Thứ tự ưu tiên trong gia đình chúng ta nên là gì?

Trong xã hội ngày nay, gia đình Cơ Đốc phải đối mặt với vô số áp lực từ công việc, học tập, hoạt động Hội Thánh, và nhiều mối quan hệ khác. Nếu không có một thứ tự ưu tiên rõ ràng, chúng ta dễ bị cuốn vào guồng quay của sự bận rộn, đánh mất sự cân bằng và bình an mà Chúa muốn ban cho gia đình mình. Vậy theo Lời Chúa, thứ tự ưu tiên trong gia đình chúng ta nên là gì? Bài viết này sẽ khảo sát Kinh Thánh để tìm ra nguyên tắc nền tảng và đưa ra những áp dụng thực tiễn cho đời sống gia đình Cơ Đốc.

1. Đặt Chúa lên hàng đầu: Nền tảng của mọi ưu tiên

Trước khi bàn về mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình, chúng ta phải bắt đầu với mối quan hệ căn bản nhất: mối liên hệ giữa chúng ta với Đức Chúa Trời. Chúa Giê-xu dạy rõ trong Ma-thi-ơ 22:37-38: Ngươi phải hết lòng, hết linh hồn, hết trí mà yêu mến Chúa là Đức Chúa Trời ngươi. Ấy là điều răn thứ nhất và lớn hơn hết. Điều răn này bắt nguồn từ Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:5 và được nhấn mạnh xuyên suốt Kinh Thánh.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “yêu” ở đây là אָהַב (ahav), diễn tả một tình yêu mang tính cam kết, lựa chọn và hành động. Còn trong Tân Ước, từ Hy Lạp ἀγαπάω (agapaō) cũng nói đến tình yêu hy sinh, vô điều kiện. Yêu Chúa hết lòng nghĩa là dành cho Ngài vị trí tối cao trong mọi suy nghĩ, quyết định và thời gian của chúng ta.

Đối với gia đình, điều này có nghĩa là chúng ta phải quyết định giống như Giô-suê: Nhưng ta và nhà ta sẽ phục sự Đức Giê-hô-va. (Giô-suê 24:15). Mọi hoạt động trong gia đình phải xoay quanh việc thờ phượng, vâng lời và làm vinh hiển Danh Chúa. Khi Chúa được đặt lên hàng đầu, các mối quan hệ khác sẽ được sắp xếp đúng đắn và nhận được phước hạnh.

• Ứng dụng thực tế: Dành thời gian cá nhân và gia đình để đọc Kinh Thánh, cầu nguyện, thờ phượng. Tham dự các buổi nhóm Hội Thánh đều đặn. Để Chúa dẫn dắt mọi quyết định lớn nhỏ trong gia đình.

2. Mối quan hệ vợ chồng: Ưu tiên thứ hai sau Chúa

Ngay sau mối liên hệ với Đức Chúa Trời, Kinh Thánh đề cao mối liên hệ giữa vợ và chồng. Trong Sáng thế Ký 2:24, Chúa phán: Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình, và cả hai sẽ trở nên một thịt. Sự “dính díu” (tiếng Hê-bơ-rơ: דָּבַק davaq) nghĩa là gắn bó chặt chẽ, không tách rời.

Sứ đồ Phao-lô cũng dạy rõ về trách nhiệm của vợ chồng trong Ê-phê-sô 5:22-33. Vợ phải vâng phục chồng như Hội Thánh vâng phục Đấng Christ, còn chồng phải yêu vợ như chính mình và hy sinh vì vợ như Christ hy sinh vì Hội Thánh. Tình yêu của người chồng được mô tả bằng từ Hy Lạp ἀγαπάω (agapaō) – tình yêu hy sinh, không vị kỷ.

Ngoài ra, 1 Phi-e-rơ 3:7 khuyên người chồng phải “ở với vợ cách khôn ngoan, tôn trọng nàng”. Khi đặt mối quan hệ vợ chồng lên trên con cái, công việc hay bất cứ điều gì khác (sau Chúa), chúng ta bảo vệ được sự hợp nhất mà Chúa đã thiết lập và tạo nền tảng vững chắc cho con cái.

• Ứng dụng thực tế: Dành thời gian riêng tư cho nhau mỗi ngày, dù chỉ vài phút. Lên kế hoạch hẹn hò định kỳ. Cùng nhau cầu nguyện, chia sẻ Lời Chúa. Giải quyết xung đột cách nhanh chóng, không để mặt trời lặn trong cơn giận (Ê-phê-sô 4:26).

3. Con cái: Trách nhiệm nuôi dạy trong Chúa

Sau vợ chồng, con cái là ưu tiên tiếp theo. Chúa giao cho cha mẹ trách nhiệm nuôi nấng, dạy dỗ con cái theo đường lối của Ngài. Châm-ngôn 22:6 dạy: Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó. Trong Ê-phê-sô 6:4, Phao-lô khuyên các bậc phụ huynh: Hỡi các người làm cha, chớ chọc cho con cái mình giận dữ, hãy dùng sự sửa phạt khuyên bảo của Chúa mà nuôi nấng chúng nó.

Trong tiếng Hy Lạp, “nuôi nấng” (ἐκτρέφω ektrephō) bao hàm cả việc cung cấp vật chất lẫn tinh thần. “Sửa phạt khuyên bảo của Chúa” (παιδεία καὶ νουθεσία κυρίου) chỉ về sự giáo dục toàn diện theo tiêu chuẩn của Chúa.

Một ví dụ điển hình là mệnh lệnh trong Phục-truyền 6:6-7: Các lời mà ta truyền cho ngươi ngày nay sẽ ở tại trong lòng ngươi; khá ân cần dạy dỗ điều đó cho con cái ngươi và phải nói đến, hoặc khi ngươi ngồi trong nhà, hoặc khi đi ngoài đường, hoặc lúc ngươi nằm, hay là khi chổi dậy. Như vậy, dạy dỗ con cái về Chúa không phải là một hoạt động tách biệt mà là lối sống thường nhật.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng con cái không được đặt lên trên mối quan hệ vợ chồng. Nhiều gia đình vì quá tập trung vào con mà vợ chồng xao nhãng nhau, dẫn đến rạn nứt. Khi vợ chồng yêu thương, tôn trọng nhau, con cái sẽ cảm thấy an toàn và học được bài học về tình yêu thương của Chúa.

• Ứng dụng thực tế: Lập thời gian biểu cân bằng giữa việc chăm sóc con và dành thời gian cho vợ/chồng. Cùng con đọc Kinh Thánh, cầu nguyện mỗi ngày. Khuyến khích con tham gia hoạt động Hội Thánh. Kỷ luật con trong tình yêu thương và sự kiên nhẫn.

4. Gia đình mở rộng và người thân: Bổn phận yêu thương, chăm sóc

Kinh Thánh dạy chúng ta phải hiếu kính cha mẹ (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12) và chăm lo cho người thân, đặc biệt là những người có nhu cầu. 1 Ti-mô-thê 5:8 tuyên bố mạnh mẽ: Ví bằng có ai không săn sóc đến bà con mình, nhứt là không săn sóc đến người nhà mình, ấy là người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa.

Tuy nhiên, Chúa Giê-xu cũng dạy rằng tình yêu dành cho Ngài phải vượt trên tình yêu gia đình (Ma-thi-ơ 10:37). Điều này không có nghĩa là chúng ta bỏ bê cha mẹ hay người thân, nhưng khi có sự xung đột giữa ý muốn của Chúa và ý muốn của gia đình, chúng ta phải ưu tiên vâng lời Chúa. Trong cuộc sống thường ngày, chúng ta vẫn phải thể hiện tình yêu thương và sự hỗ trợ thiết thực cho gia đình mở rộng, nhưng không để điều đó cản trở những ưu tiên cao hơn (Chúa, vợ chồng, con cái).

• Ứng dụng thực tế: Thường xuyên liên lạc, thăm hỏi cha mẹ và họ hàng. Giúp đỡ khi họ gặp khó khăn. Đồng thời, biết đặt giới hạn lành mạnh nếu có sự can thiệp quá mức vào cuộc sống riêng của vợ chồng.

5. Công việc và nghĩa vụ xã hội: Làm việc như làm cho Chúa

Làm việc là một phần quan trọng trong đời sống. Kinh Thánh dạy chúng ta phải siêng năng làm việc để cung cấp cho gia đình (2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:10) và quản lý tốt những gì Chúa giao. Cô-lô-se 3:23 nói: Hễ làm việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa, chớ không phải làm cho người ta.

Tuy nhiên, công việc không nên trở thành chủ nhân của chúng ta. Chúa Giê-xu cảnh báo về sự lo lắng của đời này và sự ham mê giàu có (Ma-thi-ơ 6:24-34). Nếu chúng ta dành quá nhiều thời gian cho công việc mà sao nhãng gia đình, chúng ta đang đi ngược lại mục đích của Chúa. Ngay cả khi phục vụ Chúa trong chức vụ, chúng ta cũng phải chú ý đến việc quản trị gia đình mình (1 Ti-mô-thê 3:4-5).

• Ứng dụng thực tế: Lập kế hoạch làm việc hiệu quả để có thể về nhà đúng giờ, dành thời gian cho vợ/chồng và con cái. Tắt điện thoại công việc trong giờ gia đình. Nhớ rằng công việc là phương tiện để phục vụ Chúa và gia đình, chứ không phải cứu cánh.

6. Hội Thánh và sự phục vụ: Đóng góp nhưng không hy sinh gia đình

Là con cái Chúa, chúng ta được kêu gọi tham gia vào thân thể Đấng Christ và sử dụng ân tứ để gây dựng Hội Thánh. Hê-bơ-rơ 10:25 khuyên: chớ bỏ sự nhóm lại như mấy kẻ quen làm, nhưng phải khuyên bảo nhau, và hễ anh em thấy ngày ấy hầu gần chừng nào, thì càng phải làm như vậy chừng nấy. Việc nhóm lại, thờ phượng, và phục vụ là rất quan trọng.

Nhưng một lần nữa, sự phục vụ Hội Thánh không được làm tổn hại đến gia đình. Trong 1 Ti-mô-thê 3:5, một trong những tiêu chuẩn của người lãnh đạo là “khéo cai trị nhà mình”. Nếu chúng ta quá bận rộn với các hoạt động Hội Thánh mà bỏ bê vợ/chồng, con cái, thì chúng ta đang thất bại trong trách nhiệm Chúa giao.

• Ứng dụng thực tế: Tham gia Hội Thánh với tinh thần cân bằng. Cùng gia đình thảo luận về mức độ tham gia phù hợp. Ưu tiên các hoạt động có thể thực hiện chung cả gia đình. Đảm bảo rằng gia đình vẫn có thời gian nghỉ ngơi, vui chơi bên nhau.

Áp dụng thứ tự ưu tiên vào đời sống hàng ngày

Biết nguyên tắc là một chuyện, sống theo nguyên tắc ấy là chuyện khác. Dưới đây là một số gợi ý thực tế để giúp gia đình bạn duy trì thứ tự ưu tiên đúng đắn:

• Thiết lập thói quen thuộc linh chung: Mỗi ngày, dành ít nhất 15-30 phút cho gia đình đọc Kinh Thánh, cầu nguyện và chia sẻ. Điều này củng cố mối liên hệ với Chúa và với nhau.
• Lập thời gian biểu: Trong tuần, hãy dành riêng những buổi tối cho vợ/chồng (không có con cái), những buổi cho con cái, và những buổi cho việc nhà, công việc. Hãy coi những cuộc hẹn này là quan trọng như các cuộc họp công việc.
• Học cách nói “không”: Khi các hoạt động bên ngoài (công việc, Hội Thánh, bạn bè) đe dọa xâm lấn thời gian dành cho gia đình, hãy can đảm từ chối. Nhớ rằng gia đình là ơn gọi đầu tiên của bạn.
• Giao tiếp thường xuyên: Vợ chồng nên thường xuyên trao đổi về cảm nhận của nhau về sự cân bằng trong gia đình. Con cái cũng cần được lắng nghe để hiểu được nhu cầu của chúng.
• Cầu xin sự khôn ngoan từ Chúa: Mỗi gia đình có hoàn cảnh khác nhau; hãy cầu nguyện để Chúa chỉ dẫn cách sắp xếp ưu tiên phù hợp nhất.

Kết luận

Thứ tự ưu tiên trong gia đình Cơ Đốc theo Kinh Thánh rất rõ ràng: Chúa là trên hết, kế đến là mối quan hệ vợ chồng, rồi con cái, sau đó là gia đình mở rộng, công việc, và sự phục vụ Hội Thánh. Khi chúng ta xây dựng đời sống trên nền tảng này, gia đình sẽ trải nghiệm sự bình an, vui mừng và phước hạnh từ Chúa. Tuy nhiên, điều quan trọng không phải là một danh sách cứng nhắc, mà là một tấm lòng luôn tìm kiếm ý muốn Chúa và đặt những mối quan hệ Ngài ban vào đúng vị trí.

Hãy dành thời gian suy ngẫm về thứ tự ưu tiên hiện tại của gia đình bạn. Có điều gì cần điều chỉnh không? Hãy can đảm thay đổi và cậy nhờ ân điển Chúa. Ngài hứa ban sự khôn ngoan cho ai thiếu (Gia-cơ 1:5) và sẽ đồng hành cùng chúng ta trên hành trình xây dựng gia đình vững mạnh theo ý Ngài.