Cha mẹ Cơ Đốc nên ứng xử thế nào khi con bị khuyết tật học tập?

Trong hành trình làm cha mẹ, việc nhận biết con mình có những khó khăn đặc biệt, như khuyết tật học tập (Learning Disabilities), là một trải nghiệm sâu sắc, đầy cảm xúc lẫn lộn. Đối với cha mẹ Cơ Đốc, câu hỏi “Tại sao?” và “Chúng tôi phải làm gì?” thường hòa quyện giữa nỗi đau con người và niềm tìm kiếm ý muốn của Đức Chúa Trời. Bài viết nghiên cứu này sẽ khám phá nền tảng Kinh Thánh vững chắc và những nguyên tắc thực tiễn để giúp các gia đình Tin Lành bước đi trong sự khôn ngoan, đức tin và hy vọng, nhìn nhận con cái qua lăng kính của Đấng Tạo Hóa.

Trước khi đi vào những ứng dụng cụ thể, chúng ta phải đặt nền móng trên Lẽ Thật bất di bất dịch về nguồn gốc và giá trị của con người. Thi Thiên 139:13-16 tuyên bố một cách mạnh mẽ: “Vì chính Chúa nắn nên tâm thần tôi, Dệt thành tôi trong lòng mẹ tôi... Xương cốt tôi không giấu được Chúa, Khi tôi được làm ra trong nơi kín, Chịu nắn nót cách cẩn thận dưới đất thấp. Mắt Chúa đã thấy thể chất vô hình của tôi; Số các ngày định cho tôi, Đã biên vào sổ Chúa trước khi chưa có một ngày trong các ngày ấy.”

Từ ngữ Hê-bơ-rơ ở đây rất sống động. Động từ “nắn nên” (יָצַר, yatsar) là từ dùng cho thợ gốm nhào nặn đất sét, nói lên sự tỉ mỉ, chủ ý. Động từ “dệt thành” (רָקַם, raqam) mô tả công việc thêu thùa phức tạp, nhiều màu sắc. Mỗi đứa trẻ – bao gồm cả trẻ có khuyết tật học tập – không phải là một “tai nạn” hay “sản phẩm lỗi”, mà là một tác phẩm nghệ thuật có chủ ý từ bàn tay của Đấng Tạo Hóa Toàn Năng. Cách nhìn thần học này xua tan mọi sự hổ thẹn, đổ lỗi hay cảm giác thiếu sót, và thay vào đó đặt cha mẹ vào vị trí người quản gia (steward) trước mặt Đức Chúa Trời để chăm sóc, dẫn dắt tác phẩm quý giá của Ngài.

Xã hội thường đánh giá con người qua thành tích học vấn, khả năng tư duy logic và tốc độ tiếp thu. Tuy nhiên, Kinh Thánh đưa ra một thang đo giá trị hoàn toàn khác. I Sa-mu-ên 16:7 nhắc nhở: “Đức Giê-hô-va phán cùng Sa-mu-ên rằng: Chớ xem bộ dạng và hình vóc cao lớn của nó, vì ta đã bỏ nó. Đức Giê-hô-va chẳng xem điều gì loài người xem; loài người xem bề ngoài, nhưng Đức Giê-hô-va nhìn thấy trong lòng.”

Đứa trẻ khuyết tật học tập có thể gặp khó khăn với chữ viết, con số, khả năng tập trung hay tổ chức (như trong chứng khó đọc – dyslexia, khó viết – dysgraphia, hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý – ADHD). Nhưng Đức Chúa Trời nhìn thấu “trong lòng” (לֵבָב, lebab – chỉ toàn bộ phần bên trong, bao gồm tâm trí, ý chí, tình cảm). Ngài thấy tiềm năng về đức tin, lòng trắc ẩn, sự kiên trì, tài năng nghệ thuật, hay khả năng kết nối tình cảm mà những thước đo thế gian không thể đánh giá được. Sứ đồ Phao-lô trong I Cô-rinh-tô 1:26-29 còn chỉ ra rằng Đức Chúa Trời thường chọn lựa “sự yếu đuối của thế gian” để làm hổ thẹn những kẻ mạnh, hầu cho không ai khoe mình trước mặt Ngài. Điều này mở ra một viễn cảnh đầy hy vọng: chính trong sự “yếu đuối” hay khác biệt đó, quyền năng và ân điển của Đức Chúa Trời có cơ hội tỏ bày cách trọn vẹn.

Câu chuyện về người mù từ thuở sanh ra trong Giăng 9:1-3 là một phân đoạn then chốt. Các môn đồ hỏi Chúa Giê-xu: “Thưa Thầy, ai đã phạm tội, người hay cha mẹ người, mà người sanh ra thì mù như vậy?” Câu hỏi này phản ánh quan niệm phổ biến thời đó (và đôi khi ngày nay): khuyết tật là hậu quả của tội lỗi cá nhân hay gia đình. Nhưng Chúa Giê-xu đáp lại một cách dứt khoát: “Đó chẳng phải tại người hay tại cha mẹ đã phạm tội; nhưng ấy để cho những việc Đức Chúa Trời được tỏ ra trong người.”

Chúa Giê-xu phá vỡ mọi liên hệ nhân quả đơn giản giữa tội lỗi và khuyết tật. Thay vào đó, Ngài hướng sự chú ý đến mục đích tối cao của Đức Chúa Trời. Trong hoàn cảnh của con trẻ khuyết tật học tập, cha mẹ có thể được kêu gọi để thể hiện “những việc Đức Chúa Trời”: sự kiên nhẫn phi thường, tình yêu vô điều kiện, đức tin vững vàng giữa thử thách, và trở thành chứng nhân về ân điển cho những gia đình khác. Đứa trẻ ấy cũng có thể trở nên một phương tiện đặc biệt để bày tỏ sự nhân từ, sáng tạo và quyền năng đổi mới của Đức Chúa Trời.

Một gương mẫu khác là Môi-se. Trong Xuất Ê-díp-tô Ký 4:10, Môi-se thưa với Đức Giê-hô-va: “Ôi! Lạy Chúa, từ hôm qua, hôm kia, hay là từ lúc Chúa phán dạy kẻ tôi tớ Chúa, tôi vẫn chẳng phải một tay nói giỏi, vì miệng tôi hay ngập ngừng và lưỡi tôi hay è è.” Môi-se có lẽ mắc phải chứng nói lắp hoặc một khó khăn về ngôn ngữ – một dạng khuyết tật ảnh hưởng đến giao tiếp và học tập. Nhưng Đức Chúa Trời đáp: “Ai tạo miệng loài người ra?… Há chẳng phải là Ta, Đức Giê-hô-va, sao? Bây giờ, hãy đi; Ta sẽ ở cùng miệng ngươi và dạy ngươi những lời phải nói.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 4:11-12). Bài học ở đây là: Đức Chúa Trời không bị giới hạn bởi những khuyết tật của con người. Chính trong sự bất toàn ấy, quyền năng của Ngài được bày tỏ trọn vẹn.

1. Thực Hành Sự Kiên Nhẫn và Yêu Thương Vô Điều Kiện (Agape):
I Cô-rinh-tô 13:4, 7 mô tả tình yêu thương: “Tình yêu thương hay nhịn nhục... hay nhịn nhục mọi sự, tin mọi sự, trông cậy mọi sự, nín chịu mọi sự.” Từ Hy Lạp cho “nhịn nhục” là μακροθυμέω (makrothymeō), có nghĩa là “chịu đựng lâu dài”, “kiên trì”. Điều này đòi hỏi cha mẹ phải từ bỏ những kỳ vọng cứng nhắc về tiến độ học tập, thay vào đó là kỷ luật với sự hiểu biết. Yêu thương vô điều kiện nghĩa là khẳng định giá trị của con không phải vì con học giỏi, mà vì con là con của bạn, và là con cái của Đức Chúa Trời. Hãy khen ngợi nỗ lực hơn là kết quả, và tìm kiếm những điểm mạnh khác ngoài học thuật (nghệ thuật, thể thao, lòng nhân ái, v.v.).

2. Trở Thành Người Cầu Thay và Tìm Kiếm Sự Khôn Ngoan Thuộc Linh:
Gia-cơ 1:5 hứa: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho.” Sự “khôn ngoan” ở đây (σοφία, sophia) không chỉ là kiến thức, mà là khả năng áp dụng chân lý cách đúng đắn trong những tình huống phức tạp. Cha mẹ cần cầu nguyện không ngừng: xin sự bình an (Phi-líp 4:6-7), xin sự sáng tạo trong cách dạy dỗ, xin sự khôn ngoan để lựa chọn phương pháp can thiệp, và xin đức tin để nhìn thấy kế hoạch của Đức Chúa Trời. Hãy ghi chép lại những lời cầu nguyện và các câu trả lời để làm chứng cho con về sự thành tín của Chúa.