Kinh Thánh nói gì về việc làm mẹ mang thai hộ hoặc sử dụng dịch vụ mang thai hộ?

Trong thời đại khoa học phát triển, việc mang thai hộ (surrogacy) đã trở thành một phương án được nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn cân nhắc. Tuy nhiên, là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần tìm hiểu xem Kinh Thánh nói gì về vấn đề này. Dù Kinh Thánh không trực tiếp đề cập đến kỹ thuật mang thai hộ hiện đại, nhưng chúng ta có thể rút ra những nguyên tắc từ Lời Chúa để đánh giá đạo đức và tâm linh của việc này. Bài viết này sẽ khám phá các câu chuyện liên quan trong Kinh Thánh, những nguyên tắc nền tảng, các cân nhắc đạo đức, và áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc.

Trong Cựu Ước, có một số trường hợp một người phụ nữ khác mang thai thay cho vợ chính. Điển hình là câu chuyện của Áp-ra-ham, Sa-ra và Ha-ga (Sáng Thế Ký 16), cùng Gia-cốp, Ra-chên, Lê-a và các nữ tì (Sáng Thế Ký 30).

Sáng Thế Ký 16: Sa-ra, vì hiếm muộn, đã đưa nữ tì Ha-ga cho Áp-ra-ham để sinh con thay mình. Hành động này phản ánh phong tục của xã hội lúc bấy giờ, không phải là mệnh lệnh từ Đức Chúa Trời. Kết quả là Ha-ga khi mang thai đã khinh dể Sa-ra, dẫn đến mâu thuẫn và sau cùng Ha-ga phải bỏ trốn. Con trai của bà, Ích-ma-ên, trở thành tổ phụ của một dân tộc thường xung đột với dòng dõi Y-sác – con của lời hứa. Qua câu chuyện này, chúng ta thấy việc dùng người mang thai hộ đã gây ra nhiều hệ lụy đau khổ, không phải là ý muốn tốt nhất của Đức Chúa Trời.

Sáng Thế Ký 30: Ra-chên và Lê-a, hai chị em cùng lấy Gia-cốp, đã dùng các nữ tì Bi-la và Xinh-ba để sinh con thay cho mình vì sự ganh đua về khả năng sinh sản. Hành động này cũng dẫn đến sự căng thẳng và chia rẽ trong gia đình. Dù từ những người nữ tì này đã sinh ra nhiều chi phái Y-sơ-ra-ên, nhưng Kinh Thánh không hề ca ngợi phương pháp này; trái lại, nó cho thấy sự yếu đuối của con người và hậu quả của việc đi trước ý muốn của Đức Chúa Trời.

Một gương mẫu khác là bà An-ne trong 1 Sa-mu-ên 1. Bà hiếm muộn nhưng đã cầu nguyện và được Chúa ban cho Sa-mu-ên. Cách thức của Chúa là đáp lời cầu nguyện chứ không phải thông qua mang thai hộ. Điều này nhấn mạnh rằng Đức Chúa Trời có quyền mở và đóng lòng dạ (Sáng 20:18; 1 Sa-mu-ên 1:5-6).

Các câu chuyện trên là mô tả, không phải là khuôn mẫu cho chúng ta noi theo. Chúng cho thấy việc mang thai hộ trong bối cảnh đó đã gây ra xung đột và không phải là phương án lý tưởng của Đức Chúa Trời. Vì vậy, chúng ta cần phải cẩn thận khi áp dụng vào thời hiện đại.

Để đánh giá đạo đức của việc mang thai hộ, chúng ta cần dựa trên các nguyên tắc Kinh Thánh về hôn nhân, sự sống, gia đình và tình yêu thương.

a. Thiết kế của Đức Chúa Trời về sự sinh sản trong hôn nhân
Sáng Thế Ký 2:24 chép: “Bởi vậy cho nên người nam sẽ lìa cha mẹ mà dính díu với vợ mình, và cả hai sẽ nên một thịt.” Sự kết hợp thể xác giữa vợ chồng là khung cảnh duy nhất mà Đức Chúa Trời định cho việc thụ thai và nuôi dưỡng con cái. Việc mang thai hộ thường liên quan đến thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), tách rời hành vi tình dục ra khỏi quá trình sinh sản, và có thể sử dụng tinh trùng/trứng của người thứ ba, làm mờ đi ranh giới của sự hiệp nhất vợ chồng. Hơn nữa, việc một người phụ nữ khác mang thai và sinh con cho cặp vợ chồng đặt dấu hỏi về sự “một thịt” giữa vợ chồng với đứa trẻ.

b. Con cái là cơ nghiệp từ Chúa
Thi Thiên 127:3 nói: “Kìa, con cái là cơ nghiệp bởi Đức Giê-hô-va mà ra; bông trái của tử cung là phần thưởng.” Con cái là món quà Chúa ban, không phải quyền sở hữu để con người mua bán hay đặt hàng. Mang thai hộ, đặc biệt là mang thai hộ thương mại, có nguy cơ biến đứa trẻ thành một sản phẩm, đặt giá trị kinh tế lên trên phẩm giá con người, vi phạm nguyên tắc này.

c. Sự sống con người bắt đầu từ lúc thụ thai
Thi Thiên 139:13-16 mô tả Đức Chúa Trời dựng nên chúng ta trong lòng mẹ; Giê-rê-mi 1:5 cho biết Chúa biết và biệt riêng tiên tri từ trong lòng mẹ. Do đó, phôi thai là một sự sống con người cần được bảo vệ. Trong quá trình IVF thường tạo ra nhiều phôi, một số bị đông lạnh vô thời hạn hoặc hủy bỏ, điều này trái với sự tôn trọng sự sống. Nếu mang thai hộ liên quan đến IVF, các cặp vợ chồng Cơ Đốc phải xem xét liệu họ có đồng ý với việc tiêu hủy phôi hay không.

d. Yêu người lân cận như chính mình
Mác 12:31 dạy chúng ta phải yêu người lân cận. Mang thai hộ, nhất là dạng thương mại, có thể khai thác phụ nữ nghèo khó, biến cơ thể họ thành công cụ để kiếm tiền. Ngay cả khi là mang thai hộ vì lòng tốt (altruistic surrogacy), người mang thai hộ có thể chịu rủi ro sức khỏe, tâm lý và mối liên kết với đứa trẻ sau khi sinh. Chúng ta có thực sự yêu thương người ấy nếu đặt họ vào tình huống có thể gây tổn thương lâu dài? Ngoài ra, việc tách đứa trẻ khỏi người đã mang nặng đẻ đau có thể ảnh hưởng đến quyền lợi và tình cảm của đứa trẻ.

e. Gia đình và trách nhiệm nuôi dạy con cái
Kinh Thánh nhấn mạnh trách nhiệm của cha mẹ trong việc dạy dỗ con cái (Phục truyền 6:6-7; Ê-phê-sô 6:4). Sự hiện diện của người mẹ mang thai hộ (có thể là mẹ di truyền hoặc không) có thể tạo ra sự nhầm lẫn về vai trò và mối quan hệ, ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của trẻ. Đức Chúa Trời thiết lập gia đình với cha mẹ là người sinh ra và nuôi dưỡng con cái; mọi sự can thiệp cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng.

f. Sự tín thác vào Chúa trong mọi hoàn cảnh
Khi đối diện với sự hiếm muộn, Áp-ra-ham và Sa-ra đã vội vàng dùng giải pháp của con người thay vì chờ đợi Chúa. Chúng ta được kêu gọi tin cậy Chúa dù hoàn cảnh có ra sao (Châm ngôn 3:5-6). Chúa có thể mở lòng dạ theo thời điểm của Ngài, hoặc Ngài có kế hoạch khác cho cuộc đời chúng ta, chẳng hạn như việc nhận con nuôi hoặc phục vụ trong gia đình đức tin. Thay vì tìm mọi cách để có con bằng mọi giá, chúng ta nên tìm kiếm ý muốn Chúa.

Mang thai hộ hiện đại thường được chia làm hai loại: mang thai hộ thương mại (người mang thai hộ được trả tiền) và mang thai hộ vì lòng nhân đạo (người mang thai hộ tự nguyện, thường là người thân, không nhận tiền công). Cả hai đều có những vấn đề đạo đức cần xem xét.

a. Mang thai hộ thương mại
Đây là việc mua bán dịch vụ mang thai. Nó biến phụ nữ thành “nhà máy sản xuất trẻ em”, và biến đứa trẻ thành hàng hóa. Kinh Thánh cảnh báo chống lại việc buôn bán con người (Xuất Ê-díp-tô 21:16; 1 Ti-mô-thê 1:10). Dù mang thai hộ không phải là buôn bán nô lệ, nhưng nó có thể dẫn đến việc khai thác phụ nữ nghèo ở các nước đang phát triển. Thêm nữa, việc trả tiền cho việc mang thai hộ có thể vi phạm nguyên tắc “tiền công của người làm thuê không được để đến sáng mai” (Lê-vi ký 19:13), đảm bảo công bằng và không bóc lột.

b. Mang thai hộ vì lòng nhân đạo
Trường hợp này ít mang tính thương mại, nhưng vẫn có những rủi ro về mặt tình cảm và pháp lý. Người mang thai hộ có thể gắn bó với đứa trẻ sau khi sinh, gây khó khăn trong việc giao con cho cha mẹ nhờ. Hơn nữa, việc sử dụng trứng hoặc tinh trùng của người thứ ba (hiến tặng) làm phức tạp thêm mối quan hệ huyết thống, có thể ảnh hưởng đến bản sắc của đứa trẻ. Kinh Thánh dạy chúng ta phải suy xét mọi việc để không gây vấp phạm cho người khác (Rô-ma 14:13).

c. Vấn đề phôi thai
Hầu hết mang thai hộ hiện đại đều sử dụng IVF. Trong quá trình này, nhiều phôi thai được tạo ra, nhưng chỉ một số ít được cấy vào tử cung. Các phôi dư thường bị đông lạnh, hủy bỏ hoặc dùng cho nghiên cứu. Điều này đi ngược với sự tôn trọng sự sống con người từ lúc thụ thai. Nếu một Cơ Đốc nhân tin rằng phôi thai là sự sống, thì việc tạo ra và sau đó tiêu hủy chúng là giết người.

d. Vai trò của người cha và người mẹ
Theo Kinh Thánh, cha mẹ là người sinh ra và nuôi dạy con cái. Mang thai hộ đưa thêm một bên thứ ba vào quá trình này, có thể làm mờ đi ranh giới của gia đình. Đứa trẻ có thể có đến ba hoặc bốn “cha mẹ”: cha mẹ di truyền, người mang thai hộ (mẹ mang thai), và cha mẹ nuôi (người đặt hàng). Điều này gây khó khăn cho đứa trẻ trong việc hiểu biết về nguồn gốc của mình, và có thể trái với ý muốn của Đức Chúa Trời về gia đình.

e. Khả năng lựa chọn và quyền lợi của đứa trẻ
Kinh Thánh dạy chúng ta phải bênh vực kẻ yếu đuối (Thi thiên 82:3). Đứa trẻ sinh ra từ mang thai hộ không có tiếng nói trong việc này; chúng bị tước mất quyền được lớn lên với người mẹ đã mang nặng đẻ đau và có thể bị xáo trộn tâm lý khi biết mình là “đứa trẻ được đặt hàng”. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần đặt lợi ích tốt nhất của đứa trẻ lên hàng đầu.

Như đã nói, Kinh Thánh không có câu nào nói rõ “ngươi chớ mang thai hộ” hay “ngươi được phép mang thai hộ”. Tuy nhiên, chúng ta có nguyên tắc tổng quát: “Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Mọi hành động của chúng ta phải nhằm tôn vinh Chúa. Chúng ta cũng được dạy: “Mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sều đều có ích; mọi sự đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều làm gương tốt” (1 Cô-rinh-tô 10:23). Vì vậy, chúng ta cần tự hỏi: Việc mang thai hộ có thực sự làm vinh hiển Đức Chúa Trời không? Nó có mang lại lợi ích thiêng liêng và đạo đức không? Nó có gây vấp phạm cho người khác không?

Thêm vào đó, Kinh Thánh dạy chúng ta phải “tránh mọi hình thức của sự ác” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:22). Nếu mang thai hộ liên quan đến những hành vi vi phạm sự sống, khai thác con người, hoặc làm suy yếu hôn nhân, thì đó là điều chúng ta nên tránh.

Đối với những cặp vợ chồng đang vật lộn với vô sinh, Kinh Thánh mở ra những con đường khác:

a. Nhận con nuôi
Nhận con nuôi là một hành động đẹp lòng Đức Chúa Trời, vì Ngài chính là Cha đã nhận chúng ta làm con cái (Ê-phê-sô 1:5). Nhiều cặp vợ chồng Cơ Đốc đã mở rộng gia đình qua nhận con nuôi, cung cấp một mái ấm yêu thương cho những đứa trẻ bị bỏ rơi. Đây là cách thực tế để vâng theo lời Chúa chăm sóc trẻ mồ côi (Gia-cơ 1:27).

b. Chăm sóc trẻ tạm thời (foster care)
Tham gia hệ thống chăm sóc nuôi dưỡng để tạm thời nuôi dạy những đứa trẻ cần sự bảo vệ. Điều này thể hiện tình yêu thương và lòng thương xót của Chúa.

c. Phục vụ trong gia đình đức tin
Nếu Chúa không ban cho con cái, Ngài có thể có mục đích khác cho cuộc đời bạn. Giống như Phao-lô, người không có con nhưng trở thành “cha” thuộc linh cho nhiều người (1 Cô-rinh-tô 4:15). Các cặp vợ chồng có thể dành thời gian và nguồn lực để phục vụ Hội Thánh và cộng đồng, trở thành người cố vấn, dạy dỗ trẻ em, hoặc tham gia truyền giáo.

d. Cầu nguyện và tín thác
Chúa có thể mở lòng dạ một cách kỳ diệu, như trường hợp Sa-ra, Rê-bec-ca, Ra-chên, An-ne, và Ê-li-sa-bét. Chúng ta không nên từ bỏ hy vọng, nhưng cũng phải sẵn sàng chấp nhận ý muốn của Ngài. Hãy mang gánh nặng này đến với Chúa (Phi-líp 4:6-7).

Từ những phân tích trên, chúng ta có thể rút ra một số hướng dẫn thực tiễn:

• Đối với các cặp vợ chồng hiếm muộn: Hãy tìm kiếm Chúa trước hết. Cầu nguyện với Ngài về ước muốn có con. Tham khảo ý kiến của mục sư hoặc người lãnh đạo thuộc linh am hiểu Kinh Thánh. Xem xét các lựa chọn thay thế như nhận con nuôi. Nếu cân nhắc mang thai hộ, hãy nghiên cứu kỹ các vấn đề đạo đức và tâm linh, đặc biệt liên quan đến IVF và phôi thai. Hãy nhớ rằng mọi quyết định phải làm vinh hiển Đức Chúa Trời.
• Đối với Hội Thánh: Cần có sự giảng dạy rõ ràng về quan điểm Kinh Thánh về sinh sản và gia đình. Đồng thời, phải đồng cảm và hỗ trợ những cặp vợ chồng hiếm muộn, tránh gây áp lực hay phán xét. Khuyến khích việc nhận con nuôi và chăm sóc trẻ mồ côi như một phần của sứ mệnh Hội Thánh.
• Đối với cá nhân: Hãy tôn trọng sự sống từ lúc thụ thai. Không ủng hộ các ngành công nghiệp khai thác phụ nữ hoặc tiêu hủy phôi thai. Cầu nguyện cho những người đang đối diện với quyết định này, xin Chúa ban sự khôn ngoan.
• Đối với những người đã sử dụng mang thai hộ: Đừng cảm thấy tội lỗi nếu bạn đã làm với tấm lòng ngay thẳng và chưa hiểu biết đầy đủ. Chúa tha thứ và sửa dạy chúng ta. Hãy nuôi dạy đứa trẻ trong đường lối Chúa và hướng dẫn chúng biết về tình yêu của Ngài.

Mang thai hộ là một vấn đề phức tạp, đan xen giữa mong muốn chính đáng có con và những thách thức đạo đức. Kinh Thánh không trực tiếp cấm, nhưng cung cấp những nguyên tắc giúp chúng ta đưa ra quyết định khôn ngoan. Các câu chuyện về Ha-ga, Bi-la, Xinh-ba cho thấy việc can thiệp vào sự sinh sản theo cách của con người thường dẫn đến đau khổ. Thiết kế của Đức Chúa Trời về hôn nhân, sự sống, và gia đình đòi hỏi chúng ta phải cân nhắc kỹ lưỡng. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi tôn vinh Chúa trong thân thể và tâm linh, và đặt lợi ích của người khác lên trên. Có nhiều con đường khác để xây dựng gia đình và phục vụ Vương quốc Đức Chúa Trời. Hãy tin cậy Chúa, Đấng nắm giữ mọi sự, và để Ngài dẫn dắt bạn trong hành trình này.