Người Con Gái Trong Lăng Kính Kinh Thánh
Trong bối cảnh văn hóa cổ đại thường đề cao nam giới, Kinh Thánh - Lời hằng sống của Đức Chúa Trời - trình bày một quan điểm đột phá, đầy ân điển và sâu sắc về thân phận, giá trị, vai trò và sự kêu gọi của người con gái. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát toàn diện đề tài này qua lăng kính Thánh Kinh, từ Cựu Ước đến Tân Ước, với hy vọng giúp mỗi tín hữu, cả nam lẫn nữ, hiểu rõ hơn về kế hoạch tuyệt vời của Đấng Tạo Hóa dành cho phân nửa quan trọng của nhân loại.
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "con gái" là בַּת (bath), thường chỉ mối quan hệ huyết thống, nhưng cũng mang nghĩa bóng về thành viên của một thành phố hoặc dân tộc (như "con gái của Si-ôn" - בַּת־צִיּוֹן). Xã hội Cựu Ước mang tính phụ hệ, nhưng ngay từ Sáng Thế Ký, chúng ta thấy Đức Chúa Trời tạo dựng nữ giới (אִשָּׁה, ishshah) với một phẩm giá ngang hàng tuyệt đối: "Đức Chúa Trời dựng nên loài người giống như Ngài... Ngài dựng nên người nam cùng người nữ" (Sáng Thế Ký 1:27). Bà Ê-va được tạo nên từ xương sườn của A-đam (Sáng Thế Ký 2:22), không phải từ chân để bị đè nén, cũng không từ đầu để thống trị, mà từ cạnh sườn để được bình đẳng, được bảo vệ và yêu thương.
Tuy nhiên, tội lỗi đã làm méo mó các mối quan hệ (Sáng Thế Ký 3:16). Trong dòng lịch sử sau đó, chúng ta thấy nhiều gương mặt con gái nổi bật, được Đức Chúa Trời sử dụng cách đặc biệt:
- Các con gái của Xê-lô-phát (Ma-la, Nô-a, Hốt-la, Minh-ca và Thiệt-sa - Dân Số Ký 27:1-11): Họ đã dạn dĩ đứng trước mặt Môi-se và cả hội chúng để đòi quyền thừa kế. Quan trọng hơn, sự kiện này dẫn đến một đạo luật mới từ Đức Giê-hô-va, bảo vệ quyền lợi của con gái trong vấn đề thừa kế. Đây là một bước tiến lớn về công lý và sự công nhận của Đức Chúa Trời dành cho nữ giới.
- Ru-tơ, người con gái Mô-áp: Bà không chỉ là tấm gương về lòng trung tín (חֶסֶד, chesed - ân điển, lòng thương xót trung tín) với mẹ chồng, mà còn được ghi vào gia phả của Chúa Giê-xu Christ (Ma-thi-ơ 1:5). Điều này cho thấy ân điển cứu rỗi của Đức Chúa Trời vượt trên ranh giới chủng tộc và giới tính.
- Ê-xơ-tê: "Chẳng phải vì cớ nào khác mà người được đến ngôi vua sao?" (Ê-xơ-tê 4:14). Bà được Đức Chúa Trời đặt để trong địa vị "hoàng hậu" để giải cứu cả một dân tộc. Sự can đảm, khôn ngoan và đức tin nơi sự quan phòng của Đức Chúa Trời nơi bà là bài học cho mọi thế hệ.
- Đê-bô-ra: Là nữ tiên tri và là quan xét của Y-sơ-ra-ên (Các Quan Xét 4:4-5). Bà là minh chứng hùng hồn rằng Đức Chúa Trời có thể và thực sự ban quyền lãnh đạo thuộc linh và dân sự cho một người con gái khi họ sẵn lòng vâng lời Ngài.
Các sách tiên tri cũng dùng hình ảnh "con gái" cách thiêng liêng. Tiên tri Ê-sai thường xưng hô với dân Y-sơ-ra-ên là "con gái của Si-ôn" (Ê-sai 62:11), một danh xưng trìu mến, biểu thị mối quan hệ giao ước và sự gần gũi. Trái ngược là hình ảnh "con gái Ba-by-lôn" (Ê-sai 47:1) tượng trưng cho sự kiêu ngạo, tà giáo và sự phán xét.
Chúa Giê-xu Christ, Đấng Mê-si, đã thực hiện một cuộc cách mạng âm thầm mà vĩ đại trong cách đối xử với phụ nữ. Trong một xã hội Do Thái mà lời chứng của phụ nữ không có giá trị pháp lý, Chúa Giê-xu đã:
1. Trò chuyện và dạy dỗ công khai với người đàn bà Sa-ma-ri bên giếng Gia-cốp (Giăng 4:7-26). Ngài phá vỡ cả hai rào cản: chủng tộc (Người Do Thái không giao thiệp với người Sa-ma-ri) và giới tính.
2. Bảo vệ người đàn bà bị bắt quả tang phạm tội tà dâm (Giăng 8:1-11). Ngài không dung thứ tội lỗi, nhưng cũng lên án sự giả hình của những kẻ lên án bà.
3. Cho phép phụ nữ đi theo và phục vụ Ngài (Lu-ca 8:1-3). Các bà Ma-ri Ma-đơ-len, Giăng-na, Su-sanh... đã dùng tài sản mình mà giúp đỡ Chúa và các sứ đồ - một việc chưa từng có tiền lệ.
4. Hiện ra đầu tiên cho phụ nữ sau khi phục sinh (Ma-thi-ơ 28:1-10). Ma-ri Ma-đơ-len và Ma-ri khác trở thành những sứ giả đầu tiên loan báo tin mừng phục sinh - sứ điệp trọng tâm của đức tin Cơ Đốc - cho chính các sứ đồ.
Trong các thư tín Tân Ước, sứ đồ Phao-lô, dù thường bị hiểu lầm là "kỳ thị phụ nữ", thực tế đã trình bày một thần học rất cao về sự bình đẳng trong Đấng Christ: "Vì chưng anh em bởi tin Đấng Christ Giê-xu, nên hết thảy đều là con trai của Đức Chúa Trời... không còn phân biệt... nam hay nữ; vì trong Đấng Christ Giê-xu, anh em thảy đều một" (Ga-la-ti 3:26-28). Từ Hy Lạp được dùng ở đây cho "con trai" là υἱός (huios), thường chỉ người thừa kế trọn vẹn. Nói cách khác, trong gia đình của Đức Chúa Trời, cả tín hữu nam và nữ đều là những người con thừa kế trọn vẹn với tất cả các đặc quyền thuộc linh.
Phao-lô cũng dùng danh xưng trân quý "con gái" (θυγάτηρ, thugatēr). Ông gọi các nữ tín hữu như "con gái yêu dấu" (2 Cô-rinh-tô 12:14) và đặc biệt công nhận những người như Bê-rít-sin-la và Bê-rít-sin-la là những người "cùng chiến đấu" với ông cho Phúc Âm (Phi-líp 4:3). Ông cũng đề cập đến các bà như Bê-rít-sin-la (vợ của A-quila) là một người giảng dạy có năng lực (Công vụ 18:26), và Êu-ni-cơ cùng Lô-ít là những người có đức tin chân thật được truyền lại cho thế hệ sau (2 Ti-mô-thê 1:5).
Kinh Thánh, trong khi khẳng định sự bình đẳng về giá trị và sự cứu rỗi, cũng trình bày một trật tự chức năng trong gia đình và Hội Thánh, dựa trên sự sáng tạo ban đầu. Điều này không nói lên sự thấp kém, mà nói lên sự bổ sung (complementarianism) cho sự vinh hiển của Đức Chúa Trời.
Trong gia đình, người vợ được kêu gọi vâng phục chồng mình như Hội Thánh vâng phục Đấng Christ (Ê-phê-sô 5:22-24). Nhưng mệnh lệnh này được đặt trong bối cảnh của tình yêu thương hy sinh của người chồng ("như Đấng Christ yêu Hội Thánh" - câu 25). Đây là một sự vâng phục tự nguyện, trong Chúa, xuất phát từ lòng kính sợ Chúa, chứ không phải sự ép buộc hay tầm thường hóa.
Trong Hội Thánh, sứ đồ Phao-lô dạy về thẩm quyền giảng dạy và lãnh đạo trong các buổi nhóm chung: "Đàn bà phải nín lặng trong các Hội thánh" (1 Cô-rinh-tô 14:34) và "Ta không cho phép đàn bà dạy dỗ, cũng không được cầm quyền trên đàn ông" (1 Ti-mô-thê 2:12). Sự giải thích cân bằng cho những câu này cần xét đến bối cảnh văn hóa (sự hỗn loạn trong các buổi nhóm tại Cô-rinh-tô, hoặc ảnh hưởng của các giáo sư giả tại Ê-phê-sô) và toàn bộ mạch văn Kinh Thánh. Nhiều nhà giải kinh tin rằng đây là nguyên tắc về thẩm quyền giảng dạy chính thức và lãnh đạo trưởng lão trong Hội Thánh, không cấm phụ nữ tham gia mọi hình thức dạy dỗ, làm chứng, khuyên bảo (như Tít 2:3-5 khuyên các bà lớn tuổi dạy các bà trẻ), hoặc phục vụ (như Rô-ma 16:1-2 giới thiệu bà Phê-bê là "chấp sự" - διάκονος, diakonos - của Hội Thánh Xen-cơ-rê).
1. Xác Định Căn Tính Trong Đấng Christ: Điều quan trọng nhất là mỗi chị em phải biết mình trước hết là "con gái của Đức Chúa Trời" (2 Cô-rinh-tô 6:18), được tạo dựng cách kỳ diệu, được cứu chuộc bằng huyết báu của Chiên Con, và được Thánh Linh đóng ấn. Giá trị không đến từ nhan sắc, địa vị xã hội, hay thành công, mà đến từ thân phận làm con cái Đức Chúa Trời.
2. Phát Triển Đời Sống Nội Tâm và Nhân Cách Của Lòng Kính Sợ Chúa: Kinh Thánh đề cao vẻ đẹp tâm linh hơn hình thức: "Sự trang sức của các ngươi chớ lấy bề ngoài giả tóc, đeo đồ vàng, mặc áo quần lòe loẹt, nhưng lấy con người thầm kín ở trong lòng, tức là nhân cách không hay hư của tâm thần yên lặng, dịu dàng; ấy là điều quý giá trước mặt Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 3:3-4).
3. Sử Dụng Các Ân Tứ Thuộc Linh để Gây Dựng Hội Thánh: Mỗi chị em được Đức Thánh Linh ban cho những ân tứ (χαρίσματα, charismata) để phục vụ Thân Thể Đấng Christ (1 Cô-rinh-tô 12:7). Đó có thể là sự giúp đỡ, lòng thương xót, sự dạy dỗ trẻ em, lời khuyên bảo, sự quản lý, lời cầu nguyện, v.v. Hãy tìm kiếm và phát triển những ân tứ đó trong khuôn khổ Lời Chúa và sự khôn ngoan của Hội Thánh địa phương.
4. Sống Làm Chứng Trong Gia Đình và Xã Hội: Người con gái tin kính có ảnh hưởnh lớn. Như Lô-ít và Êu-ni-cơ truyền đức tin cho Ti-mô-thê, mỗi chị em là một giáo sư đức tin cho con cái. Như người đàn bà tài đức trong Châm Ngôn 31, họ có thể kinh doanh, quản lý, làm việc với đôi tay siêng năng, và "miệng nói lời khôn ngoan; lưỡi nói ra sự giáo huấn nhân từ" (câu 26), tạo nên ảnh hưởng tích cực cho xã hội.
5. Nuôi Dưỡng Tâm Trí Với Lời Chúa và Cầu Nguyện: Hãy noi gương Ma-ri, người "ngồi dưới chân Đức Chúa Jêsus mà nghe lời Ngài" (Lu-ca 10:39). Việc học biết Kinh Thánh cách chính xác sẽ bảo vệ chị em khỏi những giáo lý sai lầm và trang bị để "hãy sẵn sàng... trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em" (1 Phi-e-rơ 3:15).
Từ vườn Ê-đen đến thập tự giá và ngôi mộ trống, từ các nữ tổ phụ đến các nữ môn đồ đầu tiên bên mộ Chúa, Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh sống động, đầy nhân phẩm và thánh khiết về người con gái. Họ không phải là nhân vật phụ, mà là những nhân vật chính trong câu chuyện cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Họ được kêu gọi vào một mối quan hệ cá nhân với Chúa Giê-xu Christ, được trang bị bằng Thánh Linh và Lời Ngài, và được ủy thác một chức vụ quan trọng trong gia đình, Hội Thánh và thế giới.
Cho dù bạn là một người con gái trẻ, một người vợ, một người mẹ, hay một người độc thân phục vụ Chúa, hãy luôn nhớ lời Phao-lô nói với các tín hữu tại Phi-líp: "Hãy làm nên oai nghiêm cho đạo Tin Lành của Đấng Christ" (Phi-líp 1:27). Trong thân phận làm con gái của Vua trên muôn vua, hãy sống xứng đáng với ơn kêu gọi ấy, để qua đời sống bạn, danh Chúa được cả sáng và nhiều người được hướng về Ngài.
"Hỡi con gái Si-ôn, hãy mừng rỡ, Hãy vui vẻ! Hỡi con gái Giê-ru-sa-lem, hãy reo mừng! Nầy, Vua ngươi đến cùng ngươi; Ngài là công bình và đắc thắng." (Xa-cha-ri 9:9)