Kinh Thánh nói gì về sự thiếu cầu nguyện?

Trong hành trình đức tin, cầu nguyện là hơi thở thuộc linh, là sợi dây kết nối không thể thiếu giữa con cái Chúa với Cha Thiên Thượng. Thế nhưng, thực tế thuộc linh thường cho thấy một nghịch lý: dù biết tầm quan trọng, Cơ Đốc nhân vẫn thường xuyên sa vào tình trạng thiếu cầu nguyện, hay thậm chí lãng quên sự cầu nguyện. Kinh Thánh không chỉ khích lệ chúng ta “hãy cầu nguyện luôn” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:17) mà còn thẳng thắn cảnh báo, mô tả nguyên nhân, hậu quả và bản chất của sự thiếu sót nghiêm trọng này. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát lời Kinh Thánh để hiểu rõ hơn về hiện tượng “thiếu cầu nguyện”, từ đó tìm ra con đường phục hưng đời sống cầu nguyện cá nhân và Hội Thánh.

Trước khi nói về sự thiếu cầu nguyện, chúng ta cần hiểu Kinh Thánh định nghĩa cầu nguyện là gì. Cầu nguyện không đơn thuần là một nghi thức tôn giáo hay danh sách những điều cần xin. Trong tiếng Hy Lạp Tân Ước, từ chính được dùng là προσεύχομαι (proseuchomai), mang nghĩa “hướng đến, giao tiếp với, cầu khẩn”. Nó hàm chứa sự thờ phượng, tạ ơn, xưng tội và nài xin. Cầu nguyện là biểu hiện của mối quan hệ. Vì vậy, sự thiếu cầu nguyện, xét về bản chất, là dấu hiệu của một mối quan hệ với Đức Chúa Trời đang nguội lạnh, bị gián đoạn, hoặc đang có sự cản trở.

Chúa Giê-xu đã dạy: “Hãy cứ ở trong ta, thì ta sẽ ở trong các ngươi...” (Giăng 15:4). Sự “ở trong” này được nuôi dưỡng qua sự thông công và đối thoại liên tục. Khi một Cơ Đốc nhân thiếu cầu nguyện, họ đang tự tách nhánh nho ra khỏi thân cây, dẫn đến hậu quả tất yếu: “Ngoài ta, các ngươi chẳng làm chi được” (Giăng 15:5). Sức mạnh, sự sáng, sự khôn ngoan và năng quyền để sống đắc thắng đều bị cắt đứt.

Kinh Thánh chỉ ra nhiều nguyên nhân sâu xa dẫn đến tình trạng thiếu cầu nguyện:

1. Sự Kiêu Ngạo và Tự Lực (Self-Sufficiency): Đây là nguyên nhân căn cơ. Tiên tri Ha-ba-cúc mô tả sự kiêu ngạo của người Canh-đê: “…Nó cậy sức mình làm sức mạnh mình” (Ha-ba-cúc 1:11). Khi con người cảm thấy mình đủ mạnh, đủ khôn, đủ nguồn lực, họ không còn cảm thấy cần kêu cầu Đức Chúa Trời. Sứ đồ Giăng nhắc Hội Thánh Lao-đi-xê về thái độ này: “Vì ngươi nói: ‘Ta giàu, ta nên giàu có rồi, không cần chi nữa’; mà ngươi không biết rằng mình khốn khổ, đáng thương, nghèo ngặt, đui mù, và lõa lồ” (Khải Huyền 3:17). Sự tự mãn thuộc linh là kẻ thù lớn nhất của đời sống cầu nguyện.

2. Tội Lỗi Không Xưng Ra (Unconfessed Sin): Tiên tri Ê-sai tuyên bố: “Nầy, tay Đức Giê-hô-va chẳng trở nên ngắn mà không cứu được; tai Ngài chẳng nặng nề mà không nghe được. Nhưng ấy là sự gian ác các ngươi làm xa cách mình với Đức Chúa Trời; và tội lỗi các ngươi đã che khuất mặt Ngài khỏi các ngươi, đến nỗi Ngài không nghe các ngươi” (Ê-sai 59:1-2). Tội lỗi là bức tường ngăn cách. Đa-vít đã kinh nghiệm điều này: “Ví tôi có lòng trông cậy sự gian ác trong mình, Chúa chẳng nghe tôi đâu” (Thi Thiên 66:18). Cảm giác tội lỗi không được xử lý thường dẫn người ta đến chỗ tránh né sự hiện diện của Chúa thay vì chạy đến với Ngài.

3. Sự Lo Lắng và Tin Cậy Vào Đời Này (Anxiety and Worldliness): Trong ẩn dụ về người gieo giống, Chúa Giê-xu cảnh báo về hạt giống rơi nhằm nơi bụi gai: “…Kẻ nghe đạo; rồi sự lo lắng về đời nầy, sự mê đắm về của cải, và sự tham muốn các vật khác thấu vào, khiến cho đạo bị nghẹt ngòi và không kết quả” (Mác 4:18-19). Sự lo lắng (μέριμνα, merimna) và mê đắm của cải chính là những “bụi gai” làm nghẹt ngòi đời sống cầu nguyện. Thay vì “cầu nguyện trong mọi sự” (Phi-líp 4:6), chúng ta lại ôm lấy gánh nặng của mình.

4. Sự Thất Vọng và Nghi Ngờ (Discouragement and Doubt): Gia-cơ viết: “Nhưng phải lấy đức tin mà cầu xin, chớ nghi ngờ; vì kẻ hay nghi ngờ giống như sóng biển, bị gió động và đưa đi đây đi đó. Người như thế chớ nên tưởng mình lãnh được vật chi từ nơi Chúa” (Gia-cơ 1:6-7). Sự thất vọng vì lời cầu nguyện “không được nhậm” theo ý mình, hay nghi ngờ lòng tốt và quyền năng của Chúa, có thể khiến người tin hữu nản lòng và dần từ bỏ thói quen cầu nguyện.

Kinh Thánh ghi lại những gương mẫu cảnh báo rõ ràng về hậu quả của việc lơ là cầu nguyện.

1. Các Môn Đồ Tại Vườn Ghết-sê-ma-nê: Đây là một trong những minh họa đau lòng nhất. Chúa Giê-xu căn dặn: “Hãy thức canh và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn lắm, mà xác thịt thì yếu đuối” (Mác 14:38). Tuy nhiên, các môn đồ đã ngủ. Hậu quả? Khi cơn thử thách ập đến, Phi-e-rơ, người hùng hứa hẹn sẽ trung tín, đã chối Chúa ba lần. Sự thất bại của họ bắt nguồn từ sự thiếu tỉnh thức và cầu nguyện.

2. Hội Thánh Ê-phê-sô Trong Khải Huyền: Chúa khen ngợi Hội Thánh này về công việc, sự nhịn nhục, và đức tin. Nhưng Ngài có lời quở trách: “…Ta có điều trách ngươi: Ngươi đã bỏ lòng kính mến ban đầu” (Khải Huyền 2:4). “Lòng kính mến ban đầu” (τὴν ἀγάπην σου τὴν πρώτην, tēn agapēn sou tēn prōtēn) đó được nuôi dưỡng bằng sự thông công mật thiết, mà cốt lõi là cầu nguyện. Sự thiếu cầu nguyện dần dà làm nguội đi tình yêu thuộc linh, biến sự phục vụ thành gánh nặng công việc khô khan.

3. Vua Sau-lơ: Cuộc đời Sau-lơ là một chuỗi dài những quyết định không cầu hỏi ý Chúa, dẫn đến sự bất tuân và cuối cùng là Đức Chúa Trời lìa bỏ ông (I Sa-mu-ên 28:6). Trong cơn tuyệt vọng cuối cùng, ông mới tìm đến cầu vấn Chúa, nhưng đã quá muộn. Điều này cho thấy thói quen không cầu nguyện dẫn đến sự điếc lác thuộc linh, không còn nghe được tiếng Chúa khi cần.

Kinh Thánh không chỉ chỉ ra vấn đề mà còn ban cho chúng ta giải pháp đắc thắng.

1. Nhận Biết và Xưng Tội (Repentance): Bước đầu tiên là thành thật với Chúa. Như Đa-vít đã cầu nguyện: “Đức Chúa Trời ôi! xin hãy dựng nên trong tôi một lòng trong sạch, và làm cho mới lại trong tôi một thần linh ngay thẳng” (Thi Thiên 51:10). Chúng ta cần xưng ra sự kiêu ngạo, sự lơ là, sự nguội lạnh của mình với Ngài.

2. Noi Gương Chúa Giê-xu – Đấng Cầu Nguyện Gương Mẫu: Nếu Con Đức Chúa Trời, Đấng vô tội, còn cần và ham thích cầu nguyện, huống chi chúng ta? Ngài thức dậy sớm để cầu nguyện (Mác 1:35). Ngài cầu nguyện suốt đêm trước khi chọn các sứ đồ (Lu-ca 6:12). Ngài cầu nguyện trong cơn hấp hối tại Ghết-sê-ma-nê (Lu-ca 22:41-44). Ngài đang cầu thay cho chúng ta ở bên hữu Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:34). Noi gương Ngài là động lực mạnh mẽ nhất.

3. Vâng Theo Lời Dạy và Lời Hứa: Hãy bắt đầu bằng việc vâng theo mạng lệnh đơn giản: “Hãy cầu nguyện luôn” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:17). Đồng thời, nắm chắc lời hứa: “Vậy nếu ai biết mình cần sự gì, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho” (Gia-cơ 1:5). Hãy tin cậy rằng Chúa đang lắng nghe và Ngài sẽ đáp lời theo ý tốt lành của Ngài.

4. Nhờ Thánh Linh Trợ Giúp: Chúng ta không cầu nguyện bằng sức riêng. Phao-lô khích lệ: “…Cũng một lẽ ấy, Đức Thánh Linh giúp cho sự yếu đuối chúng ta. Vì chúng ta chẳng biết sự mình phải xin đặng cầu nguyện cho xứng đáng; nhưng chính Đức Thánh Linh lấy sự thở than không thể nói ra được mà cầu khẩn thay cho chúng ta” (Rô-ma 8:26). Hãy bắt đầu bằng lời cầu nguyện đơn giản: “Lạy Thánh Linh, xin hãy giúp con cầu nguyện.”

1. Thiết Lập Thói Quen (Habit), Không Chỉ Là Cảm Xúc (Feeling): Hãy định ra một thời gian và địa điểm cụ thể mỗi ngày, dù chỉ 5-10 phút đầu tiên. Đừng chờ đợi cảm xúc, hãy bắt đầu bằng hành động vâng lời. Như Đa-ni-ên, “một ngày ba lần quì gối, cầu nguyện, xưng tội, và tạ ơn trước mặt Đức Chúa Trời mình” (Đa-ni-ên 6:10).

2. Sử Dụng Lời Chúa Làm Nền Tảng cho Lời Cầu Nguyện: Hãy đọc một phân đoạn Kinh Thánh ngắn và dùng chính lời đó để cầu nguyện. Cảm tạ Chúa về lời hứa, xưng tội về điều răn, nài xin sự giúp đỡ dựa trên chân lý vừa đọc.

3. Ghi Chú Sổ Tay Cầu Nguyện: Ghi lại những điều cầu xin và ngày tháng. Đánh dấu khi thấy sự đáp lời. Điều này giúp tăng thêm đức tin và nhắc nhở về sự thành tín của Chúa.

4. Tìm Bạn Tâm Giao Cầu Nguyện Chung: Chúa Giê-xu hứa: “Vì nơi nào có hai ba người nhân danh ta nhóm nhau lại, thì ta ở giữa họ” (Ma-thi-ơ 18:20). Sự liên hiệp cầu nguyện giúp chúng ta kiên trì và khích lệ lẫn nhau.

Sự thiếu cầu nguyện không đơn giản là một thói quen xấu; đó là triệu chứng của một tình trạng thuộc linh nguy hiểm. Nó bắt nguồn từ lòng kiêu ngạo, tội lỗi không xưng, và sự mê đắm thế gian. Hậu quả của nó là sự yếu đuối thuộc linh, thất bại trong cám dỗ, và mất đi sự kết hiệp ngọt ngào với Chúa. Tuy nhiên, ân điển của Chúa luôn mời gọi chúng ta trở về. Qua sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ, bức màn ngăn cách đã bị xé rách (Ma-thi-ơ 27:51). Chúng ta được mời gọi đến “gần…cách dạn dĩ đến ngôi ơn phước, hầu cho được thương xót và tìm ơn để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng” (Hê-bơ-rơ 4:16).

Đừng để sự buồn giận, mặc cảm hay bận rộn kéo bạn xa khỏi chốn thánh. Hãy bắt đầu lại ngay hôm nay, dù chỉ với một tiếng thở than chân thành: “Lạy Chúa, xin giúp con!” Hãy nhớ rằng, Cha Thiên Thượng của bạn đang chờ đợi, sẵn lòng lắng nghe, và đầy lòng thương xót để tiếp đón bạn trở về trong vòng tay của Ngài qua sự cầu nguyện.