Liệu Phụ Nữ Có Thể Hầu Việc Chúa Trong Cương Vị Chấp Sự Trong Hội Thánh?
Chủ đề về vai trò của phụ nữ trong chức vụ Hội Thánh, đặc biệt là chức vụ chấp sự, luôn là một đề tài được quan tâm và đôi khi gây tranh luận trong cộng đồng Cơ Đốc giáo. Để có cái nhìn thấu đáo và căn cứ trên Lời Chúa, chúng ta cần nghiên cứu một cách cẩn trọng, tôn trọng văn mạch, ngôn ngữ nguyên thủy (Hy Lạp, Hê-bơ-rơ) và toàn bộ sự dạy dỗ của Kinh Thánh. Bài viết này nhằm mục đích khám phá chân lý Kinh Thánh về vấn đề này, với tinh thần “lấy lòng yêu thương mà nói ra lẽ chân thật” (Ê-phê-sô 4:15).
I. Giải Nghĩa Từ “Chấp Sự” Trong Tân Ước
Trước khi đi vào phân tích, chúng ta cần hiểu rõ ý nghĩa của chức vụ “chấp sự”. Trong Tân Ước nguyên bản tiếng Hy Lạp, từ được dịch là “chấp sự” là diakonos (διάκονος). Từ này mang nghĩa cơ bản là “người phục vụ”, “người hầu bàn”, hoặc “người giúp việc”. Nó không chỉ dành riêng cho một chức vụ chính thức mà còn mô tả bất kỳ hình thức phục vụ nào.
Ví dụ, chính Chúa Giê-xu đã dùng từ này: “Vì Con người đã đến không phải để được hầu hạ [diakonēthēnai, dạng động từ của diakonos], song để hầu hạ [diakonēsai]” (Mác 10:45). Sứ đồ Phao-lô cũng tự xưng mình là “diakonos” (chấp sự/phục vụ) của Hội Thánh (Cô-lô-se 1:25) và của Tin Lành (Ê-phê-sô 3:7). Điều này cho thấy tinh thần cốt lõi của chức vụ này là phục vụ, không phải quyền lực hay địa vị.
Trong các thư tín mục vụ, chức vụ chấp sự được đề cập với những tiêu chuẩn rõ ràng. Phân đoạn then chốt là 1 Ti-mô-thê 3:8-13:
“Chấp sự cũng phải cho nghiêm trang, không nói hai lời, không ghiền rượu, không tham lợi phi nghĩa,... Những người đó cũng phải chịu thử thách trước đã, nếu không chỗ trách được thì mới được làm chấp sự. Đàn bà [gynaikas] cũng phải nghiêm trang, không nói xấu, có tiết độ, trung tín trong mọi việc. Chấp sự chỉ nên làm chồng của một vợ mà thôi, phải khéo cai trị con cái và nhà riêng mình.”
Đoạn Kinh Thánh này đặt ra một số câu hỏi quan trọng: “Đàn bà” (gynaikas) ở câu 11 ám chỉ ai? Có phải là vợ của các chấp sự nam, hay là những nữ chấp sự? Từ gynē (γυνή) trong tiếng Hy Lạp có thể dịch là “đàn bà”, “vợ”, hoặc “phụ nữ” tùy ngữ cảnh. Việc giải thích từ này sẽ dẫn đến hai quan điểm chính.
II. Quan Điểm 1: Có Nữ Chấp Sự - Dựa Trên Phoebe và Ngữ Cảnh
Những người ủng hộ quan điểm này tin rằng Kinh Thánh có nhắc đến nữ chấp sự, và câu 11 trong 1 Ti-mô-thê 3 đang nói về những phụ nữ giữ chức vụ này.
1. Gương Mẫu Cụ Thể: Phoebe, Nữ Chấp Sự Của Hội Thánh Xen-cơ-rê:
Trong Rô-ma 16:1-2, Sứ đồ Phao-lô viết: “Tôi gởi gắm cho anh em Phoebe, là chị em chúng ta, nguyên là chấp sự [diakonon] của Hội thánh Xen-cơ-rê, hầu cho anh em tiếp rước người trong Chúa cho xứng đáng với các thánh đồ, và giúp đỡ người trong bất cứ việc gì người có cần đến anh em; vì chính người đã giúp nhiều kẻ, và cũng giúp tôi nữa.”
Ở đây, Phao-lô sử dụng chính danh xưng diakonon (giống cái của diakonos) để mô tả Phoebe. Điều này cho thấy một cách rõ ràng rằng có những phụ nữ được công nhận với chức vụ “chấp sự” trong Hội Thánh thời Tân Ước. Công việc của bà là “giúp đỡ” (prostatis - nghĩa là người bảo trợ, người đứng đầu giúp đỡ), một công tác thiết thực và được tôn trọng.
2. Ngữ Cảnh Của 1 Ti-mô-thê 3:11:
Nếu câu 8-10 nói về tiêu chuẩn cho chấp sự nam (“chấp sự cũng phải…”), và câu 12 quay lại nói về chấp sự nam (“Chấp sự chỉ nên làm chồng của một vợ…”), thì việc câu 11 đột ngột chèn vào những tiêu chuẩn cho “đàn bà” một cách riêng biệt có thể được hiểu là Phao-lô đang đề cập đến một nhóm người khác: các nữ chấp sự. Cấu trúc này có vẻ hợp lý: ông liệt kê tiêu chuẩn cho các Giám mục/Trưởng lão (c.1-7), rồi đến các Chấp sự nam (c.8-10, 12-13), và ở giữa là các Chấp sự nữ (c.11).
3. Sự Hiện Diện Của Các Bà Góa:
Trong 1 Ti-mô-thê 5:9-10, Phao-lô nói về việc “ghi tên” những bà góa thật, trên 60 tuổi, “có danh tiếng tốt về việc phước đức” như nuôi con cái, đãi khách, rửa chân thánh đồ, cứu giúp kẻ khốn nạn… Đây có thể là một nhóm phụ nữ được Hội Thánh chính thức công nhận để phục vụ, một hình thức chấp sự đặc biệt cho các bà góa cao tuổi.
III. Quan Điểm 2: “Đàn Bà” Trong 1 Ti-mô-thê 3:11 Là Vợ Các Chấp Sự
Quan điểm truyền thống hơn giải thích rằng “đàn bà” (gynaikas) ở câu 11 ám chỉ “vợ của các chấp sự”. Lập luận dựa trên:
1. Sự Nhất Quán Về Gia Đình:
Khi liệt kê tiêu chuẩn cho Giám mục (c.1-7), Phao-lô có đề cập đến vợ con của họ (“chồng của một vợ”, “khéo cai trị nhà mình”). Vì vậy, khi chuyển sang tiêu chuẩn cho chấp sự, việc ông nhắc đến phẩm chất của vợ họ (c.11) trước khi nói về gia đình riêng của chấp sự (c.12) là có logic. Điều này nhấn mạnh rằng đời sống gia đình là một phần quan trọng trong tiêu chuẩn cho chức vụ.
2. Thiếu Một Danh Xưng Rõ Ràng:
Nếu Phao-lô muốn nói đến “nữ chấp sự”, ông có thể dùng danh xưng cụ thể hơn (như với Phoebe). Việc chỉ dùng từ “đàn bà” ở đây có thể mang nghĩa chung chung hơn.
3. Giải Thích Dựa Trên 1 Ti-mô-thê 2:12:
Quan điểm này thường được hỗ trợ bởi phân đoạn trước đó: “Ta không cho phép đàn bà dạy dỗ, cũng không được cầm quyền trên đàn ông; nhưng phải ở yên lặng” (1 Ti-mô-thê 2:12). Từ đó, một số kết luận rằng phụ nữ không thể giữ bất kỳ chức vụ có thẩm quyền giảng dạy hay cai trị nào trong Hội Thánh, và do đó không thể là chấp sự chính thức.
IV. Phân Tích Thần Học và Hài Hòa Các Quan Điểm
Là nhà nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta cần nhìn toàn bộ bức tranh:
1. Nguyên Tắc Của Sự Phục Vụ (Diakonia) Không Phân Biệt:
Tinh thần của Tân Ước nhấn mạnh rằng trong Đấng Christ, mọi rào cản đều bị phá đổ: “không còn phân biệt… nam hay nữ, vì anh em hết thảy đều là một trong Đức Chúa Giê-xu Christ” (Ga-la-ti 3:28). Điều này không xóa bỏ mọi sự khác biệt chức năng, nhưng khẳng định giá trị và cơ hội phục vụ như nhau trước mặt Chúa. Ân tứ Thánh Linh được ban cho mọi tín hữu để phục vụ (1 Phi-e-rơ 4:10), không phân biệt nam nữ.
2. Bản Chất Công Việc Của Chấp Sự:
Công việc của chấp sự thời Tân Ước mang tính thực tế và phục vụ: quản lý sự giúp đỡ cho các bà góa (Công vụ 6:1-6), phân phát của cải, tổ chức, chăm sóc. Đây là những lĩnh vực mà phụ nữ có nhiều ân tứ và khả năng thiên phú. Việc Phoebe được gọi là diakonon cho thấy Hội Thánh đầu tiên đã công nhận và sử dụng các ân tứ này trong một chức vụ chính thức.
3. Giải Quyết Mối Liên Hệ Với 1 Ti-mô-thê 2:12:
Phân đoạn 1 Ti-mô-thê 2:12 cần được hiểu trong bối cảnh cụ thể của Hội Thánh Ê-phê-sô (nơi có những giáo sư giả và phụ nữ chưa được dạy dỗ), và trong mối liên hệ với nguyên tắc tạo dựng (c.13-14). Nó chủ yếu đề cập đến thẩm quyền giảng dạy chính thức và cai trị tối cao trên toàn Hội Thánh (chức vụ Trưởng lão/Giám mục). Công việc của chấp sự, với trọng tâm là phục vụ thực tế, có thể được xem là một phạm vi chức năng khác.
V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Hội Thánh Ngày Nay
1. Xác Định Lại Tầm Nhìn Về Chức Vụ Chấp Sự:
Hội Thánh cần nhấn mạnh lại bản chất phục vụ (diakonia) của chức vụ chấp sự, thay vì chỉ xem đó là một vị trí trong “ban chấp sự”. Mọi tín hữu, nam và nữ, đều được kêu gọi trở thành những “chấp sự” (người phục vụ) trong thân thể Đấng Christ.
2. Công Nhận và Sử Dụng Ân Tứ Của Mọi Thành Viên:
Hội Thánh phải tích cực khám phá, đào tạo và thiết lập những người nữ có ân tứ quản trị, giúp đỡ, tổ chức vào những vị trí phục vụ phù hợp, có thể với danh xưng chính thức hoặc không. Sự công nhận chính thức (như với Phoebe) mang lại trách nhiệm, thẩm quyền cần thiết và sự bảo vệ cho công việc của họ.
3. Áp Dụng Các Tiêu Chuẩn Kinh Thánh:
Dù là nam hay nữ, bất kỳ ai tham gia vào chức vụ phục vụ chính thức đều phải đáp ứng các tiêu chuẩn thuộc linh cao: nghiêm trang, trung tín, tiết độ, quản trị tốt gia đình (nếu có), có danh tiếng tốt (1 Ti-mô-thê 3:8-13).
4. Sống Trong Sự Hiệp Một và Tôn Trọng Lẫn Nhau:
Trong những vấn đề mà các Cơ Đốc nhân chân thành có cách hiểu khác nhau, chúng ta cần giữ lòng khiêm nhường, yêu thương và tìm kiếm sự hiệp một trong Chúa. Mục đích tối thượng không phải là “thắng” trong tranh luận, mà là xây dựng Thân Thể Đấng Christ và mở rộng Vương Quốc Đức Chúa Trời.
Kết Luận
Qua nghiên cứu ngôn ngữ và văn mạch Kinh Thánh, chúng ta thấy bằng chứng mạnh mẽ ủng hộ quan điểm rằng phụ nữ Cơ Đốc có thể và nên được tham gia hầu việc Chúa trong cương vị chấp sự. Gương của Phoebe là một minh chứng rõ ràng. Chức vụ chấp sự, với cốt lõi là phục vụ thực tế, hoàn toàn phù hợp với các ân tứ và sự kêu gọi Chúa dành cho nhiều chị em. Điều quan trọng nhất không phải là danh xưng, mà là một tấm lòng sẵn sàng phục vụ, được Thánh Linh xức dầu và vận hành trong tình yêu thương.
Hội Thánh của Đấng Christ là một thân thể sống động, nơi mọi chi thể, bất kể nam hay nữ, đều có chức năng quý giá. Ước mong chúng ta, với tinh thần của Phi-e-rơ, công bố rằng trong thời đại ân điển này, “con trai và con gái… đều sẽ nói lời tiên tri” (Công vụ 2:17), và tất cả cùng nhau phục vụ để làm vinh hiển Danh Chúa.