Những câu Kinh Thánh nào nói về sự tôn trọng?

Trong xã hội ngày nay, khái niệm "tôn trọng" thường bị hiểu một cách hời hợt hoặc méo mó. Đối với Cơ Đốc nhân, sự tôn trọng không đơn thuần là phép lịch sự xã giao, mà là một nguyên tắc nền tảng xuất phát từ mối quan hệ của chúng ta với Đấng Tạo Hóa và được thể hiện qua cách chúng ta đối xử với chính mình và người khác. Kinh Thánh, từ Sáng-thế-ký đến Khải-huyền, trình bày một học thuyết toàn diện và sâu sắc về sự tôn trọng. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát nền tảng thần học của sự tôn trọng, những phân đoạn Kinh Thánh then chốt, và áp dụng nguyên tắc này vào mọi phương diện của đời sống đức tin.

Mọi sự tôn trọng đều bắt nguồn từ thái độ chúng ta dành cho Đức Chúa Trời. Khái niệm trọng tâm ở đây là "sự kính sợ Đức Giê-hô-va". Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "yir'ah" (יִרְאָה) không chỉ có nghĩa là sợ hãi, mà còn mang sắc thái của lòng tôn kính, kính trọng sâu xa, và sự vâng phục thánh khiết.

Châm-ngôn 1:7 tuyên bố: "Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức; Còn kẻ ngu muội khinh điều khuyên dạy và sự quở trách." Câu này đặt nền móng: không có sự tôn trọng thật đối với Đấng Tạo Hóa, thì mọi sự khôn ngoan, hiểu biết và thậm chí là tôn trọng người khác đều thiếu cơ sở và dễ sai lệch. Sự kính sợ này được bày tỏ qua:

• Thờ phượng: "Hãy tôn Đức Giê-hô-va vinh hiển của Ngài lên; Khá mang lễ vật mà vào hành lang Ngài. Hãy thờ lạy Đức Giê-hô-va trong sự trang sức thánh" (Thi-thiên 96:8-9).
• Vâng lời: Sự tôn trọng lớn nhất đối với Lời Chúa là vâng theo nó. "Ví bằng các ngươi yêu mến ta, thì giữ gìn các điều răn ta" (Giăng 14:15).
• Đối với Danh Ngài: Điều răn thứ ba nhấn mạnh: "Ngươi chớ lấy danh Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi mà làm chơi" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:7). Danh Ngài đại diện cho chính Ngài, nên phải được tôn trọng tuyệt đối.

Kinh Thánh dạy chúng ta phải tôn trọng những người mà Đức Chúa Trời đặt để trong các vị trí lãnh đạo. Từ ngữ Hy Lạp được sử dụng là "timao" (τιμάω), có nghĩa là đánh giá cao, quý trọng, tôn vinh.

1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:12-13 khuyên răn: "Hỡi anh em, chúng tôi xin anh em kính trọng kẻ làm việc trong anh em, chỉ dẫn anh em trong Chúa và khuyên bảo anh em; hãy lấy lòng rất yêu thương mà tôn trọng họ vì cớ công việc họ làm." Sự tôn trọng ở đây không dựa trên sự hoàn hảo của con người, mà "vì cớ công việc họ làm" - chức vụ Chúa giao. Điều này cũng áp dụng cho chính quyền: "Mọi người phải vâng phục các đấng cầm quyền trên mình... ai chống cự quyền phép ấy, tức là chống cự mạng lịnh Đức Chúa Trời" (Rô-ma 13:1-2). Nguyên tắc là nhìn nhận thẩm quyền đến từ Đức Chúa Trời.

Tuy nhiên, sự tôn trọng này không đồng nghĩa với sự vâng phục mù quáng. Khi các nhà lãnh đạo truyền lệnh trái với Lời Chúa, nguyên tắc tối cao là "thà vâng lời Đức Chúa Trời còn hơn là vâng lời người ta" (Công-vụ 5:29). Nhưng ngay cả khi phải bất tuân, thái độ vẫn phải tôn trọng (như Đa-ni-ên và các bạn mình).

Gia đình là chiếc nôi đầu tiên của sự tôn trọng. Điều răn thứ năm với lời hứa đi kèm là trụ cột: "Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi, hầu cho ngươi được sống lâu trên đất mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12). Từ Hê-bơ-rơ "kabad" (כָּבַד) nghĩa là làm cho nặng, làm cho vinh hiển. Hiếu kính là trao cho cha mẹ sự nặng ký, vị trí quan trọng trong đời mình.

Ê-phê-sô 5:21-33 mở rộng nguyên tắc này cho mối quan hệ vợ chồng: "Hãy kính sợ Đấng Christ mà vâng phục nhau..." (câu 21). Sau đó, Phao-lô chỉ rõ:

Đối với người chồng: "Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh..." (câu 25). Tình yêu hy sinh, thánh sạch của người chồng chính là biểu hiện cao nhất của sự tôn trọng dành cho vợ mình.

Đối với người vợ: "...vợ phải kính sợ chồng mình" (câu 33). Từ "kính sợ" (phobos - φόβος) ở đây nên được hiểu là sự tôn trọng, quý trọng, chứ không phải sợ hãi theo nghĩa tiêu cực.

Sách Châm-ngôn cũng cảnh báo nghiêm khắc về việc khinh thường cha mẹ (Châm-ngôn 30:17), cho thấy sự thiếu tôn trọng trong gia đình dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Sự tôn trọng không dừng lại ở những người có địa vị hoặc thân quen, mà mở rộng đến tất cả mọi người, vì mỗi người đều được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Imago Dei). 1 Phi-e-rơ 2:17 đưa ra một công thức toàn diện: "Hãy kính mọi người; yêu anh em; kính sợ Đức Chúa Trời; tôn trọng vua."

Đặc biệt, Kinh Thánh nhấn mạnh đến việc tôn trọng những người dễ bị tổn thương, yếu thế trong xã hội:

• Người già: "Trước mặt người tóc bạc, ngươi hãy đứng dậy, kính trọng người già cả" (Lê-vi Ký 19:32).
• Trẻ em: Chúa Giê-su tôn trọng và quý trọng trẻ em, khiển trách các môn đồ ngăn cản chúng đến với Ngài (Ma-thi-ơ 19:14).
• Người ngoại bang, kẻ thù: "Khi kẻ thù con ngã, chớ mừng-rỡ..." (Châm-ngôn 24:17). Thậm chí, "Nếu kẻ thù mình có đói, hãy cho ăn; có khát, hãy cho uống" (Rô-ma 12:20). Đây là đỉnh cao của sự tôn trọng nhân phẩm, vượt lên trên cả sự thù ghét.

Phao-lô trong Phi-líp 2:3 dạy Hội thánh: "Chớ làm sự chi vì lòng tranh cạnh hoặc vì hư vinh, nhưng hãy khiêm nhường, coi người khác như tôn trọng hơn mình." Thái độ "coi người khác như tôn trọng hơn mình" (tiếng Hy Lạp: "allous hyperechontas" - ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας) là bản chất của đời sống Cơ Đốc trong cộng đồng.

Sự tôn trọng cũng hướng đến bản thân. Điều này không phải là sự tự tôn kiêu ngạo, mà là sự nhận biết giá trị và phẩm giá mà Đấng Tạo Hóa đã ban. 1 Cô-rinh-tô 6:19-20 tuyên bố: "Anh em há chẳng biết rằng thân thể mình là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời."

Tôn trọng thân thể có nghĩa là:

• Giữ gìn sự thánh sạch, tránh ô uế về mặt đạo đức và thể chất.
• Quản lý tốt sức khỏe, tài nguyên, thì giờ Chúa ban.
• Mặc cảm, tự hủy hoại bản thân, hoặc sống buông thả đều là những hình thức khinh thường ân điển và sự cứu chuộc quý giá của Chúa.

Sự tôn trọng bản thân lành mạnh này là cơ sở để chúng ta có thể tôn trọng người khác cách đúng đắn.

Làm thế nào để sống nguyên tắc tôn trọng này một cách thiết thực?

1. Trong lời nói: "Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em; nhưng khi đáng nói, hãy nói một vài lời lành giúp ơn cho và có ích lợi cho kẻ nghe đến" (Ê-phê-sô 4:29). Tránh nói hành, chế nhạo, hoặc dùng ngôn từ thiếu tôn trọng, ngay cả trên mạng xã hội.
2. Trong thái độ lắng nghe: Tôn trọng thể hiện qua việc lắng nghe chăm chú, không ngắt lời, tìm hiểu quan điểm của người khác trước khi phản bác (Gia-cơ 1:19).
3. Trong sự phục vụ: Phục vụ người khác với lòng yêu thương và vui vẻ chính là một hình thức tôn trọng cụ thể (Ga-la-ti 5:13).
4. Trong sự tha thứ: Tha thứ cho người đã xúc phạm mình là cách chúng ta tôn trọng nhân phẩm của họ và tôn trọng mạng lịnh của Chúa (Cô-lô-se 3:13).
5. Trong việc giữ lời hứa và đúng giờ: Điều này thể hiện sự tôn trọng thì giờ và công sức của người khác (Ma-thi-ơ 5:37).

Sự tôn trọng theo Kinh Thánh là một hệ quả tất yếu của tấm lòng đã được Chúa Cứu Thế Giê-xu biến đổi. Khi chúng ta nhận biết mình được Chúa tôn trọng đến nỗi hy sinh Con Một Ngài để chuộc tội (Rô-ma 5:8), chúng ta sẽ có động lực và năng lực để tôn trọng Ngài và mọi người. Nó bắt đầu từ "sự kính sợ Đức Giê-hô-va," tuôn chảy vào các mối quan hệ trong gia đình, Hội thánh, xã hội, và ngay cả trong cách chúng ta đối xử với chính mình. Sống một đời tôn trọng không phải là gánh nặng luật pháp, mà là đặc ân và bằng chứng sống động của tình yêu thương mà chúng ta đã lãnh nhận từ Đấng Christ. Hãy để sự tôn trọng trở thành "dầu xức" trong mọi mối quan hệ của chúng ta, làm sáng Danh Cha trên trời và trở nên muối của đất, ánh sáng cho đời (Ma-thi-ơ 5:13-16).