Ai là Đấng Cứu Chuộc thật trong sách Ru-tơ?

Sách Ru-tơ, một tác phẩm ngắn gọn nằm giữa thời kỳ các Quan Xét và sự thiết lập vương quốc, thường được yêu thích như một câu chuyện tình yêu lãng mạn. Tuy nhiên, dưới lớp vỏ của một thiên truyện về lòng trung thành và tình yêu gia đình, ẩn chứa một trong những hình bóng (type) Chúa Cứu Thế rõ ràng và đẹp đẽ nhất trong Cựu Ước. Câu chuyện không chỉ xoay quanh một người bà con chuộc sản nghiệp (kinsman-redeemer) theo nghi thức pháp lý, mà còn mặc khải về Đấng Cứu Chuộc Thật – Chúa Giê-xu Christ – Đấng mà mọi sự cứu chuộc trong Cựu Ước đều chỉ về.

Bối Cảnh Pháp Lý: Khái Niệm "Người Bà Con Chuộc Sản Nghiệp" (Go'el)

Để hiểu được ai là Đấng Cứu Chuộc trong sách Ru-tơ, trước hết chúng ta phải nắm vững luật về "người bà con chuộc sản nghiệp" (tiếng Hê-bơ-rơ: go'el גֹּאֵל) trong luật pháp Môi-se. Chức vụ này được quy định rõ trong Lê-vi Ký 25:25-55 và Phục Truyền 25:5-10, với ba trách nhiệm chính:

• Chuộc lại đất đai: Khi một người Israel vì nghèo khó phải bán đất hoặc chính mình làm tôi mọi, người bà con gần nhất có bổn phận chuộc lại (Lê-vi Ký 25:25).
• Chuộc lại người: Cứu chuộc người thân khỏi cảnh nô lệ (Lê-vi Ký 25:47-49).
• Báo thù huyết: Truy đuổi kẻ đã giết người thân của mình (Dân Số Ký 35:19).

Trong bối cảnh sách Ru-tơ, trách nhiệm đầu tiên là trọng tâm, nhưng được mở rộng thêm qua tục "kết hôn với chị dâu" (levirate marriage) trong Phục Truyền 25:5-10, nhằm "dựng lại danh cho kẻ chết" trên phần sản nghiệp của mình. Câu chuyện của Ru-tơ và Na-ô-mi đặt ra một tình huống khó khăn: Ê-li-mê-léc, chồng Na-ô-mi, đã chết tại Mô-áp, hai con trai cũng chết, để lại ba góa phụ không có con trai nối dõi. Đất đai của gia đình có nguy cơ bị mất hẳn, và dòng dõi bị cắt đứt. Họ cần một go'el.

Phân Tích Các Nhân Vật: Ru-tơ, Na-ô-mi và Bô-ô

1. Ru-tơ - Hình ảnh của Tội Nhân Cần Được Cứu Chuộc: Ru-tơ không chỉ là một góa phụ nghèo khó; bà là một người Mô-áp, thuộc về một dân tộc bị khinh dể và bị loại trừ khỏi sự nhóm hiệp của Đức Giê-hô-va "cho đến đời thứ mười" (Phục Truyền 23:3). Tình trạng của bà biểu trưng cho tình trạng hư mất và xa cách của nhân loại khỏi Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, qua lời tuyên xưng đức tin đầy cảm động: "Dân sự của mẹ tức là dân sự của tôi, Đức Chúa Trời của mẹ tức là Đức Chúa Trời của tôi" (Ru-tơ 1:16), bà đã từ bỏ thần tượng để quay về cùng Đức Chúa Trời chân thật. Sự kiện bà đến trên ruộng mót lúa (Ru-tơ 2:2-3) nói lên thân phận cùng khốn và sự trông cậy vào luật thương xót dành cho người nghèo khó (Lê-vi Ký 19:9-10).

2. Na-ô-mi - Hình ảnh của Dân Sự Đức Chúa Trời trong Cảnh Lưu Đày: Tên bà có nghĩa là "dễ chịu", nhưng bà tự đổi thành Ma-ra, nghĩa là "đắng" (Ru-tơ 1:20). Hành trình từ Bết-lê-hem ("nhà bánh") đến Mô-áp và trở về trong tay trắng biểu thị cho hậu quả của sự lìa bỏ Đất Hứa và sự phán xét của Đức Chúa Trời. Tuy nhiên, sự trở về của bà "trong mùa gặt lúa mạch" (Ru-tơ 1:22) báo hiệu một mùa gặt mới của ân điển. Na-ô-mi, dù bị thương tổn, đã đóng vai trò người chỉ dẫn thuộc linh cho Ru-tơ, dẫn bà đến với người cứu chuộc (Ru-tơ 3:1-5).

3. Bô-ô - Hình bóng của Đấng Christ, Người Bà Con Chuộc Sản Nghiệp: Đây là nhân vật trung tâm, là hình bóng (type) trực tiếp về Chúa Giê-xu Christ. Chúng ta hãy xem xét các đặc điểm của ông:

• Là Người Bà Con: Bô-ô là một người bà con (go'el) có đủ tư cách (Ru-tơ 2:20, 3:12). Chúa Giê-xu Christ, để trở thành Đấng Cứu Chuộc chúng ta, cũng phải trở nên người "bà con" với chúng ta, tức là mang lấy bản tính con người. "Vì những con trẻ nầy đều là phần xác thịt và huyết, nên chính Đức Chúa Jêsus cũng có một phần trong đó... Ngài phải nên giống như anh em mình trong mọi việc" (Hê-bơ-rơ 2:14,17).
• Là Người Có Quyền Năng và Giàu Có: Bô-ô được mô tả là "một người quyền thế và giàu có" (Ru-tơ 2:1). Chúa Giê-xu là Đấng toàn năng, giàu có mọi sự, nhưng vì chúng ta Ngài trở nên nghèo khó (II Cô-rinh-tô 8:9). Chỉ có một Đấng giàu có mới có thể chuộc lại những kẻ nghèo khó.
• Là Người Có Lòng Thương Xót và Ân Điển: Bô-ô chủ động tỏ lòng nhân từ với Ru-tơ, một người ngoại bang, nghèo khó. Ông truyền lệnh cho các đầy tớ để bà mót lúa cách an toàn và còn cố ý để nhiều gié lúa lại (Ru-tơ 2:8-9, 15-16). Đây là hình ảnh tuyệt đẹp của ân điển (charis trong tiếng Hy Lạp) – sự ban cho nhưng không mà người nhận không xứng đáng. "Hãy xem Đức Chúa Cha đã tỏ cho chúng ta sự yêu thương dường nào, mà cho chúng ta được xưng là con cái Đức Chúa Trời" (I Giăng 3:1).
• Chuộc Lại Đất Đai và Cưới Người Góa Phụ: Bô-ô sẵn sàng thực hiện cả hai chức năng: chuộc lại sản nghiệp của Ê-li-mê-léc và cưới Ru-tơ để dựng lại danh cho kẻ chết (Ru-tơ 4:9-10). Đây là sự kết hợp giữa sự cứu chuộc (redemption) và sự kết hiệp (union). Chúa Giê-xu đã trả giá bằng chính huyết Ngài để chuộc chúng ta – là sản nghiệp đã đánh mất của Đức Chúa Trời – và Ngài cũìng cưới chúng ta làm hội thánh, là cô dâu của Ngài. "Ngài đã yêu Hội thánh, phó chính mình vì Hội thánh... để tỏ ra Hội thánh đầy vinh hiển" (Ê-phê-sô 5:25-27).
• Đắc Thắng Người Bà Con Gần Hơn: Trước khi Bô-ô có thể cứu chuộc, có một "người bà con gần hơn" phải từ bỏ quyền cứu chuộc (Ru-tơ 3:12-13; 4:1-6). Người này đồng ý chuộc đất, nhưng khi biết phải cưới Ru-tơ để dựng dòng dõi cho kẻ chết, ông ta từ chối vì sợ hủy hoại sản nghiệp riêng mình. Truyền thống giải kinh thường xem người bà con gần hơn này là hình bóng của Luật Pháp. Luật pháp (đại diện bởi người bà con gần) gần gũi với chúng ta (vì được ban cho con người), và nó có một số quyền lợi, nhưng nó không có khả năng cứu chuộc chúng ta cách trọn vẹn. Luật pháp chỉ "phát giác" tội lỗi (Rô-ma 3:20), nhưng không có sức mạnh để giải phóng chúng ta khỏi tội lỗi và sự chết. Chỉ có Đấng Christ, như Bô-ô, mới có tình yêu, ân điển và quyền năng để trả giá cứu chuộc và kết hiệp với chúng ta.

Đấng Cứu Chuộc Thật: Chúa Giê-xu Christ, Con Cháu của Ru-tơ và Bô-ô

Kết cục của câu chuyện không chỉ là một cuộc hôn nhân hạnh phúc. Điều quan trọng nhất nằm ở dòng dõi được sinh ra: Ru-tơ sinh Ô-bết, Ô-bết sinh Giê-sê, Giê-sê sinh Vua Đa-vít (Ru-tơ 4:17, 21-22). Ma-thi-ơ, trong gia phả của Chúa Giê-xu, đã cố ý nhắc đến tên của bốn phụ nữ, trong đó có Ru-tơ (Ma-thi-ơ 1:5). Điều này xác nhận rằng Chúa Giê-xu Christ, Đấng Mê-si, là hậu tự của Ru-tơ và Bô-ô. Ngài là Đấng Cứu Chuộc Thật mà câu chuyện này chỉ về.

Sự tương đồng giữa Bô-ô và Chúa Giê-xu thật rõ ràng:

• Bô-ô chủ động tìm Ru-tơ trên cánh đồng của mình. Chúa Giê-xu chủ động tìm chúng ta khi chúng ta còn là tội nhân lạc lõi (Lu-ca 19:10).
• Bô-ô dùng quyền và tài sản mình để chuộc. Chúa Giê-xu dùng chính huyết báu Ngài làm giá chuộc (I Phi-e-rơ 1:18-19).
• Bô-ô đem Ru-tơ, một người ngoại bang, vào trong dân sự Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu phá đổ bức tường ngăn cách, hiệp một cả người Do Thái lẫn Dân Ngoại trong Ngài (Ê-phê-sô 2:14-18).
• Bô-ô ban cho Ru-tơ sự an nghỉ và bảo đảm (Ru-tơ 3:1, 18). Chúa Giê-xu ban cho chúng ta sự an nghỉ thuộc linh và sự bảo đảm về cơ nghiệp đời đời (Ma-thi-ơ 11:28; Ê-phê-sô 1:13-14).

Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

1. Hãy Nhận Biết Tình Trạng Nghèo Khó và Lưu Đày Của Mình: Như Ru-tơ và Na-ô-mi, chúng ta cần nhận biết mình không có gì, trần trụi và hư mất trước mặt Đức Chúa Trời. Sự cứu chuộc chỉ bắt đầu khi chúng ta thừa nhận mình cần được cứu.

2. Quay Về Với "Đất Hứa" và Tìm Kiếm Sự Che Chở: Hãy như Ru-tơ, từ bỏ thế gian (Mô-áp) và quyết tâm tìm đến sự che chở dưới cánh của Giê-hô-va Đức Chúa Trời (Ru-tơ 2:12), tức là trong Chúa Giê-xu Christ.

3. Đặt Trọn Đức Tin Nơi Người Bà Con Chuộc Sản Nghiệp Thật: Đừng tìm sự công bình nơi luật pháp hay nỗ lực bản thân (người bà con gần hơn). Hãy đến trực tiếp với Chúa Giê-xu, Đấng giàu có, quyền năng và đầy lòng thương xót, là Bô-ô thuộc linh của chúng ta.

4. Sống Trong Sự Bảo Đảm Của Sự Cứu Chuộc Đã Hoàn Tất: Giao ước tại cổng thành (nơi xét xử) giữa Bô-ô và người bà con kia là công khai và hợp pháp (Ru-tơ 4:1-11). Tương tự, sự cứu chuộc của Chúa Giê-xu đã được "công bố" và "niêm phong" bởi sự chết và sống lại của Ngài. Chúng ta có thể hoàn toàn an nghỉ trong sự bảo đảm đó.

5. Trở Nên Phương Tiện Dẫn Người Khác Đến Với Đấng Cứu Chuộc: Na-ô-mi đã chỉ dẫn Ru-tơ đến chỗ Bô-ô. Chúng ta, những người đã kinh nghiệm ân điển, hãy giới thiệu Chúa Giê-xu cho những "Ru-tơ" xung quanh mình.

Kết Luận

Sách Ru-tơ không chỉ là câu chuyện cổ tích. Đó là một bản Phúc Âm thu nhỏ được viết trong thời kỳ u tối của các Quan Xét. Nó tuyên bố rằng giữa sự phản bội và thất bại của con người, Đức Chúa Trời vẫn đang âm thầm thực hiện kế hoạch cứu chuộc vĩ đại của Ngài qua dòng dõi trung tín. Người bà con chuộc sản nghiệp thật không phải chỉ là Bô-ô, dù ông là một hình bóng trung thực và đẹp đẽ. Đấng Cứu Chuộc Thật chính là Chúa Giê-xu Christ, hậu tự của Ru-tơ và Bô-ô, Đấng đã dùng thập tự giá để chuộc chúng ta – những kẻ nghèo khó, ngoại bang, không hi vọng – về làm cơ nghiệp của Ngài và trở nên cô dâu không tì vết của Ngài. Hãy đến với Ngài, tìm sự che chở dưới cánh Ngài, và kinh nghiệm sự cứu chuộc trọn vẹn và đời đời.

"Hỡi con gái ta, mẹ phải lo tìm cho con một chỗ an nghỉ, đặng con được phước hạnh." (Ru-tơ 3:1) - Lời của Na-ô-mi với Ru-tơ cũng chính là lời mời gọi của Thánh Linh dành cho mỗi chúng ta: Hãy tìm sự an nghỉ trong Đấng Christ, là Đấng Cứu Chuộc Thật.