Thoái lui thuộc linh" có nghĩa là gì?

Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều trải qua những giai đoạn thăng trầm. Có những lúc chúng ta cảm nhận được sự gần gũi mật thiết với Chúa, nhưng cũng có những mùa khô hạn, nguội lạnh, và thậm chí là một sự tụt lùi đáng lo ngại trong đời sống thuộc linh. Hiện tượng này trong thần học Cơ Đốc thường được gọi là “thoái lui thuộc linh” (spiritual backsliding). Vậy, hiện tượng này thực chất là gì? Nguyên nhân, biểu hiện và hậu quả ra sao theo Lời Chúa? Quan trọng hơn cả, đâu là con đường phục hồi và kinh nghiệm sự đắc thắng?

Thuật ngữ “thoái lui” (backslide) trong tiếng Anh, dịch từ gốc Hê-bơ-rơ “shuv” (שׁוּב), mang nghĩa cốt lõi là “quay trở lại, quay lưng lại”. Trong bối cảnh thuộc linh, nó mô tả hành động của một người đã từng bước đi với Chúa, từng kinh nghiệm ân điển và sự biến đổi, nhưng dần dần hoặc đột ngột quay lưng lại với mối tương giao đó, trở về với đời sống cũ, những thói quen tội lỗi và thế giới quan xa cách Đức Chúa Trời.

Cần phân biệt rõ: Thoái lui thuộc linh không đồng nghĩa với việc mất sự cứu rỗi. Giáo lý về sự bảo đảm đời đời (sự bảo tồn của các thánh) dạy rằng một người thật sự được tái sinh bởi Thánh Linh sẽ không bị hư mất đời đời (Giăng 10:28-29; Rô-ma 8:38-39). Tuy nhiên, thoái lui là một trạng thái sa sút nghiêm trọng trong mối tương giao, dẫn đến sự nguội lạnh, bất tuân và đánh mất sự vui mừng, bình an cùng năng quyền trong Chúa. Đó là một cuộc “hành trình ngược” đau đớn khỏi vị trí gần Chúa.

Kinh Thánh, đặc biệt là Cựu Ước, nói nhiều về tình trạng này của dân Y-sơ-ra-ên. Các tiên tri liên tục kêu gọi họ “hãy trở lại” (Ê-sai 44:22; Giê-rê-mi 3:22). Trong Tân Ước, mặc dù không dùng trực tiếp từ “backslide”, nhưng các Sứ Đồ mô tả rõ ràng các dấu hiệu và cảnh báo về nó:

1. Sự Nguội Lạnh Tình Yêu Ban Đầu (Khải Huyền 2:4-5): “Nhưng điều ta trách ngươi, là ngươi đã bỏ lòng kính mến ban đầu. Vậy, hãy nhớ lại ngươi đã sa sút từ đâu, hãy hối cải, làm lại những công việc ban đầu.” Chữ “kính mến” (love) trong nguyên văn Hy Lạp là “agapē” – tình yêu thương hy sinh, dâng hiến. Thoái lui bắt đầu khi tình yêu sốt sắng, nhiệt thành dành cho Chúa Giê-xu bị phai nhạt, thay thế bằng sự hờ hững, hình thức.

2. Bỏ Sự Nhóm Lại (Hê-bơ-rơ 10:25): “Chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy.” Một dấu hiệu rõ rệt là người tin Chúa dần xa lánh sự thông công với Hội Thánh, bỏ các buổi nhóm lại, sinh hoạt. Sự cô lập thuộc linh là mảnh đất màu mỡ cho ma quỷ tấn công.

3. Bị Lôi Cuốn Bởi Thế Gian Và Xác Thịt (2 Ti-mô-thê 4:10): “Vì Đê-ma đã lìa bỏ ta, tại người ham hề thế gian này.” Sứ đồ Phao-lô nói về Đê-ma, một cộng sự đã từ bỏ ông vì yêu mến đời nầy (thế gian – aiōn). Thoái lui thường đi kèm với việc tìm lại những thú vui, giá trị và sự an toàn thuộc về thế gian, thay vì những điều thuộc về Đấng Christ (1 Giăng 2:15-17).

4. Sự Thất Bại Trong Chiến Đấu Thuộc Linh (Ga-la-ti 5:7): “Anh em đương chạy giỏi; ai là người ngăn trở anh em đặng không vâng phục lẽ thật?” Sự vâng phục Lẽ Thật (Chúa Giê-xu và Lời Ngài) bị cản trở. Người đó có thể dễ vấp phạm, sa vào tội lỗi mà trước đây mình đã chiến thắng, và cảm thấy không có sức để chống trả.

5. Mất Đi Sự Nhạy Cảm Với Tội Lỗi (Ê-phê-sô 4:19): “Phần họ, đã đành mình hủ hóa, phó mình trong sự buông tuồng, đặng phạm hết mọi sự ô uế, lòng tham không chán.” Lương tâm trở nên chai lì. Tội lỗi không còn gây cảm giác xót xa, ăn năn như trước. Đây là một trong những dấu hiệu nguy hiểm nhất.

Theo sự dạy dỗ của Kinh Thánh, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này:

• Sự Xao Lãng Lời Chúa Và Cầu Nguyện (Giô-suê 1:8; Ma-thi-ơ 26:41): Đây là nguyên nhân hàng đầu. Khi không còn “ẩn mình” trong Lời Chúa và trò chuyện thân mật với Ngài, đời sống thuộc linh sẽ khô héo. Chúa Giê-xu cảnh báo: “Hãy tỉnh thức và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ.”
• Sự Cay Đắng Và Không Tha Thứ (Hê-bơ-rơ 12:15): “Hãy coi chừng kẻo có kẻ trật phần ân điển của Đức Chúa Trời, kẻo rễ đắng châm ra, có thể ngăn trở và làm ô uế phần nhiều trong anh em.” Rễ đắng (rhiza pikrias) từ những tổn thương, oán giận không được giải quyết sẽ đầu độc tấm lòng.
• Sự Mê Đắm Của Cải Và Lo Lắng Đời Nầy (Ma-thi-ơ 13:22): Trong ẩn dụ về người gieo giống, Chúa Giê-xu nói về hạt giống rơi nhằm bụi gai, tượng trưng cho “sự lo lắng về đời nầy và sự mê đắm của cải”. Những điều này làm cho nghẹt ngòi Lời Chúa.
• Sự Bách Hại, Thử Thách (Ma-thi-ơ 13:21): Hạt giống rơi nhằm đất đá không đâm rễ sâu, khi gặp hoạn nạn, sự bắt bớ vì đạo thì vấp phạm. Đức tin không được đào sâu qua sự vâng phục sẽ dễ gãy đổ.
• Sự Tự Tin Vào Bản Thân (1 Cô-rinh-tô 10:12): “Bởi vậy, ai tưởng mình đứng, hãy giữ kẻo ngã.” Sự kiêu ngạo thuộc linh, tin cậy vào kinh nghiệm, kiến thức hay công đức bản thân, thay vì hoàn toàn nương dựa vào ân điển, là cái bẫy lớn.

Đây là một trong những phân đoạn được tranh luận nhiều nhất liên quan đến chủ đề này: “Vì chưng những kẻ đã được soi sáng một lần, đã nếm sự ban cho từ trên trời, dự phần về Đức Thánh Linh, nếm đạo lành của Đức Chúa Trời và quyền phép của đời sau, nếu vấp ngã, thì không thể khiến họ lại ăn năn nữa, vì họ đóng đinh Con Đức Chúa Trời trên thập tự giá cho mình một lần nữa, làm cho Ngài sỉ nhục tỏ tường.”

Phân đoạn này không dạy rằng một người thật sự được cứu có thể mất sự cứu rỗi. Thay vào đó, nó mô tả một tình trạng thoái lui cực độ và nguy hiểm. Cụm từ “được soi sáng”, “nếm” (Hy Lạp: geuomai – nếm thử, kinh nghiệm) mô tả những người đã có một sự tiếp xúc thực tế với các ân tứ thuộc linh, thậm chí có những kinh nghiệm quyền năng, nhưng cuối cùng lại từ bỏ và chối bỏ Đấng Christ cách công khai. Hành động “đóng đinh Con Đức Chúa Trời… cho mình một lần nữa” ám chỉ sự khước từ có ý thức và thù nghịch với thập tự giá. Đối với họ, không còn của lễ chuộc tội nào khác (Hê-bơ-rơ 10:26). Lời cảnh báo nhằm giúp các tín hữu chân thật tỉnh thức, nhận ra mối nguy của việc chơi đùa với tội lỗi và dần xa cách Chúa, để không bao giờ đi đến chỗ đó.

Ân điển của Đức Chúa Trời không chỉ dành cho sự cứu rỗi ban đầu, mà còn cho sự phục hồi. Ngài là Đức Chúa Trời của sự trở lại và tha thứ. Dưới đây là những bước thực tế dựa trên Kinh Thánh:

1. Nhận Biết Và Xưng Nhận Tình Trạng (1 Giăng 1:9): Bước đầu tiên là thành thật với chính mình và với Chúa. Đừng bao biện. Hãy xưng nhận (homologeō – đồng ý với Chúa về tội lỗi mình) rằng mình đã lạc xa, nguội lạnh. Lời hứa của Chúa là chắc chắn: “Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác.”

2. Quay Trở Lại Cách Triệt Để (Giê-rê-mi 15:19): Chúa phán: “Nếu ngươi trở lại, thì ta sẽ lại đem ngươi đứng trước mặt ta.” Sự trở lại (shuv) phải là một quyết định dứt khoát, một sự hối cải (metanoia – thay đổi tâm trí, hướng đi) thật sự. Hãy dâng lại mọi lĩnh vực đời sống cho Chúa.

3. Tái Lập Các Kỷ Luật Thuộc Linh Căn Bản:

• Lời Chúa: Không chỉ đọc, nhưng suy gẫm (Giô-suê 1:8), để Lời Chúa thấm nhuần tư tưởng. Hãy bắt đầu lại với những phần Kinh Thánh đơn giản, nuôi dưỡng như Thi Thiên.
• Cầu Nguyện: Khôi phục thì giờ tĩnh nguyện riêng tư. Hãy nói chuyện với Chúa cách chân thật như với một người Cha. Hãy dùng lời cầu nguyện của Đa-vít: “Hỡi Đức Chúa Trời, xin hãy dựng nên trong tôi một lòng trong sạch, và làm cho mới lại trong tôi một thần linh ngay thẳng.” (Thi Thiên 51:10).
• Sự Thông Công: Hãy trở lại với Hội Thánh địa phương. Tìm một người bạn đức tin chín chắn, một người môn đồ hóa (mentor) để tâm sự, xin họ cầu thay và khích lệ (Ga-la-ti 6:1-2).

4. Vâng Phục Trong Những Điều Nhỏ (Lu-ca 16:10): Sự phục hồi không đến từ cảm xúc hay một phép lạ cảm tính, mà đến từ sự vâng phục từng bước. Hãy trung tín trong những điều nhỏ nhất: đi nhóm, dâng hiến, phục vụ đơn giản, giữ lời hứa nhỏ. Chúa sẽ phục hồi niềm vui qua sự vâng phục.

5. Nhìn Xem Chúa Giê-xu (Hê-bơ-rơ 12:2): Cuối cùng, đừng nhìn vào sự thất bại của bản thân quá lâu. Hãy nhìn xem Đức Chúa Giê-xu, “là cội rễ và cuối cùng của đức tin”. Sự cứu rỗi, sự giữ gìn và sự phục hồi đều bởi Ngài và thuộc về Ngài. Ân điển Ngài là đủ cho bạn.

Thoái lui thuộc linh là một nguy cơ có thật, nhưng nó không phải là số phận cuối cùng của một Cơ Đốc nhân. Lịch sử Kinh Thánh đầy dẫy những nhân vật như Sam-sôn, Đa-vít, Phi-e-rơ – những người đã có lúc sa ngã thảm hại nhưng được Chúa phục hồi cách diệu kỳ và tiếp tục được Ngài sử dụng. Bài học lớn nhất không nằm ở sự yếu đuối của con người, mà ở lòng thương xót vô hạn và quyền năng phục hồi của Đức Chúa Trời.

Hãy sống mỗi ngày trong sự lệ thuộc vào Thánh Linh, được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa và gắn kết trong Hội Thánh. Khi nhận thấy những dấu hiệu đầu tiên của sự nguội lạnh, hãy lập tức quay lại với Cha Thiên Thượng. Ngài không hề bỏ rơi bạn. Như Chúa Giê-xu đã phán với Phi-e-rơ: “Ta đã cầu nguyện cho ngươi, hầu cho đức tin ngươi không thiếu thốn. Vậy, đến khi ngươi đã hối cải, hãy làm cho vững chí anh em mình.” (Lu-ca 22:32). Hãy để sự phục hồi của bạn trở thành chứng tích về ân điển, giúp bạn vững chí và sau đó giúp đỡ những anh chị em khác trên hành trình đức tin.