Đâu là nơi tốt cho việc bắt đầu đọc Kinh Thánh?

Đối với nhiều tín hữu mới hoặc thậm chí những người đã theo Chúa lâu năm, Kinh Thánh với 66 sách đôi khi giống như một khu rừng rậm: phong phú, sống động nhưng cũng đầy bí ẩn và dễ khiến người ta lạc lối nếu không có một lộ trình phù hợp. Câu hỏi “Nên bắt đầu từ đâu?” không chỉ là thắc mắc về phương pháp, mà còn là vấn đề thuộc linh quan trọng, vì nó quyết định cách chúng ta tiếp nhận Lời Hằng Sống của Đức Chúa Trời lần đầu tiên hoặc cách chúng ta tái khám phá nó. Bài nghiên cứu này sẽ phân tích dựa trên nền tảng Kinh Thánh, nguyên tắc giải kinh, và kinh nghiệm mục vụ để tìm ra điểm khởi đầu tối ưu nhất cho hành trình đọc và suy ngẫm Lời Chúa.

Trước khi đi vào cụ thể từng sách, chúng ta phải thiết lập một nguyên tắc giải kinh căn bản từ chính Kinh Thánh: Mọi sự trong Kinh Thánh đều quy về Chúa Cứu Thế Giê-xu. Chính Chúa Giê-xu đã dạy: “Các ngươi dò xem Kinh Thánh, vì tưởng bởi đó được sự sống đời đời: ấy là Kinh Thánh làm chứng về ta vậy.” (Giăng 5:39). Sứ đồ Phi-e-rơ cũng làm chứng rằng các tiên tri “đã tìm tòi tra xét… về ơn sẽ đến cho anh em, tức là Đấng Christ” (I Phi-e-rơ 1:10-11). Lu-ca ghi lại lời Chúa Phục Sinh: “Rồi Ngài bắt đầu từ Môi-se rồi kế đến mọi đấng tiên tri mà cắt nghĩa cho hai người đó những lời chỉ về Ngài trong cả Kinh Thánh.” (Lu-ca 24:27).

Do đó, điểm khởi đầu lý tưởng phải là nơi trình bày về Chúa Giê-xu một cách rõ ràng, trực tiếp và trọn vẹn nhất về thân vị, chức vụ và công trình cứu chuộc của Ngài. Điều này dẫn chúng ta thẳng đến Tân Ước, và cụ thể là các sách Phúc Âm.

Trong bốn sách Phúc Âm, sách Giăng được xem là điểm khởi đầu xuất sắc nhất, đặc biệt cho người mới. Lý do nằm ở mục đích và nội dung thần học của sách. Chính sứ đồ Giăng tuyên bố mục đích của mình: “Những điều nầy đã chép, để cho các ngươi tin rằng Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ, tức là Con Đức Chúa Trời, và để khi các ngươi tin, thì nhờ danh Ngài mà được sự sống.” (Giăng 20:31).

Sách Giăng không chỉ kể lại cuộc đời Chúa Giê-xu, mà còn giải thích ý nghĩa thần học đằng sau những sự kiện ấy. Ngay từ câu mở đầu, sách đã giới thiệu Chúa Giê-xu trong thân vị đời đời của Ngài: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời.” (Giăng 1:1). Từ “Ngôi Lời” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “Logos” (Λόγος), khái niệm nói về lý trí, nguyên lý sáng tạo và sự bày tỏ trọn vẹn của Đức Chúa Trời. Giăng khẳng định Ngôi Lời ấy đã trở nên xác thịt (câu 14) – đó chính là Chúa Giê-xu.

Sách này cũng trình bày những “Dấu Hiệu” (Hy Lạp: sēmeia - σημεῖα) rõ ràng của Chúa Giê-xu (như phép lạ hóa nước thành rượu, chữa lành, hóa bánh ra nhiều, khiến La-xa-rơ sống lại) đi kèm với những lời tuyên bố “Ta Là” (Hy Lạp: Egō eimi - Ἐγώ εἰμι) đầy quyền năng: “Ta là bánh của sự sống” (6:35), “Ta là ánh sáng của thế gian” (8:12), “Ta là sự sống lại và sự sống” (11:25), “Ta là đường đi, chân lý, và sự sống” (14:6). Cấu trúc này giúp người đọc xây dựng đức tin trên nền tảng vững chắc: Chúa Giê-xu là ai và Ngài đã làm gì.

Dù Phúc Âm Giăng là lựa chọn tối ưu, một vài lộ trình khác cũng rất hiệu quả tùy theo hoàn cảnh:

1. Phúc Âm Mác: Đây là sách ngắn nhất, với nhịp độ nhanh, nhiều hành động. Từ “liền” (Hy Lạp: euthys - εὐθύς) xuất hiện rất nhiều lần. Mác viết với độc giả La Mã trong tâm trí, nhấn mạnh Chúa Giê-xu là Đầy Tớ đầy quyền năng và hành động. Đây là điểm khởi đầu tốt cho những ai thích một câu chuyện sống động, trực tiếp.

2. Sách Lu-ca và tiếp nối là Công Vụ Các Sứ Đồ: Đây là bộ đôi do một tác giả viết. Lu-ca viết “hầu cho anh em biết sự chắc chắn về những đều mình đã học” (Lu-ca 1:4). Sách cung cấp trình tự lịch sử chi tiết về cuộc đời Chúa Giê-xu. Tiếp ngay sau đó, Công vụ kể lại sự hình thành Hội Thánh đầu tiên và công việc của Đức Thánh Linh, cho thấy Phúc Âm tiếp tục được rao truyền và ứng nghiệm ra sao. Lộ trình Lu-ca → Công vụ cung cấp một bức tranh lịch sử-cứu rỗi liền mạch.

3. Thư Rô-ma: Đây không phải là sách ký thuật mà là một luận văn thần học hệ thống. Sứ đồ Phao-lô trình bày cách có hệ thống về: tình trạng tội lỗi của con người (Rô-ma 1-3), sự cứu rỗi bởi ân điển qua đức tin nơi Chúa Giê-xu (3-5), đời sống mới trong Đấng Christ (6-8), vai trò của dân Y-sơ-ra-ên (9-11) và ứng dụng thực tế (12-16). Rô-ma là “bản hiến pháp” của đức tin Cơ Đốc. Đây là lựa chọn tuyệt vời cho người thích tư duy hệ thống, muốn hiểu cốt lõi giáo lý ngay từ đầu.

Nhiều người nghĩ nên đọc Kinh Thánh theo thứ tự từ Sáng Thế Ký. Tuy điều này có vẻ logic, nhưng lại có những thách thức:

• Thách thức về sự hiểu biết: Cựu Ước chứa đựng lịch sử, luật pháp, văn hóa, và các thể loại văn chương đa dạng có thể khó hiểu nếu không có khung giải kinh phù hợp. Người đọc dễ mắc kẹt ở những phần chi tiết về luật pháp hoặc biên niên sử.
• Nguyên tắc giải kinh: Chúa Giê-xu là chìa khóa để mở Cựu Ước. Khi đã hiểu rõ về Chúa Giê-xu trong Tân Ước, chúng ta mới có “ống kính” đúng đắn để nhìn thấy Ngài trong những lời tiên tri, biểu tượng và sự kiện của Cựu Ước (như của lễ, đền tạm, các tiên tri). Sứ đồ Phi-líp đã dùng sách Ê-sai (Cựu Ước) để “giảng Lu-ca Giê-xu” cho hoạn quan Ê-thi-ô-bi (Công vụ 8:35).

Do đó, cách tiếp cận khôn ngoan hơn là: bắt đầu với Tân Ước (đặc biệt là Phúc Âm) để gặp gỡ Chúa Giê-xu, sau đó quay lại Cựu Ước để thấy bức tranh toàn cảnh và nguồn gốc của kế hoạch cứu rỗi.

Hiểu nguyên tắc là một chuyện, áp dụng vào đời sống lại là chuyện khác. Dưới đây là một số hướng dẫn thực tiễn:

1. Lập Kế Hoạch Đọc Có Chủ Đích:

• Tuần 1-2: Đọc toàn bộ Phúc Âm Giăng (21 chương). Mỗi ngày 1-2 chương. Đừng vội phân tích sâu, hãy đọc để gặp Chúa Giê-xu. Ghi chú lại ấn tượng của bạn về Ngài.
• Tuần 3-4: Đọc một Phúc Âm khác (Mác hoặc Lu-ca) để có góc nhìn bổ sung.
• Tuần 5-6: Đọc sách Công vụ để thấy Phúc Âm lan ra thế nào.
• Tuần 7-8: Đọc thư Rô-ma để đào sâu đức tin. Có thể đọc chậm, suy ngẫm từng đoạn.

2. Phương Pháp SOAP Cho Từng Đoạn Kinh Thánh:

• S (Scripture - Kinh Văn): Chép lại 1-2 câu then chốt.
• O (Observation - Quan Sát): Đoạn này nói gì? Bối cảnh là gì? Ai, làm gì, tại sao?
• A (Application - Ứng Dụng): Lời Chúa dạy tôi điều gì? Cần thay đổi suy nghĩ, thái độ hay hành động nào?
• P (Prayer - Cầu Nguyện): Dùng câu Kinh Thánh đó làm lời cầu nguyện với Chúa.

3. Luôn Cầu Nguyện Trước Khi Đọc: Hãy làm theo lời Thánh vịnh: “Xin Chúa mở mắt tôi, để tôi thấy sự lạ lùng trong luật pháp của Ngài.” (Thi Thiên 119:18). Xin Chúa Thánh Linh – Đấng dẫn dắt vào mọi lẽ thật (Giăng 16:13) – soi sáng tâm trí bạn.

4. Ghi Chép và Chia Sẻ: Hãy có một sổ tay thuộc linh. Viết ra những điều Chúa phán với bạn. Chia sẻ điều bạn học được với một người bạn tin Chúa hoặc trong nhóm nhỏ. Điều này củng cố đức tin và giúp bạn ghi nhớ.

Hành trình đọc Kinh Thánh không phải là cuộc chạy đua lấy thành tích, càng không phải là sự tích lũy kiến thức khô khan. Đó là hành trình của một mối quan hệ – gặp gỡ chính Đức Chúa Trời hằng sống qua Lời được viết ra của Ngài. Điểm khởi đầu tốt nhất là nơi bạn có thể nhìn thấy Chúa Giê-xu Christ cách rõ ràng và đẹp đẽ nhất: nơi thập tự giá và ngôi mộ trống của Ngài, được ghi chép trong các sách Phúc Âm.

Hãy bắt đầu với lòng khao khát và sự đơn sơ. Lời Chúa hứa: “Phước cho những kẻ đói khát sự công bình, vì sẽ được no đủ!” (Ma-thi-ơ 5:6). Dù bạn chọn bắt đầu từ sách Giăng, Mác, Lu-ca hay Rô-ma, điều quan trọng là bạn bắt đầu. Hãy để Lời Chúa, như nước trong sạch, rửa sạch, nuôi dưỡng và khiến bạn lớn lên trong ân điển và trong sự hiểu biết Chúa Cứu Thế Giê-xu, Chúa chúng ta (II Phi-e-rơ 3:18).

“Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi.” (Thi Thiên 119:105). Nguyện ánh sáng ấy soi dẫn những bước đi đầu tiên và cả hành trình dài phía trước của bạn trong thế giới kỳ diệu của Kinh Thánh.