Một số câu Kinh Thánh nói về Lucifer là gì?

Khi nhắc đến cái tên “Lucifer,” nhiều người thường liên tưởng ngay đến quỷ vương, kẻ cám dỗ đầu tiên và là thủ lĩnh của các thiên sứ sa ngã. Tuy nhiên, sự hiểu biết này phần lớn đến từ văn hóa đại chúng và thần thoại hậu Kinh Thánh. Là những người nghiên cứu Lời Chúa, chúng ta cần dựa hoàn toàn vào Kinh Thánh để tìm hiểu về thực thể bí ẩn này. Bài viết này sẽ đi sâu khảo cứu những phân đoạn then chốt trong Kinh Thánh – chủ yếu từ sách tiên tri – để làm sáng tỏ nguồn gốc, bản chất, sự sa ngã và vai trò của Lucifer, từ đó rút ra những bài học thiết thực cho đời sống đức tin của chúng ta hôm nay.

Trước hết, cần phải hiểu rằng từ “Lucifer” không phải là một tên riêng xuất hiện trong nguyên bản Kinh Thánh Hê-bơ-rơ hay Hy Lạp. Đây là từ Latinh, có nghĩa là “Kẻ mang ánh sáng” (Lux = ánh sáng; ferre = mang theo). Từ này được sử dụng trong bản dịch Vulgate (La-tinh) của Giêrônimô để dịch cụm từ Hê-bơ-rơ הֵילֵל (heylel) trong Ê-sai 14:12. Heylel xuất phát từ gốc הלל (halal), có nghĩa là “chói sáng, rực rỡ,” và thường được dịch là “sao mai” hay “sao hôm” – tức là hành tinh Kim Tinh (Venus), thiên thể sáng nhất trên bầu trời đêm sau mặt trăng. Hình ảnh này mô tả một thực thể có vẻ đẹp và sự vinh hiển lộng lẫy ban đầu.

Trong các bản dịch Kinh Thánh Việt ngữ phổ biến của Tin Lành, như Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ (1925), từ này được dịch trực tiếp là “sao mai.” Điều này cho thấy trọng tâm không nằm ở một cái tên riêng, mà ở một danh hiệu mô tả sự vinh quang ban đầu và vị trí cao trọng của thực thể này trước khi sa ngã.

Đây là phân đoạn quan trọng nhất và thường được trích dẫn nhiều nhất khi nói về Lucifer. Tuy nhiên, để hiểu đúng, chúng ta phải đặt nó trong bối cảnh văn chương và lịch sử. Các câu từ 3 đến 11 của chương 14 là một bài ca châm biếm (taunt song) nhắm vào vua Ba-by-lôn. Nhưng đến câu 12, lời tiên tri đột ngột vượt lên trên nhân vật lịch sử là vua Ba-by-lôn, để phơi bày thế lực thuộc linh đằng sau ngai vàng ấy – chính là kẻ đã khiến vua Ba-by-lôn trở nên kiêu ngạo và tàn bạo.

“Hỡi sao mai, con trai của sáng sớm! Sao ngươi từ trời sa xuống? Hỡi kẻ giày đạp các nước! Ngươi bị chặt xuống đất là thể nào? Ngươi vẫn bụng bảo trong lòng rằng: Ta sẽ lên trời, sẽ nhắc ngai ta lên trên các ngôi sao Đức Chúa Trời. Ta sẽ ngồi trên núi hội về phía bắc. Ta sẽ lên trên cao những đám mây, làm ra mình bằng Đấng Rất Cao. Nhưng ngươi phải xuống nơi Âm phủ, sa vào nơi vực thẳm.” (Ê-sai 14:12-15, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Chúng ta hãy cùng giải nghĩa từng phần:

• “Hỡi sao mai, con trai của sáng sớm!”: Đây là cách gọi đầy chất thơ, nhấn mạnh vẻ đẹp, sự tươi mới và vị trí nổi bật. “Con trai của sáng sớm” (tiếng Hê-bơ-rơ: בֶּן־שָׁחַר, ben shachar) gợi ý về một thực thể được sinh ra/ hiện hữu từ buổi bình minh của sự sáng tạo.
• “Sao ngươi từ trời sa xuống?”: Động từ “sa xuống” (tiếng Hê-bơ-rơ: נָפַל, nafal) khẳng định một sự sụp đổ thảm khốc từ một địa vị cao. Đây không phải là sự “bị đuổi” thụ động, mà là hệ quả của một sự sa ngã chủ động từ phía nó.
• Năm Lời Tuyên Bố “Ta Sẽ…” (câu 13-14): Đây là trái tim của tội lỗi Lucifer – tội kiêu ngạo và muốn soán ngôi Đức Chúa Trời.
  • “Ta sẽ lên trời”: Muốn chiếm lấy nơi ở của Đức Chúa Trời.
  • “Ta sẽ nhắc ngai ta lên trên các ngôi sao Đức Chúa Trời”: “Các ngôi sao Đức Chúa Trời” thường được hiểu là các thiên sứ. Nó muốn địa vị cao hơn tất cả thiên sứ khác.
  • “Ta sẽ ngồi trên núi hội về phía bắc”: “Núi hội” (tiếng Hê-bơ-rơ: הַר־מוֹעֵד) là nơi Đức Chúa Trời hội họp và cai trị (Thi Thiên 48:2). Phía bắc là hướng biểu tượng cho ngai vàng của Đức Chúa Trời.
  • “Ta sẽ lên trên cao những đám mây”: Đám mây thường gắn liền với sự hiện diện vinh hiển của Đức Chúa Trời (Xuất Ê-díp-tô Ký 16:10, Ê-xê-chi-ên 10:4).
  • “Làm ra mình bằng Đấng Rất Cao”: Đây là đỉnh điểm của sự phản loạn. Động từ “làm ra mình bằng” (tiếng Hê-bơ-rơ: אֶדַּמֶּה, eddammeh) mang nghĩa “ta sẽ giống như, ta sẽ sánh bằng.” Nó không muốn thờ phượng Đấng Tạo Hóa, mà muốn trở thành đối thủ ngang hàng với Ngài.
• Hậu Quả Tất Yếu (câu 15): Sự sa ngã khỏi trời dẫn đến một sự sa ngã thứ hai, còn thảm khốc hơn – xuống Âm phủ (Sheol) và vực thẳm. Đây là sự đối lập hoàn toàn với “trời” và “các đám mây” mà nó mơ ước.

Phân đoạn này có cấu trúc tương tự Ê-sai 14. Tiên tri Ê-xê-chi-ên bắt đầu bằng lời phán xét vua Ty-rơ (câu 1-10), nhưng từ câu 12, ngôn từ lại vượt lên mô tả một thực thể ở đằng sau và trước đó.

“Hỡi con người, hãy đọc bài ca thương về vua Ty-rơ, và bảo nó rằng: Chúa Giê-hô-va phán như vầy: Ngươi vốn là kẻ rập ấn tượng về sự trọn vẹn, đầy sự khôn ngoan, tốt đẹp trọn vẹn. Ngươi ở trong Ê-đen, là vườn của Đức Chúa Trời... Ta đã lập ngươi nên chê-ru-bin được xức dầu, che chở; ngươi ở trên núi thánh của Đức Chúa Trời... Ngươi là toàn hảo trong các đường lối mình từ ngày ngươi được nên cho đến khi thấy sự gian ác trong ngươi... Lòng ngươi trở nên kiêu ngạo vì sự đẹp đẽ của ngươi; ngươi làm hư sự khôn ngoan mình bởi sự sáng láng của ngươi. Ta đã xô ngươi xuống đất...” (trích Ê-xê-chi-ên 28:12-17)

Những điểm mặc khải quan trọng từ phân đoạn này:

• Nguồn Gốc Siêu Việt: Thực thể này được tạo dựng cách toàn hảo (“kẻ rập ấn tượng về sự trọn vẹn”), đầy sự khôn ngoan và đẹp đẽ. Nó ở trong Ê-đen, vườn của Đức Chúa Trời – một Ê-đen thiên thượng, trước khi có vườn Ê-đen dưới đất.
• Chức Vụ Cao Trọng: Nó được xác định là “chê-ru-bin được xức dầu, che chở.” Chê-ru-bin là loại thiên sứ cao cấp nhất, thường canh giữ sự thánh khiết của Đức Chúa Trời (Sáng Thế Ký 3:24, Xuất Ê-díp-tô Ký 25:18-20). Nó được đặt trên “núi thánh của Đức Chúa Trời,” tức là trung tâm quyền cai trị thánh khiết của Ngài.
• Nguyên Nhân Sa Ngã: Lần nữa, nguyên nhân là sự kiêu ngạo. “Lòng ngươi trở nên kiêu ngạo vì sự đẹp đẽ của ngươi.” Chính những ân tứ tuyệt vời Đức Chúa Trời ban – sự đẹp đẽ, khôn ngoan, sáng láng – đã trở thành đối tượng để nó chiêm ngưỡng chính mình thay vì Tạo Hóa. Sự toàn hảo của thọ tạo đã bị làm hư bởi tội lỗi.
• Sự Phán Xét: “Ta đã xô ngươi xuống đất.” Hành động này của Đức Chúa Trời là phản ứng công bình trước sự phản loạn.

Những hình ảnh trong Ê-sai 14 và Ê-xê-chi-ên 28 cho chúng ta bức tranh về nguồn gốc và sự sa ngã. Tân Ước tiếp tục mặc khải về danh tính, công việc và số phận sau cùng của thực thể này, dưới những danh xưng khác:

• Sa-tan: Từ Hy Lạp Σατανᾶς (Satanas), có gốc từ Hê-bơ-rơ שָׂטָן (Satan), nghĩa là “kẻ chống đối, kẻ cáo buộc.” Đây là chức năng chính của nó: chống nghịch Đức Chúa Trời và cáo buộc con cái Ngài (Khải Huyền 12:10).
• Ma Quỷ/ Quỷ Vương: (Hy Lạp: διάβολος, diabolos), nghĩa là “kẻ gièm pha, vu khống, kẻ chia rẽ.”
• Kẻ Cám Dỗ: (Ma-thi-ơ 4:3).
• Kẻ Thù: (1 Phi-e-rơ 5:8).
• Kẻ Cầm Quyền Chốn Không Trung/ Vua Chúa Thế Gian Mờ Tối Này: (Ê-phê-sô 2:2, 6:12). Chức danh này cho thấy phạm vi ảnh hưởng và quyền lực tạm thời của nó trên thế giới sa ngã.
• Kẻ Hủy Diệt/ Kẻ Sát Nhân: (Giăng 8:44, 10:10).
• Con Rồng, Con Rắn Xưa: (Khải Huyền 12:9, 20:2). Hình ảnh này kết nối trực tiếp nó với con rắn trong vườn Ê-đen (Sáng Thế Ký 3:1), xác nhận thực thể cám dỗ A-đam, Ê-va chính là kẻ đã sa ngã được mô tả trong Ê-sai và Ê-xê-chi-ên.

Như vậy, hành trình trong Kinh Thánh cho thấy: Một thiên sứ toàn hảo, đẹp đẽ và cao trọng (Lucifer/sao mai/chê-ru-bin che chở) → vì kiêu ngạo và muốn bằng Đức Chúa Trời mà sa ngã → trở thành kẻ chống đối, cáo buộc, cám dỗ (Sa-tan/ma quỷ) → bị Chúa Giê-xu Christ đánh bại trên thập tự giá và sẽ bị quăng vào hồ lửa đời đời.

Việc nghiên cứu về Lucifer/Sa-tan không phải để thỏa mãn sự tò mò, hay khiến chúng ta sợ hãi thái quá, mà để chúng ta sống khôn ngoan và đắc thắng trong Chúa Christ.

1. Cảnh Giác Với Cội Rễ Kiêu Ngạo: Bài học đầu tiên và rõ ràng nhất. Sự sa ngã bắt đầu từ bên trong, từ những tư tưởng “Ta sẽ...” Kiêu ngạo không chỉ là xem mình hơn người, mà là xem mình không cần đến Đức Chúa Trời, muốn độc lập khỏi Ngài và định đoạt tiêu chuẩn cho mình. Chúng ta cần luôn xét lòng mình, sống khiêm nhường, lệ thuộc và tôn Chúa lên làm Chủ mọi lĩnh vực đời sống.
2. Biết Rõ Chiến Thuật Của Kẻ Thù: Sa-tan không sáng tạo, nó chỉ bắt chước và xuyên tạc. Nó cám dỗ Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 4) và chúng ta bằng: dục vọng của xác thịt (biến đá thành bánh – nhu cầu chính đáng bị lạm dụng), dục vọng của mắt (các nước thế gian – tham vọng quyền lực), và sự kiêu ngạo của đời (gieo mình xuống – thử thách Đức Chúa Trời, tìm kiếm sự nổi tiếng). Chúng ta chống lại nó bằng Lời Chúa và tinh thần vâng phục.
3. Sống Trong Chiến Thắng Của Christ: Là Cơ Đốc nhân, chúng ta không tập trung vào ma quỷ, mà tập trung vào Christ. Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu đã “truất bỏ các quyền cai trị cùng các thế lực, mà thí bày ra tỏ tường, nhờ thập tự giá Ngài đã thắng chúng nó” (Cô-lô-se 2:15). Chúng ta chiến đấu từ vị trí của người đã thắng, mặc lấy toàn giáp trọng Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:10-18).
4. Không Cho Nó Có Chỗ Đứng: Sự phạm tội, cay đắng, không tha thứ, giả dối... là những “chỗ đứng” mà chúng ta có thể vô tình dành cho ma quỷ (Ê-phê-sô 4:26-27). Đời sống thánh khiết, minh bạch và được huyết Chúa Giê-xu thanh tẩy là sự bảo vệ mạnh mẽ.
5. Nhận Biết Và Chống Lại Sự Cáo Buộc: Khi bị cáo buộc về tội lỗi quá khứ đã được tha thứ, chúng ta phải nhớ rằng “hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Rô-ma 8:1). Chúng ta đáp lại bằng sự xưng nhận đã được tha thứ và quyền năng của huyết Chiên Con.

Kinh Thánh không dành nhiều giấy mực để tôn vinh hay mô tả tỉ mỉ về Lucifer/Sa-tan. Những gì được mặc khải đều nhằm mục đích: (1) Cảnh báo chúng ta về sự nguy hiểm của tội kiêu ngạo – tội đã làm hư một thiên sứ toàn hảo; (2) Cho chúng ta hiểu bản chất kẻ thù thuộc linh để không bị nó lừa dối; và (3) Quan trọng nhất, là để chúng ta càng trân quý hơn sự cao trọng, thánh khiết và ân điển của Đức Chúa Trời, cùng chiến thắng vinh hiển của Chúa Giê-xu Christ.

Ánh sáng của “sao mai” đó đã tắt, nhưng Chúa Giê-xu Christ, “sao mai sáng chói” thật (Khải Huyền 22:16), đã đến và chiến thắng. Ngài đã phán: “Ta đã thấy quỉ Sa-tan từ trời sa xuống như chớp” (Lu-ca 10:18). Sứ mệnh của chúng ta không phải là tò mò về vực thẳm nơi nó sa xuống, mà là rao truyền Tin Lành về Đấng đã đưa chúng ta từ vực thẳm tội lỗi lên nơi thiên quốc vinh hiển. Hãy sống khiêm nhường, tỉnh thức và vững vàng trong đức tin nơi Đấng Christ, Đấng đã và đang cai trị cho đến đời đời.