Giải mộng theo Kitô giáo?

Giấc mơ luôn là một hiện tượng bí ẩn đối với nhân loại. Trong thế giới ngày nay, có vô số trường phái tâm lý, tâm linh, và thậm chí là mê tín dị đoan tìm cách giải mã những hình ảnh và câu chuyện hiện ra trong giấc ngủ. Vậy, với tư cách là một Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta nên có quan điểm thế nào về những giấc mơ? Kinh Thánh có nói gì về chúng không? Và liệu có một cách thức "giải mộng" nào phù hợp với đức tin thuần túy nơi Chúa Giê-xu Christ và thẩm quyền tối cao của Kinh Thánh hay không? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá đề tài này dưới ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời.

Trước hết, chúng ta phải khẳng định rằng Kinh Thánh ghi nhận nhiều lần Đức Chúa Trời đã sử dụng giấc mơ như một phương tiện để truyền đạt ý muốn, lời cảnh báo, hoặc sự mặc khải cho con người. Đây là một hành động chủ động của Ngài trong lịch sử cứu rỗi.

• Trong Cựu Ước: Chúng ta thấy Áp-ra-ham (Sáng Thế Ký 15:12), Gia-cốp (Sáng Thế Ký 28:12), Giô-sép (Sáng Thế Ký 37:5-10) và chính Pha-ra-ôn (Sáng Thế Ký 41) đều có những giấc mơ từ Đức Chúa Trời. Đặc biệt, Giô-sép và Đa-ni-ên được ban cho ân tứ giải nghĩa những giấc mơ này (Sáng Thế Ký 40:8, Đa-ni-ên 2:28). Câu nói then chốt của Giô-sép là: "Sự giải nghĩa há chẳng thuộc về Đức Chúa Trời hay sao?" (Sáng Thế Ký 40:8b). Điều này thiết lập một nguyên tắc nền tảng: mọi sự hiểu biết, giải nghĩa thuộc linh đều đến từ Đức Chúa Trời.
• Trong Tân Ước: Chúa Giô-sép, chồng của Ma-ri, đã nhiều lần nhận được sự chỉ dẫn thiên thần của Chúa qua giấc mộng (Ma-thi-ơ 1:20, 2:13, 2:19). Các nhà thông thái (bác sĩ) từ phương Đông cũng được cảnh báo trong giấc mơ đừng trở lại với vua Hê-rốt (Ma-thi-ơ 2:12). Sứ đồ Phi-e-rơ cũng có một khải tượng quan trọng (có thể ở trạng thái xuất thần, gần với giấc mơ) về những vật ô uế trong Công vụ 10:9-16.

Tuy nhiên, cần phân biệt rõ: Những giấc mơ này là một phần của sự mặc khải đặc biệt (special revelation) của Đức Chúa Trời trong những giai đoạn và mục đích cụ thể, thường liên quan trực tiếp đến kế hoạch cứu rỗi của Ngài. Chúng không phải là hiện tượng hàng ngày cho mọi tín đồ.

Song song với những ghi nhận tích cực, Kinh Thánh cũng đưa ra những cảnh báo rất nghiêm khắc về giấc mơ và những kẻ tự xưng là "giải mộng".

• Phục Truyền Luật Lệ Ký 13:1-5 cảnh báo về những tiên tri hay kẻ nằm mộng dấy lên, làm ra dấu kỳ phép lạ, nhưng rồi lại xúi giục dân chúng đi theo các thần khác. Đức Chúa Trời phán rõ: "Ngươi chớ nghe lời của tiên tri hay là kẻ nằm mộng ấy". Tiêu chuẩn tối thượng để thử nghiệm mọi lời tiên tri hay giấc mơ là liệu nó có dẫn người ta đến gìn giữ và vâng theo mạng lịnh của Chúa hay không.
• Giê-rê-mi 23:25-32 nói mạnh mẽ chống lại những tiên tri nói ra "giấc mộng giả dối". Họ nói nhân danh Đức Giê-hô-va nhưng những điều họ nói lại xuất phát từ "sự gian trá của lòng mình". Câu 28 chép: "Kẻ nào đã có chiêm bao, hãy thuật chiêm bao ấy đi; còn kẻ nào đã được lời ta, hãy truyền lại lời ta cách trung tín! Rơm rạ có thể sánh với lúa mì sao? Đức Giê-hô-va phán vậy." Lời Chúa (lúa mì) được đặt cao hơn và là thước đo cho mọi giấc mơ (rơm rạ).
• Cô-lô-se 2:18 cảnh báo chống lại sự thờ phượng bởi ý tưởng phàm tục và "sự sùng bái các thiên sứ, mạo lấy điều mình đã thấy, và phồn lên cách vô lý bởi tánh xác thịt mình". Việc quá đề cao những khải tượng, giấc mơ cá nhân có thể dẫn đến sự kiêu ngạo thuộc linh và lạc khỏi sự đơn sơ trong Đấng Christ.
• Giu-đe 1:8 cũng nói về những kẻ mộng tưởng làm ô uế xác thịt, khinh dể quyền phép trên cao.

Những phân đoạn này cho thấy ma quỷ hoàn toàn có thể tung ra những giấc mơ giả dối (2 Cô-rinh-tô 11:14) để gây hoang mang, dẫn dắt người ta đi lạc khỏi chân lý của Phúc Âm và thẩm quyền của Kinh Thánh.

Vậy, với tư cách là tín đồ trong thời đại Tân Ước, khi sự mặc khải trọn vẹn của Đức Chúa Trời đã được bày tỏ qua Chúa Giê-xu Christ và Kinh Thánh đã hoàn tất (Hê-bơ-rơ 1:1-2, Khải Huyền 22:18-19), chúng ta nên tiếp cận giấc mơ thế nào? Dưới đây là những nguyên tắc căn bản, dựa trên nền tảng Sola Scriptura (chỉ duy Kinh Thánh).

1. Kinh Thánh Là Thẩm Quyền Tối Cao và Đầy Đủ: Đây là nguyên tắc không thể thương lượng. Mọi giấc mơ, cảm xúc, ấn tượng, hay "tiếng nói" đều phải được đem ra so sánh và kiểm chứng bởi Kinh Thánh (Ê-sai 8:20, Công vụ 17:11). Nếu một giấc mơ dạy điều gì trái với lẽ thật Kinh Thánh đã được bày tỏ rõ ràng, chúng ta phải loại bỏ nó ngay lập tức. Kinh Thánh là "lời phán chắc chắn" (2 Phi-e-rơ 1:19) hơn cả khải tượng.

2. Mọi Sự Giải Nghĩa Thuộc Về Đức Chúa Trời: Chúng ta không dựa vào những cuốn sách "giải mã biểu tượng giấc mơ" theo kiểu thế gian hay huyền bí. Thay vào đó, chúng ta cầu xin sự khôn ngoan từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:5) và sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh (Giăng 16:13) để hiểu bất cứ điều gì trong đời sống, kể cả những trải nghiệm bất thường. Thánh Linh luôn tôn cao Chúa Cứu Thế và phù hợp với Lời đã được Ngài soi dẫn (2 Phi-e-rơ 1:21).

3. Mục Đích Luôn Hướng Về Đấng Christ và Sự Gây Dựng: Mọi sự mặc khải hay sự nhắc nhở từ Chúa (dù qua bất cứ phương tiện nào) đều nhằm mục đích làm vinh hiển Đức Chúa Trời, tôn cao Chúa Giê-xu, và gây dựng Hội Thánh. Nếu một giấc mơ khiến bạn tập trung vào bản thân, gây sợ hãi không cần thiết, hoặc xa rời cộng đồng tín hữu, thì cần phải xem xét lại nguồn gốc của nó.

4. Sự Bình An và Trái Thánh Linh Là Dấu Hiệu: Đức Chúa Trời không phải là Đức Chúa Trời làm loạn (1 Cô-rinh-tô 14:33). Những sự cáo trách hay cảnh tỉnh chân chính từ Ngài, dù nghiêm khắc, cuối cùng cũng dẫn đến sự ăn năn, bình an và phục hồi. Hãy xem xét "trái" mà giấc mơ để lại trong lòng bạn: đó có phải là tình yêu thương, vui mừng, bình an, nhịn nhục... (Ga-la-ti 5:22-23), hay là sự rối loạn, sợ hãi, kiêu ngạo, và nghi ngờ?

5. Tính Thực Tế và Tâm Lý Học: Chúng ta cũng cần thành thật nhìn nhận rằng phần lớn giấc mơ là hoạt động bình thường của não bộ, xử lý những ký ức, lo lắng, hay ấn tượng trong ngày. Việc ăn uống, sức khỏe, thuốc men, và căng thẳng đều ảnh hưởng đến giấc mơ. Đừng quá "thiêng liêng hóa" mọi thứ, mà hãy giữ sự cân bằng.

Khi bạn có một giấc mơ gây ấn tượng mạnh hoặc lặp đi lặp lại, đây là những bước thực tế bạn có thể làm:

1. Bình Tĩnh và Cầu Nguyện: Đừng hoảng sợ hay phấn khích quá mức. Trước tiên, hãy dâng giấc mơ và tâm trạng bạn lên cho Chúa. Cầu xin Ngài ban sự bình an và sự khôn ngoen để phân biệt (Phi-líp 4:6-7).
2. Kiểm Chứng Với Kinh Thánh: Tự hỏi: "Điều này có mâu thuẫn với bất kỳ lẽ thật nào trong Kinh Thánh không?" Hãy tra cứu các câu Kinh Thánh liên quan đến chủ đề hoặc hình ảnh bạn thấy. Nhớ rằng, Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh. Đừng tìm kiếm những ý nghĩa biểu tượng bí ẩn, mà hãy tìm hiểu ý nghĩa thuộc linh của những hình ảnh đó trong ngữ cảnh Kinh Thánh (ví dụ: "nước" có thể chỉ về Đức Thánh Linh, Lời Chúa, hay sự sống; "ánh sáng" chỉ về chân lý và chính Chúa).
3. Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Từ Hội Thánh: Hãy chia sẻ với những người đạo đức trưởng thành, những mục sư hay trưởng lão mà bạn tin cậy (Châm Ngôn 11:14, 15:22). Họ có thể giúp bạn nhìn nhận vấn đề một cách khách quan và dưới ánh sáng Kinh Thánh. Đừng giữ riêng cho mình.
4. Xem Xét Đời Sống Thuộc Linh Cá Nhân: Đôi khi giấc mơ có thể là công cụ Chúa dùng để nhắc nhở về một tội lỗi cần xưng ra, một mối quan hệ cần hàn gắn, hay một lời hứa nào đó bạn đã quên. Hãy dành thời gian tĩnh nguyện, xét lòng mình trước Chúa (Thi Thiên 139:23-24).
5. Vâng Theo Điều Rõ Ràng Trước: Đức Chúa Trời thường không dùng giấc mơ để dạy chúng ta những điều mơ hồ trong khi chúng ta đang bỏ qua những mạng lệnh rõ ràng của Ngài trong Kinh Thánh: như yêu thương, tha thứ, sống thánh khiết, hay rao truyền Phúc Âm. Hãy trung tín trong những điều căn bản trước.

Giấc mơ là một phần của đời sống con người. Là Cơ Đốc nhân Tin Lành, chúng ta không rơi vào thái cực: hoặc là sợ hãi, mê tín và tìm cách "giải mã" mọi giấc mơ như một lá số tử vi; hoặc là phủ nhận hoàn toàn khả năng Chúa có thể dùng nó để nhắc nhở chúng ta. Thay vào đó, chúng ta đứng vững trên nền tảng vững chắc là Kinh Thánh và Chúa Giê-xu Christ.

Hãy nhớ rằng, Phúc Âm cứu rỗi là điều rõ ràng và đủ cho chúng ta. Sự hiện diện của Đức Thánh Linh trong lòng mỗi tín đồ và Lời Chúa được viết ra là những hướng dẫn đầy đủ và đáng tin cậy nhất cho đời sống đức tin (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Hãy để tâm trí bạn được Lời Chúa biến đổi (Rô-ma 12:2), và bạn sẽ có sự khôn ngoen để nhận biết ý muốn tốt lành, trọn vẹn và đẹp lòng Đức Chúa Trời. Khi đó, dù thức hay ngủ, chúng ta đều thuộc về Chúa (Rô-ma 14:8), và có thể phó thác mọi sự, kể cả những bí ẩn của giấc mơ, trong tay yêu thương và toàn tri của Ngài.

"Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi." (Thi Thiên 119:105). Ánh sáng ấy đủ sáng để chúng ta bước đi trong mọi hoàn cảnh.