Gia Đình Cơ Đốc Và Việc Đưa Người Thân Vào Viện Dưỡng Lão
Trong hành trình đức tin, nhiều gia đình Cơ đốc phải đối mặt với những quyết định đầy thách thức về mặt tâm lý và tâm linh. Một trong những vấn đề gây nhiều trăn trở nhất là việc chăm sóc cha mẹ già hoặc người thân lớn tuổi khi sức khỏe và khả năng tự lập của họ suy giảm. Câu hỏi "Có sai không khi một gia đình Cơ đốc đưa người thân vào viện dưỡng lão?" không có câu trả lời đơn giản là "đúng" hay "sai", mà cần được soi xét dưới ánh sáng Kinh Thánh, sự khôn ngoan từ Đức Thánh Linh, và tình yêu thương thực tiễn. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích các nguyên tắc Kinh Thánh, cân nhắc các yếu tố thực tế, và tìm kiếm sự hướng dẫn cho một quyết định đầy tình yêu thương và trách nhiệm.
Trước khi đi vào quyết định cụ thể, chúng ta phải thiết lập nền tảng từ Lời Chúa. Điều răn thứ năm trong Mười Điều Răn là nền tảng cho mối quan hệ gia đình: "Hãy hiếu kính cha mẹ ngươi, hầu cho ngươi được sống lâu trên đất mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời ngươi ban cho" (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12). Từ "hiếu kính" trong tiếng Hê-bơ-rơ là "kabed" (כָּבַד), mang nghĩa sâu xa là "làm nặng, làm vinh hiển, tôn trọng". Điều này không chỉ là vâng lời khi còn nhỏ, mà là một thái độ tôn trọng, quý trọng và chăm sóc suốt đời.
Chúa Giê-xu đã nhắc lại và làm sâu sắc hơn điều răn này, đồng thời quở trách những truyền thống của người Pha-ri-si có thể làm trái ý nghĩa thật (Mác 7:9-13). Ngài lên án việc họ dâng của lễ cho đền thờ ("Cô-ban") thay vì dùng để phụng dưỡng cha mẹ, như vậy là "lấy lời truyền khẩu của mình mà phế bỏ lời Đức Chúa Trời". Điều này cho thấy trách nhiệm vật chất và sự chăm sóc cụ thể là một phần thiết yếu của sự hiếu kính.
Tân Ước cũng nhấn mạnh mạnh mẽ trách nhiệm này. Sứ đồ Phao-lô gọi đây là "bổn phận" (1 Ti-mô-thê 5:4). Ông viết: "Nếu có góa phụ nào có con hoặc cháu, thì con cháu trước phải học làm điều thảo đối với nhà riêng mình và báo đáp cha mẹ; vì điều đó đẹp lòng Đức Chúa Trời" (1 Ti-mô-thê 5:4). Từ "báo đáp" trong nguyên văn Hy Lạp là "amoibē" (ἀμοιβή), có nghĩa là sự đền đáp, trao đổi lại điều tốt đã nhận. Điều này xuất phát từ lòng biết ơn chứ không chỉ là nghĩa vụ khô khan. Hơn nữa, câu 8 tuyên bố mạnh mẽ: "Ví bằng có ai không cấp dưỡng cho bà con mình, nhất là không cấp dưỡng cho người nhà mình, thì đó là người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa". Đây là một lời cảnh báo nghiêm trọng về tầm quan trọng của việc chăm sóc người thân trong gia đình.
Tuy nhiên, việc áp dụng nguyên tắc "hiếu kính" và "cấp dưỡng" vào hoàn cảnh hiện đại cần sự khôn ngoan. Kinh Thánh không ra lệnh cụ thể rằng con cái phải tự tay chăm sóc cha mẹ 24/7 tại nhà riêng của mình trong mọi hoàn cảnh. Trọng tâm là thái độ, trách nhiệm và sự bảo đảm rằng nhu cầu của cha mẹ được đáp ứng một cách yêu thương và tôn trọng nhất có thể.
Hãy xem xét những yếu tố thực tế có thể khiến việc chăm sóc tại nhà trở nên cực kỳ khó khăn hoặc thậm chí gây hại:
- Nhu cầu chăm sóc y tế chuyên môn: Khi người thân mắc các bệnh như Alzheimer, Parkinson giai đoạn nặng, cần chăm sóc y tế 24/7, hồi sức, hoặc các liệu pháp đặc biệt mà gia đình không thể cung cấp.
- Vấn đề an toàn: Nguy cơ té ngã, quên tắt bếp gas, đi lạc nếu ở một mình. Viện dưỡng lão được thiết kế để giảm thiểu các rủi ro này.
- Áp lực về thể chất và tinh thần cho người chăm sóc: Kinh Thánh cũng dạy chúng ta phải khôn ngoan. Một người chăm sóc kiệt sức, cạn kiệt tài chính, sức khỏe suy sụp, và các mối quan hệ gia đình khác (vợ chồng, con cái) bị đổ vỡ, liệu có phải là ý muốn tốt nhất của Chúa? Châm ngôn 24:27 khuyên: "Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con, Và sắm sẵn nó tại trong ruộng con; Đoạn hãy cất nhà của con". Có thể hiểu là cần có sự chuẩn bị và sắp xếp khôn ngoan.
- Nhu cầu giao tiếp xã hội của người cao tuổi: Ở viện dưỡng lão, họ có thể có bạn bè cùng trang lứa, các hoạt động xã hội, tránh sự cô đơn khi con cháu đi làm/đi học cả ngày.
Vậy, nguyên tắc Kinh Thánh và thực tế có mâu thuẫn? Không nhất thiết. Vấn đề nằm ở động cơ, thái độ và mức độ tham gia của gia đình. Đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão vì muốn "tống khứ", muốn rảnh tay hưởng thụ, và sau đó lãng quên họ, thì chắc chắn đi ngược lại tinh thần hiếu kính. Nhưng sau khi cầu nguyện, tìm kiếm lời khuyên khôn ngoan (Châm ngôn 11:14), và nhận thấy đây là lựa chọn tốt nhất để đảm bảo an toàn, sức khỏe, và phẩm giá cho người thân, trong khi gia đình vẫn tham gia chăm sóc, thăm viếng, và quản lý tích cực, thì đó có thể là hành động của tình yêu thương có trách nhiệm.
Chúa Giê-xu, ngay cả trong giây phút đau đớn trên thập tự giá, vẫn giao phó mẹ mình là Ma-ri cho sứ đồ Giăng chăm sóc (Giăng 19:26-27). Điều này cho thấy Ngài quan tâm đến sự chăm sóc thực tế cho người thân, và Ngài ủy thác cho một môn đồ đáng tin cậy. Điều này gợi ý rằng việc tìm kiếm và giao phó sự chăm sóc cho những người/cơ sở có năng lực và đáng tin cậy là điều có thể chấp nhận được.
Vậy, làm thế nào để đưa ra quyết định theo cách vừa khôn ngoan vừa thuận theo ý Chúa?
- Cầu Nguyện và Tìm Kiếm Sự Hướng Dẫn: Dâng sự bối rối, đau lòng này lên Chúa. Xin Ngài ban sự bình an và sự khôn ngoen từ trên cao (Gia-cơ 1:5).
- Đối Thoại Trong Tình Yêu Thương: Nếu có thể, hãy trò chuyện với chính người thân của mình. Tôn trọng ý kiến và cảm xúc của họ. Đây là cuộc sống của họ.
- Tìm Kiếm Lời Khuyên: Tham vấn mục sư, các trưởng lão khôn ngoan trong Hội Thánh, và các chuyên gia y tế (bác sĩ, nhân viên xã hội).
- Đánh Giá Kỹ Lưỡng Các Lựa Chọn: Không phải viện dưỡng lão nào cũng như nhau. Hãy tìm hiểu kỹ về chất lượng chăm sóc, cơ sở vật chất, nhân viên, các hoạt động, và quan trọng nhất là văn hóa yêu thương, tôn trọng của nơi đó. Một "ngôi nhà chung" tốt có thể tốt hơn một "ngôi nhà riêng" đầy nguy hiểm và cô đơn.
- Xem Xét Các Giải Pháp Trung Gian: Có các lựa chọn như chăm sóc ban ngày, người giúp việc/chăm sóc tại nhà, hay sống trong cộng đồng hỗ trợ người cao tuổi? Điều này có thể trì hoãn hoặc thay thế việc vào viện dưỡng lão.
Quyết định đưa người thân vào viện dưỡng lão không phải là sự kết thúc của trách nhiệm, mà là một sự thay đổi trong cách thức thực hiện trách nhiệm đó. Gia đình Cơ đốc phải tích cực hơn nữa để bảo đảm sự hiếu kính được tiếp tục:
- Thăm viếng thường xuyên và có chất lượng: Đây là điều tối quan trọng. Đừng chỉ đến cho có lệ. Hãy mang theo những câu chuyện gia đình, hình ảnh, cùng ăn một bữa ăn, đọc Kinh Thánh và cầu nguyện chung.
- Tiếp tục là người bảo vệ và biện hộ: Theo dõi sát sao việc chăm sóc, lắng nghe mọi phàn nàn của người thân, và làm việc với nhân viên để đảm bảo nhu cầu của họ được đáp ứng với phẩm giá.
- Duy trì kết nối tâm linh: Sắp xếp để họ có thể tham dự các buổi nhóm, tiệc thánh tại viện dưỡng lão hoặc được đưa về Hội Thánh nếu sức khỏe cho phép. Kết nối họ với mục sư hoặc các tín hữu đến thăm.
- Bao gồm họ trong đời sống gia đình: Đón họ về nhà vào cuối tuần, ngày lễ, sinh nhật. Giữ họ trong các cuộc trò chuyện điện thoại, hình ảnh, video call với con cháu.
- Chu cấp tài chính: Đảm bảo họ có đủ mọi thứ cần thiết, từ vật dụng cá nhân đến các dịch vụ chăm sóc đặc biệt. Đây chính là "cấp dưỡng" (1 Ti-mô-thê 5:8).
Một khía cạnh quan trọng khác là chăm sóc cho chính người chăm sóc chính (nếu có) hoặc chính bản thân bạn khi phải đưa ra quyết định khó khăn này. Đấng Christ mời gọi những ai mệt mỏi gánh nặng đến với Ngài (Ma-thi-ơ 11:28-30). Hãy tìm kiếm sự nâng đỡ từ Hội Thánh, từ các nhóm hỗ trợ, và cho phép bản thân được nghỉ ngơi trong ân điển của Chúa, tránh mặc cảm tội lỗi không cần thiết.
Cuối cùng, câu hỏi không nên là "Có tội không?" mà nên là "Lựa chọn nào, trong hoàn cảnh cụ thể này, thể hiện tình yêu thương vô điều kiện và sự tôn trọng sâu sắc nhất đối với người thân của chúng ta?". Đôi khi, tình yêu thương đòi hỏi sự hy sinh để giữ họ ở nhà. Đôi khi, tình yêu thương đòi hỏi sự khiêm nhường để thừa nhận rằng mình không thể cung cấp sự chăm sóc tốt nhất, và tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên nghiệp, trong khi vẫn giữ vai trò tích cực, yêu thương.
Hãy nhớ rằng, ân điển của Đức Chúa Trời bao trùm cả những quyết định khó khăn nhất của chúng ta. Ngài là Cha hiểu rõ gánh nặng, sự đau lòng và tấm lòng của con cái Ngài. Dù quyết định cuối cùng là gì, hãy để nó được thúc đẩy bởi tình yêu thương (1 Cô-rinh-tô 16:14), được dẫn dắt bởi sự khôn ngoen từ trên, và được thực hiện với tấm lòng luôn tìm cách "báo đáp" và "hiếu kính" cho trọn vẹn nhất trong khả năng có thể. Trong mọi sự, hãy tìm kiếm sự bình an của Đấng Christ để cai trị trong lòng anh em (Cô-lô-se 3:15), và tin cậy rằng Ngài sẽ hướng dẫn các bước đường của những ai hết lòng phó thác cho Ngài.