Có nên cầu nguyện với các thánh / Đức Mẹ Maria theo Kinh Thánh?

Trong hành trình đức tin Cơ Đốc, một trong những câu hỏi thần học then chốt và có tính thực hành cao là: "Chúng ta nên cầu nguyện với ai, và qua ai?". Cụ thể hơn, việc cầu nguyện trực tiếp với các thánh hay Đức Mẹ Maria có phù hợp với giáo lý được trình bày trong Kinh Thánh không? Là những tín hữu tin vào “Chỉ Kinh Thánh” (Sola Scriptura) làm thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự thực hành, chúng ta cần khiêm tốn và cẩn trọng tìm kiếm câu trả lời từ chính Lời Đức Chúa Trời, chứ không phải từ truyền thống loài người. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh cách toàn diện để tìm ra nguyên tắc và mô hình cầu nguyện mà Đức Chúa Trời đã thiết lập.

Nền tảng đầu tiên và quan trọng nhất để trả lời câu hỏi này được tìm thấy trong thư của Sứ đồ Phao-lô gửi cho Ti-mô-thê: “Vì chỉ có một Đức Chúa Trời, và chỉ có một Đấng Trung Bảo ở giữa Đức Chúa Trời và loài người, tức là Đức Chúa Jêsus Christ, là người” (1 Ti-mô-thê 2:5). Từ Hy Lạp được dùng cho “Đấng Trung Bảo” là μεσίτης (mesitēs), mang nghĩa người đứng giữa, người hòa giải, người đại diện. Kinh Thánh khẳng định dứt khoát: CHỈ CÓ MỘT Đấng đó, và Ngài là Đức Chúa Jêsus Christ.

Chức vụ Trung Bảo của Chúa Giê-xu là độc nhất vô nhị, xuất phát từ thân vị thần-thượng-nhân của Ngài và công trình cứu chuộc hoàn tất trên thập tự giá. Sách Hê-bơ-rơ mô tả rõ ràng về Đấng Trung Bảo của giao ước mới: “Nhưng trong sự đó, Đức Chúa Jêsus đã được một chức tế lễ cao trọng hơn, vì Ngài là Đấng Trung Bảo của giao ước tốt hơn, mà giao ước ấy lập lên trên lời hứa rất tốt lành hơn” (Hê-bơ-rơ 8:6). Chúa Giê-xu không phải là một trong nhiều đấng trung bảo; Ngài là Đấng Trung Bảo Duy Nhất và Cuối Cùng.

Chính Chúa Giê-xu đã dạy các môn đồ cầu nguyện như thế nào. Trong bài cầu nguyện mẫu (Ma-thi-ơ 6:9-13), Ngài dạy họ bắt đầu: “Lạy Cha chúng tôi ở trên trời...”. Ngài không dạy: “Lạy các thánh...” hay “Lạy Mẹ Maria...”. Ngài hướng sự cầu nguyện trực tiếp đến Đức Chúa Trời, là Cha.

Hơn nữa, Chúa Giê-xu trực tiếp kêu gọi và hứa ban cho những ai đến với Ngài: “Hãy đến cùng ta, hỡi những kẻ mệt mỏi và gánh nặng, ta sẽ cho các ngươi được yên nghỉ” (Ma-thi-ơ 11:28). Trong đêm trước khi chịu chết, Ngài phán với các môn đồ một lời hứa quý báu: “Các ngươi nhân danh ta mà cầu xin Đức Chúa Trời, thì ta sẽ làm cho... Đến ngày đó, các ngươi sẽ nhân danh ta mà cầu xin; ta không nói cùng các ngươi rằng ta sẽ vì các ngươi xin Cha đâu; vì chính Cha yêu thương các ngươi” (Giăng 16:23-27). Ở đây, Chúa Giê-xu chỉ rõ con đường cầu nguyện: Nhân danh NGÀI (Chúa Giê-xu) mà cầu xin cùng CHA (Đức Chúa Trời). Ngài khẳng định các môn đồ có quyền tiếp cận trực tiếp với Cha, vì chính Cha yêu thương họ.

Kinh Thánh tôn vinh Maria như một người nữ có đức tin lớn, được Đức Chúa Trời kính chọn để làm mẹ về phần xác của Chúa Cứu Thế. Thiên sứ Gáp-ri-ên chào bà: “Hỡi người được ơn, mừng cho ngươi; Chúa ở cùng ngươi” (Lu-ca 1:28). Ê-li-sa-bét được đầy dẫy Đức Thánh Linh, đã kêu lên rằng: “Trong người nữ, ngươi có phước... vì lời Chúa truyền cho ngươi sẽ được ứng nghiệm” (Lu-ca 1:42-45). Maria đã đáp lại bằng bài ca ngợi kỳ diệu (Bài Magnificat), trong đó bà hướng mọi sự vinh hiển lên Đức Chúa Trời: “Linh hồn tôi ngợi khen Chúa... Vì Đấng Toàn Năng đã làm các việc lớn cho tôi” (Lu-ca 1:46-49). Maria luôn chỉ về Con của bà, chứ không phải về chính mình.

Một khảo sát toàn bộ Tân Ước cho thấy KHÔNG CÓ một ví dụ nào về việc các sứ đồ hay tín hữu đầu tiên cầu nguyện với Maria. Sau sự kiện Chúa thăng thiên, Maria cùng các môn đồ nhóm lại “đồng lòng cầu nguyện” (Công vụ 1:14). Bà là một thành viên trong Hội Thánh cầu nguyện, chứ không phải là đối tượng của sự cầu nguyện. Lời cuối cùng của Maria được ghi lại trong Kinh Thánh là tại tiệc cưới Ca-na: “Ngài [Chúa Giê-xu] phán cùng mẹ rằng: Hỡi đàn bà kia, sự đó có can hệ gì với ta và với ngươi? Giờ ta chưa đến. Mẹ Ngài lại nói cùng những kẻ hầu bàn rằng: Ngài bảo gì, hãy vâng theo đó” (Giăng 2:4-5). Maria đã hướng mọi người vâng lời Chúa Giê-xu. Đây phải là thái độ của mọi tín hữu: hướng về Chúa Giê-xu và vâng lời Ngài.

Một phân đoạn thường được viện dẫn để ủng hộ việc cầu nguyện với các thánh là Hê-bơ-rơ 12:1: “Vậy, vì chúng ta được nhiều người chứng kiến vây quanh lắm như đám mây rất lớn, chúng ta cũng nên quăng hết gánh nặng và tội lỗi dễ vấn vương ta, lấy lòng nhịn nhục theo đòi cuộc chạy đua đã bày ra cho ta.” Từ “người chứng kiến” ở đây trong tiếng Hy Lạp là μάρτυς (martys), thường chỉ những người làm chứng, về sau mang nghĩa là người tử đạo. Bối cảnh trước đó (Hê-bơ-rơ 11) liệt kê hàng loạt các anh hùng đức tin trong Cựu Ước. Ý nghĩa chính của câu này là các tín hữu đời trước để lại một gương mẫu đức tin cho chúng ta noi theo, chứ không phải họ đang “chứng kiến” từ thiên đàng và nghe những lời cầu nguyện của chúng ta để chuyển đạt lên.

Kinh Thánh không hề dạy rằng các thánh đồ đã qua đời đang nghe lời cầu nguyện của hàng tỷ tín hữu trên đất. Chỉ có Đức Chúa Trời là Đấng Toàn Tri, Toàn Tại. Hơn nữa, phân đoạn này kết thúc bằng việc hướng mắt chúng ta về “Đức Chúa Jêsus, là cội rễ và cuối cùng của đức tin” (Hê-bơ-rơ 12:2). Trọng tâm vẫn là Chúa Giê-xu.

Kinh Thánh đầy dẫy những lời kêu gọi các tín hữu cầu thay cho nhau khi còn đang sống. Phao-lô viết: “Hãy cầu nguyện cho mọi người... Hãy khẩn nguyện, cầu xin, kêu van, tạ ơn cho mọi người” (1 Ti-mô-thê 2:1). Ông cũng thường xuyên yêu cầu các Hội Thánh cầu nguyện cho ông (Ê-phê-sô 6:19, Cô-lô-se 4:3). Tuy nhiên, không có một mạng lệnh hay ví dụ nào trong Tân Ước về việc yêu cầu những tín hữu đã qua đời cầu thay cho chúng ta. Ngược lại, chúng ta có một Đấng Cầu Thay vinh hiển và hằng sống đang ngồi bên hữu Đức Chúa Trời: “Ấy vậy, Đức Chúa Jêsus cũng vậy, Ngài đã tự hiến mình chỉ một lần mà cất tội lỗi của nhiều người đi... Vì Đấng Christ... hiện nay đang ngồi bên hữu ngai Đức Chúa Trời, và vì chúng ta cầu thay” (Hê-bơ-rơ 9:28; Rô-ma 8:34). Thánh Linh cũng cầu thay cho chúng ta (Rô-ma 8:26-27). Vậy, chúng ta có sự hiệp một tuyệt vời của Ba Ngôi Đức Chúa Trời trong chức vụ cầu thay: Chúng ta cầu nguyện nhân danh Con (Chúa Giê-xu), đến với Cha, được Thánh Linh giúp đỡ.

Từ những nguyên tắc Kinh Thánh trên, chúng ta rút ra những ứng dụng quý báu cho đời sống cầu nguyện hằng ngày:

1. Tận Hưởng Đặc Ân Tiếp Cận Trực Tiếp: Là con cái Đức Chúa Trời, chúng ta có thể “bởi đức tin trong Đấng Christ, đến cách dạn dĩ đến trước mặt Đức Chúa Trời” (Ê-phê-sô 3:12). Đừng xem thường đặc ân quý giá này. Hãy đến trực tiếp với Cha một cách dạn dĩ, tin cậy.
2. Cầu Nguyện Nhân Danh Chúa Giê-xu: Đây không phải là câu “thần chú” cuối lời cầu nguyện, mà là nhận thức rằng chúng ta đến với Đức Chúa Trời dựa trên thẩm quyền, công lao và địa vị của Chúa Giê-xu Christ, chứ không phải công đức riêng của chúng ta (Giăng 14:13-14).
3. Học Tập Gương Đức Tin Của Maria Và Các Thánh Đồ: Chúng ta tôn kính họ như những anh hùng đức tin, học nơi họ lòng vâng phục, sự khiêm nhường và đức tin kiên trì. Nhưng sự tôn kính (dulia) phải khác biệt rõ ràng với sự thờ phượng (latria) chỉ dành cho Đức Chúa Trời.
4. Thực Hành Cầu Thay Cho Nhau Trong Hội Thánh: Thay vì yêu cầu các thánh đã qua đời cầu thay, hãy tích cực cầu nguyện cho các anh chị em đang còn sống trong Hội Thánh địa phương và trên thế giới. Đây là mạng lệnh rõ ràng và hiệu quả.
5. Hướng Mọi Sự Vinh Hiển Về Chúa Giê-xu: Như Maria đã làm, mục đích tối cao của mọi sự, kể cả cầu nguyện, phải là tôn vinh Chúa Giê-xu Christ. Mọi sự tập trung vào Ngài.

Khảo sát Kinh Thánh cách nghiêm túc và toàn diện dẫn chúng ta đến một kết luận rõ ràng: Người tin Chúa không nên và không cần cầu nguyện với các thánh hay Đức Mẹ Maria. Lý do không phải vì thiếu sự tôn kính dành cho họ, nhưng vì Kinh Thánh đã vạch ra một con đường trực tiếp, đầy đủ và vinh hiển hơn nhiều: đó là cầu nguyện trực tiếp với Đức Chúa Trời là Cha, nhân danh Chúa Giê-xu Christ là Đấng Trung Bảo Duy Nhất, với sự giúp đỡ của Đức Thánh Linh.

Việc thiết lập những đấng trung bảo khác ngoài Chúa Giê-xu, dù với ý định tốt, vô tình làm lu mờ sự trọn vẹn và thỏa đáng của chức vụ Trung Bảo độc nhất của Ngài. Nó có thể làm yếu đi mối liên hệ cá nhân, trực tiếp và sống động mà mỗi tín hữu được kêu gọi có với Cha Thiên Thượng qua Chúa Giê-xu. Hãy giữ vững đức tin nơi Lời Chúa, trân quý đặc ân được đến gần Ngài, và “hãy vì mọi sự cảm tạ ý chỉ Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Ê-phê-sô 5:20). Mọi lời cầu nguyện của chúng ta đều được Chúa Cha lắng nghe, vì cớ Con yêu dấu của Ngài.