Ngụy biện Không một người Scotland thực thụ nào là gì?

Trong thế giới tranh luận và logic học, có một lỗi ngụy biện mang tên khá kỳ lạ: "No True Scotsman" hay "Không Một Người Scotland Thực Thụ Nào". Lỗi ngụy biện này xảy ra khi ai đó đưa ra một tuyên bố khái quát hóa, khi đối mặt với bằng chứng phản chứng, họ lại thay đổi định nghĩa về đối tượng được nói đến để loại trừ những ví dụ đó, nhằm bảo vệ tuyên bố ban đầu của mình. Mặc dù xuất phát từ triết học và logic học thế tục, nhưng khi nghiên cứu Kinh Thánh một cách chuyên sâu, chúng ta khám phá ra rằng khuynh hướng tâm lý và thuộc linh đằng sau ngụy biện này xuất hiện một cách đáng ngại trong đời sống tôn giáo, đặc biệt là trong cách con người định nghĩa và đánh giá "tín đồ thực thụ", "Cơ Đốc nhân chân chính" hay "người được cứu". Bài viết này sẽ phân tích ngụy biện này dưới lăng kính Kinh Thánh, tìm kiếm sự sửa dạy của Lời Chúa và rút ra những ứng dụng thiết thực cho đời sống đức tin của chúng ta.

Ví dụ kinh điển để giải thích ngụy biện này như sau:

- Tuyên bố ban đầu (Khái quát hóa): "Không một người Scotland nào lại cho đường vào cháo yến mạch."
- Bằng chứng phản chứng: "Nhưng Angus là người Scotland, và anh ấy cho đường vào cháo yến mạch của mình."
- Phản ứng ngụy biện (Thay đổi định nghĩa): "Ồ, vậy thì không một người Scotland thực thụ nào lại làm điều đó cả."

Lỗi logic nằm ở chỗ, thay vì thừa nhận tuyên bố ban đầu ("không một người Scotland nào") là sai hoặc cần sửa đổi, người tranh luận lại dịch chuyển mục tiêu bằng cách đưa ra một tiêu chuẩn chủ quan mới ("Scotland thực thụ") mà không có cơ sở khách quan. Họ đã tự ý thay đổi định nghĩa về "người Scotland" để bảo vệ niềm tin hoặc thành kiến của mình.

Trong bối cảnh thuộc linh, ngụy biện này thường xuất hiện dưới dạng:

"Không một Cơ Đốc nhân thực thụ nào sẽ phạm tội đó."
"Một người thật sự được tái sinh sẽ không bao giờ nghi ngờ."
"Một Hội Thánh thật của Chúa không bao giờ làm điều này."

Khi có bằng chứng về một tín đồ sa ngã, một Cơ Đốc nhân trải qua khủng hoảng đức tin, hay một Hội Thánh có hành động sai trái, phản ứng ngụy biện là ngay lập tức loại họ ra khỏi định nghĩa "thực thụ" hoặc "chân chính" của chúng ta. Điều này cho phép chúng ta giữ nguyên thành kiến và hình ảnh lý tưởng hóa về cộng đồng đức tin, nhưng lại đi ngược lại thực tế phức tạp và đầy ân điển mà Kinh Thánh mô tả.

Chúa Giê-xu Christ đã nhiều lần đối diện trực tiếp với một dạng thức của ngụy biện này nơi các thầy thông giáo và người Pha-ri-si. Họ đã xây dựng một hệ thống các truyền thống và luật lệ tỉ mỉ (truyền khẩu) xung quanh Luật Pháp (Torah), và sử dụng chúng để định nghĩa ai là "người công bình thực thụ", ai là "người thánh khiết thực thụ". Bất cứ ai không đáp ứng các tiêu chuẩn ngoại tại và hành vi chủ quan của họ đều bị loại trừ, ngay cả khi lòng người đó hướng về Đức Chúa Trời.

"Hỡi kẻ giả hình! Ê-sai đã nói tiên tri về các ngươi phải lắm, mà rằng:
Dân nầy lấy môi miếng thờ kính ta;
Nhưng lòng chúng nó xa ta lắm.
Sự chúng nó thờ lạy ta là vô ích,
Vì chúng nó dạy theo những điều răn mà chỉ bởi người ta đặt ra."
— Ma-thi-ơ 15:7-9 (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Chúa Giê-xu vạch trần rằng họ đã dùng "truyền thống của người xưa" (παράδοσιν τῶν πρεσβυτέρων - paradosin ton presbyteron) để vô hiệu hóa lời của Đức Chúa Trời (Mác 7:13). Họ đã tạo ra một định nghĩa mới, chủ quan về sự thánh khiết (liên quan đến rửa tay, rửa chén, kiêng cữ...) và dùng nó để phán xét người khác, kể cả các môn đồ của Chúa. Khi thấy môn đồ không rửa tay trước khi ăn, họ không xem xét lại định nghĩa của mình, mà ngay lập tức kết luận rằng những môn đồ đó không đạt chuẩn (Ma-thi-ơ 15:2). Đây chính là cốt lõi của ngụy biện: thay vì kiểm chứng tiêu chuẩn, họ dùng tiêu chuẩn để loại trừ.

Việc tạo ra những định nghĩa "Cơ Đốc nhân thực thụ" dựa trên các tiêu chuẩn ngoài Kinh Thánh dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng:

1. Tấm Lòng Phán Xét và Kiêu Ngạo: Khi chúng ta định nghĩa "thực thụ" theo cách riêng, chúng ta tự đặt mình vào vị trí của thẩm phán. Chúng ta nhìn anh em mình không phải bằng cặp mắt của ân điển mà bằng thước đo của sự vênh vang. Kinh Thánh cảnh báo: "Hỡi người, ngươi là ai mà dám đoán xét kẻ khác?" (Gia-cơ 4:12). Sự phán xét thuộc về Đức Chúa Trời, Đấng duy nhất thấy rõ lòng người (1 Sa-mu-ên 16:7).

2. Vô Hiệu Hóa Lời Cảnh Báo của Kinh Thánh: Kinh Thánh đầy những lời cảnh báo nghiêm túc cho các tín đồ, về sự sa ngã, sự lừa dối chính mình, và sự cần thiết phải tỉnh thức (1 Cô-rinh-tô 10:12, Ma-thi-ơ 26:41). Nếu chúng ta tin rằng "một Cơ Đốc nhân thực thụ không thể sa ngã", thì tất cả những lời cảnh báo đó trở nên vô nghĩa. Chúng ta tự lừa dối mình và mở cửa cho sự tấn công.

3. Làm Tổn Thương Người Đang Vật Lộn: Một anh em đang yếu đuối, đang nghi ngờ, đang phạm lỗi rất cần sự nâng đỡ, khích lệ và sửa dạy trong tình yêu thương (Ga-la-ti 6:1). Thay vì vậy, họ nhận được một nhãn dán "không thực thụ" và bị đẩy ra bên lề. Điều này trái ngược hoàn toàn với mệnh lệnh của Chúa Giê-xu về việc yêu thương và chấp nhận nhau (Giăng 13:34-35).

"Hãy mang lấy gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ. Vì nếu ai tưởng mình là gì, mà thật ra không là gì, thì người ấy tự lừa dối mình."
— Ga-la-ti 6:2-3

Vậy thì, Kinh Thánh định nghĩa một Cơ Đốc nhân – một người thật sự thuộc về Đấng Christ – như thế nào? Chìa khóa nằm ở mối quan hệ với Chúa Giê-xu Christ, được biểu lộ qua đức tin và sự biến đổi của đời sống, chứ không phải một danh sách hành vi hoàn hảo.

1. Được Xưng Công Bình Bởi Đức Tin (Sola Fide): Nền tảng của sự cứu rỗi không phải là sự hoàn hảo của chúng ta, mà là đức tin nơi công lao hoàn hảo của Chúa Giê-xu Christ. "Ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình" (Ê-phê-sô 2:8-9). Một "Cơ Đốc nhân thực thụ" trước hết là một tội nhân đã tin nhận Chúa Giê-xu.

2. Sự Biến Đổi Bởi Thánh Linh (Sự Thánh Hóa Tiệm Tiến): Đức tin chân thật sẽ sinh ra bông trái (Ga-la-ti 5:22-23). Nhưng quá trình thánh hóa là cả đời, với những bước tiến và đôi khi những bước lùi. Sứ đồ Phao-lô, một "Cơ Đốc nhân thực thụ" vĩ đại, vẫn than thở về sự chiến đấu giữa xác thịt và tâm linh (Rô-ma 7:15-25). Sự hiện diện của cuộc chiến đó chính là dấu hiệu của sự sống, chứ không phải sự vắng mặt hoàn toàn của tội lỗi.

3. Sự Xưng Nhận và Vâng Phục: "Vì ai xưng nhận Đức Chúa Jêsus Christ ở trong xác thịt mình ra, thì Đức Chúa Trời ở trong người ấy, và người ấy ở trong Đức Chúa Trời" (1 Giăng 4:15). Sự xưng nhận đi đôi với vâng phục Chúa (Giăng 14:15). Nhưng sự vâng phục này là hệ quả của tình yêu, không phải điều kiện để được chấp nhận.

1. Tập Trung vào Ân Điển, Không Phải Thành Tích: Hãy đánh giá đời sống thuộc linh của chính mình và của người khác dựa trên sự phụ thuộc vào ân điển Chúa và sự tăng trưởng theo thời gian, hơn là một bảng kiểm tra hành vi tức thời. Hãy nhớ rằng chúng ta đều là những thánh đồ đang được trở nên thánh (simul justus et peccator - vừa công bình vừa là tội nhân).

2. Thay Thế Thói Quen "Gắn Nhãn" Bằng Sự Cầu Nguyện và Nâng Đỡ: Khi thấy một anh chị em sa ngã, thay vì thầm nghĩ "họ không phải là Cơ Đốc nhân thực thụ", hãy quỳ xuống cầu thay cho họ và tìm cách giúp đỡ họ trong tình yêu thương (Gia-cơ 5:16).

3. Tự Xét Mình Trước Khi Xét Đoán Người Khác: "Hỡi người, ngươi là ai mà dám đoán xét kẻ khác?... Vì chúng ta hết thảy sẽ ứng hầu trước tòa án Đức Chúa Trời" (Rô-ma 14:10, 12). Hãy dùng năng lượng để xem xét chính tấm lòng mình trước mặt Chúa (2 Cô-rinh-tô 13:5).

4. Giữ Vững Các Giáo Lý Căn Bản, Nhưng Linh Động Trong Các Vấn Đề Phụ Thuộc: Hãy phân biệt rõ giữa những giáo lý nền tảng về sự cứu rỗi (như đức tin nơi Chúa Giê-xu, sự chết và sống lại của Ngài) và những truyền thống, phong tục, quan điểm cá nhân. Đừng biến điều phụ thành điều kiện "thực thụ".

5. Nhìn Vào Lòng, Không Chỉ Vào Bề Ngoài: Hãy học theo cách nhìn của Chúa. "Đức Giê-hô-va phán cùng Sa-mu-ên rằng: Chớ xem bộ dạng và hình vóc cao lớn của nó, vì ta đã bỏ nó. Đức Giê-hô-va chẳng xem điều gì loài người xem; loài người xem bề ngoài, nhưng Đức Giê-hô-va nhìn thấy trong lòng" (1 Sa-mu-ên 16:7).

Ngụy biện "Không một người Scotland thực thụ nào" cảnh báo chúng ta về khuynh hướng nguy hiểm trong tâm lý con người: muốn bảo vệ thế giới quan của mình bằng cách loại trừ những gì không phù hợp, thay vì khiêm nhường đón nhận thực tế và để Lẽ Thật của Đức Chúa Trời định hình lại suy nghĩ mình. Trong vương quốc của Đức Chúa Trời, định nghĩa về "Cơ Đốc nhân thực thụ" đã được Chúa Giê-xu Christ thiết lập: đó là bất cứ ai đến cùng Ta (Giăng 6:37), tin Ta (Giăng 3:16), xưng nhận Ta (Rô-ma 10:9) và vâng giữ lời Ta (Giăng 14:23). Quá trình đó đầy dẫy ân điển, bao gồm cả sự thất bại, sự ăn năn, và sự phục hồi.

Thay vì dựng lên những bức tường "thực thụ" để loại trừ người khác và bảo vệ sự tự hào của mình, chúng ta được kêu gọi xây dựng những cây cầu của ân điển, sự khiêm nhường và tình yêu thương. Hãy để Hội Thánh là một bệnh viện dành cho những tội nhân đang được chữa lành, chứ không phải một câu lạc bộ dành cho những người tự cho mình là hoàn hảo. Khi chúng ta nhìn nhau và nhìn chính mình dưới ánh sáng của thập tự giá, nơi Chúa Giê-xu chết cho những tội nhân không-thực-thụ để biến họ trở nên con cái thật của Đức Chúa Trời, chúng ta sẽ tìm được sự tự do khỏi ngụy biện này và bước đi trong sự chân thật và yêu thương.

"Vậy nếu ai ở trong Đấng Christ, thì nấy là người dựng nên mới; những sự cũ đã qua đi, nầy mọi sự đều trở nên mới."
— 2 Cô-rinh-tô 5:17