Một cặp đôi đã ly hôn có thể tái hôn không?

Chủ đề ly hôn và tái hôn là một trong những vấn đề phức tạp và đầy thách thức nhất trong đời sống Hội Thánh, chạm đến những nỗi đau sâu sắc, những sự tan vỡ và đặt ra những câu hỏi lớn về ân điển, sự tha thứ và ý muốn nguyên thủy của Đức Chúa Trời. Để tìm kiếm câu trả lời trung thực và có tính xây dựng, chúng ta phải khiêm nhường đặt mình dưới thẩm quyền của Lời Chúa, xem xét bối cảnh, mệnh lệnh rõ ràng và tấm lòng cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách có hệ thống, giải nghĩa các từ khóa then chốt, và tìm kiếm sự hướng dẫn khôn ngoan cho vấn đề cá nhân nan giải này.

Mọi cuộc thảo luận về ly hôn phải bắt đầu từ thiết kế ban đầu. Trong Sáng-thế Ký 2:24, chúng ta đọc: "Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu cùng vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt." Từ ngữ "dính díu" trong tiếng Hê-bơ-rơ (דָּבַק, *dāḇaq*) mang nghĩa gắn kết chặt chẽ, bám chặt, kết hiệp. Còn "một thịt" (בָּשָׂר אֶחָד, *basar echad*) chỉ về sự hiệp nhất toàn diện về thể xác, tình cảm và thuộc linh mà không thể bị hủy bỏ một cách tùy tiện. Chúa Giê-xu đã trích dẫn trực tiếp phân đoạn này khi Ngài dạy dỗ về hôn nhân (Ma-thi-ơ 19:4-6). Hôn nhân, theo ý định của Đức Chúa Trời, là một giao ước suốt đời (Covenant), không phải chỉ là một khế ước (Contract) có thể chấm dứt khi không còn lợi ích. Sự hiệp một này là hình bóng về mối quan hệ giữa Đấng Christ và Hội Thánh (Ê-phê-sô 5:31-32), khiến nó càng thêm thiêng liêng và quan trọng.

Giáo lý then chốt về vấn đề này được tìm thấy trong hai phân đoạn song song nhưng có vài khác biệt nhỏ: Ma-thi-ơ 5:31-32, 19:3-9 và Mác 10:2-12, Lu-ca 16:18. Sự khác biệt giữa Ma-thi-ơ và Mác/Lu-ca thường liên quan đến bối cảnh đối tượng (Ma-thi-ơ viết cho người Do Thái quen với luật Môi-se). Hãy xem xét kỹ lời Chúa.

Trong Ma-thi-ơ 19:3-9, người Pha-ri-si hỏi Chúa Giê-xu: "Có nên phép vì cớ nào mà để vợ không?" Chúa Giê-xu đưa họ trở về ý định nguyên thủy, khẳng định: "Vậy, sự gì Đức Chúa Trời đã phối hiệp, người ta chớ phân rẽ" (câu 6). Khi họ vặn hỏi về luật ly dị trong Phục-truyền 24:1-4, Chúa đáp: "Ấy vì cớ lòng các ngươi cứng cỏi, nên Môi-se đã cho phép để vợ mình, chớ từ lúc ban đầu thì không có như vậy" (câu 8). Đây là điểm then chốt: **Ly dị là một sự nhượng bộ (concession) vì cớ lòng cứng cỏi của con người, chứ không phải là mệnh lệnh hay ý muốn tốt nhất của Đức Chúa Trời.**

Sau đó, Chúa Giê-xu tuyên bố một cách nghiêm túc: "Ta phán cùng các ngươi, nếu ai để vợ mình, không phải vì cớ ngoại tình, mà cưới vợ khác, thì người ấy phạm tội tà dâm; và ai cưới người đàn bà bị để, thì cũng phạm tội tà dâm" (Ma-thi-ơ 19:9).

Trong Mác 10:11-12, lời tuyên bố còn tuyệt đối hơn: "Ai để vợ mình mà cưới vợ khác, thì phạm tội tà dâm với người đàn bà ấy; và nếu người đàn bà bỏ chồng mình mà lấy chồng khác, thì cũng phạm tội tà dâm."

Phân tích từ ngữ và bối cảnh:

• "Ngoại tình": Từ Hy Lạp được dùng là πορνεία (*porneia*). Trong bối cảnh này, nhiều nhà giải kinh tin rằng nó ám chỉ đến một số tình trạng hôn nhân trái luân lý theo Kinh Thánh ngay từ đầu, chẳng hạn như hôn nhân cận huyết (Lê-vi Ký 18), tà dâm (fornication trước hôn nhân được phát hiện sau, Phục-truyền 22:13-21), hoặc ngoại tình (μοιχεία, *moicheia*) theo nghĩa hẹp. Dù hiểu theo nghĩa nào, Chúa Giê-xu cũng chỉ ra một ngoại lệ (exception clause) trong sách Ma-thi-ơ, cho thấy có một căn nguyên nghiêm trọng (xuất phát từ *porneia*) có thể làm đứt gãy giao ước hôn nhân theo nghĩa cho phép người vô tội không bị buộc tội nếu họ ly hôn và tái hôn.
• "Phạm tội tà dâm": Hành động tái hôn sau một cuộc ly dị không hợp Kinh Thánh (không phải vì *porneia*) được Chúa Giê-xu định tội là "tà dâm" (μοιχεύω, *moicheuō*). Điều này cho thấy trong mắt Đức Chúa Trời, giao ước hôn nhân đầu tiên vẫn còn hiệu lực, nên mối quan hệ mới bị xem là ngoại tình.

Trong bối cảnh Hội Thánh gặp nhiều vấn đề thực tế, sứ đồ Phao-lô được Đức Thánh Linh soi dẫn để đưa ra sự hướng dẫn chi tiết hơn. 1 Cô-rinh-tô 7:10-16 là phân đoạn then chốt.

Đối với các tín hữu kết hôn với nhau, Phao-lô khẳng định mệnh lệnh của Chúa: "Vả, cho những kẻ đã kết hôn, ta nói ra, không phải là ta, bèn là Chúa, rằng vợ chớ nên lìa chồng... chồng cũng đừng lìa vợ" (câu 10-11). Đây là mệnh lệnh tuyệt đối.

Tuy nhiên, Phao-lô đề cập đến một tình huống mới: Người tin Chúa kết hôn với người không tin. Nếu người không tin bằng lòng ở cùng, thì người tin Chúa "chớ lìa người" (câu 12-13). Nhưng "nếu người không tin muốn lìa, hãy để cho họ lìa" (câu 15a). Động từ "lìa" (χωρίζω, *chōrizō*) ở đây rõ ràng có nghĩa là ly dị. Câu tiếp theo mang ý nghĩa giải phóng quan trọng: "Trong những cơ hội như vậy, người anh em hay chị em không bị ràng buộc" (câu 15b). Từ "không bị ràng buộc" (οὐ δεδούλωται, *ou dedoulōtai*) trong tiếng Hy Lạp nghĩa là "không bị nô lệ," "không bị trói buộc." Nhiều nhà giải kinh cho rằng điều này bao hàm sự tự do để tái hôn, đặc biệt khi xét đến mục đích của Phao-lô trong cả chương là khuyên mọi người sống trong sự bình an (câu 15a) và giữ vững ơn kêu gọi của mình (câu 17-24). Sự "không bị ràng buộc" này xuất phát từ sự từ bỏ của người không tin, phá vỡ giao ước hôn nhân, và có lẽ được xem tương đương với trường hợp "ngoại tình" (*porneia*) về mặt tâm linh và thực tế.

Từ những phân tích trên, chúng ta có thể rút ra một số nguyên tắc Kinh Thánh làm nền tảng:

1. Ý định của Đức Chúa Trời là một vợ một chồng, trọn đời. Mọi sự xem xét đều phải bắt đầu và hướng về mục tiêu này.
2. Ly dị là một sự nhượng bộ vì lòng cứng cỏi, không phải là ý muốn tốt nhất. Nó luôn gây ra đau đớn và hậu quả.
3. Theo lời dạy của Chúa Giê-xu trong Ma-thi-ơ, ly dị (và khả năng tái hôn mà không mắc tội) chỉ được cho phép trong trường hợp có *porneia* (hành vi tình dục trái luân lý nghiêm trọng, phá vỡ giao ước). Đây là "ngoại lệ" cho người vô tội.
4. Theo giáo huấn của Phao-lô, khi một người không tin Chúa chủ động từ bỏ và ly dị người phối ngẫu tin Chúa, thì người tin Chúa "không bị ràng buộc." Hầu hết các cách giải thích truyền thống xem đây là một trường hợp khác cho phép tái hôn.
5. Mọi cuộc tái hôn sau một cuộc ly dị không dựa trên hai căn nguyên Kinh Thánh nêu trên (*porneia* hoặc sự từ bỏ của người không tin), đều bị Chúa Giê-xu gọi là "tà dâm." Điều này cho thấy tính nghiêm trọng của vấn đề trong mắt Đức Chúa Trời.
6. Ân Điển và Sự Tha Thứ là trung tâm của Phúc Âm. Ngay cả khi một người đã phạm sai lầm (trong ly dị hoặc tái hôn không đúng), sự ăn năn thật và lòng thương xót của Đức Chúa Trời trong Đấng Christ vẫn luôn sẵn sàng. Điều này không làm giảm nhẹ tiêu chuẩn, nhưng mở ra con đường phục hồi và nên thánh cho tương lai.

Vấn đề này không chỉ là giáo lý, mà còn là mục vụ với những con người đang đau khổ. Dưới đây là một số hướng dẫn thực tế:

1. Đối Với Những Người Đang Xem Xét Ly Dị:

• Tìm kiếm sự hòa giải là ưu tiên hàng đầu. Hãy tận dụng mọi nguồn lực mục vụ (mục sư, tư vấn Cơ Đốc, cầu nguyện) để chữa lành và xây dựng lại hôn nhân. "Hãy làm hết sức mình để hòa thuận với mọi người" (Rô-ma 12:18).
• Hiểu rõ căn nguyên Kinh Thánh. Liệu có *porneia* (ngoại tình thể xác, lạm dụng, hôn nhân bất hợp pháp từ đầu) không? Nếu không, Kinh Thánh kêu gọi bạn tha thứ và tìm cách hàn gắn (Cô-lô-se 3:13).
• Không vội vàng. Ly dị thường là giải pháp nhanh chóng cho một vấn đề phức tạp cần sự kiên nhẫn của tình yêu thương (1 Cô-rinh-tô 13:4-7).

2. Đối Với Những Người Đã Ly Dị Và Đang Suy Nghĩ Về Tái Hôn:

• Xét mình cách thành thật trước mặt Chúa. Cuộc ly dị của tôi dựa trên căn nguyên Kinh Thánh nào? Tôi có phải là người "vô tội" trong trường hợp đó không (theo Ma-thi-ơ 19:9)? Tôi có phải là người bị bỏ rơi bởi người phối ngẫu không tin Chúa không (theo 1 Cô-rinh-tô 7:15)?
• Tìm kiếm sự hướng dẫn khôn ngoan của Hội Thánh. Thảo luận với các trưởng lão, mục sư đáng tin cậy, những người có thể giúp bạn phân biệt và đưa ra quyết định dưới sự dẫn dắt của Lời Chúa.
• Nếu bạn thấy mình có sự tự do để tái hôn theo Kinh Thánh: Hãy bước vào cuộc hôn nhân mới với tấm lòng tôn trọng giao ước, học hỏi từ những sai lầm trong quá khứ, và đặt Chúa Giê-xu làm nền tảng.
• Nếu bạn nhận ra cuộc tái hôn trước đây của mình không phù hợp với tiêu chuẩn Kinh Thánh: Đây là lúc cho sự ăn năn thật. Ăn năn không nhất thiết có nghĩa là phải ly dị lần nữa (vì điều đó có thể gây thêm tổn thương), nhưng là thừa nhận tội lỗi với Chúa, xin sự tha thứ của Ngài, và quyết tâm sống thánh khiết trong tình trạng hiện tại với ân điển của Ngài. Đức Chúa Trời là Đấng làm mới lại và phục hồi (1 Giăng 1:9).

3. Đối Với Hội Thánh:

• Phải giảng dạy sự thật về sự thánh khiết của hôn nhân, nhưng đồng thời phải là cộng đồng của ân điển và sự chữa lành. Tránh kết án những người đã ly dị, nhưng mở vòng tay đón nhận họ, đồng hành với họ trong sự khôn ngoan và yêu thương.
• Cung cấp mục vụ chuyên biệt: Nhóm hỗ trợ cho người độc thân, người đã ly hôn, hoặc tư vấn hôn nhân để ngăn ngừa những cuộc hôn nhân tan vỡ.
• Không nên vội vàng đặt người mới tái hôn vào các chức vụ lãnh đạo (xem 1 Ti-mô-thê 3:2, 12 về tiêu chuẩn "chồng của một vợ"), nhưng cũng không tước đi cơ hội phục vụ và phát triển thuộc linh của họ trong các vai trò khác.

Câu hỏi "Một cặp đôi đã ly hôn có thể tái hôn không?" không có câu trả lời đơn giản "có" hoặc "không" cho mọi trường hợp. Kinh Thánh cho thấy ý định tuyệt đối của Đức Chúa Trời là sự gắn kết trọn đời, đồng thời công nhận những trường hợp ngoại lệ nghiêm trọng (*porneia* và sự từ bỏ của người không tin) có thể giải phóng người vô tội khỏi giao ước hôn nhân và cho phép họ có sự tự do để tái hôn.

Trọng tâm cuối cùng không phải là tìm kiếm lỗ hổng trong luật pháp, mà là tìm kiếm ý muốn tốt nhất, thánh khiết và đầy yêu thương của Đức Chúa Trời cho cuộc đời mình. Dù chúng ta đang ở trong hoàn cảnh nào – đang đối diện với một cuộc hôn nhân đầy sóng gió, đã trải qua nỗi đau ly dị, hay đang cân nhắc một cuộc hôn nhân mới – lời mời gọi dành cho chúng ta vẫn là: Hãy chạy đến với ân điển của Chúa Giê-xu Christ. Trong Ngài, có sự tha thứ cho mọi tội lỗi trong quá khứ. Trong Ngài, có sự khôn ngoan cho mọi quyết định trong hiện tại. Và trong Ngài, có niềm hy vọng cho một tương lai được hướng dẫn bởi tình yêu và lẽ thật của Đức Chúa Trời.

"Ví bằng chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta, và làm cho chúng ta sạch mọi điều gian ác." (1 Giăng 1:9)

Ước mong mỗi chúng ta, với tấm lòng khiêm nhường và khao khát vâng phục, tìm được sự hướng dẫn rõ ràng và sự bình an từ Người Chăn Hiền Lành của linh hồn mình.