Đức tin được định nghĩa là gì?

Trong thế giới ngày nay, từ “đức tin” (faith) được sử dụng một cách rộng rãi và đôi khi mơ hồ, từ niềm tin vào một lý tưởng, sự tin tưởng vào khoa học, cho đến một cảm giác mơ hồ về sự hiện hữu của một quyền năng cao hơn. Tuy nhiên, đối với Cơ Đốc nhân, đức tin không phải là một khái niệm trừu tượng hay một cảm xúc nhất thời. Đức tin là nền tảng, là cốt lõi của mối quan hệ giữa con người với Đức Chúa Trời. Vậy, đức tin theo Kinh Thánh được định nghĩa là gì? Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai thác định nghĩa thần học, bản chất, biểu hiện và ứng dụng thực tiễn của đức tin dựa trên Lời Chúa, với những dẫn chứng xác quyết từ Kinh Thánh cùng sự giải nghĩa từ ngữ nguyên gốc.

Không chỗ nào trong Kinh Thánh định nghĩa đức tin một cách rõ ràng và đầy đủ cho bằng trong thư Hê-bơ-rơ: “Vả, đức tin là sự biết chắc vững vàng của những điều mình đương trông mong là bằng cớ của những điều mình chẳng xem thấy.” (Hê-bơ-rơ 11:1, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).

Phân tích câu Kinh Thánh then chốt này qua nguyên ngữ Hy Lạp giúp chúng ta thấu hiểu sâu sắc hơn:

• “Sự biết chắc vững vàng” (ὑπόστασις - hypostasis): Từ này trong bối cảnh pháp lý hoặc kinh doanh thời đó có nghĩa là “giấy đảm bảo,” “chứng thư,” hay “bản chất thực sự.” Nó diễn tả một thực tại vững chắc, một sự bảo đảm chắc chắn. Đức tin không phải là hy vọng mơ hồ, mà là sự xác tín trong lòng về những thực tại thuộc linh.
• “Bằng cớ” (ἔλεγχος - elegchos): Có nghĩa là “bằng chứng thuyết phục,” “sự xác minh.” Đức tin chính là bằng chứng nội tại, là thứ thuyết phục chúng ta về sự hiện hữu của những điều vô hình (như Đức Chúa Trời, thiên đàng, sự cứu rỗi). Nó biến những điều vô hình thành có thật và đáng tin trong kinh nghiệm của chúng ta.

Như vậy, đức tin Cơ Đốh là sự xác tín vững vàng (hypostasis) về những lời hứa tương lai của Đức Chúa Trời và là bằng chứng nội tâm (elegchos) xác nhận thực tại của cõi thuộc linh. Nó kết nối hiện tại với tương lai, hữu hình với vô hình.

Đức tin thật không tồn tại trong chân không. Nó luôn có một đối tượng rõ ràng và một nội dung cụ thể.

1. Đối Tượng Của Đức Tin: Chính Là Đức Chúa Trời Và Lời Ngài
Đức tin không đặt vào bản thân, vào con người, hay vào hoàn cảnh, mà vào chính Đức Chúa Trời. Tác giả Hê-bơ-rơ viết: “Song không có đức tin, thì chẳng hề có thế nào ở cho đẹp ý Ngài; vì kẻ đến gần Đức Chúa Trời phải tin rằng có Đức Chúa Trời, và Ngài là Đấng hay thưởng cho kẻ tìm kiếm Ngài.” (Hê-bơ-rơ 11:6). Đức tin nhận biết sự hiện hữu của Đức Chúa Trời và tin cậy vào bản tính hay thưởng của Ngài.

Trong Tân Ước, đối tượng đức tin được tập trung vào Con Đức Chúa Trời, Chúa Giê-xu Christ. Đức tin nơi Danh Ngài mang đến sự cứu rỗi: “Hãy hết thảy tin Con Đức Chúa Trời, hầu cho hễ ai tin thì được sự sống đời đời trong danh Ngài.” (Giăng 3:16, xem thêm Công vụ 4:12). Từ ngữ “tin” trong Giăng 3:16 (πιστεύω - pisteuō) bao hàm sự tin tưởng, phó thác, và gắn bó.

2. Nội Dung Của Đức Tin: Lời Hứa Và Lẽ Thật Của Đức Chúa Trời
Đức tin cần có “thức ăn.” Thức ăn đó chính là Lời Đức Chúa Trời. Sứ đồ Phao-lô xác nhận: “Như vậy, đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe, là khi lời của Đấng Christ được rao giảng.” (Rô-ma 10:17). Đức tin chân chính được xây dựng và lớn lên trên nền tảng của Lời Chúa – những lời hứa, lẽ thật, và giao ước của Ngài.

3. Đức Tin Và Hành Động: Đức Tin Sống Động Thể Hiện Qua Việc Làm
Đây là điểm then chốt phân biệt đức tin chết và đức tin sống. Gia-cơ giải thích rõ ràng: “Hỡi anh em, nếu ai nói mình có đức tin, song không có việc làm, thì ích chi chăng? Đức tin đó cứu người ấy được chăng?... Đức tin không có việc làm là đức tin chết... Ngươi thấy rằng đức tin đồng công với việc làm người, và nhờ việc làm mà đức tin được trọn vẹn.” (Gia-cơ 2:14, 17, 22).

Đức tin thật luôn sinh ra hành động vâng lời. Nó không chỉ là sự đồng ý bằng trí óc (niềm tin – belief), mà là sự phó thác toàn bộ đời sống dẫn đến sự vâng phục. Hành động là bằng chứng hữu hình của đức tin vô hình.

Chương Hê-bơ-rơ 11 là “bảng thành tích đức tin,” liệt kê hàng loạt các anh hùng đức tin. Phân tích đời sống họ cho thấy đức tin luôn gắn với hành động cụ thể:

• Áp-ra-ham: Đức tin vâng lời ra đi không biết đâu (câu 8), và dâng Y-sác (câu 17-19). Hành động vâng lời chứng minh đức tin nơi lời hứa Đức Chúa Trời.
• Nô-ê: Đức tin cảnh báo về những điều chưa thấy, thúc giục ông đóng tàu (câu 7). Ông “hành động bởi đức tin.”
• Ra-háp: Đức tin nơi Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên khiến bà tiếp đón các thám tử và được cứu (câu 31).

Mỗi gương mẫu này minh họa: Đức tin nhận lấy lời hứa của Đức Chúa Trời, nhìn thấy thực tại tương lai Ngài phán, và hành động phù hợp ngay trong hiện tại, bất chấp nghịch cảnh.

Hiểu định nghĩa Kinh Thánh về đức tin phải dẫn đến áp dụng thực tế. Dưới đây là những lãnh vực then chốt:

1. Trong Sự Cứu Rỗi: Đức tin là phương tiện duy nhất để nhận lãnh ân điển cứu rỗi. “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời.” (Ê-phê-sô 2:8). Chúng ta không được cứu bởi chất lượng hay số lượng đức tin, mà bởi đối tượng của đức tin là Chúa Giê-xu Christ. Đức tin là bàn tay trống không tiếp nhận món quà cứu rỗi.

2. Trong Đời Sống Cầu Nguyện: Chúa Giê-xu dạy: “Mọi điều các ngươi lấy đức tin cầu xin trong lúc cầu nguyện, thảy đều được.” (Ma-thi-ơ 21:22). Đức tin trong cầu nguyện là tin cậy rằng Đức Chúa Trời nghe, quan tâm, và sẽ đáp lời theo ý muốn tốt lành nhất của Ngài (Mác 11:24).

3. Trong Sự Vâng Lời Và Bước Đi Hằng Ngày: “Vì chúng ta bước đi bởi đức tin, chớ chẳng phải bởi mắt thấy.” (2 Cô-rinh-tô 5:7). Điều này có nghĩa là mọi quyết định, ưu tiên, và phản ứng của chúng ta được dẫn dắt bởi lẽ thật của Lời Chúa, chứ không bởi hoàn cảnh hay cảm xúc trước mắt.

4. Trong Lúc Thử Thách Và Khó Khăn: Đức tin là cái neo cho linh hồn giữa cơn bão (Hê-bơ-rơ 6:19). Nó giúp chúng ta nhìn xa hơn hoạn nạn hiện tại để thấy mục đích yêu thương và sự tiếp trợ của Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:28). Gióp, dù mất mát tất cả, tuyên bố: “Tôi biết rằng Đấng Cứu Chuộc tôi vẫn sống... Tôi sẽ thấy Đức Chúa Trời.” (Gióp 19:25-26). Đó là đức tin hypostasis – sự biết chắc vững vàng.

Đức tin theo Kinh Thánh, vì thế, là một thực tại năng động và cá nhân. Nó bắt đầu bằng sự nghe Lời Chúa (Rô-ma 10:17), dẫn đến sự xác tín nội tâm (Hê-bơ-rơ 11:1) về Đức Chúa Trời và Chúa Giê-xu Christ, và được bày tỏ qua đời sống vâng lời và phó thác (Gia-cơ 2:22). Đức tin không phải là sức mạnh của bản thân để “tin cho được,” mà là sự đáp ứng với Ân điển và Lẽ thật đã được bày tỏ.

Cuối cùng, đức tin Cơ Đốc không chỉ là tin về Đấng Christ, mà là tin vào Đấng Christ – gắn bó, nương cậy, và sống kết hiệp với Ngài. Như Chúa Giê-xu phán: “Ta là gốc nho, các ngươi là nhánh. Ai cứ ở trong ta và ta trong họ thì sinh ra lắm trái; vì ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được.” (Giăng 15:5). Đức tin chính là “cứ ở trong Ta” ấy. Ước mong mỗi chúng ta không ngừng nuôi dưỡng đức tin thật qua việc học hỏi Lời Chúa, tương giao với Ngài, và bước đi vâng phục, để kinh nghiệm ngày càng sâu nhiệm hơn “sự biết chắc vững vàng của những điều mình đương trông mong.”