Việc Đánh Dấu và Ghi Chú trong Kinh Thánh
Trong hành trình tìm kiếm và nghiên cứu Lời Đức Chúa Trời, một câu hỏi thực tế thường được các tín hữu đặt ra là: "Có sai không khi tôi đánh dấu, tô highlight hay ghi chú chi tiết ngay trên trang giấy Kinh Thánh của mình?". Một số người cảm thấy e ngại, xem cuốn Kinh Thánh là một vật thể thiêng liêng không nên "làm bẩn", trong khi số khác xem đó là công cụ học tập không thể thiếu. Với tư cách là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh Tin Lành, chúng ta sẽ cùng nhau khảo sát vấn đề này dưới ánh sáng của chính Lời Chúa, các nguyên tắc giải kinh, và mục đích của việc học Kinh Thánh.
Kinh Thánh không trực tiếp ra lệnh: "Hãy đánh dấu sách của ngươi!" Tuy nhiên, Kinh Thánh tràn ngập những mệnh lệnh và gương mẫu về việc ghi chép, ghi nhớ, suy gẫm và cất giữ Lời Chúa trong lòng. Đây là nền tảng thần học cho việc tương tác chủ động với văn bản Kinh Thánh.
1. Gương mẫu của chính Đức Chúa Trời và các tiên tri:
Trong Cựu Ước, chính Đức Giê-hô-va đã truyền lệnh ghi chép Lời của Ngài.
"Ngươi khá chép các lời nầy; vì theo các lời nầy mà ta lập giao ước cùng ngươi và cùng Y-sơ-ra-ên"
(Xuất Ê-díp-tô Ký 34:27).
Tiên tri Giê-rê-mi được lệnh: "Hãy chép trong một cuốn sách mọi lời ta đã phán cùng ngươi"
(Giê-rê-mi 30:2). Sách Khải Huyền cũng bắt đầu bằng mệnh lệnh: "Hãy chép lấy sự ngươi đã thấy"
(Khải Huyền 1:19). Điều này cho thấy việc ghi chép là một phương pháp thiêng liêng để bảo tồn và truyền đạt lẽ thật.
2. Mệnh lệnh "Ghi Nhớ" và "Suy Gẫm":
Trọng tâm của đời sống tin kính là việc Lời Chúa ở cùng và biến đổi chúng ta.
"Lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em"
(Cô-lô-se 3:16a).
Để làm được điều đó, chúng ta phải suy gẫm (tiếng Hê-bơ-rơ: hagah - lẩm bẩm, nghiền ngẫm) Lời Chúa ngày và đêm (Giô-suê 1:8; Thi Thiên 1:2). Làm thế nào để suy gẫm nếu không tương tác sâu với bản văn? Việc gạch chân, khoanh tròn từ khóa, ghi chú lề về ý nghĩa hay liên hệ cá nhân chính là những công cụ hữu hiệu để thực hiện mệnh lệnh "suy gẫm" này.
3. Quan Niệm về Vật Thể và Nội Dung Thiêng Liêng:
Đức tin Tin Lành nhấn mạnh rằng thẩm quyền và quyền năng nằm ở nội dung Lời được linh cảm (inspiration), chứ không phải ở vật thể giấy mực. Chúa Giê-su quở trách những người Pha-ri-si vì đã tôn kính truyền thống và hình thức bên ngoài hơn điều răn của Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 15:3-9). Tinh thần đó cảnh báo chúng ta đừng biến cuốn Kinh Thánh thành một vật thờ (bibliolatry). Giá trị nằm ở Lời hằng sống (Hê-bơ-rơ 4:12) đang phán với chúng ta qua bản văn. Do đó, việc chúng ta làm dấu, ghi chú để hiểu rõ hơn, nhớ lâu hơn và vâng theo Lời ấy là hành động tôn trọng chính nội dung thiêng liêng, chứ không phải xúc phạm đến vật thể.
Một phân đoạn then chốt làm nền tảng cho việc nghiên cứu cá nhân là 2 Ti-mô-thê 2:15:
"Hãy chuyên tâm cho được đẹp lòng Đức Chúa Trời như người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật."
Từ "chuyên tâm" trong nguyên văn Hy Lạp là spoudazō, mang nghĩa "nỗ lực, vội vã, hết sức cố gắng, hăng hái". Còn "được đẹp lòng" dịch từ paristēmi, có nghĩa đen là "đứng trước mặt" (một bậc quyền uy). Hình ảnh này giống như một người thợ lành nghề (người làm công) hết lòng hoàn thành công việc để trình lên chủ. "Lấy lòng ngay thẳng giảng dạy lời của lẽ thật" cho thấy mục đích của việc "chuyên tâm" này không chỉ cho cá nhân, mà còn để có thể chia sẻ, giảng dạy cách chính xác.
Làm thế nào để "chuyên tâm" (spoudazō) nếu không có một phương pháp nghiên cứu chủ động? Việc đánh dấu, ghi chú chính là những công cụ trực quan giúp chúng ta phân biệt các khái niệm, theo dõi chủ đề xuyên suốt Kinh Thánh, ghi lại sự hiểu biết được Thánh Linh soi dẫn, và chuẩn bị để "giảng dạy lời của lẽ thật" cách ngay thẳng. Đó là biểu hiện cụ thể của sự "hết lòng" tìm kiếm Chúa (Giê-rê-mi 29:13).
A. Lợi Ích Của Việc Đánh Dấu và Ghi Chú:
- Tăng Cường Sự Chú Ý và Tiếp Thu: Hành động vật lý (tô, viết) giúp não bộ tập trung và ghi nhớ sâu hơn.
- Lập Bản Đồ Tư Duy Thuộc Linh: Bạn có thể dùng màu sắc để đánh dấu các chủ đề: Lời hứa (đỏ), Mệnh lệnh (xanh), Gương mẫu (xanh lá), Lời tiên tri (cam). Điều này giúp bạn nhìn thấy cấu trúc và chủ đề của phân đoạn một cách nhanh chóng.
- Ghi Lại Hành Trình Thuộc Linh: Những ghi chú bên lề như "Lời này đã an ủi tôi trong cơn bệnh 2023" hay "Chúa phán với tôi về sự kiên nhẫn ở đây" trở thành những cột mốc đức tin quý giá.
- Chuẩn Bị Cho Việc Dạy và Chia Sẻ: Những ghi chú có hệ thống là tài liệu quý khi bạn chia sẻ Lời Chúa trong nhóm nhỏ hay dạy con cái.
B. Những Điều Cần Cẩn Trọng:
- Đừng Để Hình Thức Lấn Át Nội Dung: Đừng quá sa đà vào việc tô vẽ, trang trí mà quên mất mục đích chính là suy gẫm và vâng phục Lời Chúa.
- Giữ Sự Tôn Trọng Cần Thiết: Mặc dù không thờ hình tượng sách, nhưng chúng ta nên giữ gìn Kinh Thánh sạch sẽ, ngay ngắn, như một biểu hiện của sự trân quý Lời Chúa. Ghi chú rõ ràng, không viết bậy, vẽ bậy.
- Ghi Chú Dựa Trên Sự Giải Kinh Lành Mạnh: Đảm bảo ghi chú của bạn dựa trên sự nghiên cứu cẩn thận, đối chiếu văn mạch, và cầu nguyện, chứ không phải cảm xúc hay ý kiến chủ quan nhất thời. Hãy ghi chú các nguyên tắc giải kinh bạn học được.
- Tôn Trọng Tài Sản Chung: Nếu đó là Kinh Thánh của Hội Thánh hay thư viện, đương nhiên bạn không nên ghi chú vào. Hãy sử dụng sổ tay riêng.
1. Hệ Thống Màu Đơn Giản: Chọn 4-5 màu highlight và định nghĩa rõ ràng cho mỗi màu. Ví dụ:
- Vàng: Câu then chốt, câu chủ đề.
- Hồng: Lời hứa của Đức Chúa Trời.
- Xanh lá: Sự dạy dỗ, mệnh lệnh.
- Xanh dương: Đặc điểm/tính cách của Đức Chúa Trời, Chúa Giê-su.
- Cam: Cầu nguyện, ngợi khen.
2. Ký Hiệu và Viết Tắt: Tạo các ký hiệu nhỏ bên lề:
- "DCG" = Đặc điểm của Chúa.
- "ƯD" = Ứng dụng cho bản thân.
- Dấu "?" = Chỗ cần nghiên cứu thêm.
- Dấu "!" = Sự nhận biết quan trọng.
- Mũi tên (→) để nối các câu có liên quan xuyên sách.
3. Ghi Chú Lề Theo Phương Pháp SOAP (cho mỗi phân đoạn hằng ngày):
- S (Scripture - Kinh văn): Chép lại 1-2 câu chính.
- O (Observation - Quan sát): Ghi ngay bên lề: Ai? Làm gì? Ở đâu? Tại sao? Từ khóa?
- A (Application - Ứng dụng): "Lời Chúa hôm nay dạy tôi điều gì? Tôi cần thay đổi/ làm/ tin điều gì?"
- P (Prayer - Cầu nguyện): Viết lời cầu nguyện ngắn dựa trên phân đoạn.
4. Dùng Sổ Tay Song Song: Nếu ngại viết trực tiếp, hãy dùng một cuốn sổ đẹp để ghi chép theo phân đoạn, kèm ngày tháng. Cách này cũng rất có giá trị lâu dài.
5. Sử Dụng Kinh Thánh Kỹ Thuật Số Một Cách Khôn Ngoan: Các ứng dụng (App) Kinh Thánh cho phép ghi chú, đánh dấu màu không giới hạn và đồng bộ hóa. Đây là công cụ tuyệt vời, nhưng đừng để sự tiện lợi làm mất đi sự tập trung sâu sắc khi nghiên cứu.
Cuối cùng, việc đánh dấu và ghi chú trong Kinh Thánh không những không sai, mà còn là một thực hành lành mạnh, khích lệ, và phù hợp với tinh thần của Kinh Thánh về việc siêng năng học hỏi, ghi nhớ và suy gẫm Lời Chúa. Điều cốt yếu không nằm ở trang giấy có bị "bận" hay không, mà nằm ở tấm lòng của chúng ta đối với Lời Chúa.
Một cuốn Kinh Thánh sạch sẽ, nguyên vẹn như mới có thể là dấu hiệu của sự tôn trọng, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của sự lãng quên, ít đụng đến. Ngược lại, một cuốn Kinh Thánh sờn cũ, đầy những dấu tích của quá trình vật lộn, tìm kiếm, vui mừng khám phá và kinh nghiệm cùng Chúa, đó mới thực sự là một "vật chứng" đẹp đẽ của một đời sống được Lời Chúa nuôi dưỡng.
Hãy mạnh dạn cầm bút lên và bắt đầu hành trình tương tác sâu sắc với Lời Hằng Sống. Hãy để Kinh Thánh của bạn trở thành một cuốn nhật ký thiêng liêng, một phòng thí nghiệm đức tin, nơi bạn ghi lại những cuộc đối thoại giữa linh hồn bạn với Đấng Tạo Hóa. Như Chúa Giê-su phán: "Các ngươi nghiên cứu Kinh Thánh, vì tưởng trong đó có sự sống đời đời; ấy là Kinh Thánh làm chứng về ta"
(Giăng 5:39). Mục đích tối thượng của mọi sự ghi chú, đánh dấu là để chúng ta gặp gỡ chính Chúa Cứu Thế Giê-su một cách rõ ràng hơn, yêu mến Ngài sâu sắc hơn, và bước đi trong sự vâng phục Ngài trọn vẹn hơn.
Hãy bắt đầu ngay hôm nay. Chọn một phân đoạn ngắn, cầu xin Đức Thánh Linh – Đấng dẫn dắt vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13) – mở mắt bạn ra, và hãy để cây bút trở thành công cụ kết nối tâm trí, tấm lòng và Lời Chúa.