Antinomy Trong Kinh Thánh
Trong hành trình nghiên cứu và tìm hiểu Lẽ Thật của Đức Chúa Trời, chúng ta thường gặp phải những cặp chân lý dường như mâu thuẫn, đối nghịch nhau, nhưng cả hai đều được Kinh Thánh trình bày cách rõ ràng và mạnh mẽ. Hiện tượng thần học này được gọi là Antinomy (Nghịch Lý Song Tồn). Đây không phải là lỗi sai hay mâu thuẫn trong Kinh Thánh, mà là sự biểu lộ của một chân lý vĩ đại, phức tạp, vượt quá khả năng lý luận hữu hạn của con người. Bài viết này sẽ khám phá khái niệm Antinomy, minh hữu nó qua các phân đoạn Kinh Thánh then chốt, và đưa ra ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của Cơ Đốc nhân.
Định Nghĩa và Bản Chất của Antinomy
Từ Antinomy xuất phát từ tiếng Hy Lạp: anti (nghịch lại, đối lập) và nomos (luật lệ, nguyên tắc). Nó chỉ một tình huống mà hai phát biểu, nguyên tắc hoặc luận lý, mỗi cái đều có vẻ hợp lý và đáng tin cậy, nhưng lại xung đột hoặc loại trừ lẫn nhau khi đứng chung. Trong triết học, nó thường chỉ một nghịch lý khó giải. Tuy nhiên, trong thần học Kinh Thánh, Antinomy không phải là một lỗi cần giải quyết, mà là một cặp chân lý song hành được Đức Chúa Trời mặc khải, buộc chúng ta phải tôn kính, chấp nhận bằng đức tin, và giữ chúng trong sự căng thẳng đúng đắn.
Lý do tồn tại của Antinomy nằm ở chính bản chất của Đấng Mặc Khải và đối tượng tiếp nhận. Đức Chúa Trời là Đấng vô hạn, vĩnh hằng, toàn tri và siêu việt (Ê-sai 55:8-9: "Đức Giê-hô-va phán: Ý tưởng ta chẳng phải ý tưởng các ngươi, đường lối các ngươi chẳng phải đường lối ta... các ngươi cao hơn các từng trời"). Trong khi đó, trí óc con người bị giới hạn, tội lỗi làm cho méo mó, và bị ràng buộc trong không-thời gian. Khi Đức Chúa Trời vô hạn mặc khải chính Ngài cho tạo vật hữu hạn, tất yếu sẽ có những chân lý mà chúng ta không thể dung hòa trọn vẹn trong một hệ thống lý luận gọn gàng. Antinomy, do đó, là bức tường chúng ta đụng phải, nhắc nhở rằng chúng ta đang đối diện với Lẽ Thật thần thượng.
Antinomy Căn Bản: Chủ Quyền Tuyệt Đối của Đức Chúa Trời và Trách Nhiệm Cá Nhân của Con Người
Đây có lẽ là nghịch lý song tồn rõ ràng và quan trọng nhất trong toàn bộ Kinh Thánh. Một mặt, Kinh Thánh dạy cách rõ ràng và mạnh mẽ về chủ quyền tuyệt đối (sovereignty) của Đức Chúa Trời trong mọi sự, kể cả sự cứu rỗi.
- Ê-phê-sô 1:4-5, 11: "Ngài đã chọn chúng ta trong Đấng Christ trước khi sáng thế... theo ý muốn của Ngài... chúng ta đã nên kẻ dự phần kế nghiệp trong Đấng Christ, là Đấng gây nên mọi sự hiệp theo ý định của Ngài."
- Rô-ma 9:15-16, 18: "Ta sẽ làm ơn cho kẻ ta làm ơn, và thương xót kẻ ta thương xót... Ấy chẳng phải bởi người nào ao ước hay người nào bôn ba mà được, bèn là bởi Đức Chúa Trời thương xót... Vậy, Ngài muốn thương xót ai thì thương xót, và muốn làm cứng lòng ai thì làm."
Mặt khác, Kinh Thánh cũng trình bày cách nghiêm túc không kém về trách nhiệm cá nhân và sự lựa chọn tự do của con người trong việc đáp lại Phúc Âm.
- Giăng 3:16: "Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời." (Chữ "hễ ai" chỉ tính phổ quát của lời mời gọi).
- Giô-suê 24:15: "Ngày nay hãy chọn cho mình ai mà mình sẽ phục sự... còn ta và nhà ta sẽ phục sự Đức Giê-hô-va."
- Khải Huyền 22:17: "Kẻ nào muốn, khá nhận lấy nước sự sống cách nhưng không."
Chúng ta thấy hai chân lý này song hành trong chính một câu: Phi-líp 2:12-13: "Hỡi những kẻ rất yêu dấu của tôi... hãy run sợ mà làm nên sự cứu chuộc mình; vì ấy chính Đức Chúa Trời cảm động lòng anh em vừa muốn vừa làm theo ý tốt Ngài." Phân đoạn này ra lệnh cho chúng ta phải "làm nên" (công việc của con người), đồng thời tuyên bố rằng chính Đức Chúa Trời "cảm động lòng" chúng ta để muốn và làm (công việc của Đức Chúa Trời). Đây là Antinomy điển hình: chúng ta phải nắm giữ cả hai đầu của sợi dây. Sai lầm của con người là nghiêng về một phía, hoặc biến chủ quyền Đức Chúa Trời thành thuyết định mệnh cứng nhắc (fatalism), hoặc biến trách nhiệm con người thành thuyết tự quyết (Pelagianism) phủ nhận ân điển. Thánh Linh qua Kinh Thánh luôn giữ chúng trong thế cân bằng năng động.
Các Antinomy Quan Trọng Khác Trong Kinh Thánh
1. Thần Tính và Nhân Tính của Chúa Giê-xu Christ: Kinh Thánh dạy Chúa Giê-xu là Đức Chúa Trời trọn vẹn (Giăng 1:1: "Ngôi Lời là Đức Chúa Trời"; Cô-lô-se 2:9: "vì sự đầy dẫy của bổn tánh Đức Chúa Trời thảy đều ở trong Đấng ấy như có hình") và là người trọn vẹn (Phi-líp 2:7: "tự làm nên không... chịu làm người"; Hê-bơ-rơ 2:17: "Nên Ngài phải chịu làm giống như anh em mình trong mọi sự"). Lý trí tự nhiên không thể hiểu thấu một Đấng vừa vô hạn vừa hữu hạn, vừa toàn tri vừa tăng trưởng trong sự khôn ngoan (Lu-ca 2:52), nhưng đức tin tiếp nhận chân lý này.
2. Sự Hiện Diện Khắp Nơi của Đức Chúa Trời và Sự Hiện Diện Đặc Biệt của Ngài: Đức Chúa Trời ở khắp mọi nơi (Thi-thiên 139:7-10 - "Nếu tôi lên trời, Chúa ở tại đó... Nếu tôi lấy cánh hừng đông... tại đó tay Chúa cũng sẽ dẫn dắt tôi"). Đồng thời, Ngài hứa hiện diện cách đặc biệt, gần gũi hơn ở những nơi và với những người cụ thể (Ma-thi-ơ 18:20: "Vì nơi nào có hai ba người nhân danh ta nhóm nhau lại, thì ta ở giữa họ"; Thi-thiên 22:3: "Chúa là thánh, Ngài là Đấng ngự giữa sự khen ngợi của Y-sơ-ra-ên").
3. Vương Quốc Đức Chúa Trời: "Đã" và "Chưa": Vương quốc Đức Chúa Trời đã đến trong Chúa Giê-xu Christ (Lu-ca 17:21: "Vì nầy, nước Đức Chúa Trời ở trong các ngươi"; Ma-thi-ơ 12:28). Nhưng nó cũng sẽ đến trong tương lai cách trọn vẹn (Ma-thi-ơ 6:10: "Nước Cha được đến"; Khải Huyền 11:15). Chúng ta đang sống trong thời kỳ "chồng chéo của hai đời" – vừa hưởng phước hạnh thiên đàng, vừa chịu đau khổ của thế gian.
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc
Hiểu và sống với các Antinomy Kinh Thánh không phải là bài tập trí óc, mà có tác động sâu sắc đến đời sống thuộc linh.
1. Nuôi Dưỡng Sự Khiêm Nhường Trong Tâm Trí: Antinomy nhắc nhở chúng ta rằng không phải mọi thứ đều có thể được giải đáp gọn ghẽ. Nó dạy chúng ta biết giới hạn của lý trí và học tập tinh thần "Sola Scriptura" (chỉ bởi Kinh Thánh) cách thật sự. Thay vì bóp méo Kinh Thánh để phù hợp với hệ thống lý luận của mình, chúng ta phải uốn nắn tư tưởng mình theo toàn bộ lời dạy của Kinh Thánh, dù có vẻ nghịch lý. Điều này ngăn ngừa tinh thần giáo điều cứng nhắc và kiêu ngạo trí thức.
2. Cân Bằng Trong Sự Cầu Nguyện và Nổ Lực: Antinomy về chủ quyền và trách nhiệm định hình cách chúng ta cầu nguyện và hành động. Chúng ta cầu xin Chúa hành động cách chủ quyền (như Đa-vít cầu xin Chúa phá tan kẻ thù), nhưng đồng thời chúng ta mặc lấy mọi khí giới để chiến đấu (Ê-phê-sô 6:10-18). Chúng ta tin Chúa hoàn toàn làm chủ tương lai, nhưng vẫn lên kế hoạch và làm việc chăm chỉ với tư cách là những người quản lý trung tín (Gia-cơ 4:13-15). Điều này giải phóng chúng ta khỏi sự lo lắng (vì Chúa làm chủ) và khỏi sự thụ động (vì chúng ta có trách nhiệm).
3. Phát Triển Đức Tin Sâu Nhiệm Hơn: Đức tin thật không chỉ tin vào điều có thể hiểu được, mà còn tín thác vào Đấng vượt quá sự hiểu biết của chúng ta. Antinomy đòi hỏi chúng ta bước đi bằng đức tin, không bằng mắt thấy (2 Cô-rinh-tô 5:7). Khi gặp những nan đề khó hiểu (tại sao Chúa nhân từ lại cho phép đau khổ?), thay vì nghi ngờ Ngài, chúng ta có thể nhớ rằng có những chân lý song hành mà chúng ta chưa thấu suốt, và tiếp tục tin cậy vào bản tính tốt lành của Ngài đã được bày tỏ trong Chúa Giê-xu Christ.
4. Cung Cách Truyền Giáo Cân Bằng: Chúng ta rao giảng Phúc Âm với sự khẩn thiết và kêu gọi mọi người ăn năn, tin nhận (trách nhiệm con người), đồng thời cầu nguyện cách sốt sắng để Chúa mở lòng, mở trí cho họ (chủ quyền Đức Chúa Trời). Chúng ta không biết ai là người được chọn, vì vậy chúng ta rao giảng cho mọi người. Sự bình an trong công tác truyền giáo đến từ việc biết rằng kết quả cuối cùng thuộc về Chúa.
Kết Luận: Sống Trong Sự Kính Sợ và Thờ Phượng
Antinomy trong Kinh Thánh không phải là vấn đề cần giải quyết, mà là bí ẩn cần tôn thờ. Nó dẫn chúng ta đến chỗ sấp mặt xuống, thừa nhận sự vĩ đại của Đức Chúa Trời và sự nhỏ bé của chính mình. Như sứ đồ Phao-lô đã thốt lên sau khi luận giải về sự khôn ngoan và chủ quyền nhiệm mầu của Đức Chúa Trời: Ôi! sâu nhiệm thay là sự giàu có, khôn ngoan và thông biết của Đức Chúa Trời! Sự phán xét của Ngài nào ai thấu được, đường nẻo của Ngài nào ai hiểu được! (Rô-ma 11:33).
Cuối cùng, mọi Antinomy đều tìm được sự hòa giải và ý nghĩa trọn vẹn nơi chính con người và công trình của Chúa Giê-xu Christ. Ngài là Đức Chúa Trời và là người (Antinomy nhân-thần). Sự chết của Ngài vừa bày tỏ cơn thịnh nộ công bình của Chúa Cha đối với tội lỗi, vừa bày tỏ tình yêu vô lượng của Ngài đối với tội nhân (Antinomy công lý - ân điển). Hãy sống và suy ngẫm Lời Chúa với tấm lòng khiêm nhường, sẵn sàng chấp nhận những chân lý song hành, và để chính những "nghịch lý" thánh này đưa chúng ta vào mối tương gunion sâu nhiệm hơn với Đấng Christ, là nơi mọi kho báu của sự khôn ngoan và thông biết đều được giấu kín (Cô-lô-se 2:3).