Có đúng là phụ nữ phải giữ im lặng trong hội thánh?

Chủ đề về vai trò của phụ nữ trong Hội thánh, đặc biệt là liên quan đến mạng lệnh "giữ im lặng" trong một số phân đoạn Tân Ước, là một trong những chủ đề gây nhiều tranh luận và cần sự nghiên cứu cẩn thận, tôn trọng Kinh Thánh. Là một nhà nghiên cứu Tin Lành, chúng ta phải tiếp cận vấn đề này với tấm lòng muốn tìm hiểu Lẽ thật toàn vẹn của Đức Chúa Trời, tránh những cực đoan: một bên là gạt bỏ những lời dạy rõ ràng, bên kia là áp dụng cách cứng nhắc mà không xem xét toàn bộ bối cảnh và mục đích của Kinh Thánh. Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích hai phân đoạn chính, bối cảnh lịch sử-văn hóa, nguyên tắc giải kinh, và sự ứng dụng cân bằng trong đời sống Hội thánh Tin Lành ngày nay.

Hai phân đoạn thường được viện dẫn nhiều nhất là 1 Cô-rinh-tô 14:34-35 và 1 Ti-mô-thê 2:11-15. Chúng ta cần xem xét chúng trong ngữ cảnh trực tiếp và rộng lớn hơn.

A. 1 Cô-rinh-tô 14:34-35 (Kinh Thánh Tiếng Việt 1925):

“Đàn bà phải nín lặng trong Hội thánh, vì họ không có phép nói tại đó; nhưng phải phục tùng cũng như luật pháp dạy. Nếu muốn học điều gì, thì phải hỏi chồng mình ở nhà; bởi vì đàn bà nói lên trong Hội thánh là không hiệp lẽ.”

• Ngữ Cảnh Trực Tiếp (1 Cô-rinh-tô 12-14): Phao-lô đang giải quyết sự lộn xộn trong sự nhóm lại của Hội thánh Cô-rinh-tô, nơi các ân tứ thuộc linh (đặc biệt là nói tiếng lạ và nói tiên tri) được thực hành một cách hỗn loạn, thiếu trật tự và không vì sự gây dựng chung (1 Cô-rinh-tô 14:26, 33, 40). Mục tiêu của ông là "mọi sự đều nên làm cho phải phép và theo thứ tự" (câu 40).
• Giải Nghĩa Nguyên Văn Hy Lạp: Động từ "nín lặng" (σιγάω - sigáō) trong ngữ cảnh này không chỉ có nghĩa là tuyệt đối không được mở miệng. Trong cùng một chương, từ này được dùng cho người nói tiên tri khi có sự mặc khải mới (câu 30) và cho người nói tiếng lạ nếu không có người thông giải (câu 28). Nó hàm ý "giữ yên lặng, ngưng nói, không lên tiếng" trong một tình huống cụ thể. Vậy, sự "nín lặng" ở đây có khả năng liên quan đến việc ngưng những lời tra hỏi, tranh luận gây rối loạn trong lúc nhóm lại công cộng.
• Vấn Đề Cụ Thể - "Hỏi" (câu 35): Hành động "hỏi" (ἐπερωτάω - eperōtaō) không phải là hỏi đơn thuần, mà trong văn hóa Hy Lạp thời đó, nó thường mang nghĩa chất vấn, tra hỏi, tranh luận công khai. Phụ nữ tại Cô-rinh-tô (có lẽ chưa được học Kinh Thánh Cựu Ước đầy đủ như nam giới Do Thái) có thể đang cắt ngang buổi nhóm bằng những câu hỏi tra hỏi gây mất trật tự. Phao-lô khuyên họ nên học hỏi trong môi trường gia đình, nơi có thể thảo luận kỹ lưỡng với chồng (nếu chồng là tín hữu), thay vì gây gián đoạn sự thờ phượng chung.
• Tham Chiếu "Luật Pháp" (câu 34): Cụm "luật pháp dạy" có thể ám chỉ đến Sáng Thế Ký 3:16 (sự phục tùng như một hệ quả của sự sa ngã) hoặc truyền thống Do Thái giáo về vai trò công khai. Điều này dẫn chúng ta sang phân đoạn tiếp theo.

B. 1 Ti-mô-thê 2:11-15:

“Đàn bà phải yên lặng mà học hỏi, với cả sự phục tùng. Ta không cho phép đàn bà dạy dỗ, cũng không được cầm quyền trên đàn ông; bà phải ở yên lặng. Vì A-đam được dựng nên trước nhứt, rồi mới đến Ê-va. Không phải A-đam bị dỗ dành, bèn là người đàn bà bị dỗ dành mà sa vào tội lỗi. Dầu vậy, nếu đàn bà lấy đức tin, đức yêu thương, và sự nên thánh mà giữ mình trong nết na, thì sẽ nhờ việc sanh đẻ mà được cứu.”

• Ngữ Cảnh: Thư gửi Ti-mô-thê tại Ê-phê-sô. Ê-phê-sô là trung tâm thờ nữ thần Ác-tê-mi, nơi mà tôn giáo và văn hóa có thể đã ảnh hưởng đến một số phụ nữ trong Hội thánh, dẫn đến việc họ muốn chiếm vai trò lãnh đạo hoặc dạy dỗ một cách không phù hợp, có lẽ lan truyền những giáo lý sai lầm (xem 1 Ti-mô-thê 1:3-7, 4:7; 2 Ti-mô-thê 3:6-7).
• Giải Nghĩa:
  • "Yên lặng mà học hỏi" (câu 11): Đây là thái độ khiêm nhường, sẵn sàng tiếp nhận, đối lập với việc tranh cãi giáo lý.
  • "Không cho phép... dạy dỗ và cầm quyền trên đàn ông" (câu 12): Động từ Hy Lạp "authenteō" (cầm quyền) mang sắc thái mạnh, có thể là "lấn quyền, thống trị một cách độc đoán". Phao-lô không cấm mọi hình thức dạy dỗ của phụ nữ (xem Tít 2:3-4, Công vụ 18:26 - Bê-rít-sin dạy Áp-bô-lô), mà là cấm việc một người nữ đảm nhận vai trò giáo sư có thẩm quyền chính thức (giáo lý) trên toàn thể Hội thánh gồm cả nam giới. Đây liên quan đến chức vụ trưởng lão/mục sư.
• Căn Nguyên Thần Học (câu 13-14): Phao-lô viện dẫn đến thứ tự sáng tạo (A-đam rồi đến Ê-va) và trình tự sa ngã (Ê-va rồi đến A-đam). Điều này cho thấy sự khác biệt về vai trò (role) giữa nam và nữ là một phần trong kế hoạch nguyên thủy của Đức Chúa Trời, chứ không chỉ là sản phẩm văn hóa. Tuy nhiên, sự khác biệt này không hàm ý giá trị thấp hơn.
• Lời Hứa và Sự Cứu Rỗi (câu 15): Cụm "sẽ nhờ việc sanh đẻ mà được cứu" thường bị hiểu lầm. Nó không dạy sự cứu rỗi bởi công đức. Trong ngữ cảnh, có thể hiểu rằng dù phụ nữ phải chịu hậu quả của sự sa ngã (Sáng 3:16), nhưng họ vẫn có phần trong sự cứu rỗi thông qua dòng dõi hứa ban (sự giáng sinh của Đấng Christ bởi một người nữ), và bằng đời sống đức tin, yêu thương, nên thánh trong vai trò của mình.

Để hiểu toàn diện, chúng ta phải xem xét nhiều gương mẫu và lời dạy khác:

• Sự Bình Đẳng Trong Đấng Christ (Ga-la-ti 3:28): "Không còn người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn người tôi mọi hoặc người tự chủ; không còn người nam hoặc người nữ; vì trong Đức Chúa Jêsus Christ, anh em thảy đều là một." Đây là nền tảng: trong phương diện giá trị, phẩm giá, và sự cứu rỗi, nam và nữ hoàn toàn bình đẳng trước mặt Đức Chúa Trời. Sự khác biệt về vai trò không phủ nhận sự bình đẳng này.
• Ân Tứ và Sự Phục Vụ Được Thừa Nhận: Kinh Thánh ghi nhận nhiều phụ nữ phục vụ tích cực:
  • Nữ tiên tri: Anh em gái của Phi-e-rơ là Ma-ri (Công vụ 21:9), bốn con gái của Phí-líp truyền đạo đều là nữ tiên tri.
  • Cộng sự trong chức vụ: Bê-rít-sin và A-qui-la (Rô-ma 16:3), Phi-lê-môn (câu 2), Ma-ry, Truy-cơ, Bẹc-si, Nhi-cô-la (Rô-ma 16:6, 12).
  • Tôi tớ (διακονός - diakonos): Pho-be tại xenh-rê (Rô-ma 16:1) được gọi bằng danh xưng này, thường được dịch là "người giúp việc" hoặc "chấp sự".
  • Người dạy dỗ: Bê-rít-sin "giải bày đạo Đức Chúa Trời cho [Áp-bô-lô]" (Công vụ 18:26). Phao-lô khuyên các bà lớn tuổi dạy dỗ phụ nữ trẻ (Tít 2:3-4).
• Lời Tiên Tri về Đức Thánh Linh (Công vụ 2:17-18): Trong ngày Lễ Ngũ Tuần, Phi-e-rơ trích tiên tri Giô-ên: "Đức Chúa Trời phán: Trong những ngày sau rốt, ta sẽ đổ Thánh Linh ta trên khắp các loài xác thịt; Con trai và con gái các ngươi đều sẽ nói tiên tri... Ta sẽ đổ Thánh Linh ta trên các đầy tớ trai và gái của ta trong những ngày đó, và họ đều nói tiên tri." Điều này cho thấy Thánh Linh ban ân tứ và tiếng nói cho cả nam và nữ để phục vụ và làm chứng.

Từ những nghiên cứu trên, chúng ta có thể rút ra những nguyên tắc ứng dụng:

1. Trật Tự và Sự Gây Dựng Là Ưu Tiên Hàng Đầu: Mọi hoạt động trong Hội thánh (dù do nam hay nữ thực hiện) phải nhằm mục đích gây dựng thân thể Chúa và diễn ra trong trật tự, tôn trọng lẫn nhau (1 Cô-rinh-tô 14:26, 40). Sự lộn xộn, tranh cãi công khai gây chia rẽ đều cần được khắc phục.

2. Vai Trò Lãnh Đạo Giáo Huấn Chính Thức: Dựa trên 1 Ti-mô-thê 2:12 và sự mô tả về các tiêu chuẩn của trưởng lão/giám mục (1 Ti-mô-thê 3:1-7, Tít 1:6-9 - luôn dùng đại từ "người chồng của một vợ"), nhiều Hội thánh Tin Lành truyền thống giữ quan điểm rằng chức vụ mục sư/trưởng lão chính thức (người giảng dạy và coi sóc toàn thể Hội thánh) được dành cho những người nam đủ điều kiện. Đây không phải là vấn đề năng lực mà là vấn đề sự ủy nhiệm theo Kinh Thánh.

3. Phạm Vi Rộng Lớn Cho Sự Phục Vụ Của Phụ Nữ: Phụ nữ được kêu gọi và ban ân tứ để tham gia vào hầu hết mọi mặt của đời sống Hội thánh:

• Dạy dỗ: Trong các lớp học trẻ em, thanh thiếu niên, các nhóm phụ nữ, hoặc trong gia đình.
• Làm chứng & truyền giáo: Như người đàn bà Sa-ma-ri (Giăng 4), Ma-ry Ma-đơ-len là người đầu tiên loan báo Chúa phục sinh (Giăng 20:17-18).
• Chăm sóc, quản trị, hành chính: Phục vụ như chấp sự (theo mô hình của Pho-be), thăm viếng, tổ chức, âm nhạc, cầu nguyện, v.v.
• Nói tiên tri/công bố Lời Chúa: Trong khuôn khổ phù hợp, phụ nữ có thể chia sẻ Lời Chúa, chứng đạo, khích lệ trong các buổi nhóm (1 Cô-rinh-tô 11:5 thậm chí đề cập đến phụ nữ cầu nguyện và nói tiên tri công khai, với điều kiện phải trùm đầu).

4. Tinh Thần Học Hỏi và Phục Tùng Thuộc Linh: Tinh thần "yên lặng học hỏi" và "phục tùng" (1 Ti-mô-thê 2:11) là thái độ cần có của mọi tín hữu - nam lẫn nữ - đối với Lời Đức Chúa Trời và những người lãnh đạo được Ngài lập lên (Hê-bơ-rơ 13:17). Đây là sự khiêm nhường thuộc linh, không phải sự im lặng bị động.

5. Sự Hiệp Một Trong Sự Khác Biệt: Hội thánh là một thân thể với nhiều chi thể có chức năng khác nhau (1 Cô-rinh-tô 12). Sự khác biệt về vai trò giữa nam và nữ (cũng như các ân tứ khác nhau) phải dẫn đến sự bổ sung lẫn nhau, tôn trọng lẫn nhau và cùng nhau làm vinh hiển Đức Chúa Trời, chứ không dẫn đến tranh giành quyền lực hay cảm giác tự ti.

Vậy, có đúng là phụ nữ phải giữ im lặng trong Hội thánh? Câu trả lời theo sự nghiên cứu Kinh Thánh toàn diện là: Không, theo nghĩa tuyệt đối và phổ quát. Kinh Thánh không cấm phụ nữ có mọi tiếng nói trong Hội thánh. Tuy nhiên, Kinh Thánh cũng dạy về trật tự, sự phục tùng, và sự phân biệt về vai trò trong các chức vụ lãnh đạo giáo huấn chính thức.

Lời dạy về sự "im lặng" trong 1 Cô-rinh-tô 14 cần được hiểu trong bối cảnh giải quyết sự hỗn loạn cụ thể, khuyến khích thái độ học hỏi đúng đắn và tôn trọng trật tự chung. Còn trong 1 Ti-mô-thê 2, đó là lời dạy về việc không lấn quyền trong vai trò giáo sư có thẩm quyền trên toàn Hội thánh.

Điều quan trọng nhất là cả nam lẫn nữ đều phải tìm kiếm và thi hành ý muốn của Đức Chúa Trời trong tinh thần yêu thương, khiêm nhường và hiệp một. Phụ nữ Tin Lành được mời gọi phục vụ Chúa cách năng động, sử dụng các ân tứ Ngài ban để gây dựng Hội thánh, trong khuôn khổ Lời Chúa vạch ra. Sự phục vụ đa dạng của họ là một phước hạnh không thể thiếu cho thân thể Đấng Christ. Ước mong mỗi chúng ta, dù nam hay nữ, đều sống và phục vụ với lòng biết ơn, vì sự cao trọng duy nhất thuộc về Chúa Giê-xu Christ, Đầu của Hội thánh.