáp cho Những Thắc Mắc về Sai Sót và Mâu Thuẫn
Trong hành trình đức tin, nhiều Cơ Đốc nhân, đặc biệt là những người nghiên cứu nghiêm túc, sẽ đối diện với những câu hỏi thách thức: “Có phải Kinh Thánh chứa những mâu thuẫn không thể giải thích?”, “Các con số và chi tiết có khớp nhau hoàn toàn giữa các sách không?”, và căn bản hơn, “Kinh Thánh tôi đang đọc có thực sự là Lời không sai lầm của Đức Chúa Trời hay không?”. Đây không phải là những câu hỏi mới, nhưng chúng đòi hỏi một câu trả lời chân thật, thận trọng dựa trên nền tảng Kinh Thánh và sự tôn trọng lý trí mà Chúa ban. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát vấn đề từ góc nhìn của đức tin Tin Lành, khẳng định niềm tin vào Kinh Thánh là Lời vô ngộ của Đức Chúa Trời, đồng thời cung cấp những nguyên tắc để hiểu những chỗ tưởng chừng là khó khăn.
Trước khi đi vào phân tích, chúng ta cần làm rõ thuật ngữ. Trong thần học Tin Lành, hai khái niệm thường được dùng là “Vô ngộ” (Inerrant) và “Không sai lầm” (Infallible).
- Vô ngộ (Inerrant) chỉ tính chất không có sai sót, không mắc lỗi trong những lời tuyên bố gốc của Kinh Thánh về mọi lĩnh vực mà nó đề cập, bao gồm cả lịch sử và khoa học. Điều này xuất phát từ niềm tin rằng Đức Chúa Trời là Đấng chân thật tuyệt đối (Dân Số Ký 23:19; Tít 1:2), và Ngài là tác giả tối cao của Kinh Thánh.
- Không sai lầm (Infallible) nhấn mạnh đến tính chất không thể sai lầm của Kinh Thánh trong mục đích chính của nó: dạy dỗ chân lý cứu rỗi và hướng dẫn con người vào mối tương giao với Đức Chúa Trời. Kinh Thánh hoàn toàn đáng tin cậy trong các lời tuyên bố về đức tin và đạo đức.
Cả hai khái niệm này bổ sung cho nhau, hình thành nên giáo lý về “Sự mặc khải đặc biệt” của Đức Chúa Trời qua Lời Ngài. Khi chúng ta nói Kinh Thánh là “Lời vô ngộ của Chúa”, chúng ta tin rằng trong bản gốc do các trước giả được Đức Thánh Linh cảm thúc viết ra (2 Phi-e-rơ 1:21), Kinh Thánh hoàn toàn chân thật và đáng tin cậy trong tất cả những gì nó khẳng định.
Niềm tin vào tính vô ngộ không phải là một giả định vô căn cứ, mà dựa trên chính lời chứng của Kinh Thánh về chính mình:
“Cả Kinh-thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi-dẫn, có ích cho sự dạy-dỗ, bẻ-trách, sửa-trị, dạy người trong sự công-bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn-vẹn và sắm-sẵn để làm mọi việc lành.” (2 Ti-mô-thê 3:16-17).
Từ “soi-dẫn” trong nguyên văn Hy Lạp là theopneustos (θεόπνευστος), nghĩa đen là “Được Đức Chúa Trời thở ra”. Điều này cho thấy nguồn gốc thần thượng của Kinh Thánh. Lời được “thở ra” từ Đấng Toàn Tri và Chân Thật không thể chứa sự giả dối hay sai lầm.
Chúa Giê-xu Christ, là Ngôi Lời (Logos) thành người, đã xác nhận thẩm quyền và tính bất khả hủy diệt của Kinh Thánh Cựu Ước:
“Đừng tưởng ta đến đặng phá luật-pháp hay là lời tiên-tri; ta đến, không phải để phá, song để làm cho trọn. Vì ta nói thật cùng các ngươi, đương khi trời đất chưa qua đi, thì một chấm một nét trong luật-pháp cũng không qua đi được, cho đến khi mọi sự được trọn.” (Ma-thi-ơ 5:17-18).
Ngài cũng tuyên bố: “Kinh-thánh chẳng thể phá được” (Giăng 10:35). Thái độ của Đấng Christ đối với Kinh Thánh là mẫu mực tuyệt đối cho chúng ta. Ngài trích dẫn các câu chuyện như tạo hóa (Ma-thi-ơ 19:4-5), Nô-ê và cơn đại hồng thủy (Ma-thi-ơ 24:37-39), và Giô-na trong bụng cá (Ma-thi-ơ 12:40) như những sự kiện lịch sử thực sự.
Phần lớn những khó khăn nảy sinh từ cách đọc hiểu chưa đầy đủ. Dưới đây là một số nguyên tắc và ví dụ:
1. Khác Biệt về Con Số và Chi Tiết trong Ký Thuật Song Song:
Một thách thức phổ biến là sự khác biệt giữa các sách Lịch Sử (như Sa-mu-ên, Các Vua so với Sử Ký) hay giữa các sách Phúc Âm.
- Ví dụ: 2 Sa-mu-ên 24:9 ghi số quân Y-sơ-ra-ên là 800,000 và Giu-đa là 500,000, trong khi 1 Sử Ký 21:5 ghi 1,100,000 và 470,000. Sự khác biệt này có thể được giải thích qua vài cách: (1) Các tiêu chí đếm khác nhau (ví dụ: chiến sĩ toàn quốc so với chỉ những người “có tài”); (2) Sự thay đổi dân số giữa hai thời điểm đếm; (3) Khả năng sao chép chép tay qua nhiều thế kỷ (mặc dù các bản chép tay Biển Chết đã xác nhận độ chính xác đáng kinh ngạc của văn bản). Điểm quan trọng là cả hai bản ký thuật đều nhất trí về sự kiện chính: Đa-vít phạm tội kiểm tra dân số và hậu quả thảm khốc.
- Ví dụ trong Tân Ước: Các lời tường thuật về việc chữa lành người mù tại Giê-ri-cô (Ma-thi-ơ 20:29-34 nói đến hai người mù, Mác 10:46-52 và Lu-ca 18:35-43 tập trung vào Ba-ti-mê). Đây không phải là mâu thuẫn, mà là sự bổ sung. Ma-thi-ơ có thể ghi đầy đủ số lượng, trong khi Mác và Lu-ca tập trung vào nhân vật chính nổi bật nhất. Một tác giả có quyền lựa chọn chi tiết để làm nổi bật thông điệp thần học.
2. Hiểu Biết về Văn Hóa và Văn Thể:
Kinh Thánh sử dụng nhiều văn thể khác nhau: lịch sử, thơ ca, châm ngôn, khải tượng... Một câu châm ngôn (như Châm Ngôn 22:6) là một nguyên tắc khôn ngoan phổ quát, không phải một lời hứa cứng nhắc. Thơ ca (Thi Thiên) dùng ngôn ngữ biểu tượng, cường điệu để diễn đạt cảm xúc (“muôn ngàn đời”, “các núi nhảy như chiên đực” – Thi Thiên 114:4, 6). Cần phân biệt giữa mô tả và chứng thực. Kinh Thánh mô tả chính xác những lời nói dối của Sa-tan (Sáng Thế Ký 3:4) hay của những người ngoại đạo, nhưng không có nghĩa nó chứng thực cho tính đúng đắn của những lời đó.
3. Vấn đề Khoa Học và Lịch Sử:
Kinh Thánh không phải là sách giáo khoa khoa học theo nghĩa hiện đại, nhưng khi nó đề cập đến thế giới tự nhiên hay sự kiện lịch sử, nó nói cách chân thật. Nhiều “mâu thuẫn” với khoa học thực ra là mâu thuẫn với các giả thuyết khoa học đương thời vốn thay đổi theo thời gian. Khảo cổ học liên tục cung cấp bằng chứng xác nhận các chi tiết lịch sử và văn hóa trong Kinh Thánh, từ sự tồn tại của vua Đa-vít cho đến các phong tục được mô tả.
Đức Thánh Linh, Đấng cảm thúc để viết Kinh Thánh (2 Phi-e-rơ 1:21), cũng là Đấng mở trí để hiểu Kinh Thánh (Lu-ca 24:45; Giăng 16:13). Thái độ khi tiếp cận những khó khăn là rất quan trọng. Thay vì hoài nghi ngay lập tức, chúng ta nên:
1. Cầu nguyện xin sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:5).
2. Nghiên cứu cách kiên nhẫn, sử dụng các công cụ chú giải, so sánh bản dịch, tìm hiểu bối cảnh.
3. Khiêm nhường thừa nhận sự hiểu biết hữu hạn của mình. Nhiều “mâu thuẫn” trong quá khứ đã được giải đáp thỏa đáng nhờ những khám phá mới (khảo cổ, ngôn ngữ học…). Sự thiếu hiểu biết của chúng ta không làm mất đi tính chân thật của Lời Chúa.
4. Phân biệt giữa trọng tâm và chi tiết: Trọng tâm của toàn bộ Kinh Thánh là sự cứu rỗi qua Đấng Christ (Lu-ca 24:27; Giăng 5:39). Sự cứu rỗi này được rao giảng một cách rõ ràng, nhất quán và không hề mâu thuẫn từ Sáng Thế Ký đến Khải Huyền.
Niềm tin vào Kinh Thánh là Lời vô ngộ của Chúa không phải là một giáo điều trừu tượng, mà tạo nền tảng vững chắc cho đời sống đức tin:
1. Sự Tín Nhiệm Tuyệt Đối: Chúng ta có thể xây dựng cuộc đời, hôn nhân, công việc và tương lai vĩnh cửu trên Lời Chúa mà không sợ hãi. Như Chúa Giê-xu dạy: “Ai nghe và làm theo lời ta phán… giống như người xây nhà mình trên hòn đá” (Ma-thi-ơ 7:24).
2. Sự Yên Ủi và Chắc Chắn: Trong cơn đau khổ hoặc nghi ngờ, chúng ta nắm giữ những lời hứa của Đức Chúa Trời với sự tin chắc rằng Ngài sẽ giữ lời (Giô-suê 21:45; 2 Cô-rinh-tô 1:20).
3. Thẩm Quyền Cho Đạo Đức và Giáo Lý: Kinh Thánh là tiêu chuẩn tối cao để phân biệt chân lý và sai lầm, phải và trái. Nó là “gươm của Đức Thánh Linh” (Ê-phê-sô 6:17) để chúng ta chiến đấu chống lại sự cám dỗ và những giáo lý sai lạc.
4. Động Lực cho Sự Vâng Phục và Truyền Giáo: Nếu đây thực sự là Lời của Đấng Tạo Hóa và Cứu Chúa, chúng ta không chỉ đọc để biết, mà còn để vâng theo (Gia-cơ 1:22) và rao truyền cho mọi người (Ma-thi-ơ 28:19-20) với lòng tin quyết.
Kinh Thánh, trong bản gốc, là Lời vô ngộ và không sai lầm của Đức Chúa Trời. Niềm tin này được xây dựng trên bản tính chân thật của Đức Chúa Trời, lời chứng của chính Kinh Thánh, và thái độ xác nhận của Chúa Giê-xu Christ. Những chỗ tưởng là mâu thuẫn thường là cơ hội để chúng ta nghiên cứu sâu hơn, hiểu biết rộng hơn về bối cảnh, văn thể và ý định của tác giả. Chúng không làm suy yếu thẩm quyền của Kinh Thánh, mà trái lại, khi được giải đáp, chúng củng cố thêm sự phong phú và độ tin cậy của bản văn.
Hãy tiếp cận Kinh Thánh với tấm lòng kính sợ, khiêm nhường và sẵn sàng học hỏi. Hãy để Đức Thánh Linh, Đấng cảm thúc Lời, dẫn dắt chúng ta vào mọi lẽ thật. Trong một thế giới đầy biến động và chân lý tương đối, chúng ta có một nền tảng bất di dịch: “Lời Chúa còn lại đời đời. Ấy là lời đã rao-truyền cho anh em” (1 Phi-e-rơ 1:25). Trên nền tảng này, chúng ta xây dựng đức tin và đời sống mình.