Chủ nghĩa thế tục là gì?

Trong một thế giới ngày càng hướng ngoại và coi trọng những giá trị vật chất hữu hình, thuật ngữ "chủ nghĩa thế tục" (secularism) trở thành một thách thức thuộc linh sâu sắc mà mọi tín hữu cần nhận biết và đối diện. Không chỉ là một hệ tư tưởng triết học, nó là một "tinh thần của thời đại" luôn tìm cách gạt bỏ Đức Chúa Trời ra khỏi trung tâm của đời sống cá nhân lẫn cộng đồng. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát chủ nghĩa thế tục dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời, phân tích bản chất, biểu hiện, và quan trọng hơn hết là chiến lược thuộc linh để sống đắc thắng trong tư cách con cái Chúa giữa một thế hệ cong vẹo.

Để hiểu "chủ nghĩa thế tục", trước hết phải hiểu khái niệm "thế gian" (the world) trong Kinh Thánh. Trong Tân Ước tiếng Hy Lạp, từ chính được dùng là **κόσμος (kosmos)**. Từ này mang nhiều sắc thái: (1) Chỉ toàn thể thế giới vật chất được tạo dựng (Giăng 1:10), (2) Chỉ nhân loại mà Đức Chúa Trời yêu thương (Giăng 3:16), và (3) Chỉ **hệ thống trật tự, giá trị và tâm lý tội lỗi đang chống nghịch lại Đức Chúa Trời**, được điều khiển bởi "kẻ cầm quyền chốn không trung" (Ê-phê-sô 2:2).

Chính nghĩa thứ ba là trọng tâm khi bàn về chủ nghĩa thế tục. Sứ đồ Giăng cảnh báo rõ ràng: "Chớ yêu thế gian, cũng đừng yêu các vật ở thế gian. Nếu ai yêu thế gian, thì sự kính yêu Đức Chúa Cha chẳng ở trong người ấy. Vì mọi sự trong thế gian, như sự mê tham của xác thịt, sự mê tham của mắt, và sự kiêu ngạo của đời, đều chẳng từ Cha mà đến, nhưng từ thế gian mà ra" (I Giăng 2:15-16). Ở đây, "thế gian" (kosmos) là một hệ thống giá trị đối lập với ý muốn Đức Chúa Trời, được tóm gọn trong ba phương diện:

• Sự mê tham của xác thịt (ἐπιθυμία τῆς σαρκός - epithymia tēs sarkos): Ham muốn thỏa mãn những đòi hỏi tội lỗi của bản ngã.
• Sự mê tham của mắt (ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν - epithymia tōn ophthalmōn): Sự ham muốn được kích thích bởi những gì mắt thấy, dẫn đến sự tham lam và sở hữu.
• Sự kiêu ngạo của đời (ἀλαζονεία τοῦ βίου - alazoneia tou biou): Sự tự tôn, khoe khoang về địa vị, thành tích, và của cải đời này.

Một từ Hy Lạp quan trọng khác là **αἰών (aiōn)**, thường dịch là "đời" hoặc "thế hệ". Nó chỉ "tinh thần của thời đại" – những xu hướng, lối tư duy thống trị một giai đoạn lịch sử. Sứ đồ Phao-lô kêu gọi: "Đừng làm theo đời nầy (τῷ αἰῶνι τούτῳ - tō aiōni toutō)" (Rô-ma 12:2). Chủ nghĩa thế tục chính là sự thể hiện rõ nhất của "kosmos" và "aiōn" này trong xã hội hiện đại: một hệ thống sống và tư duy loại bỏ Đức Chúa Trời, tôn vinh con người, và tìm kiếm sự thỏa mãn trong những điều chóng qua.

Chủ nghĩa thế tục không tấn công ồ ạt mà thường len lỏi tinh vi, đôi khi ngay trong đời sống Hội Thánh.

1. Chủ Nghĩa Duy Vật (Materialism): Tin rằng của cải vật chất và sự hưởng thụ là mục đích tối thượng của đời sống. Kinh Thánh cảnh tỉnh: "Sự sống của người ta không cốt tại của cải mình dư dật đâu" (Lu-ca 12:15). Nó biến đổi ước mơ thành sự tham lam, và biến lời cầu nguyện thành danh sách "yêu cầu" những phước hạnh vật chất.

2. Chủ Nghĩa Tương Đối (Relativism): Phủ nhận chân lý tuyệt đối, cho rằng mỗi người có "sự thật" riêng. Điều này trực tiếp tấn công tuyên bố của Chúa Giê-xu: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống" (Giăng 14:6). Nó dẫn đến một nền đạo đức mềm dẻo, nơi tội lỗi được gọi bằng những tên khác như "lựa chọn cá nhân" hay "lối sống thay thế".

3. Chủ Nghĩa Nhân Bản Thế Tục (Secular Humanism): Đặt con người làm thước đo của mọi giá trị, thay thế vị trí của Đấng Tạo Hóa. Trong khi Kinh Thánh dạy: "Hãy kính sợ Đức Chúa Trời" (Châm Ngôn 1:7), chủ nghĩa nhân bản thế tục đề cao: "Hãy tin vào chính mình". Nó khuyến khích sự tự túc cực đoan, loại bỏ sự phụ thuộc vào ân điển.

4. Sự Tìm Kiếm Giải Trí Cực Đoan: Khi giải trí trở thành mục đích sống, nó là một hình thức thờ thần tượng. Sứ đồ Phao-lô khẳng định mục đích tối hậu của con người là: "Hãy làm sáng danh Đức Chúa Trời" (I Cô-rinh-tô 10:31). Văn hóa "bị phân tâm" liên tục bởi giải trí làm suy yếu đời sống cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa và sự tập trung vào những điều thuộc linh.

5. Sự Thế Tục Hóa Trong Hội Thánh: Đây là mối nguy hiểm tinh vi nhất. Nó xảy ra khi Hội Thánh đánh đổi các giá trị vĩnh cửu để được thế gian chấp nhận, áp dụng các phương pháp quản lý thế gian mà thiếu năng quyền thuộc linh, hoặc giảng một "phúc âm" tập trung vào sự thành công, sức khỏe, giàu có (một dạng "Phúc Âm Thịnh Vượng"), thay vì thập tự giá, sự chết đi và phục sinh với Đấng Christ.

Chủ nghĩa thế tục không trung lập; nó là một lực lượng thuộc linh mang tính lừa dối. Chúa Giê-xu gọi kẻ cầm quyền thế gian là "kẻ chuyên môn nói dối và là cha sự nói dối" (Giăng 8:44). Nó lừa dối bằng cách:

• Hứa hẹn sự sống nhưng mang đến sự chết: Nó hứa về tự do, nhưng thực chất là sự nô lệ cho tội lỗi (II Phi-e-rơ 2:19).
• Hứa hẹn sự thỏa mãn nhưng để lại sự trống rỗng: Truyền đạo 2:1-11 mô tả rõ cuộc thí nghiệm của Vua Sa-lô-môn với mọi thú vui thế gian, và kết luận: "Mọi sự đều hư không, thảy đều hư không".
• Làm lu mờ những giá trị vĩnh cửu: Nó khiến con người chỉ chú tâm vào "những sự hữu hình tạm thời" thay vì "những sự vô hình đời đời" (II Cô-rinh-tô 4:18).

Cuối cùng, hệ thống thế gian này đang đi đến hồi kết: "Thế gian với sự tham dục nó đều qua đi; song ai làm theo ý muốn của Đức Chúa Trời thì còn lại đời đời" (I Giăng 2:17). Đầu tư vào những gì thuộc về hệ thống đang qua đi là sự khôn ngoan giả dối.

Chúa Giê-xu cầu thay cho các môn đồ: "Con chẳng cầu Cha cất họ khỏi thế gian, nhưng xin Cha gìn giữ họ cho khỏi điều ác... Họ không thuộc về thế gian, cũng như con không thuộc về thế gian" (Giăng 17:15-16). Đây là nguyên lý nền tảng: chúng ta được sai vào thế gian như những sứ giả, nhưng căn cước và lòng trung thành của chúng ta thuộc về Vương Quốc Đức Chúa Trời.

1. Sự Biến Đổi Bởi Tâm Thần Được Đổi Mới (Rô-ma 12:2): Giải pháp không phải là sự cô lập, mà là sự biến đổi. Phao-lô kêu gọi: "Đừng làm theo đời nầy, nhưng hãy biến hóa bởi sự đổi mới của tâm thần mình". Động từ "biến hóa" trong tiếng Hy Lạp là μεταμορφοῦσθε (metamorphousthe) – cùng gốc từ với "metamorphosis" (sự biến hình). Đó là một sự thay đổi từ bên trong ra ngoài, bởi quyền năng của Đức Thánh Linh, khi tâm trí chúng ta được tái lập trình bằng Lời Chúa. Chúng ta cần "test" mọi tư tưởng, giá trị, xu hướng của thời đại với tiêu chuẩn Kinh Thánh.

2. Đặt Lòng Trên Những Sự Ở Trên (Cô-lô-se 3:1-2): Nếu tâm trí chúng ta bị thu hút bởi những điều trên trời, sức hút của thế gian sẽ yếu đi. Đây là một sự lựa chọn chủ động: "Hãy tìm các sự ở trên trời... Hãy ham mến các sự ở trên trời, đừng ham mến các sự ở dưới đất".

3. Sống Với Nhận Thức Về Sự Hiện Diện Của Đức Chúa Trời: Chủ nghĩa thế tục nuôi dưỡng tư tưởng "Đức Chúa Trời vắng mặt". Người tin Chúa phải sống trong nhận thức rằng Chúa luôn hiện diện. Vua Đa-vít cầu nguyện: "Hãy tra tôi vào lửa, hãy luyện tôi trong nước... Tôi hằng để Chúa ở trước mặt tôi" (Thi Thiên 16:8; 26:2-3). Một đời sống cầu nguyện liên tục (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:17) là vũ khí chống lại sự thế tục hóa tâm trí.

4. Nuôi Dưỡng Tình Bạn Với Đức Chúa Trời Và Xa Lánh Tình Bạn Với Thế Gian: Gia-cơ viết một lời cảnh cáo mạnh mẽ: "Hỡi kẻ ngoại tình kia, anh em chẳng biết rằng thân thiện với thế gian tức là thù nghịch với Đức Chúa Trời sao? Cho nên ai muốn làm bạn với thế gian thì tự lập mình làm thù nghịch với Đức Chúa Trời" (Gia-cơ 4:4). Điều này không có nghĩa là không tiếp xúc với người ngoài, nhưng là không đồng hóa với hệ giá trị, ưu tiên và lối sống của họ.

5. Lấy Thập Tự Giá Làm Tiêu Chuẩn: Sứ điệp về thập tự giá là sự điên rồ đối với thế gian (I Cô-rinh-tô 1:18). Một Hội Thánh trung tín phải luôn rao giảng về thập tự giá – nơi phơi bày tội lỗi, bày tỏ tình yêu, và kêu gọi sự từ bỏ chính mình. Một đời sống theo thập tự giá (Lu-ca 9:23) là lời đáp triệt để nhất với chủ nghĩa thế tục.

Chủ nghĩa thế tục là thử thách lớn của Cơ Đốc nhân trong mọi thời đại, nhưng đặc biệt sắc bén trong thời kỳ hậu hiện đại. Nó mời gọi chúng ta sống một đời sống "bình thường" – tức là một đời sống không có Đức Chúa Trời ở vị trí trung tâm. Nhưng với tư cách là những người được cứu chuộc bởi huyết Chúa Giê-xu, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống "siêu nhiên" – một đời sống được định hướng bởi thực tại vĩnh cửu của Vương Quốc Đức Chúa Trời.

Sứ đồ Phi-e-rơ gọi chúng ta là "những kẻ ở trọ, những kẻ tha hương" (I Phi-e-rơ 2:11). Nhận thức này thay đổi mọi thứ: cách chúng ta sử dụng tiền bạc, thời gian, tài năng; cách chúng ta đối diện với thành công hay thất bại; và cách chúng ta đặt ưu tiên cho đời sống. Hãy cảnh giác, hãy gắn bó với Lời Chúa, hãy bước đi trong Đức Thánh Linh, và hãy can đảm sống khác biệt. Cuối cùng, chiến thắng đã thuộc về chúng ta, vì "Đấng ở trong các con là lớn hơn kẻ ở trong thế gian" (I Giăng 4:4).