Tại Sao Các Thám Tử Israel Đến Nhà Kỹ Nữ Rahab?
Trong hành trình tiến vào Đất Hứa, một trong những sự kiện đầy bí ẩn và mang tính nền tảng về đức tin chính là việc hai thám tử của Giô-suê đi vào thành Giê-ri-cô và tìm đến nhà của một phụ nữ được Kinh Thánh ghi là "kỹ nữ" tên Rahab. Hành động này, thoạt nhìn có vẻ mạo hiểm và khó hiểu, lại ẩn chứa những bài học sâu sắc về sự quan phòng của Đức Chúa Trời, về đức tin chân chính vượt lên trên hoàn cảnh, và về ân điển cứu rỗi phổ quát. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích bối cảnh lịch sử, nguyên văn Kinh Thánh, và ý nghĩa thần học đằng sau sự kiện then chốt này.
Sau cái chết của Môi-se, trách nhiệm lãnh đạo dân Y-sơ-ra-ên vào Đất Hứa được giao cho Giô-suê. Giê-ri-cô là thành trì kiên cố đầu tiên mà họ phải đối mặt, một "cửa ngõ" vào vùng đất Ca-na-an. Việc do thám là bước đi chiến lược tối quan trọng. Giô-suê, con trai của Nun, đã bí mật sai hai người từ Si-tim, dặn rằng: "Hãy đi do thám xứ, nhất là thành Giê-ri-cô" (Giô-suê 2:1). Thành Giê-ri-cô nằm trong thung lũng Gio-đanh, với tường thành kiên cố, biểu tượng cho quyền lực và sự chống đối của thế gian đối với ý chỉ Đức Chúa Trời.
Câu hỏi đặt ra là: Tại sao hai thám tử này lại chọn vào nhà của Rahab, một kỹ nữ? Từ nguyên gốc Hê-bơ-rơ được dùng cho Rahab là "זוֹנָה" (zânâh), có nghĩa là một phụ nữ hành nghề mại dâm. Xét về mặt chiến lược thuần túy, nhà của một kỹ nữ có thể là nơi lý tưởng để ẩn náu. Đó là nơi có nhiều khách vãng lai, người lạ ra vào không gây chú ý quá mức. Hơn nữa, nhà của Rahab được miêu tả là "ở trên đầu tường thành" (câu 15). Vị trí này vừa cho tầm nhìn chiến lược để quan sát, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho việc trốn thoát sau này.
Tuy nhiên, Kinh Thánh không ghi lại rằng hai thám tử "tình cờ" tìm đến nhà Rahab. Sự dẫn dắt của Đức Chúa Trời trong từng bước đi của họ là yếu tố then chốt. Đức Chúa Trời, Đấng đã hứa ban đất này, cũng chính là Đấng dẫn dắt các chi tiết nhỏ nhất của kế hoạch. Việc họ đến nhà Rahab không phải là một sự tình cờ may mắn, mà là một phần trong sự quan phòng toàn tri của Ngài, nhằm bày tỏ quyền năng cứu rỗi của Ngài vượt ra ngoài biên giới của dân Y-sơ-ra-ên.
Điều làm nên cốt lõi của câu chuyện không nằm ở hành động do thám, mà nằm ở lời tuyên xưng đức tin đáng kinh ngạc của Rahab. Khi vua Giê-ri-cô hay tin và sai quân đến bắt, Rahab đã giấu hai thám tử và nói dối quân lính. Nhưng động cơ của bà không phải là vì tiền hay vì lợi ích cá nhân, mà xuất phát từ một đức tin được khải thị. Bà thưa với hai thám tử:
"Tôi biết rằng Đức Giê-hô-va đã ban xứ nầy cho các ông; vì sự kinh khủng về các ông đã đổ trên chúng tôi, và hết thảy dân trong xứ đều sợ hãi trước mặt các ông. Vì chúng tôi có nghe Đức Giê-hô-va đã làm cho nước Biển Đỏ khô trước mặt các ông, khi ra khỏi xứ Ê-díp-tô, và các điều mà hai ông đã làm cho hai vua A-mô-rít tại bên kia sông Giô-đanh, là Si-hôn và Óc, mà các ông đã tận diệt đi. Vừa khi hay được điều đó, thì lòng chúng tôi tan chảy, chẳng còn can đảm trong người nào nữa; vì Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời các ông, thật là Đức Chúa Trời ở trên trời cao kia và ở dưới đất thấp nầy" (Giô-suê 2:9-11).
Đây là một trong những lời tuyên xưng đức tin vĩ đại nhất trong Cựu Ước. Rahab, một phụ nữ ngoại bang, một tội nhân trong xã hội, lại nhận biết và xưng nhận Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời chân thần trên trời dưới đất. Đức tin của bà không dựa trên một sự hiện thấy trực tiếp, mà dựa trên những gì bà "nghe" về các công việc quyền năng của Đức Chúa Trời. Đức tin đến bởi sự nghe (Rô-ma 10:17). Bà nhìn thấy bàn tay của Đức Chúa Trời Toàn Năng trong lịch sử, và điều đó khiến lòng bà ăn năn, quay về với Ngài.
Lời tuyên xưng này của Rahab tương phản hoàn toàn với sự cứng lòng và sợ hãi thuần túy của dân thành Giê-ri-cô. Họ cũng nghe những tin đồn ấy (câu 2:2), nhưng phản ứng của họ là tìm cách chống cự và tiêu diệt sứ giả của Đức Chúa Trời. Trong khi đó, Rahab chọn đứng về phía Đức Chúa Trời, dù điều đó đồng nghĩa với việc phản bội lại vua và thành của mình. Bà đã đặt đức tin nơi Đức Chúa Trời của Y-sơ-ra-ên cao hơn lòng trung thành với dân tộc và an nguy của bản thân.
Đáp lại đức tin của Rahab, hai thám tử đã lập một giao ước với bà: Khi Y-sơ-ra-ên tấn công, cả nhà bà sẽ được an toàn nếu họ ở trong nhà và treo một sợi "chỉ đỏ sặm" (cây chỉ sinh tử) tại cửa sổ (Giô-suê 2:18). Đây là một hình ảnh mang tính biểu tượng sâu sắc. Màu đỏ của sợi chỉ gợi nhớ đến huyết của con chiên trong Lễ Vượt Qua tại xứ Ê-díp-tô (Xuất Ê-díp-tô Ký 12:7, 13). Khi thiên sứ hủy diệt đi qua, nhà nào có huyết bôi trên mày và hai cây cột cửa thì được tha. Tương tự, sợi chỉ đỏ trên cửa sổ nhà Rahab là dấu hiệu của giao ước, bảo đảm sự cứu thoát khỏi sự hủy diệt sắp giáng xuống thành Giê-ri-cô.
Sự cứu rỗi này không dựa trên công đức hay địa vị xã hội của Rahab. Bà là một kỹ nữ, một người ngoại bang, theo luật pháp Môi-se thì đáng bị loại trừ. Nhưng cứu rỗi đến bởi đức tin và ân điển, được bảo đảm bởi một dấu hiệu bên ngoài (sợi chỉ đỏ) theo lời hứa của Đức Chúa Trời. Điều này báo trước rõ ràng cho giáo lý Tân Ước: "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời" (Ê-phê-sô 2:8).
Khi thành Giê-ri-cô sụp đổ, Giô-suê đã truyền lệnh giữ đúng lời thề: "Hãy đến nhà người kỹ nữ, và đem nàng với mọi vật thuộc về nàng ra, như các ngươi đã thề cùng nàng" (Giô-suê 6:22). Rahab và gia đình bà không những được cứu sống, mà còn được "ở giữa Y-sơ-ra-ên cho đến ngày nay" (câu 25). Thậm chí, Rahab về sau kết hôn với Sanh-môn, trở thành mẹ của Bô-ô, và được liệt vào gia phả của Chúa Giê-xu Christ (Ma-thi-ơ 1:5). Một phụ nữ tội lỗi, ngoại bang, trở thành một mắt xích quan trọng trong dòng dõi Đấng Mê-si, minh chứng hùng hồn cho ân điển biến đổi phi thường của Đức Chúa Trời.
Câu chuyện về Rahab không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn là một minh họa sống động về sự cứu rỗi. Dưới đây là những bài học và ứng dụng thực tiễn:
1. Ân Điển Cứu Rỗi Dành Cho Mọi Người: Rahab là bằng chứng rõ ràng rằng ơn cứu rỗi của Đức Chúa Trời vượt qua mọi rào cản chủng tộc, giới tính, địa vị xã hội và quá khứ tội lỗi. Không ai ở ngoài tầm với của ân điển Ngài. Như sứ đồ Phao-lô viết: "Trong Đấng Christ Giê-xu, anh em là con cái Đức Chúa Trời bởi đức tin... không còn chia ra người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn nô lệ hoặc tự do; không còn nam hoặc nữ; vì anh em đều là một trong Đấng Christ Giê-xu" (Ga-la-ti 3:26, 28). Trong Hội Thánh ngày nay, chúng ta không được phép khinh thường hay loại trừ bất kỳ ai dựa trên quá khứ của họ.
2. Đức Tin Chân Thật Đến Từ Sự Nghe Lời Chúa: Rahab tin vì bà nghe về những việc quyền năng của Đức Giê-hô-va. Đức tin của chúng ta ngày nay cũng được xây dựng trên Lời được chép lại – Kinh Thánh. Chúng ta cần siêng năng nghe, đọc, và suy ngẫm Lời Chúa để đức tin được lớn lên (Rô-ma 10:17). Đức tin chân chính luôn dẫn đến hành động (Gia-cơ 2:25). Rahab đã hành động bằng cách bảo vệ các thám tử và treo sợi chỉ đỏ.
3. Sự Cứu Rỗi Cá Nhân và Gia Đình: Lời hứa cứu rỗi dành cho "cả nhà cha nàng" (Giô-suê 2:12-13). Đức tin cá nhân của Rahab đã trở thành phước lành cho cả gia đình bà. Điều này khích lệ chúng ta sống đời tin kính và cầu thay cho sự cứu rỗi của những người thân trong gia đình mình.
4. Dấu Hiệu Của Giao Ước – Sợi Chỉ Đỏ: Trong thời đại Tân Ước, dấu hiệu của giao ước cứu rỗi không còn là huyết chiên hay chỉ đỏ, mà là chính huyết báu của Chúa Giê-xu Christ đã đổ ra trên thập tự giá. Sự cứu rỗi của chúng ta được đóng ấn bởi Thánh Linh (Ê-phê-sô 1:13). Chúng ta cần luôn nhớ và rao truyền rằng ơn cứu rỗi chỉ có trong Đấng Christ, là "Chiên Con của Đức Chúa Trời, Đấng cất tội lỗi thế gian đi" (Giăng 1:29).
5. Sự Biến Đổi Vinh Hiển Của Ân Điển: Từ một kỹ nữ ở Giê-ri-cô, Rahab trở thành một tổ mẫu trong dòng dõi Đấng Mê-si. Sứ đồ Hê-bơ-rơ liệt bà vào hàng ngũ các anh hùng đức tin (Hê-bơ-rơ 11:31), và Gia-cơ dùng bà như một ví dụ về đức tin hành động (Gia-cơ 2:25). Điều này cho chúng ta niềm hy vọng lớn lao: Không có quá khứ nào quá tối tăm mà ân điển Chúa không thể tẩy sạch và sử dụng cho vinh hiển Ngài.
Các thám tử Israel đến nhà kỹ nữ Rahab không phải là một sự tình cờ hay một quyết định chiến thuật đơn thuần. Đó là một cuộc gặp gỡ được Đức Chúa Trời sắp đặt để bày tỏ một chân lý vĩnh cửu: Ơn cứu rỗi của Ngài dành cho tất cả những ai, bất kể xuất thân hay quá khứ, bằng đức tin tiếp nhận quyền năng và lời hứa của Ngài. Rahab trở thành hình bóng của Hội Thánh – những người từ mọi dân tộc, bộ tộc, tiếng nói được kêu gọi ra khỏi sự hư mất của thế gian để vào sự an toàn của giao ước trong huyết Chúa Giê-xu.
Lịch sử của Rahab nhắc nhở mỗi chúng ta rằng: Đức tin đặt nơi Đức Chúa Trời hằng sống và Lời của Ngài là con đường duy nhất dẫn đến sự cứu rỗi thật. Hãy như Rahab, dám tin cậy và hành động dựa trên điều chúng ta biết về Chúa, treo lên "sợi chỉ đỏ" của đức tin nơi công tác cứu chuộc hoàn tất của Chúa Giê-xu Christ, và trông đợi sự giải cứu trọn vẹn của Ngài.
“Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” (Giăng 3:16)